جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این تحقیق با عنوان « انسان کامل از منظرقرآن و روایات» در پنج فصل تنظیم شده است: فصل اول به بررسی کلیات، ضرورت موضوع، هدف و روش تحقیق، تعریف انسان و انسان شناسی اختصاص دارد. نویسنده هدف از این تحقیق را آگاهی از تفاسیر مکاتب و دانشمندان بزرگ آن ها درباره انسان کامل و آشنایی با تفسیر انسان کامل از منظر قرآن مجید و روایات معرفی کرده است. فصل دوم به بررسی دیدگاه ها، آرای فلاسفه مغرب زمین(افلاطون، ارسطو، ژان پل سارتر و نیچه)، آرای فلاسفه اسلامی( ابوعلی سینا، فلاسفه قدیم و صدرالمتألهین)، آرای عرفا (ابن عربی و مولوی) و تحلیل و بررسی آرا و بیان نظریه مختار، پرداخته است. فصل سوم، انسان کامل از منظر قرآن مجید را طی سه گفتار ( ابعاد ملکوتی انسان، ویژگی های انسان کامل و ابعاد حیوانی انسان مورد بررسی قرار داده است. فصل چهارم به بررسی انسان کامل و صفات آن از منظر پیامبر اکرم|، امیرالمؤمنین× (خود شناسی، آزادی خواهی، گفتار حق، رفتار با تواضع، گوش دادن به دانش های سودمند و...) و امام حسن مجتبی× ( بی اهمیّت بودن دنیا در نظر او، پرهیز از زیاده طلبی، دوری از جهالت، سکوت حکیمانه و...) اختصاص یافته است. در فصل پنجم، ابعاد کمالی حضرت ابراهیم×، پیامبر اکرم| و امیر المؤمنین علی× پرداخته شده است

این رساله، رویکردی قرآنی درباره امهّات المؤمنین دارد. پیامبر اکرم| در 25 سالگی با حضرت خدیجه ازدواج کرد و همة فرزندان حضرت به جز ابراهیم از خدیجه به دنیا آمدند. وقتی او در قید حیات بود، حضرت همسر دیگری اختیار نکردند و تا پایان عمر از این نخستین بانوی اسلام یاد می کردند. رسول خدا| بعد از حضرت خدیجه با زنان متعددی ازدواج کردند که برخی تعداد همسران آن حضرت را تا سی نفر ذکر کرده اند؛اما نظر مشهور آن است که زنان پیشوای اسلام| بعد از حضرت خدیجه، نه نفر بودند. آنچه از قرائن بر می آید، بیشتر ازدواج های حضرت فلسفه ای سیاسی داشته و بعضی هم برای شکستن سنّت های خرافی بوده است؛ نظیر ازدواج حضرت با زینب که ابتدا همسر زید، پسر خوانده حضرت بود. پیامبر اکرم| با زینب ازدواج کردند تا این سنّت خرافی را که ازدواج با همسر پسر خوانده را حرام می دانست محو کنند و برخی دیگر جنبة سرپرستی از زنان بیوه را داشته است، پس ازدواج های فراوان پیامبر اسلام| از روی هوا و هوس نبوده است. بر اساس بیان قرآن، همسران پیامبر اکرم| به سبب پیوندی که با آن حضرت داشتند، مادران معنوی مردان مسلمان محسوب می شوند؛ از این رو تا ابد ازدواج کردن با آنان بر مؤمنان حرام است؛ یعنی از احکام عمومیت، تنها حرمت نکاح را دارند و موارد دیگر مثل نگاه کردن و به ارث بردن از آنان قابل اجرا نیست. بنابر این همسران رسول خدا| دارای صفات خاصی هستند؛ از جمله: امّ بودن برای مؤمنان، پاکدامنی و فضیلت داشتن آنان بر سایر بانوان و... همچنین وظایف سنگینی بر دوش آنان است؛ مثل: لزوم عفت، درست سخن گفتن، عدم دخالت در فتنه های سیاسی، خانه داری کردن به خاطر متانت و سنگینی، اطاعت از خدا و رسول و.... حضرت حقوق همسرانشان را رعایت می کردند، و مردم را نیز به حفظ حقوق زنان و درست سخن گفتن با آنان توصیه می فرموند. ولی برخی از همسران حضرت به شهادت قرآن و روایات، بارها سبب آزار و اذیت وجود مقدس پیامبر اکرم| و ناراحتی قلب ایشان می شدند.

این تحقیق با عنوان «امدادهای الهی و تبیین آن در قرآن و روایات» مددهای غیبی به مؤمنان را در هشت فصل مورد پژوهش و تحقیق قرار داده است: فصل اول: مفهوم امداد در لغت و بررسی آن از دیدگاه قرآن و حدیث. فصل دوم: آیات و روایاتی که مددهای الهی را امر ضروری می داند. فصل سوم: بررسی مددهای الهی در قرآن و روایات؛ از جمله امداد خاص الهی. فصل چهارم: بررسی اسباب و شرایط نزول امدادهای الهی؛ از جمله: استقامت، توکل، مودّت اهل بیت^، تلاش و مجاهدت، آمرزش خواهی، ایجاد آرامش قلبی، خواب آرامش بخش، باران، ایجاد ترس در دل کافران و طوفان. فصل پنجم: نتایج و آثار تربیتی و سازندة امدادهای غیبی در زندگی عمومی و خصوصی؛ مانند: ایجاد امیدواری، ارتقای ایمان، نجات مؤمنان در لحظه های خطرناک و افزایش شکرگزاری. فصل ششم: جایگاه امدادهای غیبی در تحولات سیاسی و اجتماعی مؤمنان. فصل هفتم: امدادشدگان خاص الهی. فصل هشتم: موانع امدادهای غیبی از دیدگاه قرآن و روایات.

من یتدبَّر الآیات القرآنیة التی تتحدّث عن الموت و تذکِّر به، و تُنذر أو تُبشِّر، یَستخلص منها عدَّة أمور و هی کالتَّالی: أوَّلا ً الموت لیس سوی محطة أُولی فی سلسلة من الأسفار الأخرویة المتتابعة. ثانیاً: یشکّل الموت صدمة للطغاة والمستکبرین، حیث یدمّر آمالهم فی استعباد الناس لمآربهم وأغراضهم الشخصیة الدنیئة. ثالثاً: یعتبر الموت بالنسبة للمؤمنین بشارة بنعیم الأبد، بینما هو للکافرین نذیر بعذاب الأبد. رابعاً: الموت لیس نهایة المطاف، بل هو بدایة لحیاة جدیدة أبدیة. خامساً: الموت هو الحافز والباعث وراء الإقبال علی الأعمال الصالحة، والامتناع عن الإتیان بالمحرَّمات والآثام، فمن لم یردعه الموت، لا یمکن لأیّ شی آخر أن یزجره. سادساً: قد یشتدّ النزع بالمؤمن تطهیراً له من الذنوب، و تمحیصاً لیخرج من هذه الدنیا لیس علیه من ذنب یؤاخذ به، وأمّا شدة النزع بالنسبة للکافر فهو تعجیل له بالعذاب منذ حضور الموت. سابعاً: الموت أخو النوم، بل هو نوم ثقیل، والنّوم موت خفیف، والتوفّی للنفس یحصل فی حالتی الموت والنّوم إلاّ أنَّه فی النّوم یکون ناقصاً یتمّم بانقضاء الأجل وانتهاء الأمد. ثامناً: المؤمن یُحبُّ لقاء الله وإنْ کره الموت، لأنَّه حین یحضره الموت یری مکانه فی الجنَّة، وما أعدّ الله من النعیم الذی لا یزول، فیتمنَّی عند ذلک اللقاء، ویکون أحبّ إلیه من الدنیا وما فیها. تاسعاً: لیس هناک مفرّ من الموت، فإنّ الإنسان یلاقی ما یخاف منه أو یفرّ منه، لأنَّ هذا الخوف ناتج عن حذر، والحذر لا یقع عن أمر وهمی بل عن أمر حقیقی یلقاه فی نهایة الأمر. عاشراً: لم یجعل الله الموت عبثاً، بل لحکمة عظیمة وهی الابتلاء، لیعلم من یشکر ویزداد إیمانا، و ینکر من یَکفر و یزداد طغیاناً و یُستدرج إلی الهاویة والنَّار الحامیة. حادی عشر: عُقوق الوالدین من الأمور التی توجب اشتداد سکرات الموت، بینما برُّ الوالدین والصدقة وبعض الأعمال المخصوصة تُخفّف من المعاناة عند النزع، ولکن هذا لیس شرطاً دائماً لما مرَّ من أنَّ الله عزَّ وجلّ جعل ما یعانیه المؤمن عند الاحتضار من آلام وأوجاع تمحیصا له من الذنوب. ثانی عشر: الناس عامَّة یخافون من الموت، ویحصل قلق لدیهم، بل قد یتهیّبون الحدیث عنه ، وهذا أمر طبیعی لأنَّ البشر بطبیعتهم یحبّون الخلود والبقاء، ولکن لا بدَّ من الموت، لأنَّ هذه النشأة الدنیویة لیس لها قابلیة الإستمرار، ولیس لدیها مقوّمات البقاء والدوام. ثالث عشر: الله جلَّ جلاله أعظم قدراً وأجلّ شأناً من أن یقبض الأرواح بنفسه، لهذا فقد وکَّل ملک الموت بهذه المهمّة الکبیرة، وجعل له جنوداً وأعواناً من الملائکة والرّسل وغیرهم.

