جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در این پژوهش زنان نمونه از دیدگاه قرآن موردبررسی قرار گرفته است. ابتدا موقعیت زنان در تاریخ کشورهای متمدن شرق و غرب جهان و شبه جزیره عربستان قبل از اسلام، تاریخ حقوق زن در قرون وسطی و قرون اخیر در اروپا، جایگاه زن در ادیان زردشت،زنان اسوه در قرآن و صفات برجسته هر یک از آنان آورده شده است.

مهمترین نوع یادگیری انسان، یادگیری مشاهده ای است. بر همین اساس، یکی از روش های تربیت، تربیت به وسیلة الگو است که می توان آن را روش الگویی نامید. این روش در سرتاسر زندگی انسان و ابعاد مختلف آن کاربرد دارد و از آنجنا که محتوای تربیت را به صورت عینی و عملی ارائه می دهد، در انتقال مفاهیم و آموزش برنامه های تربیتی بسیار موثر است. شاید به همین دلیل است که در منابع اسلامی بر بهره گیری از الگو و پی روی از اسوه حسنه تأکید شده است. هم از این رو تحلیل و تبیین این روش از نگاه قرآن به عنوان کتاب هدایت و تربیت انسان ها ضرورت دارد. این پژوهش، با در نظر گرفتن تحقیقات انجام گرفته در این زمینه به ظرفیت های خالی این تحقیقات پرداخته است. تأثیرپذیری انسان از محیط پیرامون، کمال خواهی وی در جلوه های مختلف آن و در نتیجه گرایش او به تقلید را می توان از مبانی انسان شناسی این روش نام برد. ازشیوه های اجرایی این روش، می توان به الگودهی، الگوپذیری و الگوزدایی اشاره کرد که بررسی هر کدام از این شیوه ها به عنوان روش تربیتی از نگاه آیات قرآنی، بدون قلم فرسایی های خسته کننده و غیر مرتبط با موضوع، از جمله ویژگی های پژوهش حاضر است. از جمله آسیب های که بر سر راه این روش وجود دارد تقلید کورکورانه و بدون بصیرت است که قرآن بانکوهش آن، مخاطبان خود را به بصیرت فرا می خواند و با معرفی الگوهای حسنه، آنان را به تأسی از آنان و با ترسیم چهره های الگوهای منفی به پرهیز از سرنوشت آنان دعوت می کند. تقسیم بندی اسوه های قرآنی، اثبات امکان تأسی به آنان، ثمرات تأسی به اسوة حسنه و جاودانگی اسوه های حسنه، را می توان از جمله یافته های پژوهش حاضر به شمار آورد

مباحث این رساله به دو بخش کلی تقسیم شده که هر بخش شامل سه فصل ذیل است: بخش اول فصل اول: نگاهی گذرا به سرزمین فلسطین زادگاه حضرت مریم (س) و اجداد مطهرش داشته و موقعیت سیاسی و فرهنگی آن سرزمین را مورد بررسی قرار داده است. فصل دوم: به عنوان ولادت حضرت مریم (س) از خانواده، خویشان و چگونگی تولد ایشان با استفاده از آیات قرآن و اخبار و روایات معصومین بحث نموده است. فصل سوم: کفالت و سرپرستی آن حضرت را مطرح می کند که خداوند سبحان برای تعلیم و تربیت وی صالح ترین فرد زمان یعنی حضرت زکریا (ع) را از طریق قرعه انتخاب نمود. بخش دوم فصل اول: در مورد دوران بارداری و زایمان حضرت مریم است که نقطه عطفی در تاریخ زندگی این بانو است. زیرا در این زمان بود که وی با فرشتگان وحی ملاقات نمود و توسط ملک مقرب به عیسی (ع) باردار شد و جهت به دنیا آوردن فرزندش به نقطه ای دور دست منتقل شد. فصل دوم: هم که پیرامون شخصیت حضرت مریم (س) بحث نموده و به صفات شایسته ایشان از قبیل، عفت و پاکدامنی، عصمت و طهارت و صبر و استقامت اشاره کرده است. فصل آخر هم که بحثی پیرامون رحلت و پایان زندگی آن حضرت است.

شفاعت، از مهم ترین مسائلی است که طی قرون متوالی دست خوش تطوّرات و انحرافات فراوان گشته است. در نهایت امر نیز فِرَق مختلف اسلامی، همه به نوعی آن را پذیرفته اند؛ امّا هر یک، عقاید دیگری را نادرست دانسته و او را کافر و مشرک شمرده است. از آن جا که شیعیان، بر اساس برداشت صحیح از مفهوم شفاعت، از فیض توسّل به سخنان امامان علیهم السلام و اولیاء اللَّه بهره ور بوده اند، بالطبع مورد بغض و دشمنی بیشتری نیز قرار داشته اند. این پایان نامه با بررسی و تحقیق در مسئله شفاعت به کمک آیات و احادیث معصومان علیهم السلام، ابهامات و اتّهامات را از دامان این حقیقت اسلامی زدوده و سیمای زیبا و راهگشای آن را به پویندگان راه حق، نشان داده است. در این مجموعه، ابتدا معانی لغوی و اصطلاحی شفاعت بیان شده و سپس، آیات قرآن و روایات رسیده از معصومان علیهم السلام و گفتار بزرگان دین درباره آن بیان شده و بحث با بررسی مختصری از عقاید مختلف درباره شفاعت به پایان رسیده است. نویسنده، در آغازْ شفاعت را دارای انواعی دانسته و برخی از آنها را نادرست و غیرموجود در دستگاه الهی و ساخته دست تحریفگران برشمرده است. سپس به تقسیمی دیگر، شفاعت را به دو قسم تکوینی و تشریعی تقسیم کرده و برای هر دو قِسم، مثال هایی از آیات و روایات آورده است. در بخش دیگری از پایان نامه، آیات درباره شفاعت، به دو قسم آیات نفی و آیات اثباتی تقسیم شده است. در نظر نویسنده، آیات نفی، آیاتی است که شفاعت را فقط به اذن خدا می داند و بیشتر این آیات در باب تعرّض به یهود و ادّعاهای آنان آمده است. آیات اثبات نیز بر دو قِسم است: یک قسم در مورد اثبات اصل شفاعت است و قسم دوم، درباره اختصاص شفاعت به خدا. شأن شفاعت، شفاعت اولیا و اذن الهی از دیگر مباحث این بخش است. نویسنده، در ادامه به شرایط شفاعت و شفیع می پردازد. به گفته وی، در آیات و روایات، شفیع باید دارای شرایطی چون اطاعت از خدا، ایمان به رسول او و عمل صالح باشد. بخش دیگر این مجموعه، درباره حدود شفاعت و کسانی است که مورد شفاعت واقع نمی شوند. نویسنده می کوشد به این پرسش پاسخ دهد که: آیا شفاعت، فقط در دنیاست و یا در برزخ و قیامت نیز موضوعیت دارد؟ وی همچنین آثار تربیتی شفاعت را بررسی می کند. در بخش دیگر، نگارنده، شفاعت را از دیدگاه سایر ملل، ادیان و مذاهب بررسی نموده و به رواج قسمی از شفاعت مردود در بین این ادیان و مذاهب، اشاره کرده است. نویسنده، در قسمت پایانی این مجموعه به بیان ادّعای منکران شفاعت پرداخته و ضمن ایراد ادّعای بعضی از رهبران وهّابیت و ردّ استدلالات آنان به تحقیق خود پایان داده است.

ابراهیم علیه السلام اولین پیامبر صاحب کتاب آسمانی ودومین پیامبر اولوالعزم و از بزرگترین شخصیتهای الهی است که نقش تاریخ سازی او بر کسی پوشیده نیست. ازدیدگاه قرآن، ابراهیم علیه السلام در میان پیامبران دارای امتیازات ویژه ای است که باعث شده در نزد پروردگاربه عالیترین مقامات ممکن دست یابد. زندگی او سراسرمبارزه با مظاهر شرکت و طاغوت و دعوت به توحید وهدایت بشریت است. مبارزات وی گاه به صورت مناظرات منطقی و زمانی به شیوه عملی، با شکستن بتهانمود می یابد. خلوص و ایمان و استقامت شگفت انگیزقهرمان توحید، موجب شد که خداوند او را مقتدای دین باوران و امام بشریت قرار دهد و مشی او را صراطمستقیم و آیینش را دین حنیف بنامد و همه خداجویان تاریخ را مأمور به پیروی از این بزرگ پیشوای آسمانی گرداند.

با توجه به نقش غیرقابل انکار شناخت انسان نسبت به خویش، در معرفت بیشتر خداوند، افعال وصفات او بازشناسی تمای حوزه های مرتبط با بحث انسان شناسی ضروری به نظر می رسد. درتحقیق حاضر سعی بر آن بوده که آن مقدار از زوایای انسان شناسی قرآن که اصلا مورد توجه قرارنگرفته و یا توجه کمتری بدان شده است، مورد بررسی قرار گیرد. تحقیق حاضر برای پاسخ به این پرسش اصلی که صفات نکوهیده بشر از نظر قرآن، دارای چه مفهومی هستند؟ در سه فصل سامان یافته است. در فصل اول، ابتدا به طور اجمال، در پی پاسخ این پرسش هستیم که نظر انسان درباره ذات و سرشت انسانی چیست؟ و سپس نظر قرآن را در این باره جویا می شویم. آنگاه به بیان یک دسته از آیات که به مدح انسان و دسته دیگر که به ذم انسان می پردازند مبادرت می کنیم. تبیین هفت دیدگاه از اندیشمندان مسلمان در توجیه دو گانگی آیات قرآن در مورد انسان و نهایتا اینکه حق باکدام یک از آنهاست، مطالب پایانی این فصل را تشکیل می دهد. در فصل دوم، برای بازشناسی مفاهیم قرآنی مرتبط با موضوع بحث به صفات منفی انسانی که در قرآن به آنها اشاره شده پرداخته و نظرات مفسرین بر تفصیل در این باره جویا می شویم. فصل سوم را نیز به تحلیل تفصیلی دیدگاه ها اختصاص داده و مولفه های هر دیدگاه را به تفکیک بیان کرده و آنگاه هر یک از دیدگاه هارا مورد نقد قرار می دهیم.

پایان نامه ی حاضر از یک مقدمه و پنج فصل تشکیل یافته است: مقدمه: عهد جاهلیت، اخلاق عمومی، وضع فرهنگی، وضع مذهب، وضعیت اجتماعی، وضع حکومت، عظمت حضرت محمد از نظر غیرمسلمانان؛ فصل اول، کلیات: تبیین موضوع، مفردات موضوع، اهداف، پیشینه ی تحقیق، ضرورت تحقیق، روش تحقیق، سؤال های تحقیق؛ فصل دوم، سیمای فردی، نام های پیامبر در قرآن، صفات حضرت، مؤدب به تأدیب الهی، اخلاق شخصی حضرت، عبادت و عبودیت، زهد و دنیاگریزی، جهاد و شجاعت حضرت؛ فصل سوم، سیمای اجتماعی: سیره ی پیامبر در رفتار با خانواده و خویشان، سیره ی پیامبر در برخورد با مؤمنین، سیره ی پیامبر در رفتار با مشرکین و کافرین، سیره ی پیامبر در رفتار با اهل کتاب، سیره ی پیامبر در رفتار با منافقین و بیماردلان؛ فصل چهارم، فضائل و مناقب: بعثت حضرت به رسالت و نحوه ی تلقی وحی، اعجاز، عصمت، تبلیغ و دعوت، وجوب اطاعت از حضرت، شفاعت، مقامات عالیه ی وجودی حضرت محمد(ص)، امدادهای غیبی به حضرت؛ فصل پنجم، نتیجه گیری و پیشنهادها

قرآن کریم از زمان نزول تا به امروز همواره مورد توجه کسانی که در صدد فهم معارف دینی از منابع نخستین آن بوده اند، قرار داشته است. در این میان استنباط احکام فرعی دین در میان تمام مذاهب اسلامی از اتکاء بیشتری به قرآن نسبت به دیگر علوم و معارف اسلامی برخوردار بوده است، به گونه ای که همه فقها و تمام کسانی که به دنبال کشف احکام دین بوده اند به مرجعیت قرآن کریم اذعان کرده اند. استنباط از قرآن کریم از شخص نبی اکرم(ص) آغاز و با هدایت آن بزرگوار توسط صحابه و سپس تابعین پی گرفته و تا زمان حاضر استمرار یافته است در این فاصله زمانی مکاتب و مذاهب فقهی متعددی ظهور کرده اند ، اما همگی بر قرآن و حجیت نصوص و ظواهر آن برای آشنایان یا قواعد دستور زبان عربی معتقد بوده اند. در این میان برخی از اخباریان شیعه به عدم حجیت فهم از قرآن پیش از ورود دلیل روایی از ائمه معصومین نظر داده و باطنیان که همان فرقه اسماعیلیه شیعه باشند، معانی ظاهر از آیات الاحکام را به مفاهیمی دیگر تاویل برده و احکام بدست آمده از ظاهر آیات را فاقد ارزش و اعتبار می دانند. احکام بدست آمده از آیات فقهی قرآن نزد همه مذاهب اسلامی یکسان نیست. به طور قطع عواملی چند همچون: رعایت تناسب و سیاق آیات، اسباب النزول و نیز مصادیق متغیر عرف در استنباط احکام از آیات قرآن تأثیرگذار است.نیز عواملی همچون: سنت، اجماع، عقل و دیگر ادله ای که حجیت آن نزد هر یک از مذاهب به اثبات رسیده است، ممکن است پس از انعقاد معنای نخستین در فهم آیات تأثیر بگذارد و دلالت آن را به نوعی متحول سازد. اعتقاد به نسخ هم از عواملی به حساب می آید که در طول تاریخ استنباط تأثیری جدّی بر فهم احکام از قرآن کریم گذارده است. فقهاء و مفسرانی که به منسوخ بودن احکام پاره ای از آیات معتقد بوده اند، احکام دیگری را جایگزین این احکام دانسته و احکام منسوخ را لازم العمل ندانسته اند. برخی از مفسران تنها به تفسیر آیات الاحکام پرداخته و تفسیر این آیات را در مجموعه ای مجزا گرد آورده اند. از منظری دیگر می توان به این آثار به عنوان فقه مبتنی بر قرآن نگریست. تالیف در این نوع از تأملات فقهی قرآنی از دوره تابعین آغاز شده و تا عصر کنونی ادامه دارد.

در پایان نامه حاضر شیطان از دیدگاه قرآن و ادیان مختلف بررسی شده است. در ابتدا، مفهوم شیطان وتفاوت آن با ابلیس ذکر شده و سپس سقوط شیاطین،فعالیتهای شیطان بر ضد انسان، مصادیق شیطان،راه رهایی از شر شیطان و شیطان در ادیان دیگر از قبیل زردشت، یهود، مسیحیت مورد بررسی قرار گرفته است.در پایان، شبهات مختلف در ارتباط با شیطان مطرح وپاسخ داده شده است.

در این پایان نامه تدبر در قرآن و شیوه های آن موردبررسی قرار گرفته و از این موضوعات بحث شده است:زمینه های تدبر در قرآن، جایگاه و زمانهای مناسب تدبردر قرآن، معرفت و ایمان به شأن و مقام قرآن، جایگاه وزمانهای مناسب تدبر در قرآن، معرفت و ایمان به شأن ومقام قرآن، کلیدهای عام و خاص و علمی و عملی تدبردر قرآن، اصول اساسی تدبر در قرآن و مراحل تدبر درآن، اصول حاکم بر تدبر در قرآن، شیوه های تدبر وشیوه های ترتیل