جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

هدف پژوهش حاضر بررسی نقش راهپیمایی اربعین حسینی در تقویت دیپلماسی عمومی جمهوری اسلامی ایران در منطقه و نظام بین‎الملل است. این پژوهش از منظر هدف کاربردی بوده، و از نظر ماهیت، توصیفی- تحلیلی است. به نظر می‎رسد راهپیمایی اربعین با مولفه‌هایی نظیر ترویج فرهنگ مبارزه و استکبارستیزی، تقویت وحدت اسلامی و جهانی‎سازی ژئوپلیتیک شیعه، موجب تقویت قدرت نرم و بالطبع تقویت دیپلماسی عمومی جمهوری اسلامی ایران در منطقه و جهان اسلام و نظام بین‎الملل می‎شود. دستاورد پژوهش حاضر ترمیم جهت‎گیری‎های سیاست خارجی ایران و مناسبات‎گرایی ارزشی با کشور‎های اسلامی در محیط پیرامونی به ویژه در کشور عراق و ناظر به پدیده خاص اربعین است. نظر به آنکه شرایط و زمینه‎های لازم برای تقویت گفتمان‌ هلال شیعی از رهگذر مناسکی چون راهپیمایی اربعین حسینی و فرهنگ زیارت، با توجه به استقبال جهان اسلام فراهم است، به عنوان استنتاجات نظری باید مناسکی چون اربعین حسینی در قالب نظریه پخش نیز از سوی پژوهشگران مطالعات اربعینی در دستور کار قرار گیرد.

هدف پژوهش حاضر بررسی قابلیت بهره‌برداری مجدد آرمان‌شهرهایی همچون آرمان‌شهر فارابی، مبتنی بر الزامات و قابلیت‌های مدرنیته است. بنابراین سؤال اصلی تحقیق این است که آیا این آرمان‌شهرها، علی‌رغم تحولات عظیم مدرنیته، قابلیت آرمانی خود را دارند؟ یا با ایجاد تغییراتی، می‌توان کارآمدی آرمانی آنها را بازخوانی کرد؟ بازخوانی این آرمان‌شهرها، نقطه عطفی است برای جهت‌گیری دستگاه‌های عظیم سیاسی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و دینی به‌سوی اهداف و ایده‌آل‌های اسلامی. در این تحقیق با بهره‌گیری از روش استنطاقی، مدینه فاضله فارابی در دو بُعد الزامات و پیامدها، مبتنی بر آموزه‌های مدرنیته، واکاوی شده و سپس با بهره‌گیری از رویکرد تحلیل مضمون، طی مراحل ذیل، مضمون فراگیر «نظام اعتمادات اجتماعی»، به عنوان رهیافت اصلی این تحقیق در مدرنیزاسیون مدینه فاضله فارابی استخراج شده است: الف) طراحی ماتریس‌های الزامات و پیامدها؛ ب) استخراج و پالایش مفاهیم و گزاره‌های پیامدی در ماتریس پیامدها (38 پیامد به عنوان گزاره‌های پایه)؛ ج) استخراج و پالایش الزامات (27 الزام به عنوان گزاره‌های پایه)؛ د) استخراج شش مفهوم سازمان‌دهنده ؛ هـ) استخراج مضمون فراگیر. براساس آموزه‌های فارابی در خصوص آرمان‌شهر، بستر اصلی تحقق آرمان‌شهر، عدالت است و محور اصلی عدالت اجتماعی، حکومت شایستگان یا حکیمان بوده و حکیمان را بایستی یا از ابتدا تربیت کرد یا از بین افرادی که قبلاً به این درجه از شایستگی رسیده‌اند، انتخاب کرد. در هر دو، نیاز به سیستمی است که بتوان عملکرد و توانایی‌های آنها را ثبت و بازیابی کرد. این مهم در «نظام اعتمادات اجتماعی» قابل تحقق است. با استقرار سیستم اعتمادات اجتماعی بر مدینه فاضله فارابی که دستاورد این تحقیق است، زمینه نظارت مردمی بر عملکردها و بستر عدالت اجتماعی فراهم می‌شود و بهره‌وری و رضایتمندی را به‌طور هم‌افزا افزایش می‌دهد.

