جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 1265
عبارت و اشارت در زبان عرفانی
نویسنده:
علی اصغر میرباقری فرد, معصومه محمدی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: انجمن علمی عرفان اسلامی ایران,
چکیده :
عارف برای تبیین مبانی عرفان، تعلیم به مخاطبان و بیان احوال و مواجید خود، زبان خاصی به‌کار می‌گیرد که اصطلاحاً زبان عرفانی خوانده می‌شود. شناخت مفاهیم عرفانی و مسائل مربوط به آن مستلزم شناخت ابعاد مختلف زبان عرفانی است. یکی از موضوعات تحقیق و بررسی زبان عرفان، طبقه‌بندی آن است. با توجه به اقوال عرفانی، می‌توان زوایای مختلفی از زبان را تبیین کرد، ازاین‌رو بهتر است این طبقه‌بندی مبتنی‌بر متون عرفانی باشد. تقسیم زبان عرفانی به «عبارت» و «اشارت» یکی از مهم‌ترین تقسیم‌هایی است که عارفان در آثار خود آورده‌اند. متون عرفانی به‌طور پراکنده دربردارنده خصوصیات اشارت و عبارت است، ولی این دو شاخه به‌طور منسجم تعریف نشده‌اند. برای سنجش صحت تقسیم‌بندی مذکور تبیین ویژگی‌های زبان عرفانی و تعریف اقسام آن ضروری است. در این پژوهش برای تعریف زبان اشارت و عبارت، اقوال عرفا بررسی می‌شود و خصوصیات این دو شاخه از زبان عرفانی تبیین می‌گردد.
صفحات :
از صفحه 193 تا 216
روش شناسی حکمت اشراق
نویسنده:
سید محمدعلی دیباجی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه علامه طباطبایی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
یکی از مسایلی که جزء بنیادین حکمت محسوب می شود چگونگی فهم مابعدالطبیعه است. مساله این است که چگونه و با چه وسیله ای می توان به فهم مابعد الطبیعه نایل شد؟ ارسطو و فیلسوفان مشائی روش برهانی و عقل را راه حل مساله می دانند. اما سهروردی در کنار برهان، از کشف و تأله سخن به میان می آورد و از همین جا روش شناسی او متفاوت از روش شناسی فیلسوفان متقدم وی می شود. تأله و کشف راه مشاهده عالم غیرجسمانی است که می تواند با لباس برهان و استدلال به میدان مفاهمه آورده شود. مابعدالطبیعه سهروردی مابعدالطبیعه ای است که مفاهیم و تصورات حسی، خیالی و عقلی به کار رفته در آن ابتدا با انواع تأله و کشفی که وی می گوید به دست می آید و سپس به صورت مبرهن در گزاره های فلسفی و حکمی به کار می رود. این متافیزیک پژوهی سهروردی در فلسفه او مستلزم روش شناسی خاصی است که در این مقاله بدان پرداخته می شود؛ روش شناسی ای که در آن سخن از تأله و کشف است به عنوان طریقی جدید برای فهم مابعدالطبیعه و به ویژه بخشی از آن که ماوراءالطبیعه نامیده می شود. این روش شناسی همچنین بهره مند از زبان رمزی و نمادینی است که ظرفیت معانی فلسفی را دوچندان می کند و نشان می دهد که زبان رسمی فلسفی در نشان دادن ماهیت اشیاء، فهم مابعدالطبیعه و ... ناتوان است.
صفحات :
از صفحه 115 تا 132
بررسی دیدگاه ابن‌فناری در باب ادلّه نظری
نویسنده:
محمدرضا غفوریان
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: انجمن علمی عرفان اسلامی ایران,
چکیده :
نقد ادلّه نظری و قیاس منطقی را در آثار بسیاری از اهل عرفان می‌توان یافت. برخی چون ابن‌عربی در آثار مختلف خویش قواعد منطق و قیاس را برای سطح معینی از معرفت، اموری لازم و درست دانسته‌اند، ولی برای معرفت مطلوب عارفانه راه‌های دیگری را تبیین کرده‌اند. برخی هم در شعر و نثر، این قواعد و ادلّه را نارسا و رهزن معرفت شمرده‌اند. گرچه می‌توان بعضی از نوشته‌ها و دیدگاه‌ها را حمل بر مبالغه‌های ادیبانه دانست، ولی هستند عارفانی که با بیان ادلّه‌ای به نفی ادلّه پرداخته‌اند. ابن‌فناری در فصل سوم از فصول مقدمه مصباح الاُنس، نُه وجه را برای متعذّر بودن و نارسایی ادلّه نظری در معرفت حقایق اشیا، بدان­گونه که در علم حق‌تعالی هستند، ذکر کرده است. این مقاله به همه وجوه نه‌گانه ابن‌فناری پاسخ می‌دهد و در پایان به جمع‌بندی دیدگاه قونوی و ابن‌فناری و بیان پیامدهای غریب آن می‌پردازد.
