جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
جستجو در برای عبارت
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
شرح صوری در حل مشکلات مثنوی
نویسنده:
فرزاد اقبال ,سهیلا موسوی سیرجانی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران جنوب,
چکیده :
شرح و تفسیر مثنوی جلال الدین محمد مولوی سابقه ای دیرین دارد، اما نکته حائز اهمیت در شیوه شرح این تفاسیر، گرایش عرفانی آنها در توضیح محتوایی ابیات است. در شیوه تفسیری که برای تحلیل یکی از مشکلات مثنوی در این مقاله به کار گرفته شده است، کوشیده ایم تا حوزه معانی ابیات را از میان مباحث برون متنی نظیر مباحث و مسائل عرفانی، به الفاظ آن محدود و مدلل سازیم. در این شیوه، مبنای معنایابی در شعر توجه به صنایع ادبی و آرایه های زبانی آن است. این شیوه را برای به چالش کشیدن این پیش فرض رایج در میان مثنوی پژوهان که لفظ و صورت در برابر اندیشه بلند مولانا بی اعتبار و بی ارزش است، «شرح صوری» نامیده ایم. در این شیوه بیش از هر چیز زبان مثنوی و شاعرانگی مولانا معیار شرح و توضیح ابیات قرار می گیرد؛ معیاری که در فهم بهتر عرفان مولانا نیز می تواند تاثیر بسزائی داشته باشد.
صفحات :
از صفحه 45 تا 71
طنز؛ زبان تبلیغ و اعتراض در متون عرفانی و سوررئالیستی
نویسنده:
ناصر علی زاده,ویدا دستمالچی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران جنوب,
چکیده :
طنز عکس العملی ناشی از ناخرسندی یا عدم تعادل و تناسب است که می تواند بستری هنری و به تبع آن تاثیرگذار برای اعتراض و اصلاح فراهم کند. ادبیات طنز در پس ظاهر سرگرم کننده اش با زبانی کم خطر، از کاستی های عمیق اجتماعی انتقاد می کند. ورود ادبیات طنز به حیطه انواع ادبی بهترین شاهد این مدعا است. زبان طنزآمیز برخی از متون عرفانی که منعکس کننده اوضاع اجتماعی و فرهنگی حاکم بر روزگار آفرینش خود هستند، ابزاری ادبی برای عصیان در برابر جامعه و تبلیغ باورهای درست از طریق نقد باورهای نادرست است. کنایه های طنزآمیز سوررئالیست ها در سال های قبل و بعد از جنگ جهانی اول، جامعه مسیحی اروپا، انسان اروپایی، اندیشه غربی و متعلقات آن را هدف ریشخند قرار می دهد. با توجه به تاثیرپذیری سوررئالیسم از عرفان اسلامی، تشابهاتی بین این دو مکتب پدید می آید که «زبان طنزآمیز» یکی از آن ها است. در این مقاله، با اذعان به تفاوت های اساسی دو مکتب از نظر فکری و هنری و صرف نظر از آن ها، زبان طنزآمیز آن ها با رویکرد تطبیقی بررسی شده است.
صفحات :
از صفحه 219 تا 239
بررسی سیر آراء و عقاید اهل تصوف درباره نظریه «بدایه الاولیاء، نهایه الانبیاء»
نویسنده:
امیرحسین همتی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران جنوب,
چکیده :
بنیادی ترین اصل و مهمترین مساله در تصوف و عرفان اسلامی، موضوع ولایت و شناخت ولی است. اکثر قریب به اتفاق موضوعاتی که در عرفان اسلامی مجال طرح و بررسی یافته اند، بر حول محور ولایت شکل گرفته و تکامل پیدا کرده اند. از زمانی که تصوف از مرحله زهد وارد مراحل پیچیده تر خود شد، بحث درباره ولی و مقام ولایت هم روی در رشد و کمال نهاد. در طول تاریخ عرفان و تصوف اسلامی، مباحثی گوناگون و حاشیه های متعدد درباره موضوع ولایت و شخصیت ولی شکل گرفته است. این مباحث در برخی موارد بسیار جنجال برانگیز شده و برای چندین قرن ذهن صاحبان اندیشه را به خود مشغول ساخته بودند. یکی از این مسائل مورد نزاع، نظریه «بدایه الاولیاء، نهایه الانبیاء» است. این نظریه، بیان کننده برتری مقام ولایت بر مقام نبوت است؛ و به ظاهر، در مقابل نظریه «نهایه الاولیاء، بدایه الانبیاء» که بیان کننده برتری مقام نبوت بر مقام ولایت است، قرار دارد. در این مقاله، ضمن نشان دادن سیر تاریخی و فرایند شکل گیری این نظریه، به بررسی عقاید و آرای دو گروه درگیر در این نزاع فکری نیز توجه شده است. از دیگر موارد مورد نظر در این مقاله، تبیین چگونگی برقراری پیوند میان طرفداران هر دو گروه و توضیح در خصوص استدلال های مطرح شده برای پایان بخشیدن به این نزاع عقیدتی است.
