جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

چکیده: اومانیسم یک نظام فکری است که پایهاساس فکری تقریبا تمامی ایسمها و مکاتب فکری و فلسفی غرب می باشد که در مسیر بازیافتن کرامت ، شأن و منزلت آدمی که مدعی بود کلیسا آن را به تاراج برده است کرامت افراطی برای انسان قائل شد . او را از مبدأ هستی جدا نمود و به او شأن خدایگانی داد. اندیشه اومانیسم، خداانکار است و انسان به جای خدا تصمیم می گیرد. این مکتب به شکل افراطی با هر گونه اندیشه متافیزیکی از جمله وحی الهی در تضاد است. اسلام نیز مدعی است که برای انسان شأن و کرامت فراوانی قائل است به گونه ای که انسان خلیفه اللهو جهان مسخر اوست. اما در اسلام، انسان به خودواگذاشته نیست و مملوک خداوند است و کرامت او با پیوند با مبدأ هستی مفهوم می یابد. این پژوهش در شش فصل طراحی شده است فصل اول شامل کلیات است که در برگیرنده مساله تحقیق ، اهداف ، فرضیه ها و روش تحقیق و محدودیتهای تحقیق می باشد. در فصل دوم چیستی انسان و کرامت او در آیات و روایات مورد بررسی قرار گرفته است. در فصل سوم پژوهشی درباره اومانیسم یا انسان مداری ، تاریخچه و انواع آن و مولفه ها و پیامدهای آن صورت گرفته است. در فصل چهارم به لوازمات کرامت ، چالشها و موانع کرامت و پیامدهای آن اشاره شده است و در فصل پنجم بررسی تطبیقی و مقایسه ای در مورد اصالت انسان و کرامت او بین دو دیدگاه اسلام و اومانیسم صورت گرفته است و فصل ششم شامل نتیجه تحقیق و پیشنهادات است. هدف این پژوهش معرفی مفهوم واقعی کرامت انسان و شناخت تفاوت بنیادی ماهیت انسان شناسی در اسلام و غرب و تبیین مبانی انحطاط تمدن غرب ( اومانیسم) و عدم شایستگی آن برای حکومت بر نظام بشری است. روش اجرا به روش کتابخانه ای مبتنی بر گردآوری اطلاعات از منابع قرآنی و روانی و کتب مرجع دیگر و تحلیل و استنتاج این مطالب است و نتیجه اینکه اومانیسم و زیر ساختهای آن از جمله پر خطرترین زیر ساختهای فرهنگی جهان غرب علیه اسلام است و بی بند و باری اخلاقی و آزادی لجام گسیخته و تساهل و تسامح موجود در آن پذیرفتنی نیست.

مهم ترین اصل در چگونگی توصیف خداوند و تفسیر صفات او، خارج کردن خداوند از دو حد تعطیل و تشبیه است. در قرآن کریم و روایات معصومان (ع) از یک سو بر وجود خدا و شناخت او تأ کید شده و از سویی دیگر هر گونه شباهت میان خدا و مخلوقاتش نفی شده است. منظور از نفی تشبیه این است که با شبیه ندانستن خداوند به مخلوقاتش او را از هر جهت بی نظیر، یگانه و واحد بدانیم. بنابر این نفی تشبیه، از توحید سرچشمه می گیرد و هر صفتی که به مخلوق نسبت داده می شود بر خالق روا نیست و هر معنا و مفهومی که از مخلوقات انتزاع شود لایق خداوند نیست و نباید خداوند را به چیزی قیاس کرد. از این رو نکته مهم در شناخت خداوند و اسماء و صفات او، تنزیه خالق از ویژگی های مخلوقات است. در این مقاله دیدگاه مشرکانی که فرشتگان را دختران خدا، جن را همسر او، خالق هستی را فقیر، نیازمند و دست بسته معرفی می کنند، تبیین کرده و به نقد آنها می پردازیم و ویژگی مخلصان را که برای شناخت خدا و صفات او باید به آنها مراجعه کرد مورد بررسی قرار می دهیم.

در این پژوهش به مفهوم عدالت و اقسام آن از دیدگاه متفکرین غرب و اسلام پرداخته شده است که در آن جایگاه عدالت در کلام متفکرین جهان و اسلام را مورد بررسی قرار داده به جهت تبیین جایگاه عدالت در قلمرو تفکر بشر .عدالت و معانی مختلف آن از دیدگاه اسلام و برخی اندیشمندان غیر اسلامی در اینفصل به بررسی معانی لغوی و برداشت های معانی از عدالت پرداخته شده است. عدالت اقتصادی در سیره خلفای سه گانه و ویژگی های عدالت اقتصادی در کلام امام علی(ع) در این فصل با بررسی شیوه های عدالتی خلفای راشدین به ویژه در باب تقسیم بیت المال به مقایسه سبک عدالتی خلفا با حضرت علی پرداخته شده است. در این فصل علی ابن ابیطالب علیه السلام فرزند فطرت بود. عدالت او از عدالت محمدی سرچشمه می گیرد، دربیان تمامیت عدل و یگانگی شاخه های آن یگانگی در اندیشه، در عمل، و در روابط فردی و اجتماعی، یک الگوی جاودانه انسانی است او در دومین روزی که مسلمانان به عنوان خلیفه با او بیعت کردند، چنین گفت: از مهمترین اصول اداره امور در اندیشه و سیره سیاسی امیر مومنان اصل عدالت است که معیار همه چیز است و جز بدان نمی توان به اهداف دولت اسلامی و فراهم کردن زمینه تعالی فرد و جامعه دست یافت. معیار بودن عدالت در اداره مردمان تابدان جاست که قوانین باید تابع عدالت باشد و استحقاقها در همه امور رعایت شود و هرگونه تبعیض از جامعه زدوده شود. در باب نتایج این پژوهش می توان به این مسئله اشاره کرد روش خلفای پیشین مبتنی بر عدالت ظاهری بود و روش امام علی مبتنی بر نگرشی که سعی داشت عدالتی مبتنی بر یک نظم و ساختار اجتماعی ایجاد کند.

مباحث این پایان نامه عبارتند از: معنای لغوی عصمت، واژه عصمت و مشتقات آن در قرآن، معنای اصطلاحی عصمت از دیدگاه فریقین، بررسی ده آیه ازآیاتی که بر عصمت پیامبران از هر گناه و اشتباه دلالت دارد و پاسخ به اشکالاتی که برخی از مفسران عامه براین معنا دارند، بررسی آیاتی که موهم عصیان و گناه پیامبران اسلام (ص) است.

هدف پژوهش بررسی ویژگیهای رفتاری منافقان در جامعه اعم از روانی، سیاسی ، اجتماعی، فرهنگی و همچنین راههای مقابله با آنها با استناد به آیات و روایات می باشد. بر اساس مطالعات کتابخانه ای و با بهره گیری از قرآن کریم و تفاسیر معتبر و کتب روایی و برخی از کتب روانشناسی می باشد. طرح پژوهش شناخت واژه های روانشناسی نفاق، تاریخچه ی نفاق و تقسیم بندی ویژگیهای رفتاری منافقان به ویژگیهای روانی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی با استناد به آیات و روایات و در پایان نقش محیط و وراثت و اختیار و اراده در بروز صفت نفاق مطرح گردیده است. نتیجه کلی : اینکه منافقان با ویژگیهای رفتاری منحصر به فردی که در جامعه ی اسلامی دارند از خطرناک ترین دشمنان محسوب شده و مؤمنان باید با الهام گرفتن از قرآن و روایات و با هوشیاری و بصیرت مراقب این دشمنان دوست نما باشند.

دکتر ابوالقاسم گرجی (1300-1389 ه.ش) از زمره پژوهشگرانی بود که عمری طولانی را در کار درس، مطالعه، نگارش و تدریس علوم اسلامی گذاشت. حاصل چندین دهه تلاش او در زمینه علم اصول، چندین اثر قابل توجه در مورد فقه و اصول است که به جامعه علمی عرضه شده است. این مقاله کوششی است برای نشان دادن نقش دکتر گرجی در ارائه و نمایش ادوار نه گانه علم اصول که خود وی آنها را ابداع کرده و مقایسه کار او با دیگر پژوهشگرانی که در این عرضه قلم زده اند.

یکی از مفاهیم مهم اخلاقی در اسلام مفهوم عزّت و ذلّت در انسان است. عزّت نفس،‌ فضیلتی است که بین دو اخلاق رذیله قرار گرفته است و انسان در صورت انحراف از این صراط مستقیم، به دو مسیر انحرافی،‌ یکی تکبر و دیگر تذلل گرفتار می‌شود. قرآن کریم تمامی عزّت را از آن خدا دانسته و اطاعت مطلق از خدا و پیامبران الهی و ائمه: و تمسک به قرآن و پیروی از دستوراتش و انجام عمل صالح را از عوامل دستیابی به عزّت حقیقی می‌داند و انسانی که می‌خواهد عزّتمند باشد باید اهل تقوا،‌ ولایت مداری،‌ بصیرت و آگاهی، مدارا با مردم، جهاد در راه خدا و ... باشد و از عوامل ذلّت مثل شرک،‌ حب دنیا و دنیا طلبی، تکبر، حرص، طمع،‌ دروغ و ... دوری نماید.هدف از تدوین این پایان نامه،‌ تبین صحیح مفهوم عزّت و ذلّت از منظر آیات و روایات و همچنین معرفت نسبت به عوامل و راه‌کارهای عزّتمندی انسان برای رشد و تعالی شخصیت او، و شناخت نسبت به عوامل ذلّت انسان، جهت دوری از سقوط در ذلّت‌های نفسانی در دنیا و آخرت است.روش اجرا: توصیفی و تحلیلی و ایجاد رابطه منطقی بین مطالب بوده است.نتایج به دست آمده از این پایان نامه این است که تمامی عزّت از آن خداوند است و طلب عزّت از غیر خدا چیزی جز ذلّت نیست.

چکیده پایان نامه (شامل خلاصه، اهداف، روشهای اجرا و نتایج بدست آمده): از جمله آیات قرآن کریم که اکثر نگاه ها را متوجّه خود ساخته و تحلیل ها و برداشت های مختلفی را پیش روی قرآن پژوهان و اندیشمندان مسلمان قرار داده است، آیه نور است که نام سوره نور نیز از آن گرفته شده است. نقطه ی محوری در این آیه، «نور» است که در قالب تمثیل و اشارات لطیفی، به حقیقت، نمایی از سرچشمه هستی روی می نهد و گستره ی معارفی که از این آیه نقش نمایی می کند، حقیقت بزرگ و ژرفی را می نمایاند. لذا اساسی ترین پرسش در این آیه آن است که منظور از نور چیست؟ و آیه در مقام بیان و توصیف کدام حقیقت هستی است؟ از این رو، دیدگاه ها و ژرف نگری های مختلفی را برانگیخته است. رساله حاضر با عنوان «قبسات الطور فی تفسیر آیة النور» که از رساله های خطی متعلق به نیمه اوّل قرن یازدهم هجری قمری است، بنا بر حدس نسخه نویسان، متعلّق به سال 1036 یا 1038 هجری قمری می باشد. این رساله تفسیری است بر آیه شریفه ی نور و دو آیه پس از آن؛ اگر چه نام مؤلّفش مجهول است، لکن از محتوای رساله بر می آید که مؤلف آن از عالمان و مفسرانشیعه است که جامع علوم معقول و منقول بوده است.این رساله به تفسیر و تأویل آیه نور در سه مقام می پردازد؛ نویسنده ابتدا به توضیح و تشریح مفردات آیه به حسب قواعد ادبی اشاره می نماید و در این مقام به نقد فخررازی در تفسیر برخی واژه های به کار رفته در آیه می پردازد. وی در مقام دوّم به تطبیق مصباح، مشکات، زجاجه، شجره و زیتون و اهداف این تمثیلات و تشبیهات اشاره می نماید و در پایان با بررسی روایات نتیجه می گیرد که حضرت محمد(ص) مشکات، امیرالمؤمنین(ع) مصباح، فاطمه(س) کوکب درّی و ائمه شجره ی مبارکه هستند. کلید واژه : تفسير آیه نور، مقامات معصومین(ع)، مصباح، مشکاة، زجاجة، کوکب درّی، شجره ی مبارکه.

نیاز بشر به تربیت امری است انکار ناپذیر، لکن تربیتی شایسته و درخور مقام خلیفه الهی انسان است که مطابق با فطرت الهی او باشد تا ازاین راه به کمال وجودی خویش نائل آید.یکی از الگوهای تربیتی در قرآن لقمان حکیم است که خداوند به خاطر فرزانگی و وارستگی‌اش حکمت را به وی عنایت فرمود و یکی از سوره‌های قرآن را به نام ایشان نامگذاری کرد.در این رساله سعی شده است که به خط مشی تربیت دینی بر اساس سوره‌ی مبارکه لقمان و اندرزهای حکیمانه‌ی لقمان پرداخته شود.مطالب این رساله در سه بخش تنظیم گردیده است:بخش یکم: پیش نیازهای علمی موضوع که دو فصل دارد:فصل یکم: کلید واژگان که شامل سه مبحث است:1- چیستی شناسی تربیت2- چیستی شناسی حکمت3- لقمان شناسیفصل دوم: آشنایی با سوره‌ی لقمان که خود چند قسمت دارد، مانند: فضیلت سوره، محتوای سوره، فرودگاه سوره، آیات برجسته‌ی سوره، ...بخش دوم: مبانی، اصول و ابزارهای تربیت که شامل سه فصل است :فصل یکم: مبانی تربیتفصل دوم: اصول تربیتفصل سوم: ابزارهای تربیتبخش سوم: خط مشی تربیت دینی در سوره‌یلقمان که سه فصل دارد:فصل یکم: خط مشی تربیت دینی در حوزه اعتقادیفصل دوم: خط مشی تربیت دینی در حوزه اخلاقیفصل سوم: خط مشی تربیت دینی در حوزه رفتاریامید است خداوند تبارک و تعالی این قلیل را پذیرا گردد و با لطف کثیرش ما را مورد عنایت خود قرار دهد .