جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
...جستجوی هوشمند
مرور > مرور اعلام
>
شیخ مفید, ابو عبدالله محمد بن محمد بن نُعمان (متکلم، فقیه و عالم بزرگ امامیه؛ مقیم بغداد در عراق) , 336ق./948م. (بغداد،عراق) 413ق./1023م. (بغداد،عراق)
جستجو در برای عبارت
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 684
نقش عقل و نقل در معرفت دینی از منظر شیخ صدوق و شیخ مفید
نویسنده:
مهدی عبدالهی ، سمیه کریم نژادی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ابن بابویه، محمدبن علی: شیخ صدوق , شیخ مفید: محمد بن محمد بن نعمان‏
چکیده :
شیخ صدوق و شیخ مفید با ارائه نظریات و نوآوری‌هایی در حدیث‌شناسی و علم کلام، نقش مؤثری در پویایی آموزه‌های شیعه ایفا نموده‌اند. ایشان با حفظ قلمروهای معرفت‌شناختی عقل و نقل، هر دو منبع را در معرفت دینی مؤثر و لازم دانسته و روش‌های مختلفی را در بهره‌گیری از آنها اتخاذ نموده‌اند؛ به گونه‌ای که شیخ صدوق با رجحان روش نص‌گرایی، از روایات مشتمل بر استدلال‌های عقلانی نیز بهره گرفته و شیخ مفید با توجه ویژه به عقل و رویکرد عقل‌گرایانه، به اثبات گزاره‌های دینی و دفاع از آنها پرداخته است. ایشان به بررسی سند و محتوای نصوص دینی اهتمام داشته‌اند؛ لکن شیخ مفید هماهنگی مفاد خبر با گزاره‌های عقلی قطعی را بر بررسی سندی آن مقدم می‌دارد. علی رغم اشتراکات این دو متکلم در مبانی و اصول اعتقادات دینی، می‌توان اختلاف ایشان را در انتخاب روش تبیین و اثبات احکام و معارف کلامی دانست. گرچه در برخی اختلافات اساسی، روش عقلانی شیخ مفید در بررسی مفاد و سند متون دینی قابل دفاع است. درمجموع می‌توان رویکرد شیخ صدوق در توجه به علوم نقلی را فتح الباب تأسیس روش عقل‌گرایانه شیخ مفید و مبنای توسعه علوم عقلی تلقی نمود. در این تحقیق سعی بر آن است با روش تحلیلی-توصیفی و نگرشی جامع، ابعاد و زوایای مختلف اختلافات معرفت‌شناختی و روش‌شناختی در رویکرد کلامی شیخین واکاوی شود که از نوآوری‌ها و امتیازهای این اثر نسبت به آثار مشابه نگاشته‌شده در این زمینه به شمار می‌رود.
صفحات :
از صفحه 147 تا 170
مشخصات اثر
بررسی مقایسه ای مقامات اخروی اهل البیت علیهم السلام از دیدگاه شیخ صدوق و شیخ مفید علیهما الرحمه
نویسنده:
نویسنده:سید مقبول حسین رضوی؛ استاد راهنما:علی نقی خدایاری
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ابن بابویه، محمدبن علی: شیخ صدوق , شیخ مفید: محمد بن محمد بن نعمان‏
چکیده :
شیعیان معتقدند که اهل بیت علیهم السلام در آخرت نیز دارای مقام های بلند و فوق العاده ای هستند، و در این رابطه احادیث فراوانی در منابع حدیثی مختلفی، از ایشان یافت می شود، همانند حضور ایشان بر بالین محتضر، شفاعت در قبر، حمل لواء حمد، ساقی کوثر بودن ایشان، حضور و کمک رسانی به مومنین بر پل صراط و ... که ازجمله این مقامات است. با توجه به این که شیخ صدوق و شیخ مفید علیهما الرحمه از بزرگان شیعه هستند و رویکردهای علمی متفاوتی نیز دارند، سعی بر آن شده است تا، موضوع یاد شده را با توجه به نظرات و آراء این دو عالم شیعی مورد بررسی قرار گیرد و اشتراکات و تمایزات آنها آشکار شود. مهمترین اشتراکاتی که در نظریات این دو عالم شیعی می توان یافت چنین است که هر دو قائل هستند که اهل بیت دارای مقاماتی اخروی هستند، مثلا حق شفاعت دارند، تقسیم کننده بهشت و جهنم هستند، صاحب حوثر هستند، صاحب لواء حمد هستند، در تک تک مراحل سخت به یاری مومنین می پردازند، و اما اختلافی که بین این دو صاحب نظریه وجود دارد، اصلی ترین و مهم ترین اختلافی که بین این دو عالم شیعی وجود دارد حضور اهل بیت بر بالین محتضر است، طبق نظر شیخ مفیدعلیه الرحمه فرد محتضر اهل بیت را چشمان جسمانی خویش مشاهده نمی کند بلکه صرفا وجود ایشان را به خاطر ولایت ایشان احساس می کند، اما طبق نظریه شیخ صدوقعلیه الرحمه فرد محتضر با همین چشمان مادی پیغمبر و امامان معصوم علیهم السلام را مشاهده می کند. علاوه بر این اختلاف، اختلافات جزئی دیگری نیز میان نظریات این دو عالم شیعی وجود دارد، مثلا: در معنای اعراف اختلافی وجود دارد، شیخ صدوقعلیه الرحمه می گوید که اعراف سوری است یعنی یا مکان مرتفعی است، یا حجابی است میان بهشت و جهنم، اما شیخ مفیدعلیه الرحمه می گوید که اعراف کوهی است میان بهشت و جهنم، به همین نحو اختلافات جزئی دیگری نیز وجود دارد، مثلا در: روح، عقبی، صراط، حساب و میزان..
