جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

فاقد چکیده

چکیده در قالب پی دی اف

کتاب حیاة الأنبیاء (ع) بعد وفاتهم بقلم الحافظ أبی بکر احمد بن الحسین البیهقی به رشته تحریر در آمده است. از دیدگاه دین مرگ پایان زندگی نیست. بلکه آغاز مهمترین حوادث و رویدادهاست. بر این اساس بررسی عالم برزخ و اثبات آن از نظر عقل و برهان و آیات و روایات در خور دقت و تأمل است. در نظر شیعه و سنی انبیاء و اولیاء الله دارای حیات طیبه برزخیه هستند. در این نوع زندگی آنان توان تأثیرگزاری بر جهان ماده را دارند. مؤلف اثر حاضر درصدد است تا مجموعه ‏ای از احادیث در اثبات زنده بودن پیامبران (ع) بعد از مرگ را بیان دارد. مسئله حیات انبیاء، پیامد دیدگاهی فلسفی در باب روح بوده كه اشاعره آن را از اعراض می‏ دانسته‏ اند و اعراض هم چون در دو زمان مختلف باقی نیستند پس روح و از جمله روح انبیاء بعد از مرگ باقی نبوده و رسالت آنها از بین رفته است. بیهقی فقط با استناد به احادیث و بدون اشاره به مسائل فلسفی و عقلی در صدد دفع این شبهه است. به نظر او انبیاء بعد از مرگ در قبر زندگی می‏ كنند و از جمله نماز می‏ خوانند و احادیث مورد استناد وی از جمله حدیث معراج، حدیثی از سعید بن مسیب، حدیث إسراء و... می ‏باشد. محقق كتاب، علاوه بر شرح زندگانی مؤلف جنبه ‏های مختلف مسئله مذكور را از قبیل اینكه حیات مذكور از نوع حیات برزخی است یا حقیقی و نیز دلایل قرآنی و روایی كه بیهقی به آن استناد نكرده آورده است. این کتاب شامل مقدمه، مطالبی راجع به زندگینامه مؤلف اثر حاضر و ده مبحث می باشد. بعضی از مباحث این اثر بدین ترتیبند: استدلال نمودن مصنف به احادیث أنس تصریح کننده است به حیاة انبیاء و اقامه صلاة آنان در قبورشان، استدلال مصنف به اثری از سعید بن المسیب از حیاة انبیاء در قبورشان، مصنف استدلال به احادیثی از أنس نموده که متضمن رؤیت حضرت رسول الله (ص)، حضرت موسی (ع) را در حال اقامه نماز در قبرش بوده است، مصنف استدلال به حدیثی از أبی هریره نموده که متضمن بر ملاقات حضرت رسول الله (ص) با جمعی از انبیاء (ع) در شب إسراء و إمامت حضرت (ص) بر ایشان (ع). و ..... مؤلف بعد از بررسی موضوع حیاة انبیاء (ع) در قبورشان و با آوردن اسانید صحیحه حیاة انبیاء (ع) در قبورشان بعد از وفاتشان را به اثبات رسانیده است و حتی اقامه صلاة بعضی از انبیاء (ع) در قبورشان را اذعان نموده است.

نهج البلاغه مشهورتر از آن است که به معرفی آن بپردازیم، زیرا با گذشت بیش از هزار سال از عمر پر برکت آن همچنان در حوزه ها و محافل و مراکز اسلامی مورد مطالعه، تحقیق و تدریس است و افزون براینکه صدها شرح و ترجمه بر آن نگاشته اند، مفاهیم والای آن نیز بر تارک نظم و نثر شاعران و ادیبان می درخشد.

حدیث «قرب نوافل» که در شمار احادیث قدسی قرار دارد، حدیثی است که در منابع کهن و معتبر شیعه و سنی، با اسناد متعدد، نقل شده است. بررسی های رجالی حاکی از صحت برخی از طرق آن است و چنانکه دانشمندان فریقین تصریح کرده اند، کثرت نقل آن گویای اصالت آن است. افزون بر این، حدیث مزبور، از جمله مهمترین مستندات صوفیه است و عرفا بارها آن را به عنوان شاهدی بر مباحث کتب خویش مطرح کرده اند؛ پاره ای از عرفا مانند ابن عربی، صدرالدین قونوی و سیدحیدر آملی آن را به عنوان مستندی برای مباحث عرفانی، مانند وحدت وجود و توحید افعالی مورد توجه قرار داده اند؛ برخی از آنها هم تفسیری به مانند محدثان از حدیث مزبور داشته اند؛ اما محدثان، حدیث مزبور را در پرتو قرآن و روایات، به امداد الهی برای مومنان و یا نیل بنده به مرتبه ای که تنها خواهان رضای حق تعالی باشد، توضیح داده اند. در این جستار تلاش شده است که ضمن معرفی مآخذ حدیث و نقد و بررسی سندی آن، مدلول حدیث، با توجه به سیاق آن و نیز مدلول آیات و روایات دیگر، رازگشایی و ضمن مقایسه برداشت عرفا و محدثان از روایت موردنظر، رویکرد هر یک از آنها در قبال حدیث ارزیابی شود.

این نوشتار مبانی شیوه تفسیر بر اساس ترتیب نزول را به کاوش نوشته است. اشاره گذرا به شیوه های تفسیر نویسی و پیشینه تفسیر بر اساس ترتیب نزول درآمد بحث را سامان داده است. برشماری رویکردهای تفسیری بر اساس ترتیب نزول و نیز تبیین ادله اجتهادی بودن ترتیب مصحف کنونی و همچنین یادکرد مستندات و شواهد ناروا و خلاف رضایت خدا و سول بودن ترتیب فعلی به عنوان مبانی رویکرد نخست، و نیز تبیین برآیندهای مثبت تفسیر مطابق هندسه زمانی نزول، از جمله نقش مهم و غیرقابل اغماض توجه به اسباب و شرایط زمانی و مکانی نزول آیات و سوره های قرآن که در جایگاه مبانی دیدگاه دوم این شیوه تفسیری قرار دارد، بدنه و پیکره اصلی موضوع را سامان بخشیده است. نقدواره هایی بر این مبانی نیز در لا به لای بحث اشاره شده است.

معروفترین مجموعه سخنان امام علی (ع) نهج البلاغه سید رضی است. در عین حال کلمات و سخنان امام علی قبل از گرد آوری این مجموعه نیز در بسیاری از کتب علما و دانشمندان اسلامی وجود داشته و هر کدام از علما به فراخور مجموعه ای از سخنان امام علی (ع) را نقل می کرده اند. در این مقاله فهرست جامعی از کتبی که در آن قبل از گرد آوری نهج البلاغه سخنان امام علی (ع) ثبت و ضبط شده بود ارائه شده است که می تواند راهگشای مناسبی برای محققان این عرصه باشد.

سروری امام متقیان و امیرالمومنین حضرت علی(ع) در تمام عرصه های فضایل مورد اتفاق همگان است، پیشوایی و یکه تازی او در گسترۀ "کلمه" و "کلام" با نگاهی گذرا به میراث مکتوبی که امرزه با نام او در دسترس ماست، آشکارتر می شود، چرا که سخن علی(ع) به لحاظ لفظ و محتوا در سطح و درجه ای والا قرار دراد، در گفتار او رنگی از علم خدا و بویی از گفتار مصطفی(ص) است.