جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در این پایان نامه موضوعات زیر مطرح و بررسی شده است. بررسی تاریخی مطالعات زبان شناختی درقرآن، زبان دین و زبان قرآن، عنصر زیبایی در دین واعجاز بیانی قرآن و مطالعاتی که در سده های مختلف دراین باره صورت گرفته، آواشناسی زبان قرآن و انسجام و روانی آن، و هماهنگی آیات و کدها و حروف رمز درزبان قرآن.

مباحث این پایان نامه عبارتند از: منابع قانونگذاری در اسلام یعنی کتاب و سنت، دو نمونه از بیماریهای روحی به نامهای بی خوابی و نگرانی که بوسیله هدایت سنت نبوی معالجه می شوند، مراحل تکوین انسان ازدیدگاه قرآن و سنت نبوی شامل قبل از تولد، تولد،شیرخوارگی، کودکی، بلوغ، جوانی، پیری، مرگ یا برزخ و آخرت.

پایان نامه حاضر در سه فصل تنظیم شده: 1- شرح اللّفظه و مای شارحه 2- هل بسیطه 3- هل مرکّبه. که هر فصل مشتمل بر سه بخش به ترتیب در قرآن، احادیث و سپس در اقوال مختلف گردآوری شده است.

در پایان نامه حاضر روش استدلالی قرآن کریم درخصوص اثبات خدای تعالی تبیین شده و از این موضوعات بحث به عمل آمده است: آموزش صحیح مفهوم خدا یا علم ربوبیت؛ دلایل و براهین مکفی دراثبات خالق؛ موعظه حسنه با هدف تنویر قلوب؛ جدل به برترین شیوه؛ طرد زمینه های الحاد از فکر و اعمال انسانها؛ تمثیل، تشبیه و شهادت.

نفاق از جمله مفاهیمی است که با ظهور اسلام در شبه جزیره پا به عرصه ادبیات عرب گذاشت و با ورود اسلام به مدینه به یکی از مفاهیم پدید آمده در فرهنگ اسلامی بدل گردید. از این روست که برای شناخت دقیق این مفهوم قرآن به عنوان اولین متن ظهور آن در ادبیات اسلامی مهمترین منبع مطالعه به شمار می رود. مطالعه قرآن با هدف شناخت این مفهوم ما را با عناصر اساسی معنا در این واژه آشنا می کند و نشان می دهد که در نفاق چه عناصر معنایی وجود دارد که آن را از مفاهیم مشابهی چون فسق و تقیه جدایی می بخشد. مطالعه و تجزیه و تحلیل آیات قرآن ما را متقاعد می کند که نفاق به عنوان یک پدیده اجتماعی؛ حرکتی هدفمند و خصمانه بوده است که می کوشیده تا مخالفت خود را با حاکمیت پیامبر (ص) بر مدینه مخفیانه و پنهان به سرانجام برساند و آن را منهزم نماید. بدیهی است عنصر مخالفت با حاکمیت پیامبر(ص) بر مدینه از عناصر اساسی معنایی مفهوم نفاق به شمار می رفته و درست همین عنصر مهم معنایی بوده است که آن را از مفهوم فسق کفر و شرک جدا می کرده است. با این همه در دوره های پسین اسلامی دو مفهوم فسق و نفاق سخت در هم آمیخته و مصادیق هریک به جای دیگری تلقی شده است.آنچه که مهم است این است که پیامبر(ص) به عنوان حاکم اسلامی و کسی که نوک این پیکان به سمت او نشانه رفته در مقام مقابله با این پدیده چه رفتاری در پیش گرفته و چه الگوهای رفتاری را به اطرافیان خود پیشنهاد داده است. برای یافتن این الگوی رفتاری منافقان عمدتا یک راه اساسی وجو داشته و آن مراجعه به کتب سیره و کشف آن دسته از برخوردهایی است که فراتر از برخوردی موردی پادر عرصه رفتار گذاشته است. راه دیگر نیز تجزیه و تحلیل آیاتی از قرآن است که پیامبر(ص) را به رفتاری در برابر منافقان توصیه می کند و یا رفتاری از ایشان را در برابر منافقان گزارش می نماید. بی شک از آنجا که نگاه این دو متن به پیامبر(ص) و زندگی او سخت متفاوت است طبیعی است که گزارشهای آنها نیز از سیره نبوی گاه متفاوت بوده و هریک زوایایی را نقل کرده و یا به برخی رفتارها اهمیت داده اند این تحقیق علاوه بر بررسی مفهوم نفاق در اندیشه اسلامی کوشیده است تا گزارشهای قرآن و کتب سیره را از رفتار پیامبر(ص) با پدیه نفاق بررسی کرده و میان آنها مقایسه و تطابقی ارائه نماید.

در این پژوهش بررسی و شناخت سنتهای الهی و قوانین و نظاماتی که بر کل عالم وجود بر زندگی انسان سایه افکنده مورد بررسی قرار گرفته است. پس از ایجاد هر امتی بنابر " سنت هدایت فطرت و عقل در درون و پیامبران در بیرون مبعوث می شوند و امت به هدایت تکوینی و تشریعی رهنمایی خواهند شد و در نتیجه ارسال رسل برخی از مردم هدایت خواهند شد و برخی دیگر از نعمت هدایت، خود را محروم می کنند و راه سرکشی و طغیان پیش می گیرند.و سنت امتحان و ابتلا جریان می یابد. و پس از اجرای سنت امتحان، کسانی که با دعوت الهی مقابله می کنند و راه ظلم و فساد و طغیان را پیش می گیرند مشمول سنت مجازات ( که شامل سنن مکر، استدراج، امهال) می شوند. سر انجام سنت عذاب بر آنها جریان پیدا می کند.

در این تحقیق سعی برآن است که حوزه های " ریا" در قرآن مشخص گردد و ارتباط آن با حوزه های مشابه مانند شرک؛ نفاق؛ کفر و ... مشخص گردد. برای دستیابی به این مهم از روش ایزوتسو و روش علامه طباطبایی بصورت ترکیبی بهره گرفته شد.درفصل اول به عناصر تشکیل دهنده "ریا" وارتباط حوزه های معنایی مرتبط با ریا در قرآن پرداخته ایم و این نتیجه بدست آمد که برخلاف آنچه که برخی کتب اخلاقی ذکر نموده اند ریا اعمم از نفاق است و از نظر قرآن ریا عبارتست از آنکه شخص(مسلمان؛ منافق؛ کافر یا مشرک؛ عملی را که از نظر مردم پسندیده است به نیت جلب توجه و تحسین آنها انجام دهد و هیچ انگیزه الهی برای انجام آن عمل نداشته باشد که این تعریف با تعریف اصطلاحی و لغوی ریا انطباق دارد. در فصل دوم به عوامل و ریشه های ریا از دیدگاه قرآن پرداخته ایم و مطابق آیات قرآن این نتیجه بدست آمد که ریشه های ریا عبارتند از : ‎۱- فقدان ایمان به خدا ‎۲- فقدان ایمان به قیامت و وعده های الهی ‎۳- فخرفروشی و غرور ‎۴- پیروی از هوای نفس ‎۵- فقدان ذکر و یاد الهی. بالاخره در فصل سوم به پیامدهای شوم ریا و چگونگی ریشه کن کردن آن مطابق آیات قرآن پرداخته ایم و این نتیجه بدست آمد که : پیامدهای شوم ریا عبارتند از ‎۱- حبط عمل ‎۲- محرومیت از محبت الهی ‎۳- همنشینی با شیطان ‎۴- عدم آرامش روحی ‎۵- رسوایی ‎۶- قرار گرفتن در مدار کفر و محرومیت از هدات الهی. در ادامه نیز به راههای درمان ریا با محوریت قرآن پرداخته و دیدگاه روایات و روانشناسان را نیز مطرح نموده ایم.

این تحقیق سعی در شناساندن عوامل فهم قرآن کریم و زدودن موانع از مسیر صحیح فهم قرآن کریم داشته و به تبیین سیره عملی معصومین(ع) در برخورد و تعامل با این کتاب هدایت و برنامه زندگی و نقشی که قرآن در زندگی آنها داشته و بررسی راهکارهایی که جهت فهم قرآن کریم ارائه داده اند تا به این وسیله بیشتر و بهتر از هدایت قرآن کریم بهرمند شده و به این وسیله قرآن کریم را به جایگاهی که باید در زندگی ما داشته باشد باز گردانیم. اما فرضیه هایی که در این تحقیق مورد نظر بوده اند عبارتند از: ‎۱- از دید معصومین (ع) رعایت آداب تلاوت، خشوع و اقبال قلب، تدبر و تفکر، هارت نفس، انسبا قرآن کریم از جمله عوامل فهم قرآن کریم می باشد. ‎۲- از دید معصومین (ع) اخلاق رذیله، جهل، دنیاطلبی و سوء استفاده تحمیل عقیده و تفسیر به رای از جمله موانع فهم قرآن کریم می باشد. ‎۳- قول فصل بودن قرآن کریم در اختلافات، سنجش امور با قرآن کریم، مشورت با قرآن کریم استشفاء بوسیله قرآن کریم از مهمترین دیدگاههای معصومین (ع) درباره بهره برداری عملی از قرآن کریم در زندگی است. تحقیق حاضر مشتمل بر چهار فصل است. در فصل اول عنوان کلیات مباحثی چون رابطه و لزوم مراجعه به معصومین(ع) برای فهم قرآن کریم و جایگاه قرآن کریم نزد اهل بیت (ع) و برخی مقدمات آشنایی با قرآن کریم طرح شده است. در فصل دوم به بررسی شرایط و زمینه های لازم (و نه کافی) برای فهم قرآن کریم پرداخته شده و در فصل سوم نیز برخی از موانعی که بر سر راه فهم صحیح و اصیل قرآنی وجود دارد با توجه به سیره معصومین (ع) ارائه داده شده است. و در نهایت در فصل چهارم پاره ای از کاربردهای عملی قرآن کریم در زندگی روزمره بررسی قرار گرفته است.

آنچه در این رساله آمده، حاصل تلاشی است که در آن سعی شده تا از معارف بلند کتاب هدایت، قرآن کریم نوری بر بعدی از ابعاد زندگی فردی و اجتماعی مسلمانان بیفتد و گوشه ای از زوایای زندگی در یک جامعه اسلامی روشن شود. قرآن کریم در کنار سنت و سیره معصومین(ع) انسان را در تمامی ابعاد فردی و اجتماعی به سوی کمال و رستگاری رهنمون است. بر ماست تا در حد امکان از معارف زلال آن بهره بگیریم. از صدر اسلام تاکنون زندگانی مسلمانان و حیات جامعه اسلامی به شکل های گوناگون و مذاهب دیگر پیوند خورده است و تأثیر متقابل میان آنها وجود داشته است. از انجا که شناسایی دستورات و احکام اسلامی در زمینه این برخوردها و تنش ها بخصوص میان مسلمانان و اهل کتاب در جهان معاصر بسیار راهگشا و کارساز است، این رساله سعی دارد تا با تکیه بر معارف قران کریم، به این دستورات و رهنمودها دست یافته وحقوق اهل کتاب، مسئولیت های آنان و چگونگی روابط مسلمانان با آنها را از دیدگاه قران کریم بیان نماید. در این رساله بکه تاریخچه و سیر تاریخی تنش میان ادیان از نظر قرآن کریم اشاره شده و ویژگیهای یک جامعه اسلامی که به نوعی با هدف رساله مربوطند، مورد بررسی قرار گرفته است. همچنین اهل کتاب مورد شناسایی قرار گرفته و به تقسیمات آنان و ویژگی هایشان از نظر قرآن پرداخته شده است. پس از توضیحاتی عمومی در مورد حقوق و عهد و پیمان؛ حقوق گوناگون اهل کتاب از دیدگاه قرآن با توجه به تقسیمات آنان مورد بررسی قرار گرفته و مسائل همچون جزیه، ذمه و شرایط برقراری پیمان و معاهده با آنها در حدی که به موضوع رساله مربوط می شده، بیان گردیده است. در قرآن کریم ضمن آیات مختلف به قواعد و ضوابطی عام و حاکم بر تمامی روابط و مناسبات میان مسلمانان و اهل کتاب بر می خوریم. در کنار آن، برخی از این روابط به صورت جزیی تر نیز مطرح شده اند، این قواعد و نیز جزئیات روابط مسلمانان با اهل کتاب در این رساله بیان شده و مورد بررسی قرار گرفته اند. در پایان با توجه به اهمیت مسئله مهدویت و اعتقاد تمام ادیان آسمانی به منجی موعود ، این موضوع نیز از دیدگاه مسلمانان و اهل کتاب مورد کنکاش قرار گرفته و بررسی شده است.

قرآن در آیاتی به شفا بودن خود اشاره دارد. با توجه به کاربرد واژه مرض که به طور صریح در مورد قلب به کار رفته و با توجه به اینکه قرآن خودش را «شفا لما فی الصدور» دانسته، این شفا بخشی قرآن علاوه بر بیماریهای جسمانی، بیماریهای روانی را نیز در بر می گیرد. گر چه نمی توان قلب و صدر را با نفس آدمی مساوی دانست، اما نفس، قلب و صدر را در بر می گیرد. قرآن علاوه بر اینکه مرض را به قلب نسبت می دهد، حالات و صفات منفی دیگری چون بخل، حسد، کینه، غفلت و مانند آن را به انسان می دهد، که مسلماً وجود این صفات با سلامت قلب ناسازگار است و انسانی که دارای این صفات باشد، در واقع یک بیمار روانی ست. در قرآن تعالیم ودستور العملهایی از قبیل ایمان، ذکر ، دعا، توکل وصبر به کار رفته است، که عمل به هر کدام از اینها سبب تقویت روان آدمی شده و از آلوده شدن آن جلوگیری کرده و بسیاری از بیماریهای روانی و عوارض آنها از قبیل اضطراب، ترس و دلهره را درمان می نماید. در این تحقیق آثار این تعالیم و دستورالعملها مورد بررسی قرار می گیرد.