مشخصات اثر
بررسی تطبیقی دیدگاه شیخ مفید و فیض کاشانی در موضوع گستره علم امام(ع)
نویسنده:
نویسنده:ایاز علی شاه سید؛ استاد راهنما:عبدالمجید زهادت
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
کلیدواژه‌های اصلی :
علم امام (ع)
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
شیخ مفید: محمد بن محمد بن نعمان‏ , فیض کاشانی: ملا محسن فیض کاشانی
چکیده :
پایان نامه به عنوان ” بررسی تطبیقی دیدگاه شیخ مفید و فیض کاشانی در موضوع گستره علم امام (ع)“ می باشد که در آن به نظریات کلامی شیخ مفید و فیض کاشانی درباره ی منشأ علم امام، منابع علم امام و گستره علم امام پرداخته شده است. بر اساس تحقیقی که انجام داده شده، بر می آید که شیخ مفید قائل به محدودیت علم امام می باشد ولی فیض کاشانی بیان می کند که امام از علم گسترده ای برخوردار است. در مورد منابع علم امام هر دو بزرگواران می فرمایند که یکی از منابع علم امام قرآن مجید می باشد که آئمه علیهم السلام بعضی از علومشان را از قرآن دریافت می کنند،روایات متعددی هم به عنوان شاهد و تایید ذکر شده است.. همچنین می گویند که علوم از طریق پیامبر اعظم (ص) به امامان منتقل می شود که این علوم نسل به نسل به سایر آئمه علیهم السلام انتقال می یابد که بعضی از روایات از منابع هر بزرگواران به عنوان شاهد و موید ذکر شده است. در مورد گستره علم امام شیخ مفید ذکر می کند که علم به شهادت خویش برای امام واجب نیست اما اگر امام این نوع علم را بداند خداوند به او تفضل کرده است ولی فیض کاشانی بیان می دارد که آئمه علیهم السلام به شهادت خویش آگاه بوده اند همچنین در مورد علم به اعمال بندگان شیخ مفید می فرماید که برای تصدی مقام امامت این نوع علم لازم نیست و اگر امام این نوع علم را بداند تفضل خداوندی است ولی فیض کاشانی می گوید که تمام آئمه علیهم السلام از اعمال بندگان آگاهی داشتند.
مشخصات اثر
بررسی مقایسه‌ای مکتب فایده‌گرایی اخلاقی جان استوارت میل و نظریه مصلحت در کلام شیعی (با تأکید بر مدرسه کلامی بغداد)
نویسنده:
نویسنده:امیرحسین پاشایی؛ استاد راهنما:هادی صادقی؛ استاد مشاور :حمیدرضا شریعتمداری
نوع منبع :
رساله تحصیلی
چکیده :
نظریه فایده‌گرایی جان استوارت میل نقش محوری در سودگرایی به ویژه سودگرایی کلاسیک دارد و بیشترین خیر برای بیشترین افراد را اصل اساسی ارزش اخلاقی می‌داند. در سویی دیگر در سنت کلامی شیعی و مکتب عقل‌گرای بغداد، نظراتی که حول محور مصلحت مطرح و مصلحت را ملاک ارزش و حسن و قبح افعال معرفی ‌می‌کنند، این قابلیت این را دارا هستند که با سودگرایی مقایسه‌ شده و ما را به نظریات فلسفه اخلاق اسلامی نزدیک‌تر کنند. از این رو در این تحقیق با روشی توصیفی ـ تحلیلی، نظریه میل با نظریه‌ مصلحت که برامده از آراء متکلمین اصلی مکتب کلامی بغداد (شیخ مفید، سید مرتضی و شیخ طوسی) است، مقایسه‌شده است. حاصل آنکه هر دو نظریه در اصول وحدت‌گرا هستند. در نظریه میل اصل سود و در نظریه مصلحت، مصالح و مفاسد واقعی است که حسن و قبح افعال را تعیین می‌کنند. مصالح و مفاسدی که اگر ثابت و همیشگی باشند عقل مرجع تشخیصشان است و اگر متغیر باشند شرع به کمک عقل آمده و آنها را به نحو تفصیلی مشخص می‌کند. نظریه میل اگرچه به زعم وی قابلیت سازگاری با آموزه‌های مسیحی را دارد، نظریه‌ای سکولار و فارغ از پیش‌فرض‌های الهیاتی است اما نظریه مصلحت به شدت متأثر و مبتنی بر مبادی خداشناسانه است. در نهایت اینکه اگرچه خیر ذاتی در نظریه میل و مصلحت غایی در نظریه مصلحت به لذت و ألم منتهی می‌شود اما برخلاف میل، لذت و ألمی در نظریه مصلحت مبنای ارزش افعال و جعل احکام دانسته می‌شود که یا از احکام ضروری عقل صادر شده باشد یا از جانب خداوندی که کمال مطلق است تأیید شده باشد، از این رو لذات اخروی و پایدار بر لذات دنیوی تقدم دارند. ماهیت نظریه مصلحت سبب می‌شود بسیاری از اشکالاتی که به نظریه میل وارد می‌شوند، مانند دشواری محاسبه سود یا غفلت از سود فردی، وارد نباشد.
مشخصات اثر
تحلیل و ارزیابی رویکرد حدیثی شیخ صدوق و شیخ مفید در مباحث کلامی (با تأکید بر الاعتقادات و تصحیح الاعتقادات)
نویسنده:
نویسنده:زینب ایزدخواستی؛ استاد راهنما:محمد تقی دیاری بیدگلی؛ استاد مشاور :غلامحسین اعرابی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ابن بابویه، محمدبن علی: شیخ صدوق , شیخ مفید: محمد بن محمد بن نعمان‏
چکیده :
در رسالۀ پیش رو با عنوان «تحلیل و ارزیابی رویکرد حدیثی شیخ صدوق و شیخ مفید در مباحث کلامی با تأکید بر «اعتقادات الامامیه» و «تصحیح اعتقادات الامامیه» چند نکته حاصل‌می‌گردد. الف. این دو عالم شیعی درعین‌حال که با عقل فلسفی عمیق درگیرنبوده-اند؛ عقل استدلالی و نقل را به‌عنوان مرجع معرفت‌شناسی، محور رویکردشان قرار داده‌اند؛ به‌طوری‌که موفق به ارائۀ روشی میانه از جمع میان عقل و نقل گردیده‌اند؛ بطوریکه با تکیه ‌بر این دو منبع ارزشمند در نقد برخی احادیث و تأویل یا توجیه روایات تحریف نما و اخبار واحد ثقه و غلوآمیز بسیار یاری گرفته‌اند. اگرچه درجۀ توجه شیخ مفید به عقل بسی بالاتر از شیخ صدوق است. ب. پژوهش حاضر که با بهره‌مندی از روش توصیفی- تحلیلی انجام‌شده است، دربررسی عملکرد این دواندیشه‌ور در مواجهه با اخبار آحاد که به نوعی روایات غلوآمیز و تحریف‌نما را نیز دربردارد، در پی بررسی اختلاف عملکرد و مرتفع کردن این تفاوت‌ها میان آرای ایشان، ازجمله پیرامون رویکرد ایشان نسبت به عمل بر پایۀ خبرهای واحد ثقه‌ ظنی در حوزۀ اعتقادات است. این اختلاف از باب عدم تبیین و تصریح مبانی است وچیزی بیش از تفاوتی ظاهری و اختلاف غیر بنیادین نیست؛ زیرا برخی احادیث نامعتبر از سوی شیخ مفید از باب اختلاف در مفهوم و درجۀ حدیث ضعیف است وبرخی دیگر از زمرۀ احادیث غیر قابل اعتماد بشمار می روند؛ نظیر احادیث جعلی از سوی اهل تسنن. در خصوص روایات تحریف‌نما نیزهردو به عدم تحریف به زیاده و حذف در قرآن قائل هستند. در باب نقد حدیث نیز شیخ مفید رویکرد گسترده تری را اتخاذ داشته است که از دلایل آن توجه ایشان به مشکلات سندی روایات آحاد و اضطراب درمتن روایات و شیوۀ عقل مداری جدی تروی مربوط می‌گردد که این شیوه با شرایط و مقتضیات خاص شیخ مفید در مقابله با فرقه‌‌های متعدد ازجمله معتزله ارتباط تنگاتنگ دارد.