هدف پژوهش حاضر واکاوی رابطه مکتب دیوبندی با مذاهب اسلامی در شبه قاره هند است. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی بوده و نتایج نشان داد که عالمان فرقه‏ دیوبندی برای تأثیرگذاری بر فرق و گرایشات مذهبی در هندوستان، تلاش‏های فراوانی داشته‌اند و در این عرصه همگرائی و پیوند فرقه دیوبندی با سایر مذاهب از کلیدواژه‏های اساسی آنان در حوزه دین و مذهب به‌شمار می‏رفت. آنان اختلاف و واگرائی‏های بنیادینی با سایر فرق اسلامی در زمینه اعتقادات دارند. اختلاف‌‌ها موجب تضاد این فرقه با فرق دیگری مانند بریلوی‌ها، مودودی، تصوف، اهل حدیث، سلفیان غیرمقلد، وهابیان و شیعیان شده است، به‌گونه‌‌ای که برخی از دیوبندی‏ها، پیروان پاره‌ای از مذاهب را اهل بدعت یا مشرک می‌‌دانند. بیشترین اختلاف دیوبندی‌ها و شیعیان در مورد «شفاعت، توسل، تقیّه، تحریف قرآن، عصمت ائمه(ع)، مهدویت، زیارت قبور، غیبت، مصحف فاطمه وغیره است». این دو مکتب در دشمنی با هندوها و انگلیسی‌ها همگرائی مسالمت‌آمیزی با هم داشتند.

هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیرات موج پنجم تروریسم، بر الگوی حاکم بر مجموعه امنیتی در خاورمیانه و خلیج فارس است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و نتایج حاکی از آن است که موج نوین تروریسم با عنایت به ریشه‌های تاریخی آن در قرن بیستم و متأثر از ملت‌سازی تحمیلی و بحران‌های چندگانه هویت، یکپارچگی و مشروعیت ناشی از آن و استمرار آن در کشورهایی مانند عراق و سوریه، شکل گرفته است. لذا، ریشه‌های آن را می‌توان در مسائلی از قبیل بنیان غیرمدنی و انحصار‌گرایی قومی و مذهبی، عدم توافق و اجماع‌نظر بین بازیگران قومی و مذهبی، دولت شکننده و ضعیف و ناتوان از تحقق حکمرانی خوب و برقراری امنیت و ارائه خدمات مطلوب به مردم و مداخله کشورهای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای، به خصوص امریکا جستجو کرد. موج پنجم تروریسم با ویژگی‌هایی چون گسست در دولت‌های حاکم و ایجاد گروه‌های مستقل، ادعای ایجاد حکمرانی‌های نوین، تغییر در معنای توازن، خشونت‌های بدون چارچوب، گستره فعالیت بین‌المللی خشونت‌ورزانه و قابلیت احیای مجدد، سبب‌ تقویت الگوهای دوستی و دشمنی سابق، تغییر توزیع قدرت در سطح منطقه و گسست در واحدهای خودمختار منطقه و ایجاد زمینه بیشتر برای مداخله خارجی و در نتیجه تغییر الگوی حاکم بر مجموعه امنیتی، از الگوی رقابتی به الگوی دشمنی شده است.

شکل‌گیری مناسبات جدید در عرصه بین‌الملل، مسیر را برای ورود بازیگران غیردولتی هموار و دیپلماسی را از انحصار دولت‌‌ها خارج نموده است. نقش محوری مردم به عنوان بازیگران جدید این عرصه از مهم‌ترین تحولات چند دهه اخیر است. دیپلماسی شهروندی نوع جدیدی از دیپلماسی است که در آن شهروندان به عنوان نمایند‌گان غیررسمی دولت نقش ایفا می‌کنند. از آنجا که دیپلماسی به‌عنوان پیشانی سیاست خارجه در فضای دیپلماتیک موجود مبتنی بر پارادایم اندیشه لیبرال دموکراسی طراحی و متناسب با این الگو، مدل‌های مختلفی از آن اجرا می‌گردد؛ ضرورت ایجاب می‌کند که در نظام مبتنی بر فقه اسلامی، دیپلماسی شهروندی نیز از منظر فقه حکومتی که وجه ارتقاء‌یافته فقه سنتی و جواهری است؛ به عنوان خاستگاه حکومت دینی و متغیر‌ اصلی تولید قدرت و مدیریت اجتماعی حاکمیت از زوایای گوناگون مورد بررسی قرار گیرد. در این راستا، پژوهش حاضر درصدد پاسخ به این سوال اصلی است که فقه حکومتی- به عنوان کلان نظریه فقهی مدیریت اجتماعی حکومت اسلامی- از چه ظرفیتی در کارآمدی دیپلماسی شهروندی برخوردار است؟ نتایج حاکی از آن است که فقه حکومتی با توجه به پویایی وگستردگی در قلمرو، علاوه‌بر شمول تمام ابعاد فقه فردی، می‌تواند بنابر اقتضاء، بر مبنای تکلیف‌گرایی اجتماعی مردم در حکومت دینی، تعریف نقش هویت‌بخش و رسالت جمعی برای آحاد یک ملت، تولید نرم‌افزار و انسجام سیاست‌گذاری و ارتقاء اهداف دیپلماسی شهروندی منضبط‌کننده، تسهیل‌گر، پشتیبان، هدایت‌گر و تعدیل‌کننده آن باشد و از این رهگذر کارآمدی آن را به عنوان یکی از ابزارهای مؤثر سیاست خارجی فراهم سازد.

