جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
...جستجوی هوشمند
مرور > مرور کلید واژه ها
>
4. اصطلاحنامه سایر موضوعات
>
اصطلاحنامه علوم قرآنی
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 18137
تعارض میان «روایات منع از تفسیر به رای» و «لزوم تدبر در قرآن» از نگاه فیض کاشانی و علامه طباطبایی
نویسنده:
رحمت اله عبداله زاده آرانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده :
درک مفاهیم و بیان مقاصد آیات قرآن همواره مورد توجه مفسران و قرآن پژوهان بوده است. در این زمینه قرآن نیز خود به تأمل و تدبر در آیات دعوت نموده و این گونه بر فهم پذیر بودن کلام وحی پای فشرده است. از سوی دیگر، برخی روایات، از تفسیر به رأی و از آنچه از آن به «ضرب آیات به یکدیگر» نام برده شده، نهی نموده و گروهی بر این اساس، بهره گیری معنای یک آیه از آیات دیگر را در دایره شمول نهی یاد شده قرار داده و آن را از مصادیق تفسیر به رأی شمرده اند.فیض کاشانی و علامه طباطبایی با تبیینی درخور از روایات «منع از تفسیر به رأی» و «ضرب آیات به آیات» به خوبی از عهده بیان عدم تعارض بین این گونه روایات از یک سو و «ادله تدبر در قرآن» از سوی دیگر برآمده اند؛ اما آنچه پس از آن در نگرش هر یک رخ می نماید به گونه ای متفاوت از دیگری است. فیض کاشانی تدبر در قرآن را زمینه ای برای درک حقایق آیات و باطن الفاظ و عبارات می داند و به استناد دسته ای از روایات و اخبار برای اهل تدبر در این عرصه مجالی فراخ پیش روی قرار می دهد؛ ولی علامه طباطبایی آن را زمینه ای برای تبیین مبنای خود در تفسیر آیات به آیات قرار می دهد، و با بهره گیری از دسته ای دیگر از روایات، زوایای دیگری از تدبر در قرآن را پیش روی می نهد و بر امکان فهم مستقل آیات قرآن با توجه به مبین بودن آیات تأکید می نماید و نقش روایات در این زمینه را رهنمون کردن به سوی بهره گیری از آیات برای فهم آیات با تدبر در آنها می داند.
صفحات :
از صفحه 87 تا 98
مشخصات اثر
بررسی تطبیقی دیدگاه علامه طباطبائی با محمد عبده پیرامون محکم و متشابه قرآن
نویسنده:
فاطمه زاییان ضرونی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , کتابخانه عمومی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
چکیده
وضعیت نشر :
پایگاه اطلاع رسانی حوزه: ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی
چکیده :
چکیده این تحقیق در مورد محکم و متشابه از دیدگاه علامه طباطبایی از مفسران گران قدر قرن معاصر شیعه و دیدگاه شیخ محمد عبده مفسر معاصر اهل تسنن می باشد. البته محمد عبده پیش تر از علامه طباطبایی می زیسته است و به قول آیت الله معرفت، تفسیر المیزان تکمیل و تصحیح، تفسیر عبده و المَنار و سایر تفسیرهای معاصر است. در این تحقیق ما موضوع مورد بحث را در 4 فصل مورد نقد و بررسی قرار دادیم. فصل اول، کلیات است. بحث اصلی فصل دوم، تعریف مفاهیم از دیدگاه این دو مفسر است. ظاهراً شیخ محمد و علامه طباطبایی در تعریف محکم توافق نظر دارند، در تعریف متشابه هم تا حدودی این توافق به چشم می خورد. فصل سوم درباره حکمت متشابه است. شیخ محمد عبده سه دلیل برای این حکمت می آورد که علامه هر سه آنها را رد می کند و خود ایشان سه دلیل دیگر برای حکمت متشابه ذکر می کند. در فصل چهارم که درباره تأویل متشابهات است باز با یکدیگر اختلاف نظز دارند، علامه طباطبایی معتقد است تأویل متشابهات قابل دست یابی است اما شیخ محمد عبده می گوید: متشابهات دو دسته اند، یک دسته که تأویل آنها را جز خدا کسی نمی داند مانند کیفیت صفات خداوند، بهشت، دوزخ و ...و دسته ای دیگر که تأویل آنها با تلاش و کوشش قابل دست یابی است. البته علامه طباطبایی معتقد است که این مخالف منطوق دسته ای از آیات قرآن است که بپذیریم تأویل دسته ای از متشابهات دست یافتنی نیست. در فصل پنجم که گستره دانایان به متشابهات از دیدگاه این دو مفسر بررسی شده است باز با یکدیگر اختلاف نظر دارند البته نه در مورد گستره دانایان به متشابهات بلکه در این مورد که آیا می شود ازآیه 7 آل عمران دریافت که راسخان در علم هم تأویل متشابهات را می دانند یا نه؟شیخ محمد عبده می گوید از این آیه می توان این مسئله را دریافت اما علامه طباطبایی می گوید هر چند از این آیه نمی شود اما از آیات دیگر می توان این نکته را استنباط کرد اما هر دوی ایشان معتقدند که دانایان به متشابهات افرادی عادی هم می توانند باشند آنان که تأویل متشابهات را می دانند.
