مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب «تراث العقائدی لعلی بن إبراهیم القمی» نوشته محمد جواد مروجی طبسی است. معرفی آثار و تألیفات «علی بن ابراهیم قمی» در حوزه اعتقادات است. حدوث عالم و اثبات پدید آورنده، توحید و اوصاف خداوند، نبوت، امامت، ویژگی‌ های ائمه (ع) و جنبه‌ های علوم آنان، اسناد و مدارکی پیرامون امامان معصوم (ع) اسلام و کفر، مرگ و معاد و موضوعات پراکنده عقایدی، محتوای فصل‌ های نه‌ گانه این اثر را شامل شده است. در متن حاضر که به‌ صورت روایی تدوین یافته، سند احادیث در پاورقی ذکر شده و در مورد هر حدیث نیز به مأخذ حدیث نخستین ارجاع داده شده است. احادیث هر فصل در قالب موضوعات متعدد در ذیل عنوان‌ های جدا گانه دسته‌ بندی شده‌ اند.

کتاب المختصر فی العقائد درباره عقائد اصلی و اساسی دین مبین اسلام و تشیع می باشد که به بررسی اصول دین و مسائل پیرامون آن به شکلی موجز و مفید می پردازد.

کتاب حاضر خلاصه اي است در موضوع فلسفه الهي از ديدگاه سيد و مولايمان، امام هشتم حضرت علي بن موسي الرضا (ع)، پيشوايي که خداي متعالي حکمت و فصل الخطاب به او ارزاني داشت. اين کتاب را در يک فصل به نام <بهشت> و چندين فصل ديگر به نام <بوستان> سامان داده شده است. در <بهشت> به بيان معناي فلسفه الهي و ضرورت يادگيري اين نوع فلسفه پرداخته مي شود و بوستانهاي متعدد به توضيح سخنان حضرت رضا (ع) مي پردازد.

جلد اول از مجموعه دو جلدی تحفه المحمدیه ص درباره اصل توحید، عدل ، نبوت و امامت و مسائل پیرامون آن می باشد.

کتاب حاضر درباره اصول دین می باشد و در آن توحید، عدل ، نبوت، امامت و معاد بحث می شود.

عناون کتاب حاضر از علامه گرامی فیض کاشانی درباره علم ( تفکر- علم -عقائد) می باشد. ابتدا بحثی درباره علم درقرآن و روایات، اقسام علم: علم فقه، علم آخرت، علم فلسفه ، علم کلام و... ، آداب مناظره، بخش دیگر درباره قواعد عقائد، در قسم دوم کتاب به بررسی اصول خمسه عقائد می پردازد. و در بخش آخر بحث کاربردی درباره تفکر

کتاب اولیات الاسلام یک کتاب اعتقادی و بر پایه اصول دین است که در این کتاب بحث توحید، عدالت ، امامت، نبوت و معاد ذکر می شود.

جلد سوم از مجموعه سه جلدی کتاب به بررسی بحث نبوت و امامت به طور مفصل و ویژه و بررسی ابعاد مختلف این دو رکن اساسی اصول دین می پردازد.

بدایة المعرفة کتابی است در کلام و معارف الهی از منظر شیعه که در یک مقدمه و شش فصل عمده مباحث کلامی را به شیوه ای جدید مورد بحث قرار می دهد. مولف این کتاب عقیده دارد که "ماده عقائد" علم کلام صرفا در چارچوب "الهیات بمعنی الاخص" است ، یعنی آن چه که به ذات و صفات و افعال الهی راجع است. بدین سان مولف با دیدگاهی منضبط سعی دارد که از تداخل سایر علوم اسلامی با این علم پرهیز کند، چرا که به عقیده مولف متقدمین علم کلام به این امر توجه نداشته اند و بدین سبب کتب آنان مشحون از علوم تفسیر و حدیث و امور عامه است که به تعبیر مولف نتیجه ای جز تشویش در پی نداشته است. همچنین مولف در این کتاب به ترتیب منطقی مباحث اشاره می کند و به عقیده او بحث از ذات و صفات خداوند "منطقاً" مقدم بر سایر مباحث کلام است. همچنین این کتاب با نوعی دیدگاه متعلق به متاخرین شیعه بحث جداگانه از توحید و عدل را بحثی "ثقافی" می داند و تقسیم بندی متقدمین را به دلیل از میان رفتن مشاجرات معتزله و اشاعره در قرون اولیه شکل گیری علم کلام، منتفی می داند. از این رو مولف در این شیوه جدید خود توحید را در بخش صفات سلبی و عدل را در بحث از افعال خداوند مطرح می کند. این کتاب در ابتدا توضیحات مختصر و مفیدی از فرق عمده کلامی، متکلمین مشهور و همچنین خلاصه ای از نظرات آنها را ارائه می کند و سپس به تبیین اصول دین و رفع شبهات می پردازد. این کتاب، مانند کتب متقدمین همچون کتاب یاقوت فی العلم کلام نوبختی، بحث را با وجوب یا عدم وجوب نظر مطرح می¬کند و در ادامه معقتد به وجوب دلیل نظری است چرا که به نظر مولف نقل ما قبل عقل دارای هیچ گونه حجیتی نیست. مولف در ادامه مباحث ذات و صفات خدا و نبوت و معاد و امامت را به شیوه متکلمین و نه فلاسفه مورد بحث قرار می دهد و عمده دلایل او فاقد پیچدگی های عقلی سنت فلسفی اسلامی است و می توان نوعی از سیطره عقل سلیم(و نه عقلانیت متافیزیکی) را بر سرتاسر اثر مشاهده کرد.