صفحات :
از صفحه 125 تا 140
عرفان از غایت الهی تا غایات اومانیستی و دهری
نویسنده:
محمدرضا عابدی, محمد خاکپور
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: انجمن علمی عرفان اسلامی ایران,
چکیده :
عرفان در مفهوم حقیقی آن، بدان جهت که از سنخ سلوک و پیمودن است، غایت­مند بوده و نیل به هدفی متعالی را مدّ نظر دارد. در اندیشۀ عرفان های توحیدباور و خدامحور، انسان حلقه فرجامین زنجیرۀ هستی نیست، بلکه این زنجیره پس از او سیر تکاملی دارد و در اوج کمال به ذات باری­تعالی ختم می­شود. براین پایه، عرفان­ های مبتنی‌ بر ادیان یک فصل مشترک غایی دارند که عبارت از رهایی از بند وابستگی ­های مادی، شناخت خدا و وصول به حقیقت است. اما در سازمان اندیشه و سلوک عرفان‌های کهن بشری که مبنای توحیدی ندارند، غایت نیز الهی ـ توحیدی نیست و طریق سلوک به خدا منتهی نمی ­شود؛ افزون بر این، جنبۀ باطن­ گرایانه و و تلاش برای رهایی از قید مادیات، آن­گونه که در عرفان ­هایی کهن بشری وجود دارد، در تعالیم و سلوک آن‌ها دیده نمی­ شود. عرفان­ های جدید به جهت اتکا بر عقلانیت سکولار و سازماندهی براساس مقتضیات دنیای مدرنِ مادی­گرا، حرکت به سمت تعالی معنوی و کمال حقیقی را مد نظر قرار نمی­ دهند. بلکه، اگر حرکتی هم باشد از سنخ حرکت دوری و چرخشی است که در عمل به درجا زدن منجر می­ شود. برخی نیز کاملا ایستا بوده و غایت­ ویژه­ ای ندارند.
صفحات :
از صفحه 99 تا 124
عرفان شریعت: از تعارض تا گفتگو گونه شناسی ارتباط میان عرفان و شریعت
نویسنده:
علی شیخ الاسلامی، ابوالفضل تاجیک
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه امام صادق (ع),
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
رابطه میان عارفان و متشرعین - به نمایندگی فقها - در طول تاریخ تمدن اسلامی، رابطه‌ای پر فراز و نشیب بوده است. تلقی عارفان از شریعت نیز به همین منوال با نوسانات مختلفی همراه بوده است. برخی از اهل تصوف، حقیقت را همان شریعت می‌دانند (وحدت‌انگاران) و برخی دیگر حقیقت را ورای شرع و قانون می‌انگارند و حضور شریعت را مخلّ ظهور طریقت و تصوف می‌دانند (معارضان). برخی گروه‌های دیگر نیز با اصالت دادن به هر یک از دو گفتمان، معتقدند نبایستی هیچ‌یک در حریم دیگری ورود کرده و هر یک متکفل سامان دادن به بخشی از نیازهای این‌جهانی و آن‌جهانی فرد است (استقلال‌اندیشان). گروه دیگری نیز فارغ از آنکه خود به کدام‌یک از دو گروه وحدت‌اندیش یا استقلال‌اندیش معتقدند، در پی ایجاد گفت‌و‌گو میان این دو گفتمان پرقدرت فرهنگ و تمدن اسلامی‌اند و معتقدند چنانچه بتوان با گفت‌و‌گو و برقراری آتش‌بس میان این دو گروه پتانسیل‌های موجود در هر یک را به فعلیت رساند، فرهنگ و تمدن اسلامی شاهد یک جهش عظیم رو به جلو، هم در جهات مادی و هم در سمت‌و‌سوی معنوی خواهد بود (گفتگو). این مقاله می‌کوشد تا آرای جریانات مختلف فکری اسلامی را ذیل یکی از این چهار گروه دسته‌بندی نماید.
صفحات :
از صفحه 51 تا 73
انسان کامل از دیدگاه ابن‌عربی و مولانا
نویسنده:
خلیل بهرامی قصرچمی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: انجمن علمی عرفان اسلامی ايران ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
انسان کامل، حقیقت الهی، نقاوه آفرینش؛ جام گیتی‌نما و مظهر عنایت رحمانی است. شناخت وی، آشنایی با ناخدای کشتی عالم وجود، در مسیر حیات ابدیت و صمدیت است(بیان وضرورت). پژوهش و درک ویژگی‌های او، از فراز و نشیب آرای عارفان، و تطبیق و قضاوت در آن‌ها تفرقه‌زدگان دیار فرقانی را، به کوثر قرآنی سوق خواهد داد(هدف). در این تتبع، مسئله و فرض آن است که: آیا با بررسی آرای مولانا ازشرق ولایت انسانی، و ابن‌عربی از غرب آفاق عقلانی اسلامی، می‌توان تأثیرپذیری مولانا را از نظریه انسان کامل محی الدین اثبات کرد؟ یا خیر؟ درحالی‌که، مدت مدیدی بین آن دو، برزخی لایبغیان حائل بوده است؛ و در اواخر عمر، در حد دیار عاشقان، (ایران)، باهم برخورد کرده‌اند! دراین‌باره گرچه بخردان و عاشقان بسیاری در مکتوبات خود چراغ‌داری راه سالکان کرده‌اند؛ و مشترک و مختلف سخن رانده‌اند(پیشینه)؛ ولی یک نکته اینکه؛ مفهوم انسان کامل تبادر وجدان هر دو بوده است؛ و صرف مشاهده برخی تشابهات در مفهوم انسان کامل در آرای آن دو، نمی‌تواند مؤید اثرپذیری کامل مولوی از ابن‌عربی باشد. زیرا در صورتی می‌توانیم به وجود اقتباس صرف و تأثیر، یقین پیدا کنیم که خصوصیات کامل یک نظریه، در نظریه مقتبس مشاهده گردد.
صفحات :
از صفحه 18 تا 50
نگاهی به پیش فرض های انسان شناختی فقه و عرفان
نویسنده:
مرتضی قرایی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: انجمن علمی عرفان اسلامی ايران ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
در این نوشتار تلاش کرده ایم با بررسی تاریخی- تحلیلی آموزه های فقهی و عرفانی، و با استفاده از دستاوردهای روان شناسی، و آموزه های دینی و مذهبی تفاوت نگاه عرفانی و فقهی را نسبت به انسان نشان دهیم. یکسان نگری نسبت به انسان، تلقی شهروندی از او، بی توجهی یا کم توجهی به سنخ روانی انسان ها و غیره از سوی فقه و فقیه؛ در مقابل توجه به تفاوت های انسان ها، تفرد، اهتمام به سنخ های روان شناختی انسان ها و غیره در نگاه عرفانی و عارفان را به تصویر کشیده ایم.
صفحات :
از صفحه 81 تا 105
بررسی خاستگاه‎های قبض و بسط در دیوان شمس
نویسنده:
محمدکاظم علمی سولا , سوزان انجم‌روز
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
کاشان : دانشگاه کاشان ,
چکیده :
این پژوهش به بررسی احوالِ عارفانۀ قبض و بسط(غم و شادی) و تعیینِ خاستگاه و جایگاه هر یک در تفکّر مولانا با تکیه بر توصیف و تحلیل صُوَر خیالِ دیوان شمس پرداخته است. در کنار ‌هم بودن غم و شادی در جهان‌بینیِ عرفانی مولانا، صوری را پدید آورده که بیش از هر چیز با زبان موسیقایی و شعر هم‎خوان است. با توجه به این امر که در شعر او ارتباط عمیقی میان صورت و محتوا نمایان است، این‌ مقاله به بررسیِ برخی از اجزای غزل‎ها و چینشِ واژه‎ها و نیز کلیّتِ آن‎ها می‎پردازد تا خاستگاه‎های قبض و بسط مولانا به دست آید. در ورای اشعارِ شورانگیز غزلیات شمس، جلوه‌های موسیقایی، صور‌ خیال پویا و نیز شادی و شعف و مستی و خلاقیّت مولانا، «تجربه‎های عرفانی و جهان‌شناختی» او وجود دارد. ارتباط میان تجربیاتِ عرفانی مولانا و جلوه‌های این تجربیات با موقعیت‌های ذومراتب قبض و بسط و بیان خاص او در این ‎باره مشهود است. با تأمل در دیوان شمس درمی‎یابیم که در کنار موسیقی شاد غزلیات، مولانا از غمی عمیق نیز سخن می‎گوید؛ غم غربت در تنگنای تن و جدایی از وطن اصلی که نیستان ازلی است. این مقاله بر آن است که وی در دیوان شمس دو چشم‌اندازِ اصلی دارد: واقعیتی که هستیم(منشأ قبض) و آرمانِ هستیِ ما(منشأ بسط) که به شدت و ضعف در کنار یکدیگر مطرح شده‌اند.
صفحات :
از صفحه 177 تا 216
نگاهی نو به حدیث شریف «من عرف نفسه فقد عرف ربه»
نویسنده:
فاطمه طباطبایی، رضا حسینی فر
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: انجمن علمی عرفان اسلامی ايران ,
چکیده :
معرفت نفس، همواره دل مشغولی جدی اهل اندیشه و سیر بوده است. این معرفت به ویژه آنگاه که با معرفت رب پیوند می خورد، ضرورتی مضاعف می یابد. همین امر تلاش اندیشمندان و عارفان مسلمان را برای فهم و ارائه تفسیری دقیق از حدیث شریف «من عرف نفسه فقد عرف ربه» باعث شده است.نگارندگان بر آن هستند تا با ترسیم اختلافات مبنایی اثرگذار در فهم این حدیث شریف، شیوه ای ضابطه مند برای فهم حدیث و دسته بندی سامان مند، تفاسیر متنوع و گاه متضاد آن ارائه دهد. دست یابی به چنین ضابطه ای، در پرتو توجه به برخی ظرافت های مفردات حدیث، تامل در کیفیت ترکیب، توضیح چگونگی تلازم میان معرفت نفس و معرفت رب، دخالت مراتب طولی فهم و مواردی دیگر دنبال شده است.
صفحات :
از صفحه 7 تا 35
تجلّی نظریۀ وحدت وجود در اشعار عمان سامانی با نگاهی به آرای شمس تبریزی و مولوی
نویسنده:
محمد خدادادی ، محمدکاظم کهدویی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
کاشان : دانشگاه کاشان ,
چکیده :
نظریۀ وحدت وجود را می‌توان محوری‌ترین مفهوم در عرفان اسلامی نامید و به درستی می‌توان گفت که سایر مفاهیم حول این محور اصلی در گردش‌اند و برای اعتلای این مفهوم به کار می‌روند. در این پژوهش، نظریات وحدت وجودی عمان سامانی، در قالبی طبقه‌بندی شده و منظم به تصویر کشیده شده و در هر بخش با نظریات سایر عرفا به‌خصوص آرای شمس‌الدین محمد تبریزی و مولانا جلال‌الدین محمد مولوی مقایسه شده است. همچنین در این مقاله، در یک طبقه‌بندی منظم، آرای عمان سامانی در باب وحدت وجود در چهار بخش مورد بررسی قرار گرفته و به تفصیل در مورد هر باب بحث شده است: نخست یگانگی عاشق و معشوق؛ دوم، یگانگی جان اولیا؛ سوم، یگانگی اولیا و خداوند(مقام فنا) و چهارم، وحدت جان اولیا در طول زمان. علاوه بر طبقه‌بندی و سنجش نظریات وحدت وجودی عمان سامانی، به بررسی آبشخور و سرچشمۀ این نظریات در احادیث و روایات مأثوره از ائمه نیز پرداخته و نمونه‌هایی از این تأثیر ارائه شده است.
صفحات :
از صفحه 107 تا 138
  • تعداد رکورد ها : 1265