جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

تنزيه الشيعة الإثني عشرية عن الشبهات الواهية تألیف ابوطالب تجلیل، ردی بر شبهات مطرح شده در کتاب «أصول مذهب الشيعة الأمامية الإثني عشرية» نوشته ناصر عبدالله بن علی قفاری به زبان عربی است. از آثاری که در سال‌های اخیر بر ضد شیعه به نگارش درآمده و تبلیغات زیادی برای آن شده کتاب اصول مذهب الشیعة الاثنی عشریة، نوشته دکتر ناصر عبدالله بن علی قفاری است. او در این کتاب اصول عقاید شیعه را بررسی می‌کند و طبق آنچه خود مدعی است عقاید شیعه را با رجوع به کتب آن‌ها بررسی و نقد می‌کند. کتابی که مورد بحث ماست در اصل رساله دکترای وی به راهنمایی محمد رشاد سالم است که در سال 1407ق در دانشگاه محمد بن سعود، در بخش عقاید و مذاهب معاصر، دفاع شده و توصیه به چاپ و تبادل آن بین دانشگاه‌ها گردیده است. قفاری در این کتاب قصد داشته به منابع شیعی به‌طور مستقیم و بدون واسطه رجوع کند و از منابعی که باواسطه از شیعه نقل می‌کنند بپرهیزد او ادعا می‌کند که مسائل را صادقانه از کتب آن‌ها نقل می‌کند و از منابعی استفاده می‌کند که نزد شیعه معتبر است. نویسنده در مقدمه‌اش، کتاب قفاری را پر از شبهات پوشالی و افترائات ضعیف باطل بر ضد شیعه امامیه می‌داند. او در نقل این شبهات از ابن تیمیه و دیگر دشمنان شیعه تبعیت کرده است. تجلیل شیوه خود در این نوشتار را به سبک تعلیقه بر شبهات به‌اجمال و اختصار دانسته است. وی از این‌که با اهانت و بی‌ادبی مقابله به مثل کند اجتناب کرده است. اولین شبهه‌ای که قفاری در صفحات 64-65 مطرح کرده است بدین شرح است: محمدحسین آل کاشف‌الغطاء می‌گوید: اولین کسی که دانه تشیع را در کشتزار اسلام کاشت خود صاحب شریعت است؛ یعنی در زمان حیات آن حضرت رشد کرد و بعد از وفات ایشان میوه داد. قفاری در اینجا با تقطیع کلام کاشف‌الغطاء تنها شبهه‌ را مطرح کرده اما شواهدی که کاشف‌الغطاء بر ادعای خود آورده را متذکر نشده است. نویسنده در پاسخ به ادامه کلام کاشف‌الغطاء اشاره کرده و چنین می‌نویسد که شاهد بر این مطلب احادیث شریف آن حضرت است که از طریق شیعه و راویان امامیه بلکه از طریق علمای اهل سنت و بزرگان آن‌ها و از طرق موثقی که دروغ و ساختگی بودن در آن راه ندارد، نقل شده است. بیشتر این روایات در کتب صحاح اهل سنت نقل شده است. وی سپس تأکید می‌کند که درصدد احصاء و اثبات اسانید این روایات نیست چراکه در کتب موسوعه امامیه به حد کفایت به این موضوع پرداخته شده است؛ به‌عنوان نمونه میر حامد حسین در کتابی با نام عبقات‌الانوار که بالغ بر ده جلد است که هر جلد تقریباً به‌اندازه صحیح بخاری است، اسانید آن احادیث را از طرق معتبر شیعه اثبات کرده است. در صفحه 175 کتاب قفاری این شبهه مطرح شده که ائمه(ع) همان قرآن هستند. نویسنده به این‌که قفاری این شبهه را در صفحه 128 کتابش نیز مطرح کرده اشاره می‌کند. سپس به ادامه کلام قفاری اشاره می‌کند: لذا شیعیان در تفسیر آیه «وَ اتَّبَعُوا النُّورَ الَّذي أُنْزِلَ مَعَهُ» (اعراف: 157) می‌گویند: نور علی و ائمه(ع) هستند. و پاسخ می‌دهد که در این آیه هیچ دلالتی بر این‌که شیعیان معتقدند ائمه(ع) همان قرآن هستند نیست. ظاهر این آیه چنین است که مراد از نور در آیه همان قرآن کریم است و منافاتی ندارد که به معنای دیگری غیر از معنای ظاهری نیز آمده باشد و آن معنای دیگر، همان ائمه باشد. قفاری در صفحه 814 کتابش شبهه دیگری را مطرح کرده مبنی بر این‌که در منابع شیعه روایاتی در تحریم ازدواج موقت وجود دارد. وی به این روایت استناد می‌کند که زید بن علی از پدرانش از علی(ع) نقل کرده که رسول‌الله روز خیبر گوشت الاغ اهلی و نکاح متعه را حرام نمود. نویسنده در پاسخ این شبهه چنین می‌نویسد که در کتب امامیه روایتی در تحریم متعه جز این روایت که عمرو بن خالد از زید بن علی نقل کرده ذکر نشده است. در خلاصة الرجال عمرو بن خالد بتری دانسته شده که فرقه‌ای از زیدیه است. تجلیل سپس به مباحث پیشین کتاب اشاره می‌کند که در آن تبری زید بن علی را از عقیده زیدیه مطرح کرده است.

مصنفات الشيخ المفيد مجموعه‌ای از آثار شیخ مفید می‌باشد. محمد بن محمد بن نعمان بغدادی (336–413ق) معروف به شیخ مفید، از علمایی است که دارای تألیفات بسیار در موضوعات متنوع است. از آن تألیفات بسیار می‌توان به سه کتاب در حدیث، چهار کتاب در تاریخ، پنج کتاب در اصول فقه، دوازده کتاب در علوم قرآن، 41 کتاب در فقه و بیش از هفتاد کتاب در علم کلام اشاره کرد. حدود نصف آثار شیخ مفید در موضوع کلام و از این تعداد کتاب، نصف آن در مبحث امامت می‌باشد. برخی از آثار ایشان از قبیل «التمهيد»، «الانتصار»، «الافتخار»، «الرسالة العلوية» و... که قریب به چهل اثر می‌باشد متأسفانه مفقود شده و موضوع آن مشخص نمی‌باشد. این کتاب در 14 مجلد تهیه شده است که مجلد اول آن (که شماره این جلد از کتاب صفر می‌باشد) با عنوان حياة الشيخ المفيد منتشر شده است و محتویات آن شامل زندگی‌نامه شیخ مفید، شمردن آثار او از قبیل آثار موجود، مفقود و منسوب و توضیحاتی کامل درباره هرکدام از آن آثار است. برای هر عنوان از کتب شیخ مفید، مقاله‌ای درخور تولید شده است. محتویات جلد چهاردهم: المقنعة. این كتاب فتوایی در دو بخش تدوین شده است: بخش نخست مربوط به اصول اعتقادی است. در این قسمت مؤلف راجع به توحید و صفات حق تعالی، وجوب اعتقاد به انبیا و رسل، وجوب اعتقاد به امامت، ولایت اولیاء الله، وجوب اعتقاد به معاد، وجوب معرفت و عمل به شریعت اسلام و وجوب نماز بحث می كند. بخش دوم مربوط به فروع فقهی است كه از باب طهارت شروع شده و به باب وکالت خاتمه می یابد. اين كتاب مهمترين اثر شيخ مفيد در فقه مى‌باشد. شيخ مفيد در مقدمۀ كتاب المقنعه مى‌فرمايد: « اين كتاب، مختصرى از احکام شرع مقدس اسلام مى‌باشد و در آن به بيان واجبات و محرمات پرداخته‌ام تا هر كس مى‌خواهد به دين خود عمل نمايد، به آن اعتماد كند و كسى كه راه حق را يافته است با مطالعۀ اين كتاب بر معرفت و يقين او افزوده شود. همچنين كتاب حاضر« رهنمايى» باشد براى كسانى كه مى‌خواهند راه رشد و كمال را پيدا كنند و دليلى باشد براى جويندگان حق و حقيقت و مرجع معتبر و امينى باشد براى كسانى كه مى‌خواهند بر آن اعتماد كنند و به عبادت خداوند متعال بپردازند و در حوادث ناگوار روزگار به آن پناه برند و در جار و جنجال گروه‌ها و احزاب سخن حق را پيروز گردانند. من اين كتاب را با مباحثى آغاز مى‌كنم كه دانستن آن بر همگان لازم است و هيچكس مجاز نيست در آنها اهمال و سستى نمايد، يعنى اعتقاد به خداوند متعال و شناخت او; زيرا شناخت خدا اصل و اساس ايمان و پايه و ستون تمام اديان الهى است و قبول اعمال ما و يافتن راه هدايت از راه گمراهى، با شناخت خداوند متعال امكان پذير است.»

کتاب " معرفة الإمام" تعریب کتاب امام‌شناسى از مهمترين آثار علاّمۀ طهرانى بشمار مى‌رود كه در 18 جلد تدوين شده است اين كتاب مجموعه‌اى است از بحثهاى تفسيرى، فلسفى، روائى، تاريخى، اجتماعى دربارۀ امامت و ولايت به طور كلّى و دربارۀ امامت و ولايت اميرالمؤمنين (علیه السلام) ائمّۀ معصومين عليهم‌السلام بالخصوص كه به صورت درسهاى استدلالى علمى متّخذ از قرآن كريم و روايات وارده از خاصّه و عامّه و ابحاث حلّى و نقدى پيرامون ولايت مى‌باشد اين مجموعه كه شامل 270 درس است در سال 1391 هجرى قمرى در ماه مبارك رمضان براى برخى از دوستان ايمانى تدريس شده است. در "جلد هجدهم" به مطالب زير اشاره شده است: علوم لدنّيه متنوّع حضرت امام جعفر صادق (علیه السلام)، معاويّه سير نبوّت عادله را به طاغوتيّت جبّاره برگردانيد با دقّت در تمامى مجّلدات كتاب معلوم مى‌شود كه ايشان به بسيارى از منابع شيعه و اهل سنّت تضلّع كامل دارند به نظر علاّمۀ طهرانى مساله امامت و ولايت از مهمترين مسائل حياتى است و با شناخت اين واقعيّت تمام جهات استعداديّۀ انسان در مدارج و معارج كمال رشد و نموّ مى‌كند و با عدم شناخت و پيروى نكردن از اين حقيقت، استعدادها و قابليّت‌ها همه در مسير انحراف قرار گرفته و در لجن‌زار عفن ماديات و شهوات مضمحل و منهدم مى‌شود و بنابراين تمامى هيجده مجلّد امام‌شناسى مباحث مربوط به اين مساله را دربر گرفته است.

«اعلام الهدایة» عنوان چهارده جلد کتاب به زبان عربی درباره زندگی چهارده معصوم است که جمعی از محققان در معاونت فرهنگی مجمع جهانی اهل بیت علیهم السلام جمع‌ آوری و تهیه نموده‌ اند. «اعلام الهدایة» به این هدف تألیف شده است تا نقشی که ائمه (ع) با توجه به اوضاع سیاسی، فرهنگی و اجتماعی هر عصر ایفا كرده‌ اند به تصویر كشیده شود. مولف و همکاران در نگارش تاریخ اهل بیت تحت تأثیر آراء شهید صدر بوده اند و بر اساس نگاه شهید صدر به وجود مقاطعی در تاریخ زندگی اهل بیت (ع) توجه شده است. در هر جلد، ابتدا خلاصه‌ ای چند صفحه‌ ای از تاریخ زندگی هر معصوم و مهم‌ ترین فراز و فرودهای تاریخی زندگی ایشان ارائه می‌ شود. پس از آن، مخاطب در سه سطح مختلف که از اجمال به ‌تفصیل می‌ رود، فهم عمیق‌ تری از زندگی و سیره‌ آن امام و شرایط تاریخی آن مقطع پیدا می‌ کند. جلد دوازدهم مجموعه اعلام الهدایة کتاب «هادی امت، حضرت امام علی النقی علیه‏ السلام» است و چهار فصل دارد. فصل نخست درباره شخصیت و فضائل امام هادی (ع) می باشد. فصل دوم در مورد مراحل زندگی ایشان تا زمان شهادت امام جواد (ع) است. فصل سوم به جایگاه امام هادی (ع) در فرآیند تغییر فراگیر فرهنگی و شرایط زمانه ایشان می پردازد. فصل چهارم درباره نیازهای جامعه اسلامی در عصر امام هادی (ع)، موضع گیری آن حضرت در برابر غالیان و فرقه های انحرافی، پدیده زیارت و نقش آن در ایمن سازی عقیدتی مثل زیارت جامعه کبیره و زیارت غدیر، شهادت امام هادی (ع) و مکتب و میراث علمی ایشان است.

«اعلام الهدایة» عنوان چهارده جلد کتاب به زبان عربی درباره زندگی چهارده معصوم است که جمعی از محققان در معاونت فرهنگی مجمع جهانی اهل بیت علیهم السلام جمع‌ آوری و تهیه نموده‌ اند. «اعلام الهدایة» به این هدف تألیف شده است تا نقشی که ائمه (ع) با توجه به اوضاع سیاسی، فرهنگی و اجتماعی هر عصر ایفا كرده‌ اند به تصویر كشیده شود. مولف و همکاران در نگارش تاریخ اهل بیت تحت تأثیر آراء شهید صدر بوده اند و بر اساس نگاه شهید صدر به وجود مقاطعی در تاریخ زندگی اهل بیت (ع) توجه شده است. در هر جلد، ابتدا خلاصه‌ ای چند صفحه‌ ای از تاریخ زندگی هر معصوم و مهم‌ ترین فراز و فرودهای تاریخی زندگی ایشان ارائه می‌ شود. پس از آن، مخاطب در سه سطح مختلف که از اجمال به ‌تفصیل می‌ رود، فهم عمیق‌ تری از زندگی و سیره‌ آن امام و شرایط تاریخی آن مقطع پیدا می‌ کند. جلد یازدهم مجموعه اعلام الهدایة کتاب «جواد الأئمة، حضرت امام محمّد تقی علیه‏ السلام» است و چهار فصل دارد. فصل اول درباره فضائل و کرامات امام جواد (ع) است. فصل دوم به مراحل زندگی امام جواد (ع) تا شهادت امام رضا (ع) می پردازد. فصل سوم درباره ویژگی های عصر امام جواد، خصوصیات حاکمان معاصر با ایشان، فعالیت های علمی امام جواد (ع) و میراث علمی ایشان است. فصل چهارم به تقاضاهای عمومی گستره اسلامی، نیازهای گروه صالحان، مدرسه و میراث علمی امام جواد (ع) می پردازد.

کتاب «منارات الهدی، دراسة موضوعیة لمسألة الإمامة و لحیاة الأئمة المعصومین (ع)» نوشته ابراهيم امينی است. این نوشتار متضمن بحث موضوعی درباره‌ مساله‌ امامت و حیات امامان معصوم (ع) است كه به زبان عربی همراه با ذكر روایات و احادیث، و بیشتر با استناد به منابع شیعه نگاشته شده است.

کتاب «صحیفة الأبرار» نوشته میرزا محمدتقی بن محمد نیر ممقانی، به شرح فضائل و مناقب ائمه اطهار (ع) به ویژه امام علی (ع) است که مولف، مجلد اول را در 5 بخش و در هر بخش صد حدیث در شان و منزلت علی (ع) از کتب روایت، به ویژه آثار شیعی بیان نموده و از آیات قرآنی بهره جسته است. در مقدمه‌ کتاب مطالبی درباره‌ صفات و علم الهی و فضیلت پیامبر (ص) و خاندانش ذکر گردیده است.

«رَوضَةُ الْواعِظین» نوشته محمد بن فتال نیشابوری (م ۵۰۸) از علمای ۵ و ۶ هجری قمری درباره تاریخ زندگانی پیامبر اکرم (ص) و اهل بیت (ع) است. این کتاب در ۹۶ مجلس تنظیم شده و همواره مورد توجه و استناد عالمان و بزرگان دین قرار داشته است. «روضة الواعظین» یکی از منابع «بحارالانوار» به شمار می ‏‌رود. در برخی موارد «روضة الواعظین» به اشتباه به شيخ مفيد نسبت داده شده است. این کتاب درباره تاريخ و مناقب معصومين (ع) و همچنين مواعظ و اخلاقيات و به گفته خود مؤلف در اصول و فروع دين و زهد و مواعظ است. اين كتاب شبيه كتاب‏ هاى امالى، در ۹۶ مجلس تنظيم شده است: سه مجلس در ماهيت عقل و برترى آن و معرفت خداوند و شگفتی‌ هایی که بر بزرگی خداوند دلالت دارد. مجلس چهارم تا ششم درباره نبوت. مجلس هفتم تا یازدهم درباره اميرالمؤمنين (ع). مجلس دوازدهم درباره ایمان ابوطالب و شرح حال فاطمه بنت اسد. مجلس سیزدهم تا شانزدهم درباره حضرت زهرا (س). مجلس هفدهم تا سى و يكم شرح حال و مناقب ائمه اطهار و پس از آن فروع دين و مباحث اخلاقى است. اين مجالس به فراخور موضوع، گاهی مفصل (مانند مجلس دوم) و گاهی مختصر (مانند مجلس نوزدهم) است. فتال در تنظيم مجلس ‏‌ها، پيوستگى تاريخى را رعايت نكرده است مانند اینکه ولادت پیامبر (ص) را بعد از بعثت می‌ آورد و برخى مباحث مانند جنگ‌ ها و مغازی پیامبر را هم طرح نكرده است.

کتاب «موسوعة أهل البیت علیهم السلام» نوشته علی آشور، که به بررسی زندگی چهارده معصوم در بیست جلد می پردازد. جلد شانزدهم این کتاب به موضوع امام جواد علیه السلام می پردازد. برخی از عناوین مرتبط با جلد شانزدهم شامل: البشارة بولادة الامام الجواد (ع)، مولد ابي جعفر محمد بن علي الجواد (ع)، نسب الامام الجواد (ع)، کنیة الامام الجواد (ع)، مهر زوجة الامام الجواد (ع)، اولاد الامام الجواد (ع)، معاجز الامام الجواد (ع)، برکة ید الامام الجواد (ع) و شفاء المرضی منها، علم الامام الجواد (ع) بحال الانسان، علم الامام الجواد (ع) بکل لسان، علم الامام الجواد (ع) في التوحید، مناجات الامام الجواد (ع)، طب الامام الجواد (ع)، الاخبار بشهادة الامام الجواد (ع)، کیفیة زیارته و غیره می باشد.