گنجینه معارف شیعه امامیه، از آقای حاج میرزا محمدباقر کمره‌ای که ترجمه فارسی بر کتاب کنز الفوائد علامه کراجکی متوفای ۴۴۹ ق است، می‌باشد. / آقای کمره‌ای علاوه بر ترجمه، تعلیقات و پاورقی‌هایی نیز در سال ۱۴۰۲ ق بر این کتاب ارزشمند دارند. اصل کتاب کنز الفوائد دارای دو جلد می‌باشد؛ اما آقای کمره‌ای این دو جلد را در یک مجلد، که نام آن را هم گنجینه گذاشته‌اند، تنظیم و ترجمه نموده‌اند و در پایان کتاب خود، کتاب دیگری از علامه را افزوده‌اند که در کتاب کنز الفوائد موجود نمی‌باشد، تحت عنوان «التعجب»، که کتابی است در دفاع از موضوع امامت در مقابل اهل سنت نگاشته شده است. در این کتاب مؤلف تناقضات و اغلاط عجیب و غریبی را که در عقاید اهل سنت درباره این مساله رخ داده یادآور شده و به ابطال و رد آنان پرداخته است. / مترجم در جای دیگری در مقدمه می‌گوید: این کتاب به زبان عربی که در آن تاریخ زبان علمی جامعه اسلامی بوده است، تالیف شده و برای پارسی زبان‌هایی که با زبان علمی عربی آشنائی ندارند، سودی نداشت و توفیقی به دست آمد که آن را به زبان پارسی ساده ترجمه کردم و کوشیدم برای همه قابل فهم باشد و بهره ده برای همه افراد اندیشمند./ این کتاب از روی تنها نسخه‌ای که ده‌ها سال پیش به دست ناشری رسیده، چاپ سنگی شده و در کاغذ و نوشتن بسیار صرفه جویی گردیده و صورت خوبی نداشته است./ نسخه کتاب مخلوط بوده و مصحح کوشای آن تا هر چه تلاش کرده، باز هم تعهد صحت آن را نکرده، بلکه اعتراف دارد موارد شبهه‌ای در کتاب باقیمانده که در آینده به توان تصحیح کرد، این کتاب برای بار دوم چاپ افست شده و همان نسخه یکم بی کم و زیاد تکثیر شده، برای تصحیح جلد اول کتاب به نسخه نوشته، در دهه هفتم تاریخ اسلامی که نشانه آن در کتابخانه آستانه حضرت رضا علیه‌السّلام به دست آمد مراجعه کردم، البته با زحمت بسیار و فرصت اندک و مقابله‌ای شد و آن نسخه هم خود مغلوط بود و با این که صدها سال در کتابخانه مبارکه بوده است به یک تصحیح علمی عرضه نشده بود و در جزء یکم مقداری هم افتاده داشت و استفاده اندکی به دست آمد. با این همه کوشیدم ترجمه پارسی کامل و رسا باشد. / کتاب حاضر با دو مقدمه در حدود ۶۰ صفحه، از مترجم محترم آغاز گردیده است که در به دوران زندگانی علامه کراجکی و اهمیت عصر وی اشاره نموده، همچنین از دوران زندگانی ائمه و پیامبر عظیم الشان اسلام مطالبی را عنوان نموده است. سپس به ترجمه و تعلیقه بر کتاب کنز الفوائد پرداخته و سعی نموده تا ترجمه ساده و روان داشته باشد. / این کتاب اصول اسلامی را از اثبات مبدا و توحید و صفات ثبوتیه و سلبیه و نبوت و امامت را مورد بحث نموده و در هر فصلی شرحی وافی و استدلالی کافی در بر دارد و بحق یکی از وسائل مؤثر جهاد سازندگی است و شایسته است در مراکز تحصیلی از دبیرستان و دانشگاه به حساب یک کتاب درسی یا مطالعه به کار گرفته شود. به گفته مترجم، کتاب ارزشمند کنز الفوائد تالیف شیخ بزرگوار ابو الفتح محمد بن علی کراچکی دانشمند اسلامی قرن چهارم تا حدود نیمه قرن پنجم اسلامی و از شاگردان شیخ بزرگوار مفید، یگانه مبارز دینی دوران حکومت عباسیان و نویسندگان متکلم و موشکاف عقیده و ایمانست، عصری که سید رضی و سید مرتضی پرچمدار علم و دانش اسلامی بودند و وحدت اسلامی را در نظر داشته و به تصحیح عقائد ایمانی پرداختند. این کتاب هم به مانند این گنجینه علمی است که در داستان قرآن مجید یادآوری شده و کان تحته کنز لهما و کان ابوهما صالحا فاراد ربک ان یبلغا اشدهما و یستخرجا کنزهما رحمة من رب و تا کنون زیر دیوار تاریخ گذشته، زیرا دیوار کتابخانه‌ها و زیر دیوار بلند زبان تازی در پس انداز گذاشته بود. برای یتیمان خاندان پاک پیامبر اسلام صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم که سایه پدر بزرگوار خود پیغمبر و علی علیه‌السّلام را بالای سر ندارند و از دست مبارک سرپرست و امام زمان خود حضرت مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف هم به طور محسوس بهره مند نیستند. نسخه‌های دست نویس و خوانای این کتاب بسیار اندک و کمیاب است، برای بیان اهمیت مطالب این کتاب باید به وضع اجتماعی دوران مصنف و تالیف این کتاب توجه داشت و در دوران زندگی او از نیمه قرن چهارم تا نیمه قرن پنجم اسلامی یا کم و بیش بوده است و باید توجه داشت در این دوره وضع علمی و دینی اسلام در چه حالی بوده است. در پایان کتاب فهرستی از مطالب کتاب عنوان گشته است.