صفحات :
از صفحه 281 تا 319
سنایی، شعر و عرفان
نویسنده:
داوود عظیم بگلو,شیرین تاجفر
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
زنجان: دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان,
چکیده :
در این مقاله سعی شده است، آغاز شعر عرفانی، و این که معشوق در سبک خراسانی زمینی بوده و حکیم سنایی از شاعرانی بود که در اواخر سبک خراسانی قرار داشت که در دوره جوانی به معشوق زمینی پرداخته است، و در اواخر زندگانی به عنوان اولین فاتح قله های معشوق عرفانی به معشوق آسمانی روی آورده است و این که گشاینده راه شعر عرفانی است و راهنمای شاعران عرفانی دوره های بعد از خود یعنی سبک عراقی شده است، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است، همچنین بحث مختصری در مورد نحوه تحول فکری و علت این که معشوق زمینی را رها کرده و به معشوق آسمانی روی آورده، بحث شده است. در نهایت شخصیت دو بعدی سنایی در این مقاله هنگام مطالعه گویا و روشن شده است.
صفحات :
از صفحه 103 تا 123
سرای سکوت (بحثی درباره سکوت و تولد دوباره مولوی در دیدار با شمس تبریزی)
نویسنده:
ابراهیم استاجی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران جنوب,
چکیده :
«سکوت» یکی از مفاهیم بنیادین عرفان، به ویژه عرفان اسلامی، است. یکی از کسانی که به این سکوت عرفانی نائل می شود و تولد دوباره می یابد، مولوی است. مطالعه در آثار او و رابطه اش با شمس تبریزی نشان می دهد که شمس، خاموشی و سکوت را به مولوی آموخت تا از درون مولوی متشرع، مولوی عارف و عاشق زاده شود. این طبیب حاذق روان دریافته بود که انباشتگی اطلاعات در مولوی مهم ترین مانع است و به همین دلیل به او آموخت «که تعلم نیز حجاب بزرگ است». شمس با دقت مراقب احوال مولوی بود و مولوی هم شیفته شمس، اما تا تهی شدن از خود راه درازی در پیش بود. به همین دلیل، شمس به دفعات آموزه های خود را تکرار می نمود. حتی به نظر می رسد مسافرت های گاه و بی گاه شمس با هدف خاصی صورت می گرفته است تا مولوی سرانجام نه شمس تبریزی، بلکه شمس درونی خود را بیابد. آموزه های شمس بی نتیجه نماند. چنان که تغییر حال مولوی و آثار او زاده دیدار او با شمس، تاثیر آموزش های او و فراگیری سکوت عرفانی بود. شاید به همین دلیل مولوی تخلص «خاموش» را برای خود برگزید. سرانجام مولوی با تسلیم کامل خود به شمس، خاموشی را تجربه کرد تا با نشستن در مرکز این توفان، آتشفشان دلش سر باز نماید و سرانجام با فراگرفتن سکوت عرفانی، تولد دوباره بیابد و به مولوی عاشق و عارف جاودانه ای بدل گردد.
