جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

هدف پژوهش حاضر بررسی تعارض فرهنگ‌های سیاسی در ایران است. در این راستا، با روش توصیفی، از نوع تحلیل محتوا و تحلیل کیفی، مشکل تعدد فرهنگ سیاسی و در نتیجه، تعدد باورها و گرایش‌های سیاسی در ایران بررسی شده است. سوال اصلی آن است که با توجه به تعدد و تنوع فرهنگ سیاسی در ایران پس از انقلاب اسلامی، چه راهکارهایی برای همگن شدن و منسجم شدن فرهنگ سیاسی، در رسیدن به توسعه سیاسی و اقتصادی ایران وجود دارد؟ نتایج نشان داد که گفتگوی آزاد بین اندیشمندان و حاملان فرهنگ سیاسی در فضایی عاری از سلطه سیاسی و اقتصادی می‌تواند مناسب‌ترین راهکار برای انسجام‌بخشی و همگن‌سازی اجزاء فرهنگ سیاسی مانند ارزش‌های سیاسی، باورهای سیاسی و ایستارهای احساسی مردم در راستای توسعه سیاسی و اقتصادی باشد. همچنین در چهارچوب نظریه انتقادی، گفتگوی آزاد شهروندان و نهادهای مدنی و بسترسازی برای اقناع عمومی، در جهت رسیدن به اجماع نظری مشترک، نداشتن برخورد حذفی با عناصر دیگر فرهنگ‌ها، ترویج روحیه مدارا و همزیستی و احترام به مبانی و اصول فرهنگ‌های سیاسی مد نظر بوده و ترکیبی از فرهنگ سیاسی اسلامی، ایرانی و متجدد متناسب با هم، به صورت آگاهانه و با گفتگوی اقناعی آزاد، پیشنهاد می‌شود.

هدف پژوهش حاضر بررسی دلایل ظهور ماهیت دینی حکومت در انقلاب اسلامی از دیدگاه شهید مطهری با روش هرمنوتیک قصدگرا است. در این تحقیق با روش‌ هرمنوتیک قصدگرای اسکینر، نشان داده شد که مشکله انحطاط ایران در زمانه پهلوی اول و دوم با ظرفیت‌های فکری و سیاسی مدرنیته غربی و مشروطه ایرانی و بویژه در جنگ جهانی دوم پاسخ درخوری نیافت و حتی به دوباره اشغال شدن ایران و تحقیر ایرانیان انجامید. در این شرایط مدت‌ها بود که فقها بویژه از جنبش تنباکو به بعد، جامعیت قوانین فردی و اجتماعی اسلام برای نیازهای ثابت و متغیر و مردم‌سالار بودن اداره اجتماع، ظرفیت پاسخ‌گویی دین به شرایط انحطاط ایران را طرح می‌کردند. وضعیت انحطاط سیاسی و اجتماعی، زمینه اساسی تحولات ایران معاصر را فراهم کرده است که پاسخ‌های ناقص و ناکافی در نظام‌های سیاسی مطلقه سنتی یا تبعیت از مکاتب چپ و راست مدرنیته غربی در مشروطه و دیکتاتوری شبه‌مدرن بحران را تشدید نمود. اثبات عقلی و شرعی امکان ولایت سیاسی فقیه جامع‌الشرایط در زمان غیبت امام دوازدهم(ع) توسط امام خمینی که استاد شهید مطهری بود، مانع شرعی تأسیس حکومتی با ماهیت دینی در عصر غیبت را برطرف نمود و بدین ترتیب ماهیت سیاسی دین در انقلاب اسلامی سال 1357 ظهور پیدا کرد.

هدف پژوهش حاضر بررسی جایگاه سلطنت شیعه به‌طور کلی و سلطنت قاجار به‌طور اخص در اندیشه میرزای قمی در دوره قاجار است. اهمیت این موضوع در آن است که علمای شیعی این دوره بواسطه انگاره‌‌های سیاسی/ دینی تشیع، واحدهای سیاسی عصر غیبت را با مفهوم هنجارین «جائر» توصیف می‌‌کردند. توصیفی که همزمان با ارزیابی نکوهش‌‌آمیز و در نتیجه مشروعیت‌‌زدایی از سلطنت نیز همراه بوده است. خوانش تاریخی اندیشه سیاسی میرزای قمی براساس روش قرائت متن کوئنتین اسکینر انجام شده است. براساس این خوانش نشان داده شد در شرایطی که فرق مذهبی و ازجمله تشیع برای ادامه حیات اجتماعی خود، به حمایت قدرت سیاسی نیاز داشتند، میرزای قمی به انجام کنش مشروعیت‏زایی برای سلطنت شیعه‏پناه قاجار روی آورد. درواقع قصد میرزای قمی تغییر نگرش اخلاقی شیعیان (بازتوصیف و باز ارزیابی) نسبت به سلطنت بود. این تغییر نگرش در پرتو حذف کاربرد مفهوم نامطلوب سلطان جائر و کاربرد مطلوب مفهوم بیضه اسلام بر دستگاه سلطنت از سوی وی انجام گرفت. به عبارت دیگر، میرزای قمی به تغییر کاربرد مفهوم «بیضه اسلام» و اطلاق آن بر دستگاه «سلطنت پادشاه شیعه‌‌پناه» مبادرت ورزید و از این طریق به انجام کنش مشروعیت‌‌بخشی به سلطنت در جامعه شیعی پرداخت.

