جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

بدایة المعرفة کتابی است در کلام و معارف الهی از منظر شیعه که در یک مقدمه و شش فصل عمده مباحث کلامی را به شیوه ای جدید مورد بحث قرار می دهد. مولف این کتاب عقیده دارد که "ماده عقائد" علم کلام صرفا در چارچوب "الهیات بمعنی الاخص" است ، یعنی آن چه که به ذات و صفات و افعال الهی راجع است. بدین سان مولف با دیدگاهی منضبط سعی دارد که از تداخل سایر علوم اسلامی با این علم پرهیز کند، چرا که به عقیده مولف متقدمین علم کلام به این امر توجه نداشته اند و بدین سبب کتب آنان مشحون از علوم تفسیر و حدیث و امور عامه است که به تعبیر مولف نتیجه ای جز تشویش در پی نداشته است. همچنین مولف در این کتاب به ترتیب منطقی مباحث اشاره می کند و به عقیده او بحث از ذات و صفات خداوند "منطقاً" مقدم بر سایر مباحث کلام است. همچنین این کتاب با نوعی دیدگاه متعلق به متاخرین شیعه بحث جداگانه از توحید و عدل را بحثی "ثقافی" می داند و تقسیم بندی متقدمین را به دلیل از میان رفتن مشاجرات معتزله و اشاعره در قرون اولیه شکل گیری علم کلام، منتفی می داند. از این رو مولف در این شیوه جدید خود توحید را در بخش صفات سلبی و عدل را در بحث از افعال خداوند مطرح می کند. این کتاب در ابتدا توضیحات مختصر و مفیدی از فرق عمده کلامی، متکلمین مشهور و همچنین خلاصه ای از نظرات آنها را ارائه می کند و سپس به تبیین اصول دین و رفع شبهات می پردازد. این کتاب، مانند کتب متقدمین همچون کتاب یاقوت فی العلم کلام نوبختی، بحث را با وجوب یا عدم وجوب نظر مطرح می¬کند و در ادامه معقتد به وجوب دلیل نظری است چرا که به نظر مولف نقل ما قبل عقل دارای هیچ گونه حجیتی نیست. مولف در ادامه مباحث ذات و صفات خدا و نبوت و معاد و امامت را به شیوه متکلمین و نه فلاسفه مورد بحث قرار می دهد و عمده دلایل او فاقد پیچدگی های عقلی سنت فلسفی اسلامی است و می توان نوعی از سیطره عقل سلیم(و نه عقلانیت متافیزیکی) را بر سرتاسر اثر مشاهده کرد.

الاحتجاج، تألیف ابومنصور، احمد بن على بن ابى‌طالب طبرسى، از علماى قرن ششم هجرى، کتابی است در موضوع بحث‌ها و مناظرات معصومین(ع) و بزرگان دین با مخالفان، در موضوعات مختلف دینى که به زبان عربی نوشته شده است. این کتاب بارها در ایران، عراق و لبنان و اخیرا در مؤسسه الاعلمی‌ بیروت همراه با تعلیقات و توضیحات سید محمدباقر موسوی خرسان، با مقدمه سید محمد بحرالعلوم به چاپ رسیده.[۱]و از آنجا که اصل آن قبلا معرفی گردیده، در این نوشتار، به معرفی نسخه‌ای پرداخته شده که با تحقیق شیخ ابراهیم بهادری و شیخ محمد هادی‌به و با اشراف آیت‌الله جعفر سبحانی، به چاپ رسیده است. این نسخه در دو جلد تنظیم شده و در ابتدای جلد نخست، مقدمه مفصلی از آیت‌الله سبحانی آمده که در آن، ضمن اشاره به اهمیت و جایگاه ویژه کتاب در میان کتب روایی. و ذکر زندگی‌نامه مختصری از نویسنده آن. به شبهاتی که پیرامون انتساب کتاب به نویسنده آن مطرح گردیده، پاسخ داده شده است. در ادامه، به اقدامات تحقیقی صورت‌گرفته در کتاب اشاره شده است که عبارتند از: مقابله آن با نسخ تصحیح‌شده؛ اسناد مراسیل؛ نوشتن تعلیق و توضیح و شرح نقاط مهم کتاب؛ توضیح و شرح لغات مشکل و دیریاب متن با استفاده از کتب لغت معتبر از جمله لسان العرب. فهرست مطالب کتاب در ابتدا و فهرست «اعلام»، «آیات قرآنی»، «اشعار»، «فرق، طوایف و ادیان»، «شهرها، امکنه و بقاع مذکور در متن»، به‌همراه فهرست مصادر و منابع مورد استفاده محقق، در انتهای کتاب آمده است. در پاروقی‌ها، علاوه بر ذکر منابع، به توضیح برخی از کلمات و عبارات متن پرداخته شده است.

