جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ترجمه ماشینی: رابطه فلسفه و کلام چیست؟ این پرسش همواره در تاریخ اندیشه غرب موضوع نگرانی بوده است. آتن و اورشلیم که توسط یکی از فیلسوفان برتر در زمینه‌های اخلاق یهودی و مسائل بین ادیان بین یهودیت و مسیحیت نوشته شده است، ادعا می‌کنند که فلسفه و الهیات از یکدیگر جدا نیستند. این کتاب بر اساس سخنرانی‌های گیفورد که دیوید نواک در سال 2017 در دانشگاه آبردین ایراد کرد، مشترکات و نگرانی‌های مشترکی را که بین فلسفه و الهیات در مورد مسائل متافیزیکی، معرفت‌شناختی و اخلاقی وجود دارد، بررسی می‌کند. کجا با هم فرق دارند و کجا یکسان؟ و چگونه می توانند با یکدیگر صحبت کنند؟

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

دیدگاه ابن تیمیه درباره عقل و وحی: بررسی کتاب «درء تعارض العقل و النقل» ابن تیمیه [کتاب انگلیسی]

نویسنده:

Carl Sharif El-Tobgui (کارل شریف التوبگی)

نوع منبع :

کتاب , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

Brill,

زبان :

انگلیسی

کلیدواژه‌های اصلی :

عقل و نقل , رفع تعارض عقل و نقل , هماهنگی عقل و نقل , اصحاب حدیث (فرق کلامی) , حنابله (فرق کلامی) , عقل و دین , 8- اهل حدیث (فرق اسلامی) , سلفیه (فرق اسلامی) , وهابیت (فرق اسلامی) , تعارض‌ عقل‌ و نقل , عقل قطعی و نقل قطعی , نسبت میان عقل و نقل , وحی و عقل , کتاب درء تعارض العقل والنقل: ابن تیمیة , رد تعارض عقل صریح و نقل صحیح (ابن تیمیه)

چکیده :

ترجمه ماشینی: کارل شریف الطبقی در کتاب ابن تیمیه در باب عقل و وحی، اولین مطالعه جامعی را در مورد کتاب ده جلدی ابن تیمیه به نام درء تعارض العقل و النقل (رد تعارض عقل و وحی) ارائه می دهد. در پاسخ عظیم خود به فیلسوفان مسلمان و متکلمان عقل گرا، چندمعیت بزرگ حنبلی دعوت به اولویت دادن به عقل بر وحی را در مواردی که تعارض ادعا شده است، رد می کند و در عوض همان مفهوم عقلانیت را که مسلمانان کلاسیک از یونانیان به ارث برده بودند، زیر سوال می برد. در جای خود، او تلاش می‌کند تا «دلیل ناب» بازسازی‌شده‌ای را بیان کند که هم واقعاً جهانی باشد و هم با وحی معتبر هماهنگی کامل داشته باشد. مطالعه الطبقی بر اساس خوانش خط به خط کل درء تعارض، «فلسفه ابن تیمیه» را که از اصلاحات هستی‌شناختی، معرفت‌شناختی و زبان‌شناختی چندوجهی‌ای که ابن تیمیه در این کار انجام می‌دهد بیرون می‌آید، به دقت روشن می‌کند.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

ابن میمون: تورات و کاوش فلسفی [کتاب انگلیسی]

نویسنده:

David Hartman , Shlomo Pines

نوع منبع :

کتاب

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

زبان :

انگلیسی

کلیدواژه‌های اصلی :

عقل و نقل , رابطه دین و فلسفه , فلسفه یهودی , فلسفه و دین , پیوند عقل و نقل , فلسفه دینی یهود , 2- فلسفه قرون وسطی یهودی , فلسفه ابن میمون

چکیده :

