جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب مختصر حاضر درباره صفت "محدث" بودن اهل بیت علیهم السلام بحث میکند و روایات متنوعی در این باب ذکر می کند.

کتاب «فرهنگ جامع سخنان امام حسن مجتبی(ع)» با ترجمه حجت‌الاسلام علی مؤیدی از سوی گروه حدیث پژوهشکده باقرالعلوم منتشر شده است. با توجه به نبود کتابی که در بردارنده تمام سخنان امام حسن مجتبی(ع) و منابع آنها باشد، پژوهشکده باقرالعلوم بر آن شد تا سخنان دومین امام معصوم (ع) را گردآوری کند. این کتاب دارای دو بخش است؛ سخنان امام حسن (ع)، به ترتیب تاریخی، که در سه فصل تنظیم شده است. سخنان امام حسن در زمان پیامبر اکرم (ص)، سخنان امام حسن در زمان امیرالمؤمنین (ع) و سخنان امام حسن در زمان امامت. سخنان امام به ترتیب موضوعی نیز در چهار فصل قرار گرفته است؛ عقاید، احکام، اخلاق و ادعیه. این مجموعه به دو زبان عربی و فارسی منتشر شده است. به این صورت که متن عربی احادیث در سمت راست و ترجمه فارسی آن در صفحه مقابل قرار گرفته است. کتاب "فرهنگ جامع سخنان امام حسن (ع)" از سوی گروه حدیث پژوهشکده باقرالعلوم تدوین و با ترجمه حجت الاسلام علی مؤیدی با شمارگان 3000 نسخه در 623 صفحه منتشر شده است.

كتاب لمعات الحسین تالیف علامه محمدحسین حسینی طهرانی، حاوي برخي از خطبه‌ها و موعظه‌هاي امام حسين عليه‌السلام است كه با ذكر مدارك معتبر نقل شده است و فقط به ترجمه آنها اكتفا شده تا بواسطه ايجاز و اختصار قابل آن باشد كه در محافل و مجالس نوشته شده، در منظر مردم قرار گيرد و اذهان را از لمعات انوار حسيني روشن كند و اين ميراث پر مايه را به نسل بعد انتقال دهد. مرحوم علامه طهرانی در پاسخ به اینکه کدام یک از کتب ایشان در نظرشان بهتر است می فرمایند: بهترین کتاب من لمعات الحسین است؛ کتابی که عین عبارات سیدالشهداء را آورده و آن را ترجمه کردم و علت اینکه به رفقا می گویم که کلمات آن را قاب کنید این است که شما کلمات یک امام معصوم را همیشه در جلوی چشمتان داشته باشید. برخی عناوین منتخب کتاب چنین اند: «خلقت بشر براي رسيدن به شهود خداوند است و راه رسيدن به آن همرنگي و همراهي با معصوم است»، «اندرزهاي‌حضرت‌امام‌حسين‌(عليه‌السلام) درباره: علم، تجربه، شرافت، قناعت، دوستي، تدبير و مظلوم»، «موعظه حضرت به مرد گناهكار»، «علت قيام امام حسین علیه السلام از زبان خود»، «نامه حضرت درباره خير دنيا و آخرت» «خطبه حضرت در صبح عاشورا و اتمام حجّت بر كوفيان»، «مناجات امام حسين عليه‌السلام با خداوند در لحظات آخر و حالات حضرت در هنگام شهادت».

قرب الإسناد تأليف عبدالله بن جعفر حميرى از علماى شيعه قرن (قمرى). اين كتاب حديث دارد. در اين مجموعه، احاديثى كه با واسطه كمترى از معصوم نقل شده و سلسله سند كوتاه‌ترى دارند، نقل شده است. اين كتاب داراى سه بخش قرب الاسناد عن الامام الصادق، قرب الاسناد عن الامام الكاظم، و قرب الاسناد عن الامام الرضا است. مؤلف اين كتاب عبدالله بن جعفر حميرى از بزرگان علماى قرن سوّم هجرى است. در اين مجموعه، احاديثى كه با واسطه كمترى از معصوم نقل شده و سلسله سند كوتاه‌ترى دارند، نقل شده است. اين شيوه گزينش احاديث از آن جهت مورد توجّه است كه زياد شدن واسطه - حتّى اگر مورد اعتماد و مُوَثَّق باشند - احتمال اشتباه در نقل حديث را افزايش مى‌دهد. گفتنى است در آثار رجالى از قرب الاسناد عن الإمام الجواد و عن القائم عليهماالسلام نيز نامبرده شده است كه به دست ما نرسيده است. بخش دوّم اين كتاب (يعنى قرب الاسناد عن الامام الكاظم‌ عليه‌السلام) همان كتاب مسائل على بن جعفر است كه به روال آثار فقهى تنظيم و عنوان گذارى شده است. بيشتر احاديث اين كتاب را احاديث فقهى - در ابواب مختلف - تشكيل مى‌دهد. علّامه مجلسى و شيخ حرّ عاملى نيز احاديث اين كتاب را در بحارالأنوار و وسائل الشيعه نقل كرده است. قرب الاسناد شامل حديث است كه با تصحيح و تحقيق مؤسسه آل البيت همراه با فهارس فنى در يك جلد چاپ شده است. در گزارش نجاشى از سه كتاب به نام‌هاى قرب‌الاسناد إلى‌الرضا [عليه‌السلام، كتاب قرب‌الاسناد إلى أبى جعفربن الرضا عليهماالسلام و كتاب قرب‌الاسناد إلى صاحب‌الامر عليه‌السلام ياد شده؛ در حالى كه در الفهرست شيخ طوسى، تنها از يك كتاب با عنوان قرب‌الاسناد سخن رفته است. بررسى متن قرب‌الاسناد نشان مى‌دهد كه اين كتاب در حقيقت مجموعه‌اى از متون كهن اماميه است كه احتمالاً حميرى فقط بخشى از آن را نگاشته است و بخش اعظم كتاب، متون كهن‌تر به روايت حميرى و فرد ديگرى است كه در ادامه از آن سخن خواهيم گفت. بررسى متن چاپ شده، روشن مى‌سازد كه تنها بخشى از اين كتاب تألیف حميرى و بخش‌هاى ديگر، متون كهن‌تر اماميه به روايت حميرى است. مهم‌ترين بخش اين مجموعه، كتاب مسائل على بن جعفر (متوفى 210 ق) است. بررسى سلسله اسناد موجود در كتاب و نوشته‌هاى شرح حال‌نگاران در احوال حميرى و اجازه‌اى كه در انتهاى نسخه خطى كتاب آمده، موجب ترديد در انتساب كتاب به حميرى است.

«توحید المفضل» کتابی است مشتمل بر حدیثی طولانی از امام صادق (ع) با موضوع حکمت و خداشناسی و اسرار آفرینش که طی چهار جلسه بر مفضل بن عمر جعفی املا شده است. مشهور است که این کتاب املای امام صادق (ع) بر مُفَضَّل بن عُمَر جُعْفی کوفی، یکی از اصحاب سر شناس و بزرگ آن حضرت، می باشد. توحيد مفضل، از چهار مجلس تشكيل شده است كه در هر يك، مؤلف، گفتارهاى حضرت امام صادق (ع) را در رابطه با حكمت‌ هاى بخشى از نظام خلقت بيان مى‌ كند. اين كتاب مسلما يكى از متون قديمى اسلامى است كه در آن به مسائل طبيعيات، فلسفه و بعضى از مباحث مربوط به علم تشريح پرداخته شده است. مؤلف، در بخش‌ هاى متعددى از كتاب، افكار مانى و مانوى‌ ها را مورد انتقاد قرار مى‌ دهد.

«معرفة المعاد»، یکی از آثار ارزشمند علامه طهرانی بشمار می‌ رود. معاد یکی از اصول عقاید پنج گانه شیعه است و در این زمینه سخنان زیادی گفته شده و کتب فراوانی نگارش یافته است. ایشان با استفاده از آیات قرآنی و اخبار معصومین علیه‌ السّلام و ادله عقلی و مطالب ذوقی کیفیت سیر و حرکت انسان در دنیا و نحوه تبدل و نشأت غرور به عالم حقائق و ارتحال او به سوی خدا را به نحو وافی وافر مطرح کرده‌ اند. مولف همچنین درباره عالم برزخ، نحوه خلقت فرشتگان، نفخ صور، حشر و نشر مردم در صحرای قیامت، حساب و کتاب، میزان، صراط، شفاعت، بهشت و دوزخ بحث مستوفایی به عمل و در خلال مباحث به داستان‌ های جذاب و شیرینی اشاره می‌ کند. این مباحث در حدود ده مجلد خواهد شد که قسمت معاد شناسی از دوره علوم و معارف اسلام را تشکیل می دهد. اهم عناوين و مباحث جلد دوم عبارتند از: المجلس الثامن: النجاة فی الایمان بالله طوعاً و اتباع احکام الدین تعبداً، المجلس التاسع: لیس علی اولیاء الله خوف و لا حزن و لا سکرات موت، المجلس العاشر: الحاق المؤمنین باولیاء الله و المنکرین باولیاء الشیطان، المجلس الحادی عش: ممیزات عالم الطبع و عالم المثال و عالم القیامة، المجلس ثانی عشر: ممیزات عالم الطبع و عالم البرزخ و عالم القیامة، المجلس الثالث عشر: مفترق طریقی السعادة و الشقاء یضبح فی البرزخ طریقا و احداً، المجلس الرابع عشر: تجلی الانسان و اعماله فی عالم البرزخ فی صورتهما الملکوتیة

کتاب «ضیاء العالمَین فی بیان إمامة الائمة المصطفَیْن» نوشته ابوالحسن بن محمد طاهر شریف عاملی فتونی، از فقیهان و محدّثان بزرگ قرن یازدهم و دوازدهم است که این کتاب را در آخرین سال های عمر خود نگاشت. این کتاب شامل هفت جلد است. مهمترين مباحث جلد چهارم كتاب شامل بیان فضایل و مناقب اهل بیت علیهم السلام است که امامت آن بزرگواران را در پی دارد که خلاصة آن چنین است: آن بزرگ مردان الهی، در هر باب، عالِم  ترین مردم زمان خود هستند؛ آن  هم به علوم پیامبر، نه به رأی و نظر شخصی. در ویژگی  های دیگر مانند عبادت، تقوا، زهد، ورع، شجاعت و سخاوت نیز از همه برترند؛ در اخلاق حسنه و صدور معجزات و کرامات مانند پیامبران هستند؛ حقوق فراوان بر مسلمانان دارند؛ خداوند مودّت آنها را اجر رسالت قرارداده است؛ جنگ و صلح با آنها جنگ و صلح با پیامبر است و به همین دلایل بر دیگر اصحاب برتری دارند و باز به همین دلایل مورد حسد دیگران قرار گرفتند.

کتاب معدن الجواهر و رياضة الخواطر تالیف محمد بن علي كراجكي طرابلسي در آداب، حِكَم، ، سخنان پیامبر و ائمه ـ علیهم السلام ـ و سخنان دیگر پیامبران الهی، حکما و زهّاد می باشد. کتاب حاضر به سبک کتاب خصال شیخ صدوق است. مؤلف در این کتاب روایات و مطالبی که اعداد در آنها به کار رفته را به ترتیب از یک تا ده آورده است. نکته دیگر اینکه در این کتاب ابتدا سخنان پیامبر اسلام ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ و سپس سخنان ائمه ـ علیهم السلام ـ و بعد از آن سخنان دیگر پیامبران الهی و در آخر، سخنان شخصیت های اسلامی یا برخی از فلاسفه و حکمای گذشته آمده است. این کتاب از لحاظ ادبی یک اثر بسیار ارزشمند و قابل توجه است که بسیاری از موضوعات اخلاقی را جمع آوری نموده و با سبکی بسیار زیبا انسان را با سخنان گرانبهای پیامبران و اولیای الهی و انسان های برجسته و اندیشمندان بزرگ آشنا می سازد. روایات این کتاب مرسله بوده و مؤلف برای کم شدن حجم آن به اسناد روایات اشاره نکرده تا بتواند حجم گسترده تری از سخنان ارزشمند بزرگان دین و دانش را در این کتاب کوچک جمع آوری نماید. علاوه بر آن، روایات این کتاب در بسیاری دیگر از منابع معتبر روایی موجود می باشد و متن روایات نیز، خود بهترین شاهد بر ارزش و اعتبار آن است. شیخ عباس قمی این کتاب را به فارسی ترجمه کرده و با نام نزهة النواظر به چاپ رسانده است. این کتاب از جمله کتاب های اخلاقی و تربیتی است که می تواند در تزکیه نفس و خودسازی مؤثر باشد.

كتاب «معانی الاخبار» اثر ارزشمند شيخ صدوق، مجموعه رواياتى است كه از حضرت رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم و ائمه معصومين عليهم السلام روايت شده و در شرح حدود پانصد اصطلاح از اصطلاحات قرآنى، روايى، عقيدتى، فقهى و ديگر معارف اسلامى است، مانند: معناى سبحان الله، معناى حروف مقطعه، معناى من كنت مولاه فعلي مولاه و معناى بيع الحصاة و... «معانی الاخبار» مانند ديگر كتاب‏ هاى شيخ صدوق، پيوسته مورد توجه علما و فقهاى شيعه قرار داشته و از معتبرترين اصول روايى شيعه به شمار مى ‏آيد و روايات آن در بسيارى از مجموعه ‏هاى بزرگ روايى شيعه مانند: «كتب اربعه»، «بحار الأنوار» و «وسائل الشيعه» آمده و به آن استناد شده است. اين كتاب براى شناخت معانى اصطلاحات قرآنى، روايى، عقيدتى، فقهى و ديگر معارف اسلامى كتابى بس ارزشمند و قابل توجه است كه با توجه به روايات اهل بيت رسول خدا، كه تنها راه شناخت معارف و احكام اسلامى مى ‏باشد، نگاشته شده است.