جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

فطرت یکی از مباحث زیربنایی در حوزۀ انسان شناسی و نسبت آن با هستی است. فطرت مسئله ای است که حل آن می تواند در ابعاد مختلف فلسفی، فرهنگی و اجتماعی انسان را راهبری کند. فهم فطرت از منظر عقل با لسان برهان و از منظر نقل با لسان تبیین و تعمیق صورت می پذیرد، بررسی ساختار داخلی فطرت در نسبت با زیباییِ دانشی هستی و همچنین در بحثی عمیق تر در نسبت با فطرت هستی، مسئلۀ اصلی بحث ماست. ما در این مقاله با روش تحلیل عقلی و اجتهاد نقلی درصدد اثبات و تبیین ابعاد بینشی و گرایشی فطرت هستیم. در برهان عقلی با استناد به حکمت و نظام احسنِ خداوند و همچنین در نسبت با نظام فاعلی و غایی، فارغ از استنادات تاریخی، فطرت و اقسام چهارگانه آن اثبات شده است؛ همانگونه که در ادامه و در بحثی قرآنی و کشفی شهودی نیز، نوع خاص خلقت انسان تبیین شده است. با کمک برهان و قرآن می توان نتیجه را در سطحی وسیع تر بسط داد و در یک نظام هماهنگ فهم و گرایش فطرت را در نهاد عالم اثبات کرد.

بررسی روش های انبیاء در تربیت افراد جامعه از دیدگاه قرآن کریم است. نویسنده در فصل نخست این رساله، به تبیین معنای لغوی و اصطلاحی تربیت از دید لغت شناسان و مفسران و نیز بیان جایگاه تربیت در آموزه های دینی پرداخته و در فصل دوم اهداف تربیتی انبیاء را در قرآن بررسی نموده که عبارت اند از: تفکر و تعقل، تقوا، عدالت، حکمت، عبادت، تزکیه، اتحاد، و تقرّب به خدا. فصل سوم به ارزیابی ویژگی های مربّی اختصاص دارد از جمله: خودساختگی، انگیزه الهی، دلسوزی، صبر و استقامت، مخاطب شناسی، و صداقت و صراحت. در فصل چهارم بایستگی ها و شایستگی های تربیت را مطرح نموده و در فصل آخر روش های تربیتی انبیاء را مورد بحث قرار داده که عبارت اند از: اسوه سازی، عبرت از گذشتگان، دعوت به تعقل، انذار و تبشیر، یادآوری نعمت ها، تعظیم شخصیت متربّی، تقویت محبت، پاداش و تنبیه، توجه دادن به معاد، تربیت عملی، تذکّر، تحریک ایمان، آزمایش و ابتلا، توبه، و استفاده از قالب های مؤثر همچون تمثیل و تشبیه.

مباحث این پایان نامه عبارتند از: معنای لغوی واصطلاحی رفق و مدارا، رفق و مدارا در پرتو احادیث وآیات قرآن، رفق و مدارا در خانواده، خشم و غضب،کظم غیض از دیدگاه قرآن، عفو و بخشش از دیدگاه احادیث، سنت محبت، سنت الهی در تربیت، روش تشویق و تنبیه، آداب تنبیه.

کامل ترین مکتب تربیت در میان مکاتب مختلف، مکتبی است که سرچشمه و منبع آن وحی الهی باشد زیرا تنها خالق انسان است که آشنا با تمام ابعاد وجودی اوست و می تواند مربی هدایت گر و تربیت کننده وی باشد در حقیقت، تربیت چیزی جز تربیت دینی و مذهبی نیست و منظور از تربیت دینی نظام تربیتی مورد نظر دین اسلام می باشد. تزکیه نفس و تربیت علاوه بر این که در قرآن کریم تصریح شده است در کتاب های اخلاق و حدیث مکرر مورد توجه مربیان دین قرار گرفته است آنان با کوششی دامنه دار راه و روش تربیت را نشان بندگان خدا داده اند. وجه مشترک آیات و روایاتی که در این زمینه موجود است، آن است که همگی دنیا دوستی را مذموم دانسته و دستور به پرهیز ان داده اند و یگانه راه سعادتمندی بشر را اجرای فرامین الهی، اصلاح روابط بین خود و خدا، جامعه انسانی و جهان پیرامون او دانسته اند. این اصلاحات زمینه ای هستند برای رسیدن به قرب خداوند متعال که همانا هدف غایی تربیت و تزکیه نفس می باشد. در این میان، حتی با استفاده از نکات موجود در این آیات و با توجه به روایات، بسیاری از ویژگی ها و اصول تربیت دینی به دست می آید که این ویژگی ها خاص مکتب تربیتی اسلام به عنوان کامل ترین دین می باشد. برای رسیدن به نقطه مطلوب در تربیت دینی استفاده از ابزار مناسب و صحیح ضرورت دارد؛ این مهم در متون دینی ما مورد توجه قرار گرفته و به فراخور موقعیت زمانی و مکانی، شیوه هایی را ارائه داده اند تا آدمی در مسیر فلاح تربیت شود. البته تخلق به اخلاق پسندیده و تربیت دینی با توجه به شیوه های ارائه شده از سوی دین در گرو تلاش، تمرین، تکرار و پایداری فرد می باشد.

أطْیَبُ البَیان فی تَفْسیرِ القُرْآن، تفسیر قرآن کریم به زبان فارسی، نوشته سید عبدالحسین طیب که همه آیات قرآن را دربرمی‌گیرد و چنانکه صاحب کتاب گفته، آن را به امر حضرت مهدی (عج) نگاشته است. وی در آغاز تفسیر، ده گفتار در باب علوم قرآنی نوشته است. نثر ساده و روان، پایبندی به ظاهر آیات قرآن و وارد نشدن به تأویل، و همچنین رویکرد شیعی در تفسیر آیات قرآن کریم، برخی از ویژگی‌های اطیب البیان دانسته شده است. ویژگی‌های تفسیر: برخی روش‌ها و ویژگی‌های تفسیری اطیب البیان را این‌گونه ذکر کرده‌اند: نثر ساده و روان؛ ترجمه دقیق و عالمانه آیات؛ مقید بودن مؤلف به دلالت لفظی آیات قرآن است و پرهیز از مسائلی که منجر به تطبیق و تأویل می‌گردد.؛ بیان نظرات مفسران بدون اظهار نظر و اکثرا با مقایسه و سنجش نقل کرده است.؛ تفسیر قرآن به قرآن در تفسیر آیات؛ شرح و بسط احکام شرعی و نقل اقوال مختلف در هر باب به صورت فتوایی؛ عدم توجه به اختلاف تا آنجا که صریحا می‌گوید: بنابر آنچه ذکر شد ادلّه مشهور بر اثبات حجیت قرائات هفتگانه، هیچ قابل اعتماد نیست و تنها سیاهی قرآن که از زمان نبی (ص) تا این زمان به نحو تواتر به ما رسیده معتبر است و با شش دلیل قاطع اختلاف قرائات را رد می‌کند.؛ طرح مفصل مباحث کلامی؛ پرداختن به لغت و اشتقاق و غیر آن؛ بیان قصص قرآنی؛ نقل حکایات بعضا مذهبی؛ رجال یاد شده در این تفسیر همه مورد اعتماد شیعه است و به غیر کاری ندارد و حتی مراجعه به تفاسیر عامه را جایز نمی‌داند.؛ توجه ویژه مؤلف به مسایل اخلاقی؛ استفاده از شعر و نثر فارسی و عربی؛ بهره گیری از استدلال و احتجاج؛ جانبداری از شیعه؛ این تفسیر بر اساس مکتب تشیع نوشته شده و از نظر شیعه بسیار جانبداری می‌شود و براهین زیادی بر ردّ نظریات مخالفان تشیع و رفع شبهات وارده و اثبات مذهب امامیه دارد.؛ اندکی مباحث فلسفی، در این تفسیر به چشم می‌خورد، اما منظور اصلی مفسر نیست و در ضمن مباحث، استشهادات زیادی، به منظومه ملا هادی سبزواری دارد.؛ مؤلف برای بیان و اثبات منظور خویش از تمامی اخبار و احادیث اهل بیت (ع)استفاده می‌کند. دوره اطیب البیان در ۱۴ جلد از سوی انتشارات اسلام منتشر گردیده است. طبع جدید این اثر توسط مؤسسه سبطین در قم در سال ۱۳۸۶ش صورت پذیرفت.

مباحث این پایان نامه عبارتند از: نبوت در قرآن،امامت در قرآن، بررسی آیات امامت در قرآن از جمله آیه اولی الامر، آیه ولایت، آیه تبلیغ، آیه اکمال دین،آیه مباهله، آیه تطهیر و آیه مودت.

تحقیق حاضر در یازده بخش به این شرح تنظیم و تدوین شده است: خانواده در اسلام، بنیان روابط در خانواده، اساس روابط خانوادگی، رابطه مرد با همسر، رابطه زن با همسر، رابطه والدین با فرزندان، رابطه فرزند با والدین، نوع روابط در خانواده، عوامل مؤثر در تحکیم خانواده، فسخ روابط خانوادگی. در بخش پایانی به جمع بندی مباحث پایان نامه پرداخته شده است.

مکتب تفکیک که نشات گرفته از تفکرات مرحوم میرزامهدی اصفهانی و نظائر اوست، با تعریفی که از تاویل قرآن ارایه می دهد، تاکید دارد که فهم این تاویل ها منحصر به معصومین (ع) است و عملا هیچ امکان و جوازی برای دیگران در تاویل قرآن مگر در شرایط بسیار خاص وجود ندارد. بر اساس این دیدگاه تاویل های سایر مفسران و دانشمندان به ویژه فلاسفه و عرفا مطلقا باطل است و نباید به ورطه خطرناک تاویل قرآن نزدیک شد. به عقیده تفکیکیان تاویل برای همه آیات قرآن است، نه فقط آیات متشابه و برای فهم آن چاره ای جز رجوع به احادیث وجود ندارد. این مقاله به بررسی و نقد دیدگاه های این مکتب پیرامون تاویل قرآن پرداخته است.