هدف پژوهش حاضر بررسی سیاست اخلاقی در نظام اسلامی، در اندیشه سیاسی امام خمینی است. روش پژوهش توصیفی تحلیلی بوده و نتایج نشان داد که در اندیشۀ امام خمینی تنها سیاست مقبول برای ادارۀ جامعه، سیاست الهی است. ایشان در جایگاه یک سیاستمدار دینی برای اخلاق، اهمیت ویژه‌ای قائل بوده است ﻛﻪ در راﺳﺘﺎی ﭘﻴﻮﻧﺪ اﺧﻼق و سیاﺳﺖ و ﻧﻬﺎدن سیاﺳﺖ ﺑﺮ ﭘﺎﻳﺔ اﺧﻼق، اﺧﻼق سیاﺳﻲ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪای رﻗﻢ زد ﻛﻪ آرﻣﺎن ﺑﺎ واﻗﻌﻴﺖ ﮔﺮه ﺑﺨﻮرد. ایشان در اﺧﻼق سیاﺳﻲ ﺧﻮد ﺑﻪ ﻋﻤﻠﻲ‌ﺳﺎزی ﻧﻪ ﻣﻔﻬﻮم ﻳﺎ ﻣﺆﻟﻔﻪ دﺳﺖ زد ﺗﺎ واﻗﻌﻴﺖﻫﺎی ﮔﺬرای زﻣﺎﻧﺶ را ﺑﺮ ﭘﺎﻳﺔ اﺻﻮل اﺧﻼﻗﻲ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﻛﻨﺪ. ﻋﻤﻠﻲﺳﺎزی مؤلفهﻫﺎی اﺧﻼق سیاﺳﻲ اﻣﺎم خمینی در ﺷﻴﻮۀ ﺣﻜﻮﻣﺖ، ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﭼﻨﻴﻦ اﻟﮕﻮﻳﻲ را ﺑﻪ دﻳﮕﺮ ﺣﻜﻮﻣﺖﻫﺎ ﺑﻨﻤﺎﻳﺎﻧﺪ ﻛﻪ سیاﺳﺖ ﻓﻘﻂ ﺑﺎ رﺷﺪ آرﻣﺎن و اﺧﻼق ﺑﻪ ﺳﺮﻣﻨﺰل ﻣﻘﺼﻮد ﺧﻮاﻫﺪ رﺳﻴﺪ، ﻧﻪ ﺑﺎ ﻛﺸﺘﻦ اﺧﻼق در ﻣﺴﻠﺦ ﻗﺪرت و سیاﺳﺖ.

تحقیق حاضر درصدد پاسخ به این پرسش است که امنیت چگونه محقق می‌شود و راه‌حل آن در چیست؟ پاسخ این پرسش از طریق یکی از مهم‌‌ترین منابع فارسی انجام شد. یک نظریه و مکتب امنیتی از عناصر و مؤلفه‌های مختلفی تشکیل شده است؛ اما غالباً هفت عنصر و مؤلفه از اهمیت بیشتری برخوردار هستند، این مؤلفه‌ها عبارتند از: مفهوم امنیت، ابعاد امنیت، مرجع امنیت، سطح امنیت، دوست و دشمن امنیت، روش‌های تحصیل امنیت و راهکارهای استراتژیک امنیتی. روش این فهم از طریق شیوه تطبیق آن براساس چهار محور واژگان مستقیم، واژگان ضمنی و التزامی، مفاهیم مخالف و دلالت‌های سیاقی و معنایی انجام شد. فردوسی شاهنامه را با پرسش درباره چگونگی پیدایش حکمرانی آغاز می‎کند تا هدف و محور اصلی کتابش را نشان ‌دهد. از این‌رو، محور بنیادین شاهنامه، نظام سیاسی و چگونگی ظهور و سقوط آن است. پس، موضوع اصلی با این نگاه در شاهنامه امنیت است. امنیت فردی از یک‌سو با فرد و حاکم شکل می‌گیرد و از سوی دیگر امنیت به معنای حفظ حکومت از شرّ خارجی یا دشمنان خارجی است.

پژوهش حاضر درصدد است با روش توصیفی- تحلیلی و با بهره‌گیری از چارچوب نظری تحلیلی- استنباطی، به واکاوی مفهوم عدالت سیاسی و دایره گستره آن بپردازد. یافته‌‌های تحقیق حاکی از آن است که عدالت و به‌تبع آن عدالت سیاسی برگرفته از سه مؤلفه برابری، شایستگی و بیشینه کردن آن دو بوده و درصدد تحقق مؤلفه برابری در حق تعیین سرنوشت، برخورداری همگان از مزیت‌‌های سیاسی- اجتماعی، برابری در وضع، اجرا و نظارت بر قانون، برخورداری همگان از امنیت سیاسی و آزادی‌‌های سیاسی می‌‌باشد. همچنین مؤلفه شایستگی به دنبال تحقق حاکمیت شایسته، توجه به شایستگی در مقام وضع قانون و برخورداری شایستگان از مزیت‌‌های سیاسی- اجتماعی محدود است. مؤلفه بیشینه کردن برابری و شایستگی نیز درصدد بهره‌‌مندی بیشترین تعداد از افراد شایسته از مزیت‌‌های سیاسی- اجتماعی محدود می‌‌باشد.