مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

مقدمة فى تاريخ صدر الاسلام تألیف عبدالعزيز الدورى در موضوع تاريخ صدر اسلام كه به زبان عربى و در سال 2005 م نوشته شده است. اين اثر از آن جهت كه به صورت موجز و خلاصه بيان شده، در نوع خود حائز اهميت است. نويسنده در اثر خود، مولفه‌هاى متعددى را به خوانندگان خود ارائه مى‌كند كه در هنگام مطالعه و كنكاش در تاريخ صدر اسلام بايد آن‌ها را در نظر داشت و در پژوهش خود به آن‌ها توجه كرد.

سلسلة الغدير الموضوعية؛ بحث مستل من موسوعة الغدير للعلامة الأميني رحمة‌الله‌عليه تحقيق، تلخيص و طبقه‌بندى موضوعى مجموعه يازده جلدى كتاب «الغدير» علامه عبدالحسين امينى مى‌باشد كه توسط محمدحسن شفيعى شاهرودى، تأليف و گردآورى شده است. كتاب به زبان عربى و مقدمه آن، در سال 1385ش، نوشته شده است. كتاب به انگيزه معرفى «الغدير» بين مردم و به‌ويژه جوانان نوشته شده است. آنچه باعث اهميت اين كتاب مى‌شود، آن است كه تا پيش از اين، محققان و پژوهشگران براى تحقيق در يك موضوع، بايد يازده جلد كتاب «الغدير» را ورق مى‌زدند، اما اثر حاضر، فرصت مطالعه سريع و دريافت مطالب در يك موضوع را براى مخاطبانش فراهم كرده است. مطالب این جلد از کتاب: يزيد بن معاويه: از جمله مباحث مطرح‌شده در اين جلد، عبارت است از: بيعت گرفتن معاويه براى يزيد و جريان به شهادت رسيدن امام حسين(ع).

الكيسانية في التاريخ و الأدب، اثر وداد قاضی، بررسی تاریخ و ادبیات فرقه کیسانیه و اعلام آن، از ابتدای ظهور تا انقراض آن می‌باشد که به زبان عربی و در سال 1974م، نوشته شده است. کتاب با مقدمه نویسنده آغاز و مطالب در شش فصل و یک خاتمه تنظیم شده است. نویسنده در ابتدا، مصادری که در آن‌ها مطالبی درباره فرقه کیسانیه نوشته شده را به‌صورت مفصل، نقد و بررسی کرده و سپس، مختار و حرکت او و برخی از بزرگان کیسانیه را معرفی نموده و در نهایت به مسائل زیر پرداخته است: تطور و تکامل کیسانیه بعد از حرکت مختار تا اواخر قرن اول و بعد از آن؛ رابطه کیسانیه و اشتراکات و افتراقات آن با سایر فرق و مذاهب و ادبیات کیسانیه. این کتاب در اصل، برگرفته از رساله دکترای نویسنده، البته همراه با حذف و اضافاتی در آن می‌باشد نویسنده در فصل اول، در دو قسمت، به مصادری که در آن‌ها مطالبی درباره فرقه کیسانیه نوشته شده، پرداخته و به‌صورت مفصل، هریک از آن‌ها را بررسی کرده است. در فصل دوم، به معرفی مختار و حرکت او و برخی از بزرگان کیسانیه پرداخته شده است. در ابتدای این فصل، مهم‌ترین حوادثی که برای مختار اتفاق افتاده، به‌صورت سال‌شمار بیان گردیده است. در فصل سوم، تطور و تکامل کیسانیه بعد از حرکت مختار تا اواخر قرن اول، مورد بررسی قرار گرفته است. در فصل چهارم، به تغییر و تحول و دگرگونی فرقه کیسانیه بعد از قرن اول هجری پرداخته شده است. در فصل پنجم، رابطه کیسانیه و اشتراکات و افتراقات آن با سایر فرق و مذاهب، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است که عبارتند از: امامیه، اسماعیلیه، قرامطه، زیدیه و معتزله فصل آخر، به بررسی ادبیات کیسانیه اختصاص یافته و اشعار چند تن از شعرای آن‌ها، مورد بحث و مطالعه قرار گرفته است که عبارتند از: خندق اسدی، ابوطفیل عامر بن واثله کنانی (صحابی معروف) ، کثیر عزه و سید حمیری

«كشف المهم فى طريق خبر غدير الخم» اثر سيد هاشم بحرانى به زبان عربى در صدد بررسى حديث غدير خم و اثبات صدور قطعى آن از نبى اكرم (ص) از سه طريق خاصه و عامه و نص نبوى (ص) در نتيجه اثبات ولايت اميرالمومنين على (ع) و اولاد طاهرينش عليهم السلام و اينكه اطاعت آنها اطاعت رسول الله (ص) است. اين اثر به جهت پرداختن به موضوع مهم و سرنوشت سازى چون اثبات قطعى الصدور بودن حديث غدير از جانب پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله و سلم كه سند اثبات ولايت و امامت بلافصل على عليه السلام است داراى اهميت و ارزش فراوانى مى باشد. سيد در اين كتاب ثابت كرده است كه اين حديث به جهت نقل آن توسط محدثان و راويان شيعه و اهل سنت از تواتر برخوردار است بنابراين مجالى براى شك و ترديد در صدور قطعى آن از طرف پيامبر اسلام باقى نمى ماند و بر همگان حجت است و بر اساس آن عذر كسانى كه با اميرالمومنين على عليه السلام دست بيعت نداده‌ اند به هيچ وجه پذيرفته نيست. از مقدمه مولف بر مى آيد كه ايشان در صدد اثبات ولايت على (ع) از طريق اثبات احتياج مردم به امام و تواتر حديث غدير مى باشد.

کتاب «بناء المقالة الفاطمية فی نقض الرسالة العثمانیة» کتابی به زبان عربی نوشته ابوالفضائل، سید احمد بن موسی بن طاووس، متوفای ۶۷۳ ق، است. این کتاب، در رد کتاب «العثمانیة» جاحظ و درباره اثبات شایستگی حضرت امیرالمؤمنین، علی (ع) برای امر امامت است. عمرو بن بحر الجاحظ، متوفای ۲۵۵ ق، کتابی را به نام «الرسالة العُثمانیة»، در رد بر شیعه و ایراد و اشکال بر اصول اعتقادات آنها نوشته و بسیاری از اصول مسلّم و مورد قبول تمام فرقه‌ های اسلام را انکار کرده است. مهمترین هدف او در کتاب، ضمن شکستن مقام و منزلت امیرالمؤمنین، دائما سعی در توجیه کارهای خلفای سه‌ گانه، مقایسه آنها با امیرالمؤمنین (ع) و اثبات افضلیت آنان را دارد. ابن طاووس در این کتاب تلاش کرده تا به همه اشکالات وایرادات جاحظ پاسخ گوید.