در حال حاضر بیماری­های غیرواگیر، بخش عمده بیماری­ها را به خصوص در کشورهای در حال توسعه تشکیل می­دهند. در این میان، بیماری­های قلبی عروقی و از جمله سکته­ های قلبی بیشتر هستند و در ایران رتبه­ اول مرگ و میر را به خود اختصاص داده است. توجه به توصیه­ های الهی و فرمایشات معصومین(ع) با داشتن سبک زندگی سالم بر اساس آیات و روایات منشأ پیشگیری از بیماری­ها و از جمله مشکلات قلبی است. مطالعه حاضر یک مطالعه مروری، توصیفی ـ تحلیلی و کتابخانه ­ای ـ اسنادی با کمک مطالعات میان­رشته ­ای قرآن و بهداشت و سلامت است که با استفاده از مرورگرهای Google، Google scholar، SID و Magiran انجام شده است. عوامل متعددی هم‌چون قند خون بالا، پُر فشاری خون، اختلالات ژنتیکی، اضافه وزن، کم ­تحرکی و شیوه زندگی ناسالم در افزایش بروز سکته قلبی نقش دارند. هم‌چنین بین الگوی خواب با میزان بروز سکته قلبی ارتباط وجود دارد و بر اساس خلقت الهی و توصیه ­های اسلام در قرآن و روایات با نظم درونی بدن انسان در هنگام صبح به ویژه در مرحله آخر خواب، برای پیشگیری از خطر سکته قلبی، بیداری بین­الطلوعین، بسیار کارگشاست. برای پیشگیری از ابتلاء و بروز سکته قلبی، علاوه بر تغییر سبک زندگی در الگوهایی هم‌چون تغذیه، الگوی خواب مناسب لازم است و با بیداری بین­الطلوعین حمله­ های قلبی به حداقل ممکن می­تواند کاهش یابد.

تفسیر براساس مقتضیات زمان و مکان، آن هم به صورت معتبر و با رعایت ضوابط ومصون ماندن از افتادن در تفسیر به رای وبرداشت های خطا کارانه، از ضروری ترین فرآیندها برای پاسخگویی به نیازهای انسان های معاصر است. بررسی ابعاد مقتضیات زمان، توجه به اصول ومبانی تفسیر براساس اقتضای زمان (عدم تحریف قرآن،الهی بودن الفاظ قرآن ،حجیت ظواهر قرآن ،جاودانگی قرآن و...) و رعایت قواعد و ضوابط آن (عدم مخالفت با سنت قطعی وحکم عقل قطعی ومطالب قطعی علوم تجربی و ...)، و راهکارهایی چون: بطن پژوهی با توجه به دیدگاه‌های مختلف به ویژه بر اساس دیدگاه آیت الله معرفت در بطن گیری از آیات، نسخ پژوهی با تکیه بر نسخ مشروط و تدریجی و تمهیدی، نظریه منطقة الفراغ شهید صدر، توجه به تفسیر موضوعی (درون قرآنی، برون قرآنی ومیان رشته‌ای)، نظریه‌پردازی‌های شهید مطهری،عقل تشریعی،مرجعیت علمی اهل بیت(ع)، امام خمینی(ره) وتوجه به اجتهاد پویا و نقش زمان و مکان در اجتهاد، نقش عرف در تفسیر روزآمد، ابتناء علوم انسانی بر قرآن، رویکردهای علمی و اجتماعی ، از جمله راهکارهای تفسیر بر اساس مقتضیات زمان و مکان معتبر است. این نوشتار در صدد پاسخ به این پرسش است که اصول و راهکارهای تفسیر قرآن براساس نیازهای زمان کدامند؟ روش تحقیق به صورت کتابخانه‌ای و با رویکرد اسنادی اما تحلیلی و بنیادی مبتنی بر استخراج دستاوردهای کاربردی است.

پیشرفت علوم تجربی و رشد تکنولوژی و امکاناتی که برای بشر مهیا می‌کند موجب آسایش بیشتر و سهولت در رسیدن به خواسته‌های اوست. این پیشرفت‌ها در دوران معاصر شتاب مضاعفی به خود گرفته، هم‌چنان به حرکت پرشتاب خود ادامه می‌دهد. از سوی دیگر، قرآن کریم مجموعه‌ای از بایسته‌های دینی را برای شیوه زندگی کردن یک مسلمان (در هر عصری و تا قیامت) ترسیم کرده و در هر زمان و مکان برای زندگی بشر برنامه دارد که از آن به «سبک زندگی قرآنی» تعبیر می‌شود. تلاقی این دو پدیده ممکن است فرصت‌ها و تهدیدهایی ایجاد کند که لازم است با بصیرت و بینش عمیق دانشمندان و فرهیختگان مدیریت شود. هدف از این پژوهش، بررسی تأثیر «پیشرفت علوم» بر سبک زندگی قرآنی است. از این رو پس از کلیات، دو روی سکه «پیشرفت علوم» به طور جداگانه مورد توجه قرار گرفته و ذیل دو عنوان «فرصت ها» و «تهدیدها» ارائه شده‌اند. در بخش فرصت‌ها به عناوینی هم‌چون «صله رحم»، «مدیریت زمان»، «تبلیغ مجازی»، «مانور سایبری»، «مهارت‌های ضروری فرزندان در عصر کنونی»، «کمک رسانی مجازی»، و در بخش تهدیدها به مباحثی مانند: «شایعه پراکنی در فضای مجازی»، «اتلاف وقت و هزینه»، «مصادیق نوین اسراف و تجمل»، و «کنترل جمعیت» اشاره شده است. نتیجه این پژوهش آن است که پیشرفت علوم تجربی همان‌گونه که می‌تواند در ارتقای فرهنگ دینی مؤثر باشد، ممکن است نقش منفی نیز ایفا نماید و سرنوشت این نقش آفرینی به چگونگی مواجهه جامعه با این پدیده بستگی دارد.

بنابر یک تحلیل که از سوی تعدادی جامعه­­شناس­ ایتالیایی مطرح شده، تغییرات اجتماعی نتیجه­ تصمیمات و اقداماتی است که از سوی نخبگان جامعه به اجرا گذاشته می­شود. به دیگر سخن، دگرگونی اجتماعی را باید در جایگزینی نخبگان حاکم توسط نخبگان جدید در جامعه جست‌وجو کرد و توده­ مردم بعید است بتوانند منشأ دگرگونی در جامعه باشند. جست‌وجوی دیدگاه قرآن کریم در باب نخبگان و تأثیر و جایگاه ایشان در تغییر نهادها و ساختارهای اجتماعی، در واقع، پرسشی است که این کوشش به دنبال یافتن پاسخی برای آن است و می‌کوشد تا با تدبّر در آیات، جوابی قانع­کننده برای آن بیابد. وجود واژگانی، نظیر، «الملأ»، «مترفین»، «أحبار»، «رهبان» و «قسیس» در قرآن کریم حاکی از نگاه خاصّ قرآن به این افراد به عنوان نخبگان حاکم در جامعه است. از دید قرآن، از یک منظر، تاریخ بشر جدالی بین نخبگان حق (پیامبران و مصلحان تاریخ) و نخبگان باطل (نخبگان حامی ساختارها و روابط اجتماعی موجود) است. پیامبران الهی و آموزه­های عدالت­محور ایشان پیوسته، آگاهی بخش توده مردم در راستای ایستادگی در برابر نخبگان حاکم بوده­اند. تلاش­های این عده از نخبگان هرچند به صورت مقطعی و در مقیاسی نه چندان بزرگ، باعث ایجاد تغییرات عادلانه در ساختارها و روابط اجتماعی بوده و هستند.

در سال‌های اخیر، فناوری اطلاعات تمام جنبه‌های مختلف زندگی بشر اعم از فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی را تحت تأثیر قرار داده است. همان‌گونه که ظهور پدیده اینترنت تحولات اساسی در تبادلات تجاری و اجتماعی به وجود آورد، رایانش ابری (Cloud Computing) نیز در تکمیل توان بالقوه و بالفعل فناوری اطلاعات سهم به سزایی دارد. در این نوشتار نحوه توسعه اخلاق در به کارگیری خدمات فراگیر رایانش ابری بر اساس آموزه‌های اخلاق قرآنی بررسی شده است. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داده که به کارگیری خدمات فراگیر رایانش ابری باید بر اساس اصولی برنامه‌ریزی گردد که تبعات مخربی بر تعاملات زندگی بشر نداشته باشد؛ لذا چنانچه این اصول براساس فطرت بشر و آموزه‌های اخلاق قرآنی پایه‌ریزی گردد، می‌تواند راهگشای زندگی باشد و نیازهای کلی جامعه اطلاعاتی را در ساختاری مطمئن و مقبول راهبری نماید. در واقع، تا زمانی که خدمات فناوری اطلاعات با اصول اخلاقی قرآن تنیده نشود، شعار جامعه جهانی اطلاعاتی، دور از انتظار است.