هدف پژوهش حاضر بررسی نقش دین و نحوه پرداخت درست به آن در دانش روابط‌ بین‌الملل است. سوالی اصلی تحقیق آن است که آیا می‌توان از منظر نظریات موجود روابط بین‌الملل به دین نگریست و ابعاد و جوانب آن را مورد مطالعه قرار داد یا اینکه دین خود می‌تواند به‌عنوان یک فاعل شناسا عمل کند و منظر و جهان‌نگرش مستقلی را برای فهم و تفسیر جهان در اختیار ما بگذارد؟ روش پژوهش توصیفی-تحلیلی بوده و نتایج حاکی از آن است که در برهه کنونی هر دو فرض برای دین متصور است. دین هم می‌تواند به‌عنوان متغیر مستقل یا وابسته، موضوع مطالعه نظریات گوناگون روابط بین‌الملل باشد و هم با توجه به نارساییِ ماهویِ این نظریات در فهم و تفسیر رفتار کنشگران دینی ناشی از اختلافات بنیادین فرانظری، قادر است منظر و جهان‌نگرش مستقلی را در اختیار پژوهشگران قرار دهد. لکن پژوهش حاضر با ترجیح فرض دوم، ضمن بررسی دلایل ناتوانی نظریه‌های موجود از تبیین جامع نقش دین، بر ضرورت نظریه‌پردازی مستقل دینی به‌عنوان فاعل شناسا تأکید می‌ورزد. اثبات فرض دوم، زمینه‌ساز شکل‌گیری نظریه دینی روابط بین‌الملل خواهد بود.

هدف پژوهش حاضر بررسی میزان آشنایی طلاب حوزه‌های علمیه با موضوع ولایت فقیه با تاکید بر اندیشه سیاسی امام خمینی است. روش تحقیق پیمایشی بوده و داده‌‌ها از طریق پرسشنامه گردآوری و با کمک نرم‌افزار spss تحلیل شدند. یافته‌‌های تحقیق نشان می‌‌دهد که میزان آشنایی طلاب با ابعاد مختلف ولایت فقیه، در مفهوم و پیشینه 75، در مبانی، شرایط، وظایف، و اختیارات 11/65، در عملکرد 95/62، در قانون اساسی 14/44، در منابع 04/22 و در مجموع حدود، 54 درصد است که متوسط ارزیابی می‌شود. سه متغیر زمینه‌‌ای جنسیت، تابعیت و محل سکونت در میزان آشنایی طلاب با موضوع ولایت فقیه مؤثر نبوده است، ولی پنج متغیر زمینه‌‌ای وضع تأهل، سن، سطح تحصیلی، محل تحصیل و سنوات تحصیلی طلاب در میزان آشنایی آنان تاثیر‌‌گذار است. میزان آشنایی طلاب با موضوع ولایت فقیه در آن دسته از گویه‌‌هایی که جنبه محوری داشته و از اصول اساسی اندیشه امام خمینی در موضوع ولایت فقیه به‌‌حساب می‌آید، در حد عالی است؛ اما آن دسته از گویه‌‌هایی که به‌‌صورت محدود مورد توجه هستند، در حد ضعیف است.

