جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

نامه پولس به رومیان، از کتاب‌های مهم و تأثیرگذار عهد‌جدید است که به سبب شخصیت و جایگاه ویژه پولس رسول در مسیحیت و نیز تقدم آن، جایگاهی ویژه در تفکر و الهیات مسیحی داراست. این نامه در کنار دیگر نامه‌های پولس به نحوی الهیات خاصی را با نام پولس شکل بخشیده است. از مؤلفه‌های مهم این الهیات می‌توان به خداشناسی، انسان‌شناسی، نجات‌شناسی و آخرت‌شناسی اشاره کرد که در این رساله کوشش شده تا ضمن شرح و بسط این مؤلفه‌ها براساس متن اصلی نامه به رومیان، به تأثیر این نامه بر کارل بارت پرداخته شود. در تاریخ تفکر مسیحی، متفکرانی مانند آگوستین، مارتین لوتر، جان وسلی و کارل بارت در پی‌ریزی نظام فکری خود از این نامه بهره برده‌اند. در دوره جدید، کارل بارت، بزرگترین متفکر مسیحیت در قرن بیستم، با انتشار تفسیر خود بر نامه به رومیان، تحولی اساسی در تفکرات لیبرال حاکم بر آن زمان به وجود آورد و مرزی را میان الهیات قرن نوزدهم و بیستم ترسیم کرد. بارت در این کتاب تأکید می‌کند که فقرات شانزده و هفدهم از باب اول نامه پولس به رومیان، مبیّن موضوع نامه است. در این پژوهش، به بررسی مفاهیم اصلی الهیات بارت از قبیل "کلمه خدا" و همچنین موضوعاتی نظیر انجیل، نجات، ایمان و عدالت خدا که تحت عنوان موضوع نامه به رومیان در کتاب برات شرح داده‌شده، پرداخته می‌شود. بارت "کلمه خدا" را کاملاً مطابق با انجیل نمی‌داند و از شکل سه‌لایه کلام خدا صحبت می‌کند که درعین سه‌گانه بودن بایکدیگر متفاوت نیستند. بارت انجیل را که قوت خداست، سنگ محک تمام قدرت‌ها می‌داند. چیزی به کلی جدید که بدون آن هرچیز مسیحی، یک سؤتفاهم است. از نظر او، انسان برای نجات و عادل شمرده‌شدن، یعنی رسیدن به عدالت خدا به انجیلی نیاز دارد که با ایمان همراه باشد. انسان عادل با همین ایمان زیست خواهد کرد.

کارل بارت در دوره میانی حیات الاهیاتی خود، تحت تاثیر دیدگاه های کیرکگارد، به تقابل میان خداوند و انسان اعتقاد داشت و این تقابل را بر اساس مواجهه وجودی میان خداوند و انسان سرگشته و حیران در بحران ایمان تفسیر می کرد، لیکن در نگارش دوباره کتاب اصول عقاید کلیسا تغییر عقیده داد و با الهام از کتاب مقدس، دیگر نه از تقابل میان خداوند و انسان، بلکه از وحدت میان خداوند و انسان سخن گفت، چرا که بنابر آموزه تجسد خداوند در عیسی مسیح، نه تنها هیچ تقابلی میان خدا و انسان وجود ندارد، بلکه نوعی یگانگی میان آن ها برقرار است.

تیلیش همراه بولتمان و بارت از بنیانگذاران الاهیات معاصر پروتستان می‌باشد. او در باب ایمان دیدگاه خاصی را ارائه می‌کند و در آن به مفهوم «شجاعت» التفات خاصی می‌نماید. (مقدمه) در این کتاب تیلیش با استفاده از دو مفهوم اصلی «شجاعت» و «اضطراب» تحلیلی عمیق و گسترده از هستی بشری و ویژگی‌های روحی و معنوی آن به دست می‌دهد. او در انجام این کار نه فقط به سنت دینی و فلسفه بلکه به تاریخ، روان‌شناسی، جامعه‌شناسی و سیاست نیز می‌پردازد. تیلیش در این اثر بی‌آنکه اسیر تاریخی‌گری شود، نوعی ترتیب تاریخی را در ارائه نظراتش رعایت می‌کند. این کتاب شامل شش فصل می‌باشد.

مسیحیت یکی از مهم‌ترین و بزرگ‌ترین ادیان الاهی در تاریخ معنوی بشر می‌باشد. و بسیاری از جریان‌های مهم فکری در بستر آن و یا در ارتباط با آن رخ نموده است. علم کلام جدید نیز براستی به قوت اول بار در مباحث کلامی این دین بزرگ رخ نمود (مقدمه) این کتاب مقدمه‌ای است بر شناخت کلام جدید مسیحی. نویسنده در این اثر نشان می‌دهد که علمای الاهیات پروتستان مسائل عصر جدید را چگونه طرح می‌سازند و چه راه‌حل‌هایی پیشنهاد می‌کنند. نویسنده در این راه به اندیشه بزرگانی چون: کارل بارت، نیپور، پل تیلیش و رودلف بولتمان که همه از اعاظم متفکران اندیشه دینی در قرن بیستم می‌باشند اشاره می‌کند. این کتاب شامل یازده فصل می‌باشد.

یکی از مسائلی که در کلام مسیحی بحثهای دامنه‌داری را موجب شده، تبیین نحوة رابطة میان دو قلمرو اگزیستانس (جهان اسفل) و ذات (جهان برتر) است. پاسخ به این مسئله از آن جهت که می‌تواند راه‌حلی برای معضل بی‌معنایی و نهیلیسم ارائه دهد، حائز اهمیت است. معنای از دست رفتة جهان باید از راه تعامل میان خدا و جهان اگزیستانس به آن بازگردانده شود و از این رو رابطة دیالکتیکی میان این دو قلمرو ظاهراً از هم جدا افتاده می‌تواند در عین حال دو کارکرد معنابخشی و نجات را ایفا کند. بر اساس پیشنهاد کارل بارت، فاصله‌ای که جهان را از قلمرو الهی جدا کرده با تکیه بر عقل و قوای بشری قابل عبور نیست و لاجرم باید خود خدا با ارادة مطلقش وارد عمل شده و جهان را نجات دهد. در مقابل پل تیلیش معتقد است که همان نظامی که خلقت را موجب شده، از دل خود امکانات نجات را نیز ارائه می‌کند و این دو نمی‌توانند بی‌ارتباط باشند. بدین ترتیب برای نجات لازم نیست که نظام خلقت نقض شده و معنا از فراسوی جهان به آن افاضه شود. با پذیرش اینکه جهان بطور کامل تهی از معنا نیست می‌توان از جنبة مثبت به آن «آری» گفت هر چند ضرورت «نه» گفتن به ابهامات و تضادهای جهان هبوط‌یافته همچنان وجود دارد. در این مقاله ضمن بررسی نظریة بارت و نقدهای تیلیش بر آن، نشان خواهیم داد که تیلیش چگونه ایدة «آری‌گویی» نیچه را برای ارائة دیالکتیکی ایجابی به کار می‌گیرد.

مواجهۀ کارل بارت ‌‌_ الهیدان برجستۀ سوئیسی اوایل قرن بیستم‌‌ _ با الهیات طبیعی، نتایج دامنه‌داری در تفکّر الهیاتی قرن بیستم داشته است. نگاه عموماً ناهمدلانۀ بارت به الهیات طبیعی‌‌، به مدت چند دهه سبب شکل‌گیری نگرشی منفی به آن‌‌، خاصه در حلقۀ دوستداران و رهروان مکتب او شد که بی‌وجه‌‌، غیر ضروری و حتی زیان‌آور به‌نظر می‌رسد. نظر به اهمیت این موضوع‌‌، به هدف نقد اصولی موضع بارت‌‌، ابتدا ادلۀ بارت به وجودشناسانه‌‌، معرفت‌‌شناسانه، نقلی و عملی تقسیم شده و سپس ضمن مدلّل کردن آن‌ها به بررسی و نقد این ادله پرداخته شده است. موضع بارتْ عموماً واکنشی و بر پایۀ تعبیری محدود و نارسا از جایگاه و نقش الهیات طبیعی استوار بوده است و دلایل نقلی و معرفتی بارت در اثبات موضع او ناکام بوده‌اند. بارت به ‌سبب همین تعبیر نارسای خود از الهیات طبیعی‌‌، از این واقعیت تاریخی غافل مانده که در بخش وسیعی از تاریخ‌‌، معتقدان به الهیات طبیعی اتفاقاً دغدغۀ دین داشته‌اند و از همین‌رو‌‌، نه‌تنها تضادی بین باور به انکشاف و گرایش به الهیات طبیعی نیست که اتفاقاً این دو متقابلاً موجب استغنای تفکّر انسان و گشوده‌ شدن افق‌های جدید در فهم هستی می‌شوند.

کارل بارث به عنوان متکلمی آکادمیک و کشیشی موعظه‌گر، از هر دو جنبه مورد نظر و توجه‌ اندیشمندان و الهی‌دانان مسیحی و به ویژه کسانی است که بر روی الاهیات قرن نوزدهم و بیستم آلمان کار می‌کنند. در بحث از نقش منفی کلیسای آلمان باید این نکته را مد نظر داشت که او به عنوان کشیشی موعظه‌گر به طور مستقیم با مسائل اجتماعی سر و کار داشته و به مسائل الاهیاتی تنها به شکل انتزاعی و آکادمیک نظر نکرده است. بر همین پایه، وی توانسته است اندیشه‌های الاهیاتی خود را به شکلی کاربردی در اجتماع مطرح سازد. از این رو همواره باید این موضوع در ذهن پژوهشگر باشد که کارل بارث به دنبال پیدا کردن راهی برای عملی ساختن کلام خداوند از سوی کلیسا در سطح جامعه است و تنها به طرح موضوع از نقطه‌نظرکلامی آکادمیک صرف بسنده نمی‌کند از این رو وی کلیسای قرن نوزده و بیست آلمان را برای جانبداری از جنگ و خدشه دار نمودن ارتباط میان خدا و انسان به چالش می کشد . در این نوشتار به دیدگاه بارث از کلیسای آلمان قرن نوزده و بیست و نیز نظرات وی نسبت به رسالت حقیقی کلیسا پرداخته شده است .