اين كتاب شامل يازده گفتار و نوشتار از آيت الله شهيد دكتر بهشتي دربارة مسايل گوناگون تربيتي است. سابقة ورود به اين قلمرو به اولين سالهاي تحصيل
... دكتر بهشتي در قم باز مي‌گردد. ايشان، كه هم به سبب توجهي كه به اهميت تربيت نسل جديد نشان مي‌داد و هم به دليل اكراه در استفاده از شهرية طلاب، با تكيه بر دانش خود در زمينة انگليسي تصميم به تدريس در دبيرستانهاي قم به عنوان دبير زبان انگليسي گرفت، پس از مدت كوتاهي براي مديريت دبيرستان تازه تأسيس شده “دين و دانش” به همكاري فراخوانده شد. وي طي اين سالها، نخستين برنامه‌هاي آموزشي و تربيتي مبتني بر اصول علمي آموزش و پرورش نوجوانان مطابق با مباني تربيتي اسلام طراحي كرد و با دل و جان به فعاليت در اين زمينه پرداخت. حاصل آن تلاش برنامه‌ريزي شده، تربيت نسلي خلاق، عالم، و پاي‌بند به اصول اخلاقي بود. بعدها از ميان آن نسل نيروهاي زبده‌اي برخاستند كه پيش و پس از انقلاب اسلامي، كمر به خدمت خلق بستند و در عرصه‌هاي گوناگون خوش درخشيدند. دكتر بهشتي در پي ايجاد اين حركت نوين، و فعاليتهاي ديگر اجتماعي و سياسي، به دستور سازمان امنيت رژيم ستمشاهي از خدمت در آموزش و پرورش منفصل و به تهران تبعيد گرديد. اما با بازگشت ايشان از آلمان در سال1349 ، بار ديگر به دعوت همفكران خود، و به ويژه شهيد حجت الاسلام دكتر باهنر، حجت الاسلام دكتر گلزاده غفوري و حجت الاسلام دكتر سيد رضا برقعي جهت تنظيم و تأليف كتب تعليمات ديني به همكاري با سازمان تأليف كتابهاي درسي آموزش و پرورش پرداخت كه دستاورد آن همكاري، ساماندهي بنيادين آن كتابها، خصوصاً در دورة راهنمايي و دبيرستان بود كه نوجوانان تشنة معرفت را با سرچشمه‌هاي ناب و زلال معارف ديني آشنا مي‌ساخت. در همين دوران، با گروهي از مبارزان، در سازماندهي و توسعة فعاليتهاي “بنياد تعاون و رفاه” و “مدرسة رفاه” و همفكري با مدارس ديگري كه با هدف تربيت نيروهاي متخصص و متعهد شكل گرفته بودند پرداخت. از ديگر فعاليتهاي ايشان در اين زمينه مي‌توان از تشكيل گروهي از متخصصان متعهد به منظور تهية فهرستي از كتابهاي متناسب براي كودكان و نوجوانان ياد كرد كه به گسترش كتابخواني، چه در مدارس و چه در ميان خانواده‌ها، كمك شايان توجهي نمود. گفتارها و نوشتارهاي اين كتاب را مي‌توان در چند گروه قرار داد. نخست گفتارهايي است كه بيش از انقلاب اسلامي براي اوليأ و مربيان برخي مدارس ايراد گرديده. نوشتار “عادت” ترجمة مقاله‌اي با همين عنوان از ويليام جيمز، فيلسوف و روانشناس معروف امريكايي است كه در نشرية مكتب تشيع به چاپ رسيده است. برخي ديگر از گفتارها، از سلسلة مباحث تفسير قرآن ايشان، كه به موضوع اين كتاب مربوط بوده، انتخاب گرديده است. و سرانجام چند گفتار كه در همين زمينه و در سالهاي پس از پيروزي انقلاب اسلامي ايراد شده است. افزون بر نكات جالب و سودمند دربارة تعليم و تربيت، آنچه در لابلاي سطور اين گفتارها و نوشتارها به چشم مي‌خورد، تأثير انسان‌شناسي دكتر بهشتي است كه مُلهم از انس و الفت ديرينه و كاوشهاي ژرف ايشان در كتاب و سنت است كه در آن آزادي و انتخابگري به عنوان ويژگي‌هاي برجسته انسان، نقشي بس مهم ايفا مي‌كند. سعي دكتر بهشتي بر اين بوده كه نشان دهد بهره‌مندي از موهبت خداوندي آزادي نه تنها با دينداري و تربيت ديني در تضاد نمي‌افتد، كه سرشت بنيادين روش‌هاي تربيتي متصف به اسلام و قرآن را تشكيل مي‌دهد.
بیشتر