مشخصات اثر
بررسی و تحلیل مبانی تفسیری شیخ مفید
نویسنده:
نویسنده:محسن جهاندیده؛ استاد راهنما:سیدرضا مودب؛ استاد مشاور :محمدعلی تجری
نوع منبع :
رساله تحصیلی
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
شیخ مفید: محمد بن محمد بن نعمان‏
چکیده :
از سده‌های نخستین تاریخ اسلام تاکنون تفاسیر فراوانی برای قرآن نگاشته شده است و برای شناخت بیشتر آن‌ها بررسی مبانی آن‌ها ضروری است. شیخ مفید از عالمان برجسته و سرآمد شیعه در قرن چهارم هجری قمری است. نظر به صبغه‌ی کلامی اغلب آثارش، بیشتر در زمره متکلمین به شمار آمده و دیدگاه‌های تفسیری او کمتر موردتوجه قرارگرفته؛ این مهم در حالی است که شیخ مفید از اولین مفسران قرآن است که تفسیر را از روایی بودن صرف به سمت اجتهادی بودن برده است؛ هرچند تمامی تفسیر قرآن توسط شیخ مفید نیز در دسترس نیست، اما در میان برخی از آثار به‌جا مانده از او می‌توان به مبانی و نظرات تفسیری‌اش دست‌یافت؛ برای داشتن تحلیلی درست از نظریات تفسیری شیخ مفید، سزا است نخست مبانی او در تفسیر قرآن بیان گردد. در این پژوهش بر اساس روش توصیفی- تحلیلی به بیان مبانی شیخ مفید پرداخته‌ایم، که ازجمله مبانی مهم او، قدسی بودن الفاظ قرآن است؛ قدسی بودن الفاظ قرآن از منظر شیخ مفید، امری مسلّم و شامل تمامی قرآن می-باشد؛ قدسی بودن ملازم الهی بودن الفاظ قرآن و سلامت نص و حکیمانه بودن آن نیز هست. از دیگر مبانی مهم حجیت دانستن ظواهر قرآن است، که از منظر شیخ مفید ظواهر قرآن حجیت دارند و فقط با داشتن دلیل قوی می‌توان معنایی غیر از ظاهر قرآن را صحیح دانست؛ از دیگر مبانی مهم شیخ مفید عرفی دانستن زبان قرآن است که شیخ مفید بدان قائل بوده است؛ و در مبنای نص و قرائت واحد قرآن نیز شیخ مفید گرچه نزول چند قرائت را نفی نمی‌کند، اما تأکید دارد که تفسیر صحیح قرآن فقط بر اساس نص موجود قرآن صحیح است. ضمن آن‌که منابع شیخ مفید در تفسیر صحیح قرآن شامل خود قرآن، سنت و عقل می‌شود، که از ویژگی‌های تفسیر شیخ مفید می‌توان همین استفاده از عقل برای تفسیر صحیح آیات قرآن را برشمرد.