مشخصات اثر
اشارات قصص قرآن به امام مهدی(ع) و ویژگی‌های او
نویسنده:
فرزانه روحانی مشهدی، منصور پهلوان، محمد علی مهدوی راد
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
دانشگاه تهران,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی
چکیده :
یکی از گونه‌های یادکرد امام مهدی(ع) در قرآن، اشاره به حقایق مهدوی ضمن سرگذشت پیامبران و امّت‌های پیشین است. به دلایل متعدد قرآنی و روایی که در این پژوهش به آن اشاره می‌گردد، بسیاری از ویژگی‌های امام مهدی(ع) و دوران ظهور ایشان ضمن آیات قصص قرآن بیان شده است. در واقع آیات و روایات منظرهایی را به روی ما گشوده‌اند که با نگریستن از آن منظرها به قصص قرآن می‌توان اشارات قرآن را به امام مهدی(ع) و روزگار ظهور، دریافت. آنگاه با تدبّر در آیات قصص آدم، نوح، ابراهیم، یوسف، موسی(ع) و عیسی(ع) از این منظرها، اشارت‌های قرآن به امام مهدی(ع) استنباط می‌شود. مقام خلافت، پنهان بودن ولادت، طول عمر، غیبت، ابتلاء قوم، عذاب کافران قوم و نجات مؤمنان از جمله حقایقی هستند که قصص قرآن بدان اشارت دارد.
صفحات :
از صفحه 59 تا 81
مشخصات اثر
معنا و قلمروی جامعیت دینی قرآن در پرتو آرای مفسران
نویسنده:
حمزه حاجی، مهدی مهریزان
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ساوه: دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی
چکیده :
صفات و ویژگی های قرآن کریم، همواره محل اندیشه ورزی میان مفسران و متکلمـان اسلامی بوده است. این مقوله در تفاسیر قرآن در سطح وسیعی، ذیل آیات مربوط به قـرآن، نظر مفسران با گرایشهای مختلـف تفسـیری را بـه خـود جلـب کـرده اسـت. یکـی از ایـن ویژگیها، قلمروی جامعیت قرآن است کـه جـزو باورهـای بنیـادین مسـلمانان قـرار دارد و همواره، بالاخص در دوره معاصر مورد توجـه مفسـران و قـرآن پژوهـان بـوده اسـت. تعیـین قلمروی جامعیت قرآن بدان جهت حائز اهمیت است که از مبانی مهم فهم وتفسیر قـرآن بـه شمار می آید و قبول یا انکار هر قلمرویی در فهم و تفسیر قرآن تاثیرگذار است .در این مقاله سعی بر آن است کـه نخسـت، دیـدگاه هـای اندیشـمندا ن اسـلامی و مفسـران قرآن با گرایشهای مختلف تفسیری در خصوص قلمروی جامعیـت قـرآن ، مـورد بررسـی قـرار گیرد و سپس ضمن ارائه دیدگاه برگزیده در این زمینه، به کیفیت بیانگری قرآن پرداخته شود.
صفحات :
از صفحه 93 تا 126
مشخصات اثر
مفهوم امامت در قرآن با تاکید بر بررسی تطبیقی مراتب امامت و نسبت آن با نبوت در اهم تفاسیر اشاعره و شیعه امامیه
نویسنده:
مجید معارف، جلیل پروین
نوع منبع :
مقاله , مدخل مفاهیم(دانشنامه مفاهیم) , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: انجمن علوم قرآن و حدیث ایران,
چکیده :
«امام» در لغت به هر آن چیزی یا کسى گفته مى شود که مقدم (پیشرو) و مقتدا (پیشوا) باشد. بررسی مصادیق و مفهوم واژه امام در قرآن حکایت از این دارد که همین معناى جامع لغوی در جمیع کاربردهای آن در قرآن محفوظ بوده، تفاوت صرفا در نوع و مرتبه مقتدایی است. همچنین، بررسی و نقد دیدگاه های مفسران فریقین این مطلب را به اثبات می رساند که برخلاف دیدگاه فخررازی، آلوسی و کثیری از مفسران اهل سنت که به «رابطه عینیت و این همانی بین اعلاء مرتبه انسانی امامت با نبوت» قائل هستند، «غیریت و فوقیت مقام امامت» نسبت به نبوت و رسالت قطعی بوده، نسبت اعلاء مرتبه انسانی امامت و نبوت نسبت عموم و خصوص من وجه است. و نهایتا با توجه به دلایل و مقدماتی که در مقاله ذکر شده، مراتب امامت در قرