جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
...جستجوی هوشمند
مرور > مرور کلید واژه ها
>
آیه میثاق
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 10
بررسی آرای متعدّد پیرامون آیه «اَلَست» با تکیه بر کتب تفسیری و روایی عامّه و خاصّه
نویسنده:
جميله هاشمى؛ استاد راهنما : حجة الاسلام دكتر محمّد مهدى گرجيان؛ استاد مشاور : حجة الاسلام محمّد على راغبى
نوع منبع :
رساله تحصیلی , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
چکیده
وضعیت نشر :
پایگاه اطلاع رسانی حوزه: ,
چکیده :
نگارنده در این پایان نامه، قصد دارد تا در پرتو تفاسیر معتبر مفسّران شیعه و اهل سنّت و همچنین کتب روایی ای چون الکافی، بحارالأنوار و... ضمن بررسی آیه اَلَست (آیه 172 و 173 سوره اعراف)، از دیدگاه مذاهب مختلف تفسیری و حدیثی، مکتب معتزله و مکتب فلسفی و اهل عرفان، وجود یا عدم عالَمی تحت عنوان «عالم ذرّ» را که مأخوذ از همین آیه است، اثبات نماید. وی همچنین سعی داشته دیدگاه مفسّران و اندیشمندان معاصر درباره موضوع یاد شده را بررسی کند. از آن جا که این بحث در پاره ای مواضع با بحث فطرت، گِره خورده و در ارتباط است، باید گفت که به نوعی در بردارنده این مفهوم نیز هست؛ ولی به جهت آن که مراجعه به تمام آیات درباره فطرت، مشکل است، لذا تنها به ذکر تعدادی از آیات پرداخته، ضمن آن که بجز آیه مزبور، به آیات دیگری که متضمّن معنای اخذ میثاق اند، به عنوان محورهای فرعی بحث، اشاره نموده است. این عناوین، عبارت اند از: عهد با خدا در عالم ذرّ، تقدیر سرنوشت اسلام در عالم ذرّ، و پیمان الهی از انبیا در عالم ذرّ. محور بحث در این جستار، در قالب این چهار عنوان است: 1 . منظور از عالم ذرّ چیست و چه اشکالاتی بر آن وارد است؟ 2 . پاسخ مدافعان وجود عالم ذرّ به اشکالات یاد شده چیست؟ 3 . در کنار نظریه عالم ذرّ چه نظریات دیگری مطرح است؟ 4 . نظر نهایی که از جمع بندی تفسیر آیه و روایات به دست می آید، چه می گوید؟ نگارنده، مجموعاً در پنج فصل، مطالب پایان نامه را تهیه و تدوین نموده است. فصل اوّل، تحت عنوان «مقدّمات و کلّیات»، شامل تاریخچه مطالعات، بیان مسئله، پرسش های تحقیقاتی، اهداف مطالعات، حدود مطالعات، اهمّیت مطالعات و تعریف اصطلاحات است. در فصل دوم، به ذکر متون و منابع تحقیقاتی پرداخته شده است. فصل سوم نیز شامل مباحث روش تحقیق، رهیافت تحقیق، طرح تحقیق، طرح تحلیلی و طرح زمان اجرایی است. فصل چهارم به ارائه، و تجزیه و تحلیل داده های تحقیقاتی اختصاص دارد که طی چهار بخش، موضوع تحقیق را مورد بررسی قرار داده است. در بخش اوّل، مفهوم واژه «ذرّ» از دیدگاه مختلف، استعمال این واژه در قرآن کریم و تاریخچه بحث، عنوان شده است. در بخش دوم، مفاد ظاهری آیه اَلَست (همچون: متون پیمان الست، انگیزه اخذ میثاق، اقرار به ربوبیت خدا و عبودیت خود و عمومیت اخذ میثاق) آمده است. نگارنده، عمده بحث را در بخش سوم، با عنوان «آرای متعدّد پیرامون آیه الست» مطرح کرده است. در این بخش، مجموعاً شش نظریه عنوان شده و پس از آن، به نقد و نتیجه گیری نهایی پرداخته شده است. این نظریات، شامل قول محدّثان و اشاعره، قول معتزله، طرفداران موطن عقل و وحی، قول سیّد مرتضی و ابوالفتوح رازی، قول عرفا و سرانجام، نظریه مفسّر بزرگوار شیعه، علّامه طباطبایی(ره) است. از آن جا که بحث، قالب روایی - تفسیری داشته، محقّق در تلاش بوده ابتدا این موضوع را از دیدگاه تفاسیر و سپس از دیدگاه کتب روایی عامّه و خاصّه، مورد تفحّص قرار دهد. لذا بخش چهارم را به بررسی آیه اَلَست از نظر روایات اختصاص داده و ابتدا، قول امیرمؤمنان حضرت علی علیه السلام در نهج البلاغة را آورده و سپس، در کتب روایی شیعه و اهل سنّت، این موضوع را بررسی کرده است. فصل پنجم، شامل دو قسمت استنتاج و توصیه های نگارنده است که در آن به ذکر نتایج تحقیق و چند توصیه پرداخته و در آخر، کتاب نامه آمده است.
مشخصات اثر
آیه میثاق و نظریه خداشناسی فطری؛ رهیافتی تاریخی
نویسنده:
محمد غفوری نژاد، احمد بهشتی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF چکیده
وضعیت نشر :
قم: نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها,
چکیده :
یکی از زمینه‌های مطالعه تاریخی نظریه فطرت در بعد خداشناسی، سخنانی است که اندیشمندان اسلامی اعم از محدثان، متکلمان، عرفا، فلاسفه و مفسران در ذیل آیه 172 سوره اعراف ـ که به آیه «میثاق» یا «ذر» مشهور است ـ بیان داشته‌اند.<br /> در طول تاریخ اندیشه اسلامی، در ذیل آیه مزبور، سه مفهوم‌سازی عمده از خداشناسی فطری شکل گرفته است که بر «حصول معرفت همگانی نسبت به خداوند در عالم پیشین»، «بداهت و ضرورت وجود خدا» و «استعداد نفس برای معرفت به وجود او» استوار است. در این میان، تنها مفهومی که به لحاظ دلالی به ظاهرِ آیه قابل استناد است، مفهوم‌ نخست است.
مشخصات اثر
آيه ميثاق و خداشناسی فطری
نوع منبع :
پرسش و پاسخ , کتابخانه عمومی
پاسخ تفصیلی:
از آيه ميثاق(اعراف/172) استفاده مي شود که اخذ شهادت بر ربوبيت خداوند متعال از جميع بني آدم بوده است(از خود حضرت آدم تا روز قيامت) بنابراين عالمي که در آن اخذ ميثاق شده است نمي تواند عالم ماده باشد چرا که در عالم ماده همه ذريه، يک جا موجود نيستند. در بیشتر ...
مشخصات اثر
عالم ذر و آفرينش مرد و زن
نوع منبع :
پرسش و پاسخ , کتابخانه عمومی
پاسخ تفصیلی:
ادله عالم ذر مثل آيه ميثاق، دلالت بر عهد و ميثاق مي كند ,به اين مضمون كه خدا از بشر پيمان گرفته و بشر به خدا ميثاق سپرده تاموحد بوده و مطيع خدا باشد و غير خدا را پرستش نكرده و شيطان را عبادت نكند. اين ميثاق و عهدگيري چون از تمام انسان هاست, پس همه ان بیشتر ...
کلیدواژه‌های اصلی :
ماهیت عالم ذر , عالم ذر
مشخصات اثر
حدوث نفس انسانی از دیدگاه فلاسفه اسلامی و سازگاری آن با آموزۀ «عالم ذرّ»
نویسنده:
علی ارشد ریاحی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: دانشگاه قم,
چکیده :
در این مقاله ابتدا مهم‌ترین ادله فلاسفه اسلامی برای اثبات حدوث نفس انسانی نقد و بررسی شده است. این ادله با دقت در مقدمات و لوازم، به وسیله اشکال‌هایی جدید و ابتکاری مورد خدشه قرار گرفته و این نتیجه به دست آمده است که هیچ یک از پنج دلیل مذکور قابل اعتماد و استوار نیست. سپس مهم‌ترین آراء مفسران درباره چگونگی و نحوه عالم ذر با تحلیل نقادانه بررسی شده است. به دو نظریه، علاوه بر اشکال‌های محمدحسین طباطبایی، اشکال‌های جدیدی وارد شده است و هر یک از دو نظریه دیگر (که یکی از آنها نظریه مختار محمدحسین طباطبایی است) با اشکال‌هایی ابتکاری ابطال شده است. پس از ابطال هر چهار نظریه، نظریه‌ای ابداعی توسط نگارنده طرح شده است. از آنجاکه این نظریه (همانند بسیاری از آراء دیگر) مستلزم حدوث نفس انسانی نیست، این نتیجه به دست آمده است که هرچند به دلیل بطلان مهم‌ترین ادله اثبات نظریه حدوث نفس انسانی نمی‌توان به آن نظریه قائل شد، اما اعتقاد به عالم ذر نیز با آن نظریه منافاتی ندارد.
صفحات :
از صفحه 43 تا 62
مشخصات اثر
مفهوم و مصداق «عالم ذر» از دیدگاه صدرالمتالهین شیرازی و علامه طباطبایی
نویسنده:
علی محمد ساجدی، مریم سلیمانی
نوع منبع :
مقاله , مدخل مفاهیم(دانشنامه مفاهیم) , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
چکیده :
سوال اصلی تحقیق حاضر چگونگی مفهوم و مصداق عالم ذر (مفاد آیه 172 سوره اعراف) از نگاه تفسیری و فلسفی دو فیلسوف حکمت متعالیه، ملاصدرا و علامه طباطبایی، است. در این جستار، به روش توصیفی تحلیلی، پس از طرح دو محور، «هستی شناسی عالم ذر» و «وجودشناسی معرفت»، و ذکر مبانی فلسفی آن دو متفکر، چنین نتیجه گیری شده است که از منظر صدرا نفس یا روح قبل از تعلق اش به بدن در عالم عقول یا در عالم علم الاهی از وحدت عقلی برخوردار، و در این مرتبه از هستی خود همه کثرات نفوس جزئی را به نحو اجمال و بسیط در درون خود واجد بوده است. از دیدگاه وی مصداق عالم ذر همین مرتبه از نظام هستی است. از دیدگاه علامه طباطبایی مصداق عالم ذر عالم ملکوت (مثال) است. وی پس از بحث نسبتا جامعی در باب مفهوم آیه، در ثبوت چنین عالمی با صدرا همراه شده و انسان را دارای مراتب وجودی قبل از دنیا و بعد از دنیا و دارای دو حیثیت ملکی و ملکوتی دانسته و مانند صدرا مراتب عالم هستی را با وجود او منطبق و سازگار می بیند. به طوری که با حفظ وحدت شخصی مراتب وجودی خود را در سه نشئه عقلی، مثالی، و مادی پشت سر می نهد، و برای اکتساب آن دسته از کمالاتی که صرفا در عالم ماده می توان به دست آورد، در قوس نزول وارد این عالم می شود و پس از استکمال در قوس صعود به عالم عقل راه می یابد و با عقول عالی متحد می گردد.
صفحات :
از صفحه 57 تا 85
مشخصات اثر
تطور تاریخی تفسیر آیه میثاق و نوآوری ملاصدرا
نویسنده:
محمد غفوری نژاد، احد فرامرز قراملکی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
چکیده :
آیه صد و هفتاد و دوم سوره اعراف، مشهور به «آیه میثاق» یا «آیه ذر»، مفادی راز آلود دارد. مفسران روایی بر اساس ظواهر روایات عالم ذر، به تفسیر آیه پرداخته اند. عارفان و صوفیان همین تفسیر را با چاشنیهای اشاری و عرفانی پذیرفته اند. متکلمان اشعری نیز باقتضای مسلک ظاهر گرایانه خود، به ظاهر آیه متوسل شده و به عالمی کاملاً جدا و برتر از این جهان، بنام عالم ذر، معتقد شده اند که جایگاه ربوبی است. اما متکلمان معتزلی و امامی این تفسیر را بخاطر مخالفت آن با برخی موازین عقلانی رها نموده اند، اینان موطن میثاق الهی را عالم کنونی دانسته و روایات میثاق در عالم ذر را یکسره بکناری نهاده اند.اما ملاصدرا، با ارائه تفسیری نو، اخراج ذریات از صلب آدم را به مشاهده رقیقه افراد انسانی در حقیقت پدران عقلانیشان تفسیر کرده و جریان اخذ میثاق را مربوط به آن مقطع میداند. او نظریه خود را با روایات عالم ذر سازگار میداند.بطور کلی از لحاظ تاریخی دو رهیافت عمده در تفسیر آیه وجود دارد که یکی آیه را دارای زبان حکایی و دیگری آن را دارای زبان نمادین میداند، اما هردو رهیافت در تلقی شناختاری از زبان آیه همداستانند.
مشخصات اثر
پاسخ به اشکالات کلامی و فلسفی درباره «عالم ذر»
نویسنده:
علی افضلی
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
کلیدواژه‌های اصلی :
عالم ذر , عالم ذَر‌‌
چکیده :
موضوع عالم ذر، همواره یکی از بحث برانگیزترین مباحث قرآنی و اسلامی بوده است و مفسران، متکلمان، فیلسوفان و عارفان مسلمان درباره آن بسیار سخن گفته‌اند. آن چه از ظاهر آیات و به‌ویژه روایات اسلامی بر می‌آید، این است که هر انسانی قبل از تولد از مادر، در عالمی به نام عالم ذر، (در مرحله‌ای به‌صورت روح محض و در مرحله‌ای دیگر، همراه با بدنی خاص به‌نام بدن ذرّی) وجود فردی حقیقی داشته است. عده‌ای از اندیشمندان مسلمان این برداشت از ظاهر آیات و روایات را نمی‌پذیرند و هر یک به‌گونه‌ای خاص، این ظواهر را توجیه و تأویل کرده و اشکالاتی را به آن برداشت ظاهری وارد کرده‌اند. مقاله حاضر به ذکر بعضی از مهم‌ترین این اشکالات می‌پردازد و به آنها پاسخ می‌گوید.
صفحات :
از صفحه 85 تا 112
مشخصات اثر
تبیین و بررسی دیدگاه علّامه طباطبائی دربارة عالم ذر در تفسیر آیة میثاق
نویسنده:
محمد فاکر میبدی,باقر ریاحی مهر,علی اصغر حدیدی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده :
یکی از دشوارترین آیاتی که در تفسیر آن میان مفسران اختلاف پدید آمده است، آیة میثاق یا ذر است، با توجه به نقاط قوت و جامعیتی که تفسیر المیزان داراست، نظر علّامه طباطبائی در تفسیر این آیه مهم می نماید. این تحقیق با روش توصیفی تحلیلی به تبیین و بررسی کلام علّامه می پردازد. ایشان وجود عالم ذر را بر طبق ظواهر برخی روایات نمی پذیرد و معتقد است پیمان به ربوبیت خدا از انسان ها در عالم ملکوت و به صورتی که انسان ها هیچ گونه تشخصی نداشتند، گرفته شده است. گذشته از نقاط قوت تفسیر ایشان دربارة آیه میثاق، از موارد ضعف نیز نمی توان چشم پوشی کرد.
مشخصات اثر
ابن یمین فریومدی و تأثیر قرآن و حدیث در دیوان او
نویسنده:
علی محمد مؤذنی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
دانشگاه تهران,
چکیده :
ابن یمین فریومدی از شاعران شیعی مذهب قرن هشتم است که درقطعه پردازی فارسی از مقام والایی برخوردار است . اشعارش به سبب اشتمال بر اخلاق و نصایح و مبارزه با مفاسد اجتماعی ‘مقام بزرگی در شاعری برای او کسب نموده است . اشعار او با توجه به آبشخورهای فرهنگی و مذهبی اش تحت تأثیر آیات مبارکات قرآنی و احادیث نبوی بویژه در فضایل حضرت علی (ع) و ائمه اطهار(ع) به فراوانی و به صورت های گوناگون از قبیل تلمیح ‘اقتباس‘حلّ‘درج‘و تضمین قرار گرفته است . در این مقاله سعی شده است که جلوه هایی از این تأثیرپذیری را به نمایش گذارد که بیشتر آنها در فضایل امیرمؤمنان علی (ع) است .
صفحات :
از صفحه 83 تا 96
مشخصات اثر
  • تعداد رکورد ها : 10