صفحات :
از صفحه 9 تا 27
مختصری بر مضامین عرفانی مشترک در قرآن، مولوی و ولدنامه
نویسنده:
امیدوار مالملی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ساوه: دانشگاه آزاد اسلامی ساوه,
چکیده :
ولد نامه کتابی است در تفسیر دقایق و معانی عرفانی، اخلاقی، شرح و اخبار و احادیث و تفسیر آیات قرآن همراه با ذکر امثال و بیات، حکم و کنایات، نوادر لغات و ترکیبات و اعلام و احوال مولانا جلال الدین (متوفی 672 هجری)، برهان الدین محقق (638-561 ه.ق)، شمس تبریزی (متولد 582 ه.ق)، صلاح الدین زرکوب (متوفی 657 ه.ق) و دیگران که تصویری درست از زندگی جسمانی و روحانی مولانا و حالات و مقامات مریدان و مصاحبان او را منعکس می کند. این اثر حدود ده هزار بیت است که در سال 690 هجری به وسیله سلطان ولد (ولادت 623 وفات 712 ه.ق) فرزند ارشد مولوی و در بحر خفیف سروده شده است. با عنایت به ابعاد گوناگون مثنوی معنوی و تاثیرپذیری اصول عقاید صوفیان مسلمان، به ویژه مولانا از قرآن کریم، احادیث و اخبار مربوط بدان، و پای بندی مولویه به صحبت و سماع و وجد، در می یابیم که سلطان ولد شاید اولین شاعر صوفی باشد که تحت تعلیمات مولانا توانست روش پدر را در شعر تعلیمی صوفیانه سرمشق خود قرار دهد و نتیجه این که قرآن کریم هدایت کننده انسان ها و مثنوی مولوی راهگشای بسیاری از مشکلات مثنوی ولد نامه است و فهم اسرار کلمات و عبارات پسر جز به وسیله اطلاعات راهگشای پدر، میسر نیست، به طوری که سایه پدر را بر تمامی آثار او می توان احساس کرد. سلطان ولد در احیای طریقت مولویه اهتمام خاص داشت و در طی حیات خویش کوشید تا در تالیف و تصنیف آثارش شیوه پدر را تقلید کند. این مقاله کوشیده است برخی از این تاثیرپذیری ها و جلوه های مشترک را در زمینه اصطلاحات عرفانی معرفی کند.
صفحات :
از صفحه 93 تا 140
«حقیقت محمدی» در آثار عرفانی با نگاهی بر انیس العارفین
نویسنده:
فاطمه کوپا
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران جنوب,
چکیده :
در جهان بینی عرفانی «حقیقت محمدی» به عنوان واسطه آفرینش هستی، آینه تمام نمای عظمت حق، تعین اول، مظهر کامل ترین اسم خداوند (اله)، قطب الاقطاب، انسان کبیر، قلم اعلی و روح اعظم معرفی شده است. دیگر اصناف آدمیان نیز به دلیل خلقت متمایز و اختصاص وجودی خود با تفاوت مراتب از چکیده و عصاره نور اعظم به گونه ای بهره مند می شوند و تنها راه تقرب دوباره به این حقیقت و تولد مجدد نیمه الوهی وجود آدمی، تزکیه باطن، سیر استعلایی و نیل به شهود یا درون یافت حقیقت است که به دیدار با «من برتر» یا «فرامن» در نوع انسان و هماهنگی متقن ذهنیت و عینیت می انجامد. این تحقیق به روش «تحلیل محتوا» به انجام رسیده است؛ و هدف از این پژوهش بررسی و تحلیل مفهوم «حقیقت محمدی» در برخی از آثار عرفانی و تبیین نقش و جایگاه معنوی و قدسی آن در سلسله نبوت و هستی انسانی بوده است.
