جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مروج الذهب و معادن الجوهر اثر علی بن حسین مسعودی می باشد. مسعودى ابتدا كتابى با عنوان «اخبار الزمان و من اباده الحدثان» در 30 جلد نگاشت، سپس آن را مختصر كرد و «الكتاب الاوسط» ناميد، اختصارى از اين كتاب را نيز برگزيد و «مروج الذهب» ناميد. او بهترين و عالی‌ترین مطالب ديگر كتابهايش را برگزيد و در اين كتاب آورد. از اين رو كتاب را مروج الذهب (مرغزار طلا) ناميد. مروج الذهب داراى دو بخش است. در بخش نخست تاريخ خلقت و انبياء و ملل مختلف تا قبل از بعثت پيامبر(ص) بررسى شده است. بخش دوم كتاب با بعثت پيامبر آغاز و با ذكر حوادث تا سال 336 پايان مى‌يابد. مروج الذهب تاريخيست عمومى كه علاوه بر تاريخ مسلمانان، به تاريخ جهان و احوال ديگر ملل نيز پرداخته است. روش مسعودى در تاريخنگارى، شيوه موضوعى است، هر چند او بين روش موضوعى و سالشمار جمع كرده و هنگام پرداختن به يك موضوع ترتيب زمانى را رعايت كرده است. مسعودى در ارائه مطالب تاريخى از جغرافيا بهره برده است. او در عين آشنايى با علوم مختلف بويژه جغرافيا به تاريخ پرداخته است. امتياز او بر «يعقوبى» در اين است كه تاريخ و جغرافيا را با هم درآميخته و در يك متن ديده است. احاطه او بر علوم مختلف و آشنايى وى با چندين زبان از جمله زبان فارسى، موجب شده نگاه او به حوادث فراتر از نگاهى صرفا تاريخى باشد. او با سفرهاى بسيار، از «مشاهده و معاينه» در تدوين كتابش بهره كافى برده است. آثار اين سفرها كه همراه با برداشت جامعه شناسانه و روانشناسانه وى از زندگى اجتماعى مردمان مختلف بوده در مروج الذهب آشكار است. او با وارد كردن عنصر استدلال عقلائى به قلمرو مباحث تاريخى از مرز «ديدن حادثه و نقل آن» گذشته و در وراى حوادث به دنبال علل و اسباب وقوع گشته است. طرح مباحث تمدن و فرهنگ و اهتمام به تاريخ و تفكر اقليتها و مذاهب در مروج الذهب چشمگير است. مسعودى در لابلاى مطالب علمى و تاريخى، داستانها و لطايف و ظرايفى را چاشنى كرده است تا خواننده را ملال حاصل نشده و رغبت به خواندن آن هميشگى باشد.

نهاية الأرب في فنون الأدب تألیف احمد بن عبدالوهاب نویری فرهنگ نامه يا دائرةالمعارفى است جامع و از تمامى علوم و معارف اسلامى و فرهنگ عصر خويش و از صدر اول تا عصر تأليف سخن مى‌گويد. اجمالى از مطالب كتاب اين مجموعه كار خود را از آغاز آفرينش آسمان آغاز كرده و پيرامون هيئت آسمان و فلك ادامه مى‌دهد و در هواشناسى و كهكشان شناسى و چگونگى شكل- گرفتن برف و باران و آذرخش و قوس و قزح و اساس آتش و آتش‌خانه‌ها و ضرب المثل‌هاى مربوط به آتش و بيان شب‌ها و روزها و ماهها و سال‌ها و فصول و اعياد و كوه‌ها و درياها و جزاير و نهرها و چشمه‌ها و آبگيرها. به حقيقت كمتر علمى است كه نشانى از آن در اين مجموعه ديده نشود. تاريخ، ادبيات، فرهنگ شناسى، مردم شناسى و... آنقدر اين دانشنامه را آكنده است كه وجود آن را براى پژوهشگران تاريخ علم مرجعى گريز ناپذير مى‌سازد.اين مجموعه عظيم در بيش از 30 جلد تنظيم گشته و دانشهاى گوناگون را آنقدر به تفصيل برگزار كرده است كه تنها چند جلد آن مرجعى پربار براى تحقيقات ادبى و بلاغى است.

برخی عناصر داستانی شخصیتی به نام جم/یم که در کتاب اوستا موجود است، شباهت‌های صوری بسیار با قصص توراتی و قرآنی مربوط به سلیمان (ع) دارد؛ همان‌گونه که تصور می‌شود، داستان جم/یم در شاهنامه به دلیل شباهت بسیار، می‌تواند نمادی از داستان سلیمان (ع) نیز باشد. دو مبحث «تولد اسرارآمیز» و «اجتباء» که در این پژوهش، مرتبط با خوانش‌های موجود درباره این دو شخصیت بدانها می‌پردازیم، یا در مطالعات پیشین مغفول مانده یا بدون مقایسۀ مطالب موجود در قرآن کریم، تورات، اوستا و بی‌توجه به برخی جنبه‌های اساسی دیگر نگاشته شده است. مقاله حاضر در پی این هدف است که شباهت‌های روایات در دو جنبه از جنبه‌های محل بحث را به ‌صورت ریشه‌ای بررسی و تحلیل کند. روش پژوهش در مقاله حاضر، تحلیل محتوای روایت‌های موجود در قرآن، تورات و اوستا از طریق مراجعه مستقیم خواهد بود. در عین حال، از تفاسیر معتبر نیز برای تحلیل آیات قرآنی بهره می‌بریم. نتایجی که از این پژوهش با استفاده از روایت‌شناسی داستانی حاصل خواهد شد، خواننده را از طریق مطالعه تطبیقی با بخش‌های جدیدی از جنبه‌های جالب و نسبتاً مشابه زندگانی جم در اوستا و سلیمان (ع) در متون الاهی، آشنا می‌کند.

قرآن پژوهان بر این باورند که قصص قرآن دارای پیام‌هایی برای مسلمانان است حتی اگر درباره اقوام و ملل و ادیان و پیامبران گذشته باشد. غالباً روش قرآن در نقل قصص، ارائه سر خط‌های لازم برای پیام‌گیری از آنها و نپرداختن به نقل تمام ماجرا با جزئیات است که برای برخی ناآشنایان با روش نقل داستان‌های قرآنی، گاهی سؤال برانگیز خواهد بود. حتی ظاهر برخی از آیات قصه‌های انبیاء در نگاه ابتدایی، با عصمت آنان و نیز برخی از مبانی دینی و یا مذهبی منافات دارد؛ لذا لازم است تا به شبهات پدید آمده پاسخ داده شود. درباره قصه حضرت سلیمان (ع) نیز شبهاتی ایراد گردیده است که مقاله حاضر سعی دارد شبهه‌های مربوط به قضیه هدهد را از قصه سلیمان نبی (ع) پاسخ گوید. شبهه رابطه علم غیب حضرت سلیمان (ع) با غیبت هدهد در صف لشکریان، بررسی وعده عذاب و ذبح هدهد توسط سلیمان (ع) از جمله شبهه‌های مطرح شده که پاسخ‌هایی توسط قرآن پژوهان ارائه گردیده است مانند انبیاء علم غیب دارند جز در مواردی بنا به مصلحت، مأمور به استفاده و عمل بر طبق آن به ویژه در حکومت‌داری نیستند؛‌ لذا هدهد در قلمرو علم ظاهری حضرت سلیمان (ع) گفته است که من چیزی می‌دانم که الان تو بدان احاطه نداری؛ هدهد تکلیف و مسئولیّت حکومتی داشته که در صورت تخلف شایسته توبیخ بوده و مؤاخذه سلیمان (ع) به آن شدت نیز بر اساس اهمیت نقش حکومتی او بوده است.

مکتب روان‌شناسی یونگ بر اساس مفهوم ناخودآگاه ذهن بشر بنا شده است. محتویات و ذخایر بخش ناخودآگاه جمعی ذهن انسان «کهن‌الگو» نام دارد که طبق نظر یونگ معمولاً به شکلی ناخواسته و با زبانی نمادین از طریق خودآگاه ذهن، در فرهنگ‌های اقوام مختلف جهان نمودار می‌گردد. اسطوره‌ها، رؤیاها، ادبیات، هنر، دین، کشف و شهودهای عرفانی، بستر مناسبی برای تجلی این تصاویر و مفاهیم کهن هستند. آثار عرفانی برخاسته از روح و ناخودآگاه ذهن صاحبان خود، به‌سبب دریافت کمالات و ادراکات باطنی عرفا، برای بررسی کهن‌الگوها از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند. حدیقۀ سنایی یکی از آثار ارزشمندی است که موضوع آن توحید، عرفان و اخلاق است و پیام آن دعوت به درون‌بینی است. فضای عارفانه و رمزآمیز حاکم بر حدیقه، تأثیرپذیری از اساطیر، وجود شعرهای روانی، به‌ویژه قلندریات و شطحیات و طامات، تعلیم مقاصد صوفیه از راه خیال‌انگیزی و شاعری، درآمیختن مضامین عارفانه و عاشقانه، برای اولین بار به‌وسیلۀ سنایی به‌عنوان پیشرو شاعران عارف، این اثر را برای بررسی کهن‌الگویی حائز اهمیت می‌سازد. تحقیق حاضر با هدف تحلیل محتوایی و بررسی تطبیقی کهن‌الگوها بر اساس نظریۀ یونگ در حدیقه صورت گرفته است و رابطۀ آرا و عقاید یونگ را با عرفان و تصوف ایرانی در منبع موثقی چون حدیقه بیان می‌کند. همچنین وجوه شباهت و اختلاف دیدگاه یونگ و سنایی را یادآور می‌شود. در پایان، با بررسی کهن‌الگویی دو حکایت، نمود و تجلی مضامین کهن‌الگویی را در گونه‌های ادبی چون شعرهای غنایی و حکایت‌های عارفانۀ کوتاه، خاطرنشان می سازد. یافته‌ها نشان می‌دهد که سنایی در شعرهای روانی خود که حاوی مکاشفات عارفانۀ اوست، تحت‌تأثیر ناخودآگاه جمعی قرار گرفته و برای بیان مقاصد عرفانی از مفاهیم کهن‌الگویی بهرۀ فراوانی برده است. در نهایت نتیجه می‌گیریم نمادها و مضامین کهن‌الگویی که گاه معنایی قدسی به خود می‌گیرند، علاوه بر تأثیرگذاری در درک این‌گونه اشعار، خواننده را به‌سوی تعالی و کمال رهنمون می‌سازند.

مولف در این کتاب مختصر ولی مفید به دنبال اثبات حقانیت اسلام در مقایسه با اموزه هایی است که از تورات و انجیل نقل می کند.

کتاب" رحلة الإنسان من عالم الذر حتى حياة البرزخ" درباره دو عالم بسیار مهم که از اعتقادات شیعه می باشد، یعنی عالم ذر و عالم برزخ بحث می کند. کتاب در چند فصل درباره عالم ذر، حیات دنیا، موت و عالم برزخ می باشد.

مطالبی که در این کتاب درباره‌ی نبوت در قرآن به زبان عربی بحث شده عبارت است از معجزه در قرآن، عصمت انبیاء، نقش انبیاء به مثابه‌ی اساس دین، و مساله‌ی ختم نبوت.

در این نوشتار با توجه به داستان وادی نمل، تلاش شده تا به نقل مفاهیم اخلاقی، در مکالمه بین مورچه و سلیمان نبی× ـ که زعامت و پیشوایی جامعه انسانی را برعهده داشته است ـ بر اساس چنین گفتگویی، ضمن اثبات شعور و درک حیوانات، انطباق شاخص‌های اخلاقی قابل‌ملاحظه‌ای که در این گفتگو وجود داشته، با جامعه کنونی ترسیم می‌گردد. مفاهیم عالی چون: شکر نعمت، لزوم انتقادپذیری حاکمان، توجه به رضایتمندی حق‌تعالی و لزوم پرهیز رهبر جامعه از فساد و ظلم و برقراری عدالت در سطوح مختلف جامعه و نیز وظیفه رعایا در مقابل حکومت، از مهم‌ترین نکات اخلاقی قابل‌برداشت از داستان مورچه در سوره نمل است که به صورت حکمت در قصص قرآنی از زبان حیوانات با مسائل اخلاقی جامعه امروز دلالت دارد.

چکیده ندارد.