مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

«منشور عقاید امامیه» نام کتابی از آیت الله جعفر سبحانی است که عقاید شیعه را در قالب ۱۵۰ اصل اعتقادی به صورتی استدلالی بیان می‌ کند. هدف از نگارش این کتاب، معرفی باورهای دینی اسلام و تشیع با زبان و استدلال‌ هایی ساده به جوانان است. این کتاب اولین بار در ۱۳۷۶ ش توسط نشر امام صادق (ع) در قم به چاپ رسید.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

شرح توحید صدوق

نویسنده:

قاضى سعيد قمى؛ نجفقلی حبیبی

نوع منبع :

کتاب , شرح اثر , آثار مرجع

منابع دیجیتالی :

نسخه pdf

وضعیت نشر :

تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان چاپ و انتشارات,

زبان :

عربی

کلیدواژه‌های اصلی :

11. عقاید dogmas (the distillate of doctrines) , توحید (به لحاظ صفت) Divine unity (کلام) , عقاید اسلامی , احادیث و روایات , 1. اصطلاحنامه کلام اسلامی (Kalam (Islamic scholastic theology , تفسیر المیزان (علامه طباطبایی، قرآن به قرآن و اجتهادى‌) , فصوص الحکم: ابن عربی , تفسیر کشاف : متقن ترین تفسیر اهل سنت، ممتاز به لحاظ نکات ادبی و بلاغی : زمخشری , تفسیر کبیر : فلسفی و کلامی: فخر رازی , اسفار اربعه: ملاصدرا , شفاء: ابن سینا , اشارات و تنبیهات: ابن سینا , شرح اشارات: خواجه نصیر الدین طوسی , فتوحات مکیه: ابن عربی , شرح فصوص الحکم: داود قیصری , 01- کافی : شیخ کلینی , من لا یحضره الفقیه , وسائل الشیعه , تهذیب الاحکام , وافی , تفسیر قمی (روایی) , تفسیر مجمع البیان (اجتهادى‌) , تفسیر صافی (روایى‌) , احیاء علوم الدین (غزالی) , اعتقادات: صدوق , تحف العقول: ابن شُعبه حَرّانی , بصائر الدرجات: صفار قمی , بحار الانوار (علامه مجلسی) , أعیان الشیعة (محسن امین) , عیون أخبار الرضا علیه السلام (شیخ صدوق)

کلیدواژه‌های فرعی :

01. خداشناسی (کلام) , توحید افعالی(کلام) , توحید ذاتی(کلام) , معاد(کلام) , وجوب امر به معروف و نهی از منکر , وجوب معاد , عمومیت علم الهی , باب صلات , صفات خدا , اسلام و جهاد , شرور و توحید(شر جهان شناختی) , احوال قبر , صفات واجب(حکمت نظری) , توحید صفاتی(فلسفه)) , تلبیه حج , نماز , وضو , زکات , 13. علم کلام , مقام توبه ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ابن بابویه، محمدبن علی: شیخ صدوق

کد کنگره:

‏BP‎‏ ‎‏129‎‏ ‎‏/‎‏الف‎‏2‎‏ ‎‏ت‎‏9027

چکیده :

شرح التوحيد الصدوق نوشتۀ عالم ربانى قاضى سعيد محمد بن محمد مفيد قمى از اعلام قرن 11و 12 قمرى، شرحى است بر رسالۀ توحيد مرحوم صدوق كه مؤلف در آن به گرد آورى احاديث مربوط به توحيد و آنچه كه به آن مرتبط است، يعنى صفات، اسماء و افعان ضمن 67 باب الهى پر داخته است. اين رساله به نامهاى «التوحيد، توحيد صدوق و توحيد ابن بابويه» معروف است. بر اين رساله شروح متعددى نوشته شده است اما يكى از بهترين شروح، شرح قاضى سعيد است. شرح قاضى به خاطر عمق و سعه پژوهش در محتواى روايات و معارف شيعه مورد استفاده و استناد علما قرار گرفت. حضرت امام خمينى در غالب کتاب‌هايشان از اين كتاب استفاده نموده‌اند. ايشان در همين رابطه می‌فرمایند «هو (كتاب شرح توحيد صدوق) من اعظم مصنفات ذلك المعارف و ارفع كتب الشيعه فى المعارف و ليس عندنا منه الا الجزء الثالث الذى استعدت لزيادته بعد ما شرعت فى تلك المسودات.» مؤلف بر اساس سيطرۀ علمى كه بر آثار عرفانى داشته، توانسته است از اين آثار براى شرح روايات معرفتى بهترين استفاده را نمايد. او از آثار شيخ اكبر همچون فصوص و فتوحات و از مفاتح الغيب قرنوى و شرح آن مصباح الانس و شروح فصوص استفاده نموده است و به جرئت مى توان گفت كه قاضى سعيد يكى از بزرگان عرفاى شيعه است و كمتر كسى همچون او توانسته است از روايات معرفتى شيعه رمز گشائى كند.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

یک هزار رخسار: کند و کاوی در باب شناخت حق و اسماء و صفات او در عرفان ابن عربی

نویسنده:

نويسنده:میرمسعود فاطمی

نوع منبع :

کتابشناسی(نمایه کتاب) , کتابخانه عمومی

وضعیت نشر :

تهران - تهران: شرکت نشر بهینه فراگیر,

کلیدواژه‌های اصلی :

صفات خدا , عرفان نظری

شابک (isbn):

978-964-9935-64-5

چکیده :

در این کتاب، پس از طرح دانستنی‌های ضروری درباره محی‌الدین ابن عربی و مکتب او، مبانی و الگوهای اصلی در ارائه تفسیرهای هستی شناسانه و معرفت شناسانه نسبت به حق و صفات او از دیدگاه نام‌آوران مکتب عرفان نظری بررسی شده است و نظر برخی از عرفا در این باره؛ چون قونوی، مؤیدالدین جندی و ملاعبدالرزاق ذکر شده است. در بخش دوم کتاب نیز تطبیق آرای فیلسوف و عارف در باب معرفت حق و اسماء و صفات حق بحث و بررسی شده است. وحدت و هستی؛ سریان حق در موجودات؛ تقسیمات اسماء و صفات؛ نفی صفات؛ معرفت‌شناسی اسماء و تطبیق و تلخیص از جمله موضوعاتی هستند که در کتاب به تفضیل شرح داده شده‌اند.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

کتاب التوحید و اثبات صفات الرب عز و جل

نویسنده:

ابو بکر محمد بن اسحاق بن خزیمه

نوع منبع :

کتاب

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

دار الرشد,

زبان :

عربی

کلیدواژه‌های اصلی :

صفات الهی , صفاتیه (مذاهب کلامی) , توحید صفاتی , توحید نظری , صفات خدا , توحید صفاتی(فلسفه)) , 13. علم کلام , تفسیر کبیر : فلسفی و کلامی: فخر رازی , کتب کلام اهل سنت , مقالات الاسلامیین: ابوالحسن اشعری , الکامل فی التاریخ , مُروج‌الذَهَب و معادن‌ الجوهر , التوحید: ابن خزیمه

کلیدواژه‌های فرعی :

اثبات خدا , رؤیت خدا , شفاعت , متکلم (اسماء افعال الهی) , وجه (صفات خبریه الهی) , ید (صفات خبریه الهی) , رِجل الله (صفات خبریه الهی) , تنزیه الهی , علم الهی , شفاعت حضرت محمد(ص) , براهین خداشناسی , اثبات وجود خدا , براهین اثبات واجب(حکمت نظری) , حقیقت کلام الهی , زندگینامه بزرگان ,

چکیده :

كتاب التوحيد و إثبات صفات الرب عز و جل، اثر ابوبکر محمد بن اسحاق بن خزیمه نیشابوری، کتابی است به زبان عربی با موضوع کلام اسلامی و حدیث. نویسنده در این اثر در پی بیان مباحث مربوط به توحید و صفات الهی است و در این راستا از آیات و روایات بهره می‌برد. این کتاب، به تحقیق ابومالک ریاشی، احمد بن علی بن مثنای قفیلی رسیده است. نویسنده در مقدمه‌اش بر کتاب، هدف از نگاشتن آن را جلوگیری از انحراف طلاب تازه‌کار در علوم کلام و حدیث ذکر می‌کند. کتاب، دارای مقدمه چاپ‎های سوم و دوم و مقدمه تحقیق توسط محقق، مقدمه مصنف و محتوای مطالب در 83 باب و ملحقات است

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

صفات خدا در کلام اسلامی : بررسی معناشناختی صفات در سده‌های دوم و سوم هجری

نویسنده:

سید محمدرضا علوی

نوع منبع :

کتابشناسی(نمایه کتاب)

وضعیت نشر :

تهران - تهران: جهانکده,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

01. خداشناسی (کلام) , صفات خدا

کلیدواژه‌های فرعی :

صفات الهی , آیات صفات الهی , حدوث صفات الهی , حصر صفات الهی , رؤیت صفات خدا , مغایرت صفات با ذات الهی , حاجت در صفات الهی , شرور و صفات خدا , معناشناسی صفات الهی , زیادت صفات الهی بر ذات , عینیت صفات الهی با ذات , ازلیت صفات الهی ,

شابک (isbn):

964-8255-20-2-

چکیده :

مؤلف این کتاب ضمن اشاره به نظرات و اندیشه‌های متکلمان اسلامی در سده‌های دوم و سوم هجری، مهمترین مبحث کلامی پس از اثبات وجود خدا یعنی"صفات خداوند" را با استناد به منابع و گزارش‌های معتبر تاریخی از جنبه‌ی معناشناسی بررسی کرده‌است.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

بررسی تاثیر آرای فخر رازی بر دیدگاه های کلامی آلوسی در تفسیر روح المعانی با تمرکز بر صفات خداوند

نویسنده:

نویسنده:محمد بزرگ زاده؛ استاد راهنما:حسین خاکپور؛ استاد مشاور :ولی‌اله حسومی

نوع منبع :

رساله تحصیلی

منابع دیجیتالی :

فهرست نوشته ها فهرست منابع فارسی فهرست منابع خارجی

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

صفات خدا

چکیده :

سیرۀ اکثر مفسران در طول سنت تفسیرنویسی بر آن بوده است که مباحث تفسیری خود را در پرتو کارهای تفسیری سابق دنبال کنند و با اثرپذیری از سبک و روش، مبانی، گرایش و نتایج تحقیقات گذشتگان و یا نقد و نقض آنان، تفاسیر خود را به انجام رسانند. به‌همین دلیل مقایسۀ کلی یا جزئی بین دو تفسیر در شمار نقدهای پژوهشی قرآنی عصر حاضر دیده می‌شود تا از رهگذر مقایسه تطبیقی، قوت اجتهاد و استقلال رأی یک مفسر و یا اثر پذیری آن از دیگر مفسران را مورد سنجش قرار دهند. نظر به اهمیت تفسیر کبیر فخر رازی (متوفی ۶۰۶ق) و روح المعانی آلوسی (متوفی ۱۲۷۰ق)، هر قدمی که در راه بهتر شناخته شدن این تفاسیر برداشته شود، گامی مهم در راه پیشبرد اهداف قرآن‌پژوهان محسوب می‌شود. بدین منظور پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی، به شیوه انجام مطالعات نظری – تطبیقی به مقایسۀ این دو تفسیر در مورد مباحث کلامی که مهم‌ترین خصیصۀ فخر رازی است، پرداخته است و با توجه به گستردگی بحث، بر صفات الهی تمرکز نموده است که مهم‌ترین بخش مسائل علم کلام به‌شمار می‌آید. برخی از نتایج تحقیق نشان می‌دهد که آلوسی در مبحث صفات الهی نه تنها از فخر رازی تأثیرپذیری نداشته است، بلکه در بسیاری از موارد، با تعریض به دیدگاه رازی، آن را نپسندیده است. هرچند دیدگاه آلوسی در مواردی مشابه دیدگاه فخر رازی است، ولی دلیلی مبنی بر اینکه آلوسی در طرح این نظر از فخر رازی تأثیرپذیرفته باشد، در دست نیست، چون جمهور اشاعره در باب صفات دیدگاه مشترکی دارند.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

بررسی تطبیقی صفات خدا در اصول کافی و صحیح بخاری و تاثیر مرجعیت علمی اهل البیت(علیهم السلام) در تفاوت دیدگاه ها

نویسنده:

نویسنده:سلمان قاسم نیا؛ استاد راهنما:حمید ملک مکان؛ استاد مشاور :عبدالله حاجی علی لالانی

نوع منبع :

رساله تحصیلی

منابع دیجیتالی :

فهرست نوشته ها فهرست منابع فارسی فهرست منابع خارجی

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

صفات خدا

چکیده :

در بررسی تطبیقی صفات خدا در اصول کافی و صحیح بخاری، آنچه مشهود است، این است که؛ کلینی در تبیین صفات ذاتی خدا، بر عینیّت علم، قدرت و حیات، با ذات حقّ اصرار دارد و بر همین مبنا به تبیین آنها می‌پردازد، در حالی که بخاری، ضمن تاکید بر علم الهی، تنها به علم غیب و بویژه علم حقّ به قیامت پرداخته است. همینطور، قدرت الهی و جوانب آن، از جمله: افعال الهی، بعنوان مظاهر قدرت خدا، در اصول کافی محور تحلیل روایات است، ولی در صحیح بخاری، تنها (و بدون تبیین) به قدرت الهی و نیز، عظمت مخلوق، بعنوان نماد عظمت خالق، اشاره می‌شود. امّا در خصوص صفت حیات الهی، هر دو منبع، روایات کمتری منعکس کرده و تحلیلی ارائه ننموده‌اند، در حوزه صفات فعلی نیز، اصول کافی، خالقیّت خدا را با موضوعاتی چون: بدون ابزار بودن خالقیّت خدا، بدون سابقه بودن آن و عدم نیاز خدا به مخلوق، تبیین نموده است، ولی در صحیح بخاری، خالقیّت حقّ، از رهگذر نقش فاعلیّت خدا در خصوص افعال انسان و از همین منظر، تأکید بر نقش اراده الهی در فاعلیّت انسان، مورد نظر است. برخلاف روایات صحیح بخاری، صفات سلبی خداوند در اصول کافی نمود بیشتری دارد و بر نفی جسمانیّت از خداوند، بطور خاص و گسترده، تأکید می‌شود، لیکن در صحیح بخاری، این سلب چندان محوریّت ندارد، همچنین، امور ملحق به جسمانیّت، مانند: نفی حرکت و انتقال، نفی مکانمندی و زمانمندی و نفی رویت از خداوند در ضمن روایات کلینی و بشکلی تبیینی ارائه شده‌اند، امّا بخاری، نه تنها بر این امور سلبی تأکید ندارد، بلکه در بخش صفات خبری به اثبات نقیض برخی از آنها، مانند: مرئی بودن و انتقال در خصوص خدا می‌پردازد، در حوزه صفات خبری نیز، اثبات رویت حقّ و فرود آمدن خدا به آسمان دنیا، از اختصاصات صحیح بخاری است، لیکن انتساب اموری مانند: وجه، ید، عین، جنب، به خداوند، در هر دو منبع منعکس است، که این امور در اصول کافی، به مصادیقی که مظاهر این صفات هستند( مانند مقام ولایت) ارجاع داده شده‌اند، لیکن در صحیح بخاری، تنها به ذکر آنها اکتفا شده است، که البته شارحان بخاری، با توسل به مبانی کلامی اهل سنّت مانند: اصل پرهیز از تکیّف و اثبات بدون تأویل را در تبیین این دسته صفات، گوشزد نموده‌اند. در سیر تبیین صفات الهی در اصول کافی و صحیح بخاری، تاثیر مرجعیّت علمی اهل‌البیت(علیهم السلام) در تفاوت دیدگاه‌ها، امری مشهود است، این تأثیر بویژه در محتوا و توان اغنای مخاطب، مهارت مناظره، در مقام پاسخ به سوال یا رفع شبهه و رویکرد عقلی روایات اصول کافی در برابر رویکرد نقلی صحیح بخاری و صرفاً انتقال اخبار نبوی و گاهی یکسویه و غیرمنعطف روایات بخاری، جلوه‌گر است.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

صفات ذات خداوند(علم، اراده، قدرت، حیات) از منظر سهروردی و خواجه نصیرالدین طوسی

نویسنده:

نویسنده:راضیه صفیاری؛ استاد راهنما:مهدی عباس‌زاده؛ استاد مشاور :فضل الله خالقیان

نوع منبع :

رساله تحصیلی

منابع دیجیتالی :

فهرست نوشته ها فهرست منابع فارسی فهرست منابع خارجی

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

صفات خدا

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

خواجه نصیرالدین طوسی

چکیده :

یکی از مسائل مناقشه آمیز که از گذشته تا کنون بین متفکران و متألهین رایج بوده، مقوله صفات خداوند می‌باشد، این مبحث با وجود مطالعات و ارائه آثار فراوانی که در این زمینه یافت می‌شود، همچنان نیازمند بررسی و کنکاش بوده و با نظر به اینکه آراء گوناگونی در این باره وجود دارد، متفکران به رأی واحد و یکسانی دست نیافته‌اند. در این نوشتار مشخصاً صفات ذات (علم، قدرت، اراده و حیات) از منظر دو متفکر جهان اسلام شهاب الدین سهروردی معروف به شیخ اشراق و خواجه نصیرالدین طوسی مورد پژوهش قرار می‌گیرد. دو مطلب {سیر تحول شیخ اشراق در زمینه صفات ذات از مشائی تا نظریه حکمت اشراق ـ که ابداع شخص اوست ـ} و {تأثیرپذیری خواجه از شیخ اشراق در مطلب علم الهی} به منزله دو ستون است که این پایان‌نامه بر آن استوار می‌باشد. همچنین نظر خواجه نصیر و سهروردی درباره سه صفت قدرت، اراده و حیات نیز بیان می‌شود. با این پیش‌فرض که هر دو از تبار و حوزه متفاوتی می‌باشند، ـ شیخ اشراق فیلسوف اشراقی و خواجه نصیر متکلم فلسفی ـ بدیهی است که در بحث از صفات ذات الهی، دچار ناهمگونی و تفاوت رأی باشند. لذا در این جستار برآنم تا آراء هریک از این دو متفکر را در مورد این صفات به طور جداگانه و به تفصیل مورد کنکاش و جستجو قرار داده و ضمن طرح این مطلب به صورت جامع، تبیینی مقایسه گونه از آراء ایشان ارائه نمایم.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

تبیین و تحلیل مفهوم خدا در قلمرو صفات فعلیه از دیدگاه ملاصدرا و ارزیابی آن با قرآن و سنت

نویسنده:

نویسنده:روح الله صدراللهی؛ استاد راهنما:عسکری سلیمانی امیری؛ استاد مشاور :حسن پناهی ازاد

نوع منبع :

رساله تحصیلی

منابع دیجیتالی :

فهرست نوشته ها فهرست منابع فارسی فهرست منابع خارجی

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

صفات خدا , اصطلاحنامه علوم قرآنی , آیات خداشناسی , اعلام قرن سوم

چکیده :

تبیین مفهوم خدا در قلمرو صفات فعلیه، از مباحث مهم در باب خداشناسی است که بدان کمتر پرداخته شده است. از رهگذر این تبیین، به درک بهتری از رابطۀ خالق و مخلوق، رابطۀ ذات ثابت و فعل متغیر خداوند و ارتباط صفات فعلی با ذات او خواهیم رسید. مفهومی که از خداوند در اثر چنین تبیین‌هایی از خداوند در قلمرو صفات فعلیه‌اش حاصل می‌شود، باید درک درست و مطابق واقع باشد و نیز با تعالیم وحیانی برآمده از کتاب و سنت کاملا سازگاری داشته باشد. ملاصدرا مفهومی از خداوند در قلمرو صفات فعلیه‌اش به دست می‌دهد که خداوند اصل و حقیقت وجود است که تمام کمالات وجودی به او برمی‌گردند. لذا تمام صفات کمالی خداوند اعم از صفات ذاتی و فعلی به منشأ این صفات که ذات خداوند هستند، برگشت می‌کنند. بر مبنای تشکیک در وجود، ملاصدرا صفات کمالی خداوند را ذو مراتب می‌داند که از مرتبۀ ذات تا مرتبۀ فعل الهی را شامل می‌شود و صفات خداوند در مرتبۀ ذات، عین ذات و در مرتبۀ فعل، عین فعل الهی هستند و تمام صفات فعلی خداوند به صفات ذاتی و به ذات الهی برگشت می‌کنند. همۀ موجودات، فعل خداوند هستند و معیت قیومیۀ الهی همان اضافۀ اشراقیۀ خداوند است که موجودات را ایجاد می‌کند و فعل خداوند، واحد و به نحو ابداعی و دفعی است و تدریج در برخی از افعال الهی ناشی از ذات خدای متعال نیست، بلکه این تدریجی در بدنه فعل به دلیل ضعف وجودی آنهاست. از این رو بین خداوند بسیط محض و معلول‌های مختلف، علل متعددی واسطه می‌شوند که این کثرات و تدریج به وسائط بر می‌گردند. ملاصدرا بر طبق قاعده «بسیط الحقیقه» می‌گوید که خداوند تمام کمالات وجودی را داراست و از داشتن نقائص امکانی تغییر و حرکت و دیگر محدویت‌های امکانی مبرّاست. بنابراین تمام نقص‌های وجودی به مخلوقات بر می‌گردد نه، به خالق. آیات و روایات نیز مفهومی از خداوند در قلمرو صفات فعلیه به دست می‌دهند که خداوند دارای صفات فعلی است و صفات فعلیه ریشه در صفات ذاتی دارند که عین ذات خدای متعال است و در ذات الهی تغییر و تغیّر راه نمی‌یابد. خداوند قائم بالذات است و غیر او معلول و قائم به اوست و افعال الهی از ذات او بر اساس سلسله مراتب نازل می‌شود و فعل خداوند از آن‌رو که به خدا استناد دارد، ابداعی است و تغییر در صفات فعل که عین فعل الهی است، به واسطه‌های وجودی برمی‌گردند نه به ذات الهی. بنابراین می‌توان گفت که مفهوم خدا در قلمرو صفات فعلیه از دیدگاه صدرا با مفهومی که آیات و روایات به دست می‌دهند قابل تأیید است؛ چرا که آیات و روایات هم ذات الهی را از هر نوع تغییری مبرا می‌داند.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر