جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرور > مرور مجلات > پژوهشنامه اديان > 1386- دوره 1- شماره 1
  • تعداد رکورد ها : 10
نویسنده:
وحید محمودی ، امیرعلی مازندرانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
صوفیان رؤیا را یکی از راه‌های ارتباط با عالم غیب تلقی می‌کردند؛ از این رو، برای رؤیاها اهمیت زیادی قائل بودند. آن‌ها ضمن بیان دیدگاه‌های مختلف درباره منشأ رؤیاها، تأثیرات و کارکردهای تجربۀ رؤیا در زندگی معنوی را نیز تبیین کرده‌اند. در این مقاله با مطالعۀ دقیق 34 اثر اصیل عرفانی قرون 4 تا 9 هجری قمری و تحلیل محتوای 387 گزارش رؤیا در این آثار، به بررسی و تحلیل چیستی و کارکرد رؤیا در تصوف پرداخته شد. از نگاه عارفان، رؤیا یا به عوامل بیرونی یا به انفعالات درونی آدمی مربوط می‌شود. برخی از عارفان، فرشتگان و برخی نیز رفتار، گفتار و اندیشۀ انسان در بیداری را عامل رؤیا می‌دانند. سرانجام، برخی دیگر، اتصال خیال مقید آدمی به خیال مطلق یا عالم مثال را سرمنشأ رؤیا می‌دانند. تحلیل محتوای گزارش‌های رؤیا در آثار عرفانی نشان می‌دهد که رؤیاها برای عارفان سه کارکرد اصلی داشته‌اند: 1. راه ارتباطی با غیب و کسب معرفت؛ 2. وسیلۀ اعتباربخشی؛ 3. بازخورد و نشان­دهندۀ عاقبت امور و اعمال جوارحی و جوانحی. پژوهش حاضر می‌تواند چارچوب منسجمی را برای درک ماهیت و کارکرد رؤیاها از نگاه عرفان اسلامی فراهم آورد.
صفحات :
از صفحه 215 تا 239
نویسنده:
محمود مکوند ، الهام شیرمحمدی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
کلیدواژه‌های اصلی :
چکیده :
پژوهش حاضر با نگاهی تطبیقی به بررسی واژه «ذَرَأ» در قرآن و متون مقدس یهودی-مسیحی پرداخته است و با رویکردی تاریخی بر ریشه­شناسی این واژه در زبان­های عربی، عبری، سریانی و آرامی متمرکز شده­ است. یک تحلیل ریشه­شناختی در تبیین برخی الگو­های حاکم بر ابدال­ها و پدیده­های آواشناختی میان زبان­های پیش­گفته سودمند است. این تحلیل ارتباط میان صورت­های «ذَرْء» و «ذَرْو» را و نیز ابدال همخوان­ عبری «ה» (هِه) به صامت­های همزه و واو را در زبان عربی توضیح می­دهد. هم‌چنین این پژوهش نشان می­دهد که استعاره مفهومی «آدمیان، خرمن هستند» در قرآن و متون مقدس یهودی-مسیحی به کار رفته است. در استعاره فوق حوزه مبدأ، خرمن و حوزه مقصد، آدمیان هستند. هم‌چنین سویه مورد تأکید، اشتمال بر دو بخش سَره و ناسره یا ارزشمند و بی­ارزش است. بنا بر پژوهش حاضر، متون مقدس پیش­گفته متناسب با جهان­بینی مخاطبان نخستین خود برای بیان موثر آن دسته از مقاصد و آموزه­های تربیتی و فرهنگی که به امور انتزاعی مرتبط هستند از زبان استعاری بهره برده­اند. توجه نکردن به این زبان و ویژگی­های آن می­تواند مفسران را گرفتار مفاهیم جاافتاده­ای کند که در طی سده­ها در تفاسیر تکرار شده­اند و یا اساساً در سده­های بعدی در جهان اسلام شکل گرفته­اند.
صفحات :
از صفحه 235 تا 260
نویسنده:
محمود شیخ ، زهرا امیرخان
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
در نوشته­ های احمد جام (قرن 5-6 ق) افزون بر مباحث عرفانی، به مسائل اجتماعی نیز توجه شده ­­است. این مقاله می­کوشد با روش تحلیل محتوا، رویکرد او را به اصناف دینی عصرش تبیین کند. برای تبیین رویکرد او به اصناف دینی عصرش، ابتدا الگوهای شخصیتی مورد اشارة او از آثار مهمش استخراج شد و سپس با احصا، تحلیل و دسته­ بندی اوصافی که برای هر دسته برشمرده و نقدهایش بر آنان، تبیین شده ­است. در آثار او با سه گروه شخصیتی مواجهیم که عبارتند از: 1. گروهی کاملاً مقبول و الهی مانند زاهد، عارف، حکیم و...؛ 2. گروه گاه نامقبول و گاه مقبول مانند صوفی، مرید، درویش و ...؛ و 3. کاملاً نامقبول مانند قاری، مفتی، خواجه­امام و .... این گروه­ها نشان می­دهد که ذهن او به دو دستة متصوفه و اصحاب علوم ظاهری معطوف بوده ­است و به اصناف دیگر (بازاریان و امرا) بی­توجه بوده ­است. از اوصافی که او برای این دسته­ها برمی­شمرد، چنین برمی­آید که اساس نگرش او به جامعه­اش، بناشده بر معنویت و اخلاق است و نسبت به مسائل اجتماعی و سیاسی، حساسیت چندانی نداشته و ریشة مشکلات اجتماعی را هم در مسائل اخلاقی و معنوی می­دیده است.
صفحات :
از صفحه 109 تا 140
نویسنده:
محمد سرگل زایی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی,
چکیده :
مهاتما گاندی رهبر فرهمند استقلال هند، که در نیمه اول قرن بیستم نقش عظیمی را در بیداری دینی، اخلاقی، اجتماعی و سیاسی هندوان ایفا نمود، به شدت تحت تأثیر انگیزه های دینی، اخلاقی و عرفانی قرار داشت و به همین سبب نیز از سوی جامعۀ هندو به "مهاتما" یعنی روح بزرگ، که عنوانی دینی و عرفانی محسوب می شد، ملقب گشت. در بینش وی، دین جایگاهی اساسی داشت و از همین رو، دیدگاه های نقادانه علیه دین در جهان جدید، دغدغه های فراوانی برای او فراهم ساخت که منجر به شکل گیری اندیشه های اصلاحی دینی و اجتماعی وی گردید. دین در نگاه او بیشتر در عرصه عمل و تجربه قابل فهم بود و از همین رو، از نظر او آدمی می بایست با عمل به آموزه های دینی و اخلاقی از سطح دین عبور کرده و به ژرفای آن دست یابد و حقیقت را رو در رو تجربه نماید. در این مقاله تلاش شده است تا ضمن تبیین برخی ابعاد مهم شخصیت دینی او، مهمترین آراء و اندیشه های وی در حوزه دین به ویژه دین هندوئی مورد بررسی قرار گیرد.
صفحات :
از صفحه 31 تا 59
نویسنده:
علیرضا ابراهیم
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی,
چکیده :
یهودیت و اسلام دو دین بزرگ هستند که باور به توحید و یگانگی خداوند، در محور عالم قدسی آنها قرار دارد. این رویکرد در گرایشات عرفانی این دو دین نیز لحاظ شده است؛ به این گونه که زُهر، مهمترین مکتوب قبالای یهودی و فصوص الحکم به مثابۀ مؤثرترین متن تصو ف اسلامی، هر دو با محوریت توحید تدوین یافته اند. در هر دو اثر، خداوند دارای دو شأن تنزیهی و تشبیهی است و فرایند خلقت که از میل خداوند برای ظهور نشات گرفته، بر پایۀ ظهور و تجلی صفات خداوند استوار است. این صفات که اولین مرتبه تعین خداوند محسوب می شوند، با وجود کثرت اعتباریشان، در مجموع هویتی واحد دارند که صورتی خداانسان انگارانه بنام آدم علیون یا انسان کامل را می سازند. او مظهر جامع صفات خداوند است و بر سایر مخلوقات، تقدم و تفوق دارد. با توجه به سریان عقاید وحدت وجودی در زُهر و فصوص الحکم، آدم علیون یا انسان کامل با همۀ هستی وحدت دارد و منشأ و مرجع کلیۀ موجودات تلقی می شود. نسبت او با خداوند نیز همچون ظاهر و مظهر است و به همین دلیل شناخت او، شناخت خداوند است. نویسندگان دو کتاب مزبور که هریک داعیۀ الهامی بودن کار خویش را دارند، با تأویل آیات متون مقدس کوشش نموده اند تا راهی را برای حصول این شناخت فراهم آورند. از این جهت شاید بتوان محور تفکر عرفانی زُهر و فصوص الحکم را آدم علیون یا انسان کامل قلمداد کرد.
صفحات :
از صفحه 1 تا 30
نویسنده:
محمد جواد شمس
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی,
چکیده :
تمایلات فلسفی سروده هایی ودایی، در اوپنیشادها به صورتی مبسوط مورد بحث قرار گرفته است و به جای سرودهای ستایش آمیز ودایی که مخاطبانشان خدایان و الهه ها بودند، در اوپنیشادها جستجوی حقیقت نهفته در اشیاء، و یافتن اصل ثابت و بی تغییر پنهان در وقایع متغیّر و ناپایدار مطرح شده است. در حالی که سروده های ودایی از انشعابات مختلف و پراکندۀ وجود متعال سخن می گویند، اوپنیشادها از حقیقت واحدی سخن به میان می آوردند که پنهان و متعالی تر از تغییرات و دگرگونی های دنیا است. خدایان ودایی پیام آورانِ نور و فروغ یگانه اند که به صورت آفرینش کلی و جهانی ظاهر شده است. هنگامی که از سروده های ودایی به اوپنیشادها روی می آوریم، با تغییر و دگرگونی جالب توجهی روبرو می شویم که انتقال از عینیت به ذهنیت (از عینی به ذهنی) یا انتقال از سرگردانی اضطراب آور دنیای خارج به تفکر و تأمل در معنا و مفهومِ ذات و نفس است. اوپنیشادها به صورت تفصیلی به شرح و بیان طریق صعود باطنی می پردازند، سفری باطنی و درونی که از طریق آن، ارواح فردی (نفوس فردی) به حقیقت غایی دست می یابند، یعنی حقیقتی که در درونِ خود ماست حقیقتی مطلق و متعالی که از یک سو کاملا منزه و به دور از جهان پدیداری و متفاوت از همه هستی و از سوی دیگر، عین هستی و عین پدیده آن است.
صفحات :
از صفحه 61 تا 100
نویسنده:
علی صادقی شهپر
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی,
چکیده :
از نظر شنکره برهمن (خدا) دارای دو مرتبه نیرگونه و سگونه است: نیرگونه ناظر به مرتبۀ عاری از تعین و صفات برهمن است و سگونه (ایشوره) ناظر به مرتبۀ تعین و دارای صفات او است، که در این مرتبه جها ن به واسطۀ توهم یا مایا پدیدار می شود. از نظر او جهان گرچه واقعیت دارد، اماواقعیت آن امری توهّمی و غیر حقیقی (vivarta) است و حقیقتی غیر از برهمن وجود ندارد. در مقابل، رامانوجه گرچه به ذات یگانۀ برهمن باور دارد و ارواح و جهان را جزیی از برهمن و جسم او می د اند، اما در عین حال به واقعیت حقیقی و متمایز آنها از برهمن معتقد است. بر همین اساس پدیدار شدن جهان از مایا که نیروی خلاقه و شکتی برهمن است، واقعیتی حقیقی (parināma) دارد.
صفحات :
از صفحه 101 تا 137
نویسنده:
ابوالفضل محمودی، سمانه تولیتی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی,
چکیده :
انسان ها در طول تاریخ همواره به دنبال رسیدن به نجات و سعادت ابدی بوده اند و از آن به تعابیر مختلف یاد کرده اند. هندوان نیز در پی اعتقاد به آموزۀ تناسخ و کرمه، این هدف را مترادف با مکشا یا نجات از چرخۀ سمساره و کرمه دانسته اند که روح در این حالت به اتحاد غایی با برهمن می رسد و می تواند سعادت و زندگی جاوید را تجربه کند. در این میان، اندیشمندان مکتب بهکتی با تکیه بر تعالیم بهگودگیتا (یکی از کتب مقدس هندو )، تفاسیر مختلفی را از راه های رسیدن به مکشا و چگونگی این جایگاه بیان کرده اند. این نوشتار بر آن است تا ضمن معرفی مکشا و انواع گوناگون آن، مختصری از دیدگاه ها و نظرات شخصیتهای برجسته مکتب بهکتی همچون رامانوجه، نیمبارکه، مدهوه، ولبهه، کبیر و نانک را ارائه دهد.
صفحات :
از صفحه 201 تا 220
نویسنده:
بخشعلی قنبری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی,
چکیده :
خدا اساسی ترین موضوع عرفان است. از این رو، تمام کوشش عارفان در جهت ایجاد رابطه با او صورت می گیرد. در طول تاریخ و در سنت های عرفانی مختلف راه های گوناگونی برای ایجاد رابطه انسان با خدا پیشنهاد شده است. در دو سنت بزرگ عرفانی مسیحیت و اسلام نیز عارفان در این زمینه هم نظریه پردازی کرده و هم راه هایی در عمل پیموده اند. هر چند که این راه ها دارای مشابهت هایی هستند که امکان تطبیق آنها را فراهم می آورد، اما اختلافاتی نیز دارند که به مبانی رویکرد آنها به رابطه انسان و خدا برمی گردد. خدا در مسیحیت، در قالب عیسی وارد جریان تاریخی بشریت می شود و با تجسد خود نحوه دیگری از رابطه را رقم می زند. بدیهی است که چنین خدایی با خدای متعالی و نامحدود اسلام قابل مقایسه نخواهد بود. با وجود این در هر دو سنت خدا جنبه تشخص دارد و همین امر موجب آن شده است که بتوان میان آنها مقایسه و تطبیق به عمل آورد. ترزای آویلایی و جلال الدین محمد مولوی از برجسته ترین عارفان این دو سنت دینی اند، که موضوع رابطه با خدا را مبنای سیر و سلوک خود قرار داده بودند. در این پژوهش کوشیده ایم تا موضوع رابطه انسان با خدا را از دید این دو عارف بررسی کنیم، نظرات آنها را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهیم تا برای تحقیقات بیشتر در زمینه عرفان تطبیقی راهگشا باشد. روش نگارنده در این مقاله پدیدار شناختی و تحلیلی تطبیقی است.
صفحات :
از صفحه 139 تا 167
نویسنده:
ابوالفضل ابراهیمی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی,
چکیده :
در فلسفۀ دین و الهیات جدید مسیحی، دربارۀ نسبت ادیان با یکدیگر، و موضوع کثرت و اختلاف ادیان دو موضع کلی وحدت گرایی و کثرت گرایی دینی وجود دارد و هر یک، قرائت ها و مبانی مختلف معرفت شناختی، دین شناختی و زبانشناختی خاصی دارند که موجب تمایز و اختلاف آنها شده است. در این مقاله، با طرح و بررسی برخی از مهمترین مبانی و نظریات کثرت گرایی دینی، می کوشیم تا به این پرسش ها پاسخ دهیم که آیا اختلاف و کثرت ادیان ذاتی و حقیقی است، یا صوری و مجازی؟ و این اختلاف و کثرت بر کدام مبانی استوار است؟ و بالاخره اینکه آیا امکان توافق، یا حداقل تفاهم، میان ادیان وجود دارد یا نه؟ از مجموع مباحث چنین استنباط می شود که مهمترین مبانی اختلاف و کثرت ادیان مبانی معرفت شناختی و زبانشناختی است که موجب می شود متعلق تجربه دینی یا ایمانی یعنی حقیقت مطلق یا امر قدسی که واحد است، به اشکال و صور مختلف فهم و تعبیر شود. در نتیجه، آن حقیقت مطلق دینی به اقتضای تفاوت نفوس و اذهان و زبان انسان ها به صور مختلف ادراک و تجربه می شود و در قالب تعابیر مختلف بیان می گردد و همین نقطه نظر مشترک می تواند مبنای اساسی و بسیار مهمی برای تفاهم ادیان، علیرغم کثرت و اختلاف آنها قرار گیرد.
صفحات :
از صفحه 1 تا 28
  • تعداد رکورد ها : 10