مشخصات اثر
تحلیل مستندات قرآنی و روایی نبوّت‌نگاران در سدۀ پنجم هجری با تکیه بر آثار شیخ مفید، ابوبکر باقلانی و عبدالجبّار معتزلی
نویسنده:
نویسنده:صادق زمانی دستگردی؛ استاد راهنما:حسن اصغرپور
نوع منبع :
رساله تحصیلی
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
شیخ مفید: محمد بن محمد بن نعمان‏
چکیده :
از آغاز شکل‌گیری فِرَق و مذاهب اسلامی در نیمه نخست قرن دوم هجری به بعد و به موازات رخداد نهضت ترجمه علوم که با ره‌یافتِ علوم و اندیشه‌های سایر ادیان به جغرافیای فرهنگی جهان اسلام همراه بود، اندیشه‌های کلامی متکلّمان مسلمان، در موضوعات مختلف اعتقادی دستخوش تغییر و تحوّل گردید. با پیدایش اشاعره در نیمه نخست سدۀ چهارم هجری، رفته رفته نظرگاهِ سه فرقه شناخته‌شدۀ اسلامی؛ یعنی: شیعه، معتزله و اشاعره، بر پایه اصول و مبانی معرفتی خویش در مسائل مختلف اعتقادی با اختلافاتی همراه گشت. شیعیان متأثّر از آموزه‌های خاندان وحی، در تکیه بر عقل و نقل در فهم گزاره‌های دینی راهِ اعتدال را در پیش گرفتند، معتزله با عقل‌گرایی افراطی و کم‌بها ساختن نقش نقل و نیز اشاعره با نقل‌گرایی افراطی و کم‌رنگ نمودن نقش عقل، هر یک در فهم و تبیین مسائل معرفتیِ دین با چالشها، کاستی‌ها و در پیِ آن خطاهایی رو به رو گشتند. مسأله «نبوّت» و ابعاد مختلف آن همچون: ضرورت نبوّت، روش احراز صدق ادّعای نبیّ، عصمت نبیّ و وحی‌شناسی از جمله مسائلی است که می‌توان لایه‌های اختلاف‌نظر متکلّمان مسلمان در آنها را رهگیری نمود. در پژوهش حاضر، اندیشه‌های کلامی سه متکلّم هم‌عصر برجسته مسلمان؛ یعنی، شیخ مفید (413ق)، ابوبکر باقلانی (403ق) و عبدالجبّار معتزلی (415ق) به عنوان نمایندۀ هر یک از فِرَق یادشده در مسأله «نبوّت» و موضوعات فرعیِ آن مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. رسالت پژوهش حاضر بر آن بوده تا افزون بر روش‌شناسی و استخراج اشتراکات و افتراقات اندیشۀ سه متکلّم، میزان تکیه هر یک بر «عقل» و «نقل» در اثبات هندسه معرفتی‌شان را مورد ارزیابی قرار دهد.
مشخصات اثر
مسائل اخلاقی در مشاوره اسلامی در رابطه با مراجعان
نویسنده:
احمد امامی راد
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی قدس‌سره,
کلیدواژه‌های اصلی :
مشاوره , اخلاق اسلامی و دینی
چکیده :
این پژوهش درصدد بررسی مسائل اخلاقی است که مشاور اسلامی باید در رابطه با مراجعان رعایت نماید. این پژوهش اسنادی، با بررسی آیات و روایات ناظر به این موضوع، به مسائل اخلاقی زیر در رابطه مشاور با مراجعان دست یافته است: تکریم مراجع، خوش گفتاری و خوش برخوردی، توجه کامل به مراجع و درک کامل وی، عدم سلب اختیار و آزادی مراجع، رازداری، عدم مشاوره با دشمن، خیانت نکردن به مراجع، نصیحت و خیرخواهی، صمیمیت و مهربانی، ایجاد و حفظ شادابی در مشاوره، جرئت و عدم ترس، ارائه مشاوره عمیق، حق مداری، عدم تبعیض، توجه به ویژگی های منحصر به فرد، وفای به عهد، مدارا با مراجع و نادیده گرفتن اشتباه های او، تواضع و دوری از تکبر، رعایت حیا و عفاف و دوری از شهوت پرستی، در نظرگرفتن مصلحت مراجع، دوری از لجاجت و بحث های بی ثمر، ارجاع مراجع در صورت عدم توانایی، عدم سوءاستفاده از موقعیت حرفه ای خود و مراجع، ارائه آگاهی های لازم، رابطه با خانواده مراجع، عدم انتقال نارسایی های شخصی خود به مراجع، و انتخاب همکاران و کارکنان باصلاحیت در مرکز مشاوره.
مشخصات اثر
مفهوم کلام از نظر مفید: رویکرد تطبیقی [مقاله انگلیسی]
نویسنده:
McDermott Martin J
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
مشخصات اثر
کلام شیخ مفید (متوفی 413ق./1022م.) [کتاب انگلیسی]
نویسنده:
Martin J. McDermott
نوع منبع :
کتاب
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
Dar al-Machreq ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
شیخ مفید: محمد بن محمد بن نعمان‏
مشخصات اثر
  • تعداد رکورد ها : 684