صفحات :
از صفحه 147 تا 171
شاهدبازی در ادبیات عرفانی از منظر روان شناسی
نویسنده:
جمشید باقرزاده ,بهروز مهری ,سیدمحمد آرتا
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران جنوب,
چکیده :
با گسترش عرفان و تصوف در ایران و دیگر سرزمین های اسلامی و به تبع آن، نوشته شدن متون عرفانی، رهروان و بزرگان این طریقت به دلیل ابراز پاره ای اندیشه های خاص نکوهش شدند. یکی از مهم ترین این اندیشه ها شاهدبازی است که همواره موجب سرگردانی خوانندگان متون صوفیه شده است. از سویی، متون علم الرجال و آثار به جای مانده از خود ایشان، گواهی آشکاری است بر این مدعا که آنان از جمله بزرگانی بوده اند که در مراحل والایی از عرفان سیر و سلوک داشته اند و از دیگر سو، شاهدبازی اخلاقی است که تناقض آشکار با این طریقت دارد. نقد روان شناسی از جمله مهم ترین نقدهایی است که چشم انداز تازه ای به متن در اختیار خواننده می گذارد و موجب آشکار شدن زوایای پنهان یک اثر ادبی می شود. از همین رهگذر، نگارندگان این جستار می کوشند تا با خوانشی متفاوت از خوانش های موجود در متون عرفانی و از منظر روانکاوی تحلیلی یونگ و لاکان به بررسی این مساله بپردازند و زوایای پنهان آنها را بازنمایند.
صفحات :
از صفحه 75 تا 104
قبض و بسط در جهان‎بینی عرفانی مولانا در غزلیّات شمس
نویسنده:
سیده‌سوزان انجم‌روز
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
این پژوهش به بررسی احوال عارفانۀ قبض و بسط (غم و شادی) و تعیین جایگاه و خاستگاه هر یک در اندیشۀ مولوی با تکیه بر توصیف و تحلیل صور خیال دیوان شمس وی پرداخته است. در کنار ‌هم بودن غم و شادی در جهان‌بینی عرفانی مولانا، جلوه‌های صوری را پدید آورده که بیش از هر چیز با زبان موسیقی و شعر هم‎خوان است. بنابراین در شعر مولانا ارتباط عمیقی میان صورت و محتوا نمایان است. هدف‌ اصلی، بررسی برخی از اجزای غزل‎ها و چینش واژه‎ها و نیز کلیّت آن است تا خاستگاه‎های قبض و بسط مولانا که شامل موارد متعددی است نشان داده شود. اهداف فرعی تحقیق شامل مباحثی چون تجدد امثال و تحرک هستی، نگاه غیبی و افلاکی به موسیقی و ارتباط مولانا با خود موسیقی، ساری دیدن عشق در عالم، سنت سماع و مسائل پیرامون آن، مرگ ارادی (مرگ پیش از مرگ) و نگاه عاشقانه به رابطۀ انسان و خداست. قبض و بسط با مفاهیم وابسته‌ای در اندیشة مولانا همچون: نظریۀ حال و وقت عرفانی، خوف و رجا، ملالت و حزن، گریه و خنده، درد طلب و اندیشۀ غربت ازلی (نیستان مولانا) نیز مرتبط است. همچنین می‌توان به یک نکتۀ جامعه-شناختی نیز توجه کرد و آن مسألۀ هجرت مولانا و حملۀ مغول و اوضاع ویران ایران و فرهنگ آن زمان است. مولانا در دیوان شمس دو چشم‌انداز اصلی دارد: واقعیتِ انسان (منشأ قبض) و آرمان هستیِ انسان (منشأ بسط) که به شدت و ضعف در کنار یکدیگر مطرح‌اند. بنابراین در پس اشعار شورانگیز غزلیّات شمس، جلوه‌های موسیقایی، صور‌خیال پویا (دینامیک) و نیز شادی و شعف و مستی و خلاقیّت مولانا، نوعی «تجربه و جهان‌شناسی» وجود دارد. همچنین مولانا در قلمرو قبض و بسط در سطحِ ذهن و زبان خویش به شکل مستقیم و نیز غیر‌مستقیم متأثر از عارفان پیش از خود است. رابطه‌ای میان تجربیات عرفانی مولانا و جلوه‌های این تجربیات با موقعیت‌های ذومراتب قبض و بسط و بیان خاص او در این‎باره وجود دارد. مولانا بیان می‎کند که در نهایت به یک وصال و درجه‌ای رسیده که توانسته از این هر دو حال عبور کند. روش بررسی در آغاز، رهیافت توصیفی است که نشان دادن ابعاد پنهان خاستگاه‎های قبض و بسط در قالب صورخیال است و سپس با رهیافت تبیینی به تحلیل این توصیف‌ها پرداخته و علل غم و شادی یا قبض و بسط مولوی دسته‎بندی شده است.