جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
...جستجوی هوشمند
مرور > مرور اعلام
>
علم الهدی, سید مرتضی (شریف مرتضی، فقیه و متکلم بزرگ امامیه؛ مقیم بغداد در عراق), 355ق./967م. بغداد،عراق 436ق./1045م. بغداد،عراق
جستجو در برای عبارت
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 269
ضرورت اعتنا به میراث کلامی شریف مرتَضی
نویسنده:
حمید عطایی نظری
نوع منبع :
مقاله , مدخل اعلام(دانشنامه اعلام)
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده :
اندیشه ها و نگاشته های کلامی سَیّد مرَتضی، عالم و متکلّم بزرگ امامی، از چند جهت حائز اهمّیّت و شایان توجّه جدّی است. نخست آنکه مکتب کلامیِ شریف مرَتضی، اوّلین مکتب کلامیِ بازماندۀ «مبسوط » و «نظام مند » در امامیّه به شمار می آید که نظامی مفصّل و منسجم از اعتقادات امامیّه را ارائه کرده است. این مکتب، همچنین، نمودار عقل گرایانه ترین مکتب کلامی پدیدآمده در کلام امامیّه است که احیای آن در عصر حاضر، برای تعدیل خردگریزی حا کم بر جریان پرطرفدار حشوی گرا بسیار ثمربخش و لازم به نظر می رسد. افزون بر این، نگاشته های کلامی سَیّد مرَتضی آثاری اصیل و حاوی اندیشه های بدیع کلامی است و به هیچ وجه، رونوشتی محض از اندیشه ها و نوشته های متکلّمان پیش از او نیست. همچنین، آثار او قرائتی متقدّم و خوانشی مهمّ از اعتقادات شیعی را حکایت می کند که برای شناخت تشیّع راستین بسیار سودمند است. با این وصف، تا کنون از میراث کلامیِ گرانسنگ شریف مرَتضی ویراستهای منقّح و عالمانه ای منتشر نشده است. هرگونه تحقیق و تدقیق در باب آراء کلامی شریف مرَتضی متوقّف بر تمهید ویراست هایی دقیق و صحیح از آثار کلامی اوست که البتّه مهارت و دقّت و حوصلۀ ویژه ای نیاز دارد.
صفحات :
از صفحه 117 تا 125
مشخصات اثر
نگرشی بر نگارش های کلامی (9) : مسائل المُرتَضی و مشکلات آن
نویسنده:
حمید عطایی نظری
نوع منبع :
مقاله , مدخل آثار(دانشنامه آثار)
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده :
مسائل المرتضی مجموعه ای است از رسائل و مسائل پرا کندۀ دانشمند بزرگ شیعی، شریف مرَتضی، در زمین ههای فقه و اصول و کلام و ادبیات که بر دست وفقان خضیر محسن الکعبی تصحیح شده و در سال 1422 ه .ق. در بیروت به چاپ رسیده است. در نوشتار حاضر، پس از اشاره به پاره ای از ویژگ یهای نسخۀ اساسِ این تصحیح، نادرست یهای چندگونه و کاست یهای چندگانۀ ویراست کعبی از آن نشان داده شده است. اشکالات پر شمار و گونه گون این ویراست، گویای آن است که متن عرضه شده از مسائل و رسائل شریف مرَتضی، نا استوار و نا معتمد، و ازای نرو، فاقد اعتبار لازم برای استناد و ارجاع است.
صفحات :
از صفحه 105 تا 116
مشخصات اثر
بررسی تطبیقی فلسفه امامت از منظر شیخ مفید، سید مرتضی و شیخ طوسی
نویسنده:
محمد صادق علی پور؛ حسن یوسفیان
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده :
مکتب تشیع یکی از مهم ترین مکاتب اسلامی است که یکی از ارکان مهم آن، نظریه امامت است. در طول تاریخ، اندیشمندان شیعه برای اثبات این نظریه استدلال های مختلفی از جمله استدلال های عقلی ارائه کرده اند. هدف این نوشتار، بررسی استدلال های عقلانی متکلمان بغداد(شیخ مفید، سید مرتضی و شیخ طوسی) است؛ دانشمندانی که از مشهورترین متکلمان و فقیهان شیعه مذهب به شمار می روند. بدین منظور ضمن روشن کردن معنای امامت در اندیشه تشیع، به بررسی تطبیقی تعریف های متکلمان مورد بحث پرداخته، با تعیین ارکان امامت، توانایی هر استدلال در این خصوص مورد ارزیابی قرار خواهد گرفت.
صفحات :
از صفحه 37 تا 64
مشخصات اثر
انسان شناسی متکلمان امامیه بغداد (شیخ مفید و سید مرتضی): گزارش تحلیل نقد
نویسنده:
سعیده نبوی هاشمی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
انسان‌شناسی از آن رو اهمیت دارد که تصور انسان از خودش، بر تصور او از خدا، جامعه و طبیعت و رابطه‌اش با آنها تأثیر می‌گذارد. متکلمان نیز در نظریه‌پردازی‌ها و نظام‌سازی‌های کلامی از تصوری که از انسان در ذهن داشتند، آزاد نبودند. شیخ مفید و سید مرتضی، همچون دیگر متکلمان نخستین، به انسان به دیده‌ی «مکلَّف» می-نگریستند و از این زاویه، به بررسی حقیقت، ساحت‌های وجودی و سرانجام انسان می‌پرداختند. انسان، از دیدگاه شیخ مفید، نفس دارای بدن است که حیات ذاتی آن نیست و از دیدگاه سید مرتضی، همین پیکر مادی با ساختار ویژه‌اش است که اگر شرایط فراهم گردد، حیات در آن پدیدار می‌شود. بازتاب این اختلاف نظر را در تعریف آنها از ماهیت مرگ و چگونگی زندگی پسادنیوی می‌توان دید. از دیدگاه سید مرتضی، مرگ نابودی تدریجی انسان است که با فروپاشیدن بدن، آغاز و با نابودی اجزای سازنده‌اش در آستانه‌ی رستاخیز پایان می‌پذیرد؛ درحالی‌که از دیدگاه شیخ مفید، مرگ اجمالاً نابودی بدن دنیایی و انتقال نفس به بهشت یا دوزخ است و سپس نابودی همه چیز حتی نفوسی که از زندگی برزخی برخوردارند در آستانه‌ی رستاخیز. با این وصف، از دیدگاه آنها، معاد بازآفرینی چیزی است که نابود شده بود. استاد و شاگرد، هر دو، بر این باورند که انسان، مختار و قدرت او پیش از فعل است. اختلاف نظر آنها در اراده است که شیخ مفید اراده را فعل غیر ارادی انسان و ایجاب‌آور می‌داند، درحالی‌که به نظر سید مرتضی، اراده ارادی است و به وقوع فعل ضرورت نمی‌بخشد. از دیدگاه سید مرتضی، عقل انسان این توانایی را دارد که حسن و قبح برخی افعال را به تفصیل درک کند، از جمله وجوب تفکر برای خداآگاهی را؛ درحالی‌که از دیدگاه شیخ مفید، تکلیف بدون پیامبر آغاز نمی‌شود و گرچه تفکر نخستین تکلیف است، اما عقل در چگونگی استدلال و علمی که باید به آن دست یابد، به هدایت پیامبرانه نیاز دارد.
مشخصات اثر
مقدمه ای بر مباحث تفسیری سید مرتضی
نویسنده:
رضا شکرانی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
متن
مشخصات اثر
حجيت خبر واحد از ديدگاه دانشمندان نخستين شيعه
نویسنده:
حیات الله ناطقی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
متن
مشخصات اثر
مبانی هدایت و ضلالت از دیدگاه سید مرتضی علم الهدی (ره) و فخر الدین رازی امام المشکّکین
نویسنده:
تقی ایزدجو
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
سید مرتضی‏: علی بن حسین بن موسی
چکیده :
در این تحقیق پس از نقل تعاریف و اقسام هدایت و ضلالت از دیدگاه این دو عالم برجسته به مبانی آنها که عبارت از: توحید افعالی، علم ازلی الهی، اراده مطلقه الهی و قدرت قاهره الهی است دست یافتم. البته این دو دانشمند اگر چه در ظاهر عناوین این مبانی اشتراک نظر دارند ولی هرکدام تفسیر و معنای خاصی را از این مبانی اراده می‌کنند. پس از دقت و بررسی دیدگاه های این دو دانشمند و عرضه آنها به آیات قرآن، به این جا رسیدم که هدایت به ابتدایی و پاداشی تقسیم می شود. هدایت ابتدایی از آن همه انسان هاست و هدایت پاداشی به انسان هایی تعلق می گیرد که مسیر ایمان و عمل صالح را می پیمایند. در قلمرو ضلالت، خداوند اضلال ابتدایی ندارد و اضلال کیفری او هم از آن گنهکاران و ظالمان است. از این رو تفسیری که فخر رازی از مبانی هدایت و ضلالت نموده اند با دلایل عقلی ناسازگار دیدم همانگونه که با هدف از ارسال رسل و انزال کتب و آیات قرآنی که مبتنی بر اختیار و اراده انسان است در ناسازگاری کامل است، ولی تفسیری را که سید مرتضی علم الهدی از مبانی هدایت و ضلالت ارائه نموده اند سازگار با عقل و نقل یافتم.واژگان کلیدی: هدایت، ضلالت، قضا وقدر، مرتضی علم الهدی، فخر رازی
مشخصات اثر
بررسی روش شناختی تطبیقی اندیشه کلامی صدوق و مفید
نویسنده:
محمد علی نیازی، احمد محمودی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
اصفهان: حوزه معاونت پژوهش و فناوری دانشگاه اصفهان,
چکیده :
متکلمان اسلامی در اثبات عقاید دینی و پاسخ به شبهات بر منهج واحد و روش خاصی سیر ننموده‌اند. از این‌رو، در این مقاله سعی شده است روش کلامی صدوق و مفید و مبانی روش کلامی این دو متکلم نامدار شیعی که یکی نماینده مکتب قم و دیگری نماینده مکتب بغداد بوده‌اند، بررسی و تطبیق گردد و بدین ترتیب، جایگاه عقل و نقل نزد این دو اندیشمند کلامی روشن شود. سپس، میزان بهره‌گیری این دو متکلم از عقل و نقل در تبیین مسائل اعتقادی و پاسخ به شبهات ارزیابی و اثبات می‌شود که صدوق برخلاف مفید، روش نقل‌گرایی را در اثبات عقاید دینی ترجیح داده است، اما نه به این معنا که عقل را نادیده گرفته باشد، بلکه از احادیث و روایاتی که به نوعی از استدلال‌های عقلانی برخوردار است، استفاده می‌کند، لکن مفید با توجه ویژه به عقل و رویکرد عقل گرایانه، به اثبات گزاره‌های دینی و دفاع از آن می پردازد. در اثبات این ادعا، از تمسک به کلیات پرهیز و با استناد به آثار این دو اندیشمند، این مدعا ‌اثبات شده است.
صفحات :
از صفحه 77 تا 94
مشخصات اثر
بررسی تطبیقی مسئله بداء (در اندیشه غالب متکلمان و فلاسفه شیعه)
نویسنده:
محمدعلی اسماعیلی، محمدمهدی احمدی اصفهانی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF چکیده
وضعیت نشر :
قم: جامعه المصطفی العالمیه,
چکیده :
غالب اهل سنّت، شیعه را طرفدار بداء به معنای ظهور بعد از خفاء (معنای لغوی) دانسته‌اند و در نتیجه معتقدند شیعه گستره علم الهی را نپذیرفته و ظهور پس از خفا را بر خداوند متعال جایز می‌داند. محققان شیعه از قدیم‌الایام به دفاع از عقیده بداء پرداخته، معتقدند عقیده به بداء حقیقتی قرآنی است که آیات و روایات فراوانی از شیعه و اهل سنّت بر آن دلالت دارد. اسناد بداء به معنای لغوی آن به خداوند متعال مورد انکار محققان شیعه و اهل سنّت می‌باشد؛ ولی در تفسیر معنای اصطلاحی بداء اختلافاتی وجود دارد. برخی بداء را همسان نسخ دانسته‌اند و تفاوت این دو را اعتباری می‌دانند و برخی دیگر تفاوت بداء و نسخ را در تفاوت حوزه این دو دانسته، حوزه نسخ را امور تشریعی و حوزه بداء را امور تکوینی می‌دانند و برخی نیز معتقدند نسخ و بداء از دو گونه متفاوت‌اند. نوشتار حاضر بر این است تا ضمن تبیین و تفسیر دیدگاه‌های گوناگون پیرامون حقیقت بداء، به بررسی حقیقت بداء از نگاه روایات شیعی پرداخته، در پایان به تبیین برخی از آثار اعتقاد به بداء بپردازد
صفحات :
از صفحه 115 تا 142
مشخصات اثر
رویکردشناسى کلامى فلسفه قیام حسینى
نویسنده:
محمد جعفرى هرندى
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینى قدس سره,
چکیده :
حماسه عاشورا پس از قرن ها، همچنان بر تارک تاریخ میدرخشد و جان تشنه انسان های حقیقت جو را سیراب میسازد. این تأثیرگذاری شگرف، نشان از ژرفا و ابعاد و زوایای پیدا و پنهان بسیار در این رویداد عظیم دارد. دراین میان، بعد عاطفی و حماسی این حادثه بیشتر مورد توجه قرار گرفته، گرچه در کنار آن، رویکرد تحلیلی نیز به تدریج جای خود را در منظومه فکری اندیشمندان، مورخان و مصلحان باز کرده است که در آن، افزون بر چشم دل، با چشم عقل و خرد نیز به این واقعه نظاره میشود. تحلیل عقلانی حادثه طفّ وقتی پذیرفتنی خواهد بود که بتوان میان عناصر و مؤلفه های گوناگون این رخداد سترگ، هماهنگی ایجاد کرد، و این مهم به ثمر نمی نشیند جز آنکه پیش از هر چیز، زمینه های کلامی و انگیزه های اعتقادی که امام را به سوی این حرکت سوق داد، مورد علاقه قرار گرفته و عناصر تاریخی، سیاسی و جامعه شناختی حادثه، در پرتو آن تحلیل شود. این مقاله با رویکرد تحلیلی، به بیان دیدگاه های پنج گانه اندیشمندان شیعی در رویکرد کلامی به فلسفه قیام حسین بن علی(ع) پرداخته و با نقد و بررسی، به دیدگاه مختار خود میرسد.
مشخصات اثر
  • تعداد رکورد ها : 269