هدف ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ بررسی ﺗﺄﺛﻴﺮ رﺳﺎﻧﻪﻫﺎى اﺟﺘﻤﺎﻋﻰ ﺑﺮ ﻣﺸﺎرﻛﺖ سیاﺳﻰ طلاب شهر قم می‌‌باشد. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه بوده و روش تحقیق پیمایشی ‌است. با استفاده از جدول مورگان، 322 نفر به‌عنوان حجم نمونه از میان جامعه آماری 2000 نفری انتخاب شدند. براساس یافته‌‌های تحقیق، راﺑﻄﻪ ﻣﺜﺒﺖ، ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ و ﻣﻌﻨﺎداری میان مشارکت سیاسی طلاب و بهره‌گیری آنان از رﺳﺎﻧﻪﻫﺎى اﺟﺘﻤﺎﻋﻰ موردنظر قابل مشاهده است. علاوه‌بر این می‌توان رابطه معنادار و قابل‌توجهی میان حدود مشارکت سیاسی و ﻣﻴﺰان وثاقت ﺑﻪ رﺳﺎﻧﻪﻫﺎى اﺟﺘﻤﺎﻋﻰ ﻣﻨﺘﺨﺐ، سطح تحصیلات و سن افراد مورد بررسی برقرار کرد. رﺳﺎﻧﻪﻫﺎى اﺟﺘﻤﺎﻋﻰ با اﻳﺠﺎد بستر مناسب ارﺗﺒﺎﻃﺎت ﻓﺮدى و ﮔﺮوهی و گسترش آن، و با زدودن ﻣﻮاﻧﻊ دﺳﺘﺮﺳﻰ ﺑﻪ اﻃﻼﻋﺎت، زمینه اﻧﺘﻘﺎل آگاهی‌های سیاﺳﻰ را در ﮔﺴﺘﺮدهﺗﺮﻳﻦ ﺷﻜﻞ آن برای طلاب فراهم آورده ‌است. این امر سبب توسعه اﻃﻼﻋﺎت و آﮔﺎﻫﻰ آنﻫﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ روﻧﺪﻫﺎى سیاﺳﻰ ﺟﺎﻣﻌﻪ اﻳﺮان شده که توان اثرگذاری قابل‌توجهی ﺑﺮ اﻟﮕﻮﻫﺎى ﻛﻨﺶ سیاﺳﻰ طلاب خواهد داشت. از بین متغیرهای تحقیق، بیشترین تأثیر را میزان استفاده از رسانه‌های اجتماعی جدید و کمترین آن را متغیر تحصیلات داشته است.

هدف پژوهش حاضر این است که ضمن مفهوم‌شناسی فساد، عدالت اجتماعی و عدالت سیاسی، گونه‌شناسی، نشانگان و مصادیق کلی فساد در دولت دهم، رابطه میان فساد و عدالت اجتماعی و سیاسی در این دولت را مورد ارزیابی قرار دهد. پرسش اصلی پژوهش این است که نسبت میان فساد و عدالت سیاسی و اجتماعی در دولت دهم چگونه برقرار می‌شود؟ این پژوهش براساس هدف کاربردی بوده و تحلیل داده‌های آن کیفی است. همچنین به‌لحاظ ماهیت، توصیفی- تحلیلی است. پژوهش بر این فرضیه استوار است که نسبت میان فساد و عدالت سیاسی و اجتماعی در دولت دهم، تابعی از عدم فساد و برقراری عدالت سیاسی و اجتماعی از یک‌سو و همچنین وجود فساد و کمرنگ ‌شدن عدالت سیاسی و اجتماعی از سوی دیگر است؛ به این مفهوم که هرچه میزان فساد در جامعه پایین‌تر باشد، عدالت اجتماعی و سیاسی در جامعه برقرار می‌شود و در مقابل، هرچه فساد در جامعه بالاتر باشد، عدالت اجتماعی و سیاسی و ادراک عدالت پایین‌تر خواهد بود. با توجه به وجود فساد در اغلب دولت‌های ایران، سطح ادراک فساد در جمهوری اسلامی ایران به‌واسطه نقش‌آفرینی‌های دولت‌ها بسیار بالا است. به نظر می‌رسد که با توجه به افشای فساد‌ها در آینده، روند رو به رشد این پدیده بر کاهش عدالت اجتماعی و به‌تبع آن، کاهش اعتماد اجتماعی، مشارکت اجتماعی و امنیت روانی تأثیر نامطلوب بگذارد.

هدف پژوهش حاضر پاسخ به این پرسش اصلی است که چه عواملی، و با چه مختصاتی در کیفیت نازل و کژکارکردی تحزب در ایران در طی یک سده گذشته (از آغاز شکل‌گیری تاکنون) تأثیرگذار بوده‌اند؟ در این راستا، و با کاربست روش تحلیل لایه‌ای علّت‌ها،[1] یافته‌های پژوهش نشان داد که نهادینه نشدن تحزب و به‌تبع آن فقدان کارایی و اثربخشی فعالیت حزبی در ایران را نه در یک عامل عینی و مشخص، بلکه مبتنی بر روش تحلیل لایه‌ای علّی باید در مجموعه عواملی دانست که در لایه‌های عمیق ذهنی، معناشناختی، سیستماتیک و عینی جامعه ایران از گذشته‌های دور تاکنون ریشه دارند. در این مسیر، تثبیت الگوی رقابت حزبی، تحول در الگو و سازمان حزبی، تقویت فرهنگ مشارکت و جمع‌گرایی و طرح روایت‌های بدیل، ازجمله راه‌حل‌هایی هستند که می‌توانند تحت توجه هیئت حاکمه و همچنین فعالان عرصه تحزب، در بهبود و ارتقاء کیفی فعالیت‌های حزبی در کشور نقش داشته باشند.