جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مؤلف این کتاب ضمن اشاره به نظرات و اندیشه‌های متکلمان اسلامی در سده‌های دوم و سوم هجری، مهمترین مبحث کلامی پس از اثبات وجود خدا یعنی"صفات خداوند" را با استناد به منابع و گزارش‌های معتبر تاریخی از جنبه‌ی معناشناسی بررسی کرده‌است.

رؤية الله في ضوء الكتاب و السنّة و النقل الصريح، اثر آیت‌الله سبحانى مى‌باشد. عقايد اشاعره (اهل حديث) كه ابوالحسن اشعرى در كتاب الانابه آنها را تا 51 اصل شمرده است، بيان مى‌كند، خداوند بر عرش خود استقرار دارد، خدا چهره‌اى دارد؛ ولى بدون كيفيّت(بلا كيف)، خدا داراى دو دست است، بدون كيفيّت، خدا چشم دارد؛ اما بدون كيفيّت و براى همه اين اصول به آياتى از قرآن كريم استناد مى‌كند. اين بحث كه در كتب كلامى به تجسيم، تشبيه و رويت خدا معروف شد، قرن‌هاى زيادى از بحث‌هاى داغ محدّثان و متكلمان بود تا اين كه به ابن تيميّه مى‌رسيم. او در رساله حمويه و واسطيّه اين مساله را مى‌آورد با اين جمله: كه ما از مجموع آيات نتيجه مى‌گيريم كه خدا در بالاى اين عالم محسوس است. در ردّ اين عقيده كتاب‌هاى زيادى به رشته تحرير درآمده است كه يكى از اين كتب از انديشمند و متفكر اسلامى آیت‌الله سبحانى مى‌باشد كه در كتاب خود در صدد ابطال اين نظريه با براهين عقلى و آيات قرآن و روايات است. ايشان اين نظريه را وارداتى مى‌داند و ريشه اين نظريه را در كتب عهدين مى‌داند كه از طريق اجبار يهود وارد محيط اسلامى شد كه از شخصيت‌هايى كه به ظاهر اسلام آورده بودند و اين نظريه كفرآميز را وارد جامعه اسلامی‎كردند كعب الاحبار و وهب بن منبه نام مى‌برد. ايشان دلايلى را كه بر رويت خدا از طرف اشاعره بر رؤيت خداوند از قرآن كريم مى‌آورد، آيه الى ربها ناظرة و رواياتى از صحاح و مسانيد ذكر و براهين عقلى آنها را نيز بازگو مى‌كند و سپس تمام اين ادلّه نقلى و عقلى را پاسخ مى‌دهد و براى عدم رؤيت به 3 آيه از قرآن و روايات پيامبر(ص) و روايات ائمه(ع) استدلال كرده و در بخش ديگر از كتاب براهين عقلى بر عدم رؤيت ذكر مى‌كند تا اينجا رؤيت خدا كه تفسير حسى با ديدگان مادى بود در كتاب آمده و رؤيت يك تعبير ديگر دارد كه اين عقيده مخصوص شیعیان و معتزله مى‌باشد و آن رؤيت قلبى و شهود باطنى مى‌باشد كه اين رؤيت در پرتو ايمان كامل به دست مى‌آيد كه اين بحث در بخش آخر كتاب ايشان گنجانده شده است و ادله نقلى و برهان‌هاى‌عقلى او را به طور كامل ذكر مى‌كند. اين بحث در كتب راهنماى حقيقت و فرهنگ عقائد و مذاهب اسلامى از ايشان نيز آمده است. در آخر كتاب هم فهرست موضوعات به طور كامل و مفصل آورده شده است.

کتاب مسألة الرؤیة (رؤیة الله تعالی فی الدنیا و الآخرة تخریج احادیث الرؤیة) توسط حسن بن علی السقاف به رشته تحریر درآمده است. ابن قیم جوزی و برخی از مجسمه احادیثی را در باب روئیت خدا می آورند و قائل به تواتر آن روایات هستند. نویسنده هدف خود از نگارش را این مطلب ذکر کرده است که برخی از اهل علم و دوستانش از وی درخواست کردند که به این ادعای مجسمه پاسخ گوید. نویسنده این کتاب در صدد جمع آوری احادیث رؤیت پرداخته است و به ادعای ابن قیم و مجسمه پاسخ گفته است. این کتاب از مقدمه و سه قسمت تشکیل شده است. در این کتاب پس از ذکر مقدمه 36 حدیث بنابر ادعای ابن قیم و دیگران که دالّ بر رؤیت می کند، را آورده و سپس آن را نقد می کند. در بخش دوم 10 آیه را به نظر مجسمه دلالت بر رؤیت خداوند در قیامت می کند، را ذکر می کند و آنها را مورد بررسی قرار می دهد. در قسمت سوم نویسنده به دلایل عقلی قائلین به تجسیم خداوند در روز قیامت پرداخته و آنها را نقد می کند. نویسنده پس از ذکر آیات و روایات مربوط به تجسیم خداوند و بررسی آنها، به این نکته تصریح دارد که ادله قائلین به تجسیم خداوند از آیات و روایات و ادله عقلی برای اثبات رؤیت خداوند در قیامت وافی و کافی نیست.