ترجمه ماشینی: موسی میمونیدس، خاخام، محقق، پزشک و فیلسوف قرن دوازدهم، بیشتر به خاطر دو اثر بزرگ خود در مورد یهودیت شناخته می شود: میشنه تورات و راهنمای سرگشتگان. محققان اغلب آنها را دارای مخاطبان مختلف و پیام‌های متفاوت می‌دانستند که در کنار هم نشان‌دهنده دو سوی خود نویسنده است: میمونیدس هلاخیست، که بر تقوا از طریق اطاعت از قوانین یهود تمرکز داشت. و فیلسوف میمونید که از تقرب به خدا از طریق تأمل و شناخت طبیعت حمایت می کرد. دیوید هارتمن استدلال می کند که در حالی که بسیاری از محققان به یک جنبه از میمونید به طرد یا طرد دیگری می نگرند، راه درک واقعی او این است که هم پایبندی به قانون و هم پیگیری های فلسفی را دو جنبه اساسی یهودیت بدانیم. این نسخه بسط یافته حاوی پس‌نوشته‌ای جدید از هارتمن است که نور جدیدی بر استدلال او و در واقع یهودیت همانطور که میمونید آن را تفسیر کرده است، می‌تابد.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

هندسه معرفت دینی فخرالدین رازی

نویسنده:

ابراهیم نوری ، مرتضی عرفانی ، محمود صیدی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

عرفان اسلامی , عقل و دین , معرفت‌شناسی دینی (مسایل جدید کلامی) , هندسه معرفت دینی , عقل(قوه عاقله) , اندیشه های فخرالدین رازی , معرفت دینی

کلیدواژه‌های فرعی :

عرفان و عقل , عشق , عقل و نقل , جایگاه عقل در معرفت دینی , معرفت علمی , عقلانیت اعتقادات دینی , معرفت شناسی عقلی , مراتب معرفت(عرفان نظری) , معرفت شناسی عرفانی , نقل (معرفت شناسی) , منابع معرفت(اصطلاح وابسته) , نسبت میان عقل و نقل , معرفت عامیانه , عرفان و معرفت دینی , عرفان فخرالدین رازی , وحی و عقل ,

چکیده :

فخر رازی در اوایل حیات علمی خود سخت از نقش عقل در حوزه دین دفاع می‌کرد اما در دوران متأخر، بُرد عقل در حوزه الهیات را محدود دانسته و نقل و شهود را کارآمدترین ابزار می داند. او برهان، قرآن و عرفان و به‌تعبیری دینداری و خردورزی را با هم قابل جمع می‌بیند و به جایگاه برتر نقل و شهود اذعان می کند، فهم دین را به‌وسیله عقل لازم و یکی از مهم‌ترین کارکردهای عقل را فهم باورهای دینی و رفع تعارض و تناقض از مدعیات دینی می داند. تمام تعریف و تمجیدی که رازی از جایگاه خِرَد و خردورزی به‌عمل می آورد، به همین کارکرد عقل برمی‌گردد. در این پژوهش با روش توصیفی‌ـ‌تحلیلی و انتقادی به ترسیم هندسه معرفت دینی رازی پرداخته و دیدگاه وی در باب جایگاه هر یک از اضلاع این شکل هندسی و چگونگی ترتّب آنها بر یکدیگر مورد بررسی قرار گرفته و به این نتیجه می‌رسد که هندسه معرفت دینی وی مثلثی است که اضلاع آن را قرآن، عرفان و برهان تشکیل می‌دهد. عقل نقش مقدماتی و مبنایی برای حصول معرفت متعالی قرآنی و عرفانی دارد و کنار نهادن آن در هیچ مرحله‌ای موجّه نیست.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 97 تا 121

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

واکاوی مفهوم «دین» و«دینی» در نظریة علم دینی آیت‌الله جوادی آملی

نویسنده:

محمد علی اکبری، مرتضی واعظ جوادی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF چکیده

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

عقل و نقل , تعریف دین (مسائل جدید کلامی) , معرفت‌شناسی دینی (مسایل جدید کلامی) , مفهوم شناسی در نصوص دینی

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

عبدالله جوادی آملی

چکیده :

پژوهش حاضر، پاسخی است به این پرسش که آیا دو مفهوم «دین» و «دینی» تفاوت دارند؟ ازآنجاکه روشن شدن نظریۀ علم دینی آیت‌الله جوادی آملی منوط به داشتن تصویری درست از مفاهیم پایه است و توجه نداشتن به این مفاهیم، سبب طرح بعضی از اشکالات شده است، سعی نویسنده تبیین برخی مفاهیم پایه در دیدگاه صاحب کتاب منزلت عقل در هندسۀ معرفت دینی است. هدف دیگر، پاسخ به نقدها در سایۀ آن مبانی است. نویسنده با مراجعه به کتاب‎‌ها و مقالات ایشان، با شیوه‎‌ای تحلیلی- استدلالی، بیان تازه‌ای از نظریۀ علم دینی حضرت استاد عرضه کرده است. باتوجه‌به تفاوت «دین» و «دینی»، به اشکالات پاسخ می‌دهیم و مفهوم «علم دینی» را از نگاه صاحب نظریه روشن‎‌تر می‎‌کنیم. مهم‎‌ترین نتایج عبارت‌اند از 1) حقیقت دین، معرفتی است از سنخ علم حضوری که پیامبر اکرم (صل الله علیه و آله) و معصومین (علیهم السلام) به آن دسترسی دارند؛ 2) معرفت دینی، مجموعه‎‌ای از دانش‎‌هاست که غیرمعصومین ازراه علم‎‌حصولی به‌دست می‎‌آورند؛ 3) معرفت دینی منحصر به فهم «نقل» نیست و معرفت‎‌های «عقلی»، حتی عقل تجربی، با تکیه بر جهان‌بینی الهی، معرفتی «دینی» است؛ 4) علم دینی، یعنی کشف «قول» یا «فعل» خداوند که به‌واسطۀ عقل یا نقل یا هردوست.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 5 تا 34

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

حقیقت و گستره حشر از منظر نقل و عقل

نویسنده:

محمد داود کریمی

نوع منبع :

رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

ایرانداک,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

عقل و نقل , بعث (افعال الهی) , معاد(کلام) , حشر , نشور , قیامت , حقیقت حشر , گستره‌ی حشر

چکیده :

از موضوعات بسیار مهم که زمینه را برای بهشت و جهنم و سایر موضوعات آخرت فراهم می‌سازد، مسئله‌ی حشر است. در باره‌ی حشر دو مطلب اساسی ذهن انسان متفکر را به خود مشغول می‌سازد: یکی چیستی حقیقت حشر است و دیگری اینکه چه موجوداتی در آخرت محشور می‌شوند. اصل مسئله‌ی حشر مورد پذیرش عقل سلیم است و ادله‌ی پرشمار عقلی و نقلی برای آن ارائه شده است اما باید اعتراف کرد که حقیقت و گستره‌ی آن از پیچیده‌ترین مسائل معرفتی به شمار می‌آید به نحوی که با وجود پژوهش‌های گسترده‌ی پژوهشگران، هنوز از مبهم‌ترین و چالش‌زاترین مباحث دینی، کلامی، فلسفی و تفسیری می‌باشد. یافته‌های پایان‌نامه‌ی حاضر با عنوان حقیقت و گستره‌ی حشر از منظر نقل و عقل، این است که هرچند در باب حقیقت حشر و اینکه جسمانی است یا روحانی و یا هر دو، میان دانشمندان گفتگو بسیار است ولی بر اساس آیات و روایات و رأی صواب، حشر، هم جسمانی و هم روحانی است؛ زیرا انسان موجودی دو ساحتی و مرکب از روح و بدن است. از این رو، خداوند در کلام خود، دو نوع پاداش و کیفر جسمانی و روحانی برای او، یادآور شده است. در عین حال، در باره‌ی کیفیت و ویژگی‌های جسم محشور در قیامت، چند دیدگاه وجود دارد که از آن میان، حشر جسمانی با بدن دنیوی عنصری و متناسب با نشئه‌ی اخروی، با ظواهر نقلی همخوانی بیشتر دارد و سایر دیدگاه‌ها با چالش اساسی ناسازگاری با ظواهر وحیانی مواجه است. شمول قلمرو حشر، نسبت به انسان‌ها و اجنه مورد تأکید فراوان قرآن کریم و روایات اسلامی و مستفاد از براهین عقلی است اما محشور شدن حیوانات، نباتات و جمادات و به طور کلی تحقق حشر همگانی، محل اختلاف است. با این وجود، تعدادی آیه و روایت بیانگر حشر آن‌ها بوده و از برخی استدلال‌های عقلی نیز چنین مطلبی استفاده می‌شود.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

بررسی و تبیین اصول روش اندیشۀ فلسفی ملاصدرا

نویسنده:

ابوالفضل مزینانی، حوران اکبرزاده

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

قم: پرديس فارابي دانشگاه تهران ,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

ملاصدرا , حکمت متعالیه , قرآن مجید , برهان ( صناعت ) , رابطۀ عرفان , اصطلاحنامه عرفان

کلیدواژه‌های فرعی :

عقل و نقل , حجیت نقل , راه کشف و شهود , وحدت شخصی وجود , فلسفه اسلامی , عقل فعال , حجیت شهود , رابطه عقل و شهود عرفانی , مقام علم الیقین(قسیم مقام عین الیقین و حق الیقین) , مقام عین الیقین(قسیم مقام علم الیقین و حق الیقین) , علم لدنی(معرفت شناسی) , حجیت روش عقلی ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی , مرتضی مطهری

چکیده :

در زمینۀ روش فلسفۀ صدرالمتألهین تاکنون نظریات مختلفی از سوی صدراپژوهان بیان شده که هر یک یا ناظر به بخشی از روش فلسفی صدراست یا آنکه به کلی مسیری را طی کرده که با روش صدرا و تقریرات شارحان حکمت متعالیه، متفاوت و حتی گاهی مخالف است. در این نوشتار با تحلیل نگرش صدرا به منابع معرفتی مختلف و بررسی ابعاد مختلف مواجهۀ صدرا با مسائل فلسفی، چهار اصل روش شناختی وی یعنی تلفیق هدفمند سه منبع معرفتی عرفان، قرآن و برهان در یک ایستار، استفاده از منابع معرفتی فوق در مقام گردآوری و داوری، استفادۀ روشمند و کثرت گرایانه از آرای اندیشمندان سلف و استفادۀ نظام مند از سه مبنای نظر قوم، وحدت تشکیکی وجود و وحدت شخصی وجود، تدقیق و بررسی شده است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 855 تا 884

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

اعتبارسنجی ادراکات عقلی از منظر غزالی

نویسنده:

سیدباقر میرعبدالهی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

تقسیمات غزالی از عقل , ادراکات عقلی(مقابل ادراکات حسی) , عقل((قوه عاقله)، اصطلاح وابسته) , عقل از منظر غزالی

کلیدواژه‌های فرعی :

غزالی و فلسفه , علم الیقین , امام محمد غزالی , عقل و نقل , عقلانیت فلسفی , باطنیه ( شیعه ) , سطوح معرفتی , إلجام العوام عن علم الکلام , اندیشه امام محمد غزالی , نظریه معرفت غزالی ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ابن سینا: ابوعلی سینا

چکیده :

این مقاله به موضوع اعتبارسنجی ادراکات عقلی و مراتب شناخت از نظر غزالی، که نقطه عزیمت نزاع او بافیلسوفان است، می پردازد. پرسش مقاله این است: وقتی عقل فلسفی (شناخت آزاد عقلانی) از محدوده معرفتی خود فراتر می رود و می کوشد با روش خود، مفهومی دینی را تبیین کند، اعتبارش تا چه حد است؟ غزالی معتقد است عقل برای شناخت چنین اموری اعتبار کافی ندارد، زیرا این امور فراتر از توان عقل اند. عقل باید برای شناسایی این قسم مفاهیم، به تعبیر او، منور به نور نبوت شود. عقل، در نظر او، منبع مستقل شناخت نیست و اگر بخواهد به طور مستقل در باب گزاره های دینی سخنی بیاورد، به ماورای مرز خود پاگذاشته است.غزالی بحث خود را از تبیین مفهوم «علم یقینی» آغاز می کند و سپس با انکار عقل فلسفی و تعیین حدود ارزش عقل، به معنایی که خود او از آن مراد می کند، و بیان تنگناهای کار فیلسوفان، متکلمان و صوفیه، بحث «ملاک های معرفت» را پیش می کشد. او در پایان نتیجه می گیرد که شناخت فلسفی ابزاری نیست که به دینداری ما یاری رساند یا اصلا ربطی به آن داشته باشد، زیرا عقل، در شناخت ماورای خود، دچار تناقض و شک است و واقع نما نیست. بنابراین، شرع در تعیین بایدها و نبایدها مستقل عمل می کند.این دیدگاه غزالی با ناسازگاری هایی روبه روست که در بخش پایانی مقاله به آنها پرداخته شده است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 113 تا 139

مشخصات اثر

ثبت نظر