الاحتجاج، تأليف ابومنصور، احمد بن على بن ابى‌طالب طبرسى، از علماى قرن ششم هجرى است. اين كتاب، به زبان عربى و در موضوع بحث‌ها و مناظرات معصومين(ع) و بزرگان دين با مخالفان، در موضوعات مختلف دينى مى‌باشد. كتاب، در دو جزء تنظيم شده است. جزء اول آن، مشتمل بر بيست و سه احتجاج و نه عنوان مختلف از قبيل«فصل في ذكر طرف...»، «ذكر طرف...»، «جواب مسائل...» و... است و جزء دوم، شامل بيست و شش احتجاج و دو عنوان «خطبة...» و «ذكر طرف...» مى‌باشد.

الاحتجاج، تأليف ابومنصور، احمد بن على بن ابى‌طالب طبرسى، از علماى قرن ششم هجرى است. اين كتاب، به زبان عربى و در موضوع بحث‌ها و مناظرات معصومين(ع) و بزرگان دين با مخالفان، در موضوعات مختلف دينى مى‌باشد. كتاب، در دو جزء تنظيم شده است. جزء اول آن، مشتمل بر بيست و سه احتجاج و نه عنوان مختلف از قبيل«فصل في ذكر طرف...»، «ذكر طرف...»، «جواب مسائل...» و... است و جزء دوم، شامل بيست و شش احتجاج و دو عنوان «خطبة...» و «ذكر طرف...» مى‌باشد.

الاحتجاج، تأليف ابومنصور، احمد بن على بن ابى‌طالب طبرسى، از علماى قرن ششم هجرى است. اين كتاب، به زبان عربى و در موضوع بحث‌ها و مناظرات معصومين(ع) و بزرگان دين با مخالفان، در موضوعات مختلف دينى مى‌باشد. كتاب، در دو جزء تنظيم شده است. جزء اول آن، مشتمل بر بيست و سه احتجاج و نه عنوان مختلف از قبيل«فصل في ذكر طرف...»، «ذكر طرف...»، «جواب مسائل...» و... است و جزء دوم، شامل بيست و شش احتجاج و دو عنوان «خطبة...» و «ذكر طرف...» مى‌باشد.

کتاب با دو مقدمه از ناشر و نویسنده آغاز و مطالب در چهار فصل، تنظیم شده است. کتاب حاضر، دربردارنده موضوع مهمی بوده که پیوند محکم و استواری با بسیاری از مسائل حساس و دقیق کلامی دارد. در این اثر، از کیفیت علم امام(ع)، از جهت اطلاق و غیر مقید بودن به مشیت یا مقید بودن آن به مشیت و خواست و اراده وی، بحث شده است؛ بدین معنا که آیا علم امام(ع) حاضر و فعلی است یا اینکه مقید و متوقف بر مشیت اوست. نویسنده در ابتدای کتاب، به این نکته اشاره دارد که این موضوع تاکنون در کتبی که به موضوع امامت و مسائل مربوط به آن، مخصوصا علم امام(ع) اختصاص دارد، منقح نگردیده و به‌صورت پیراسته از سایر مطالب، بدان پرداخته نشده و تنها در اثر حاضر است که با استمداد از آیات و روایات، به‌صورت منقح و پیراسته، بدان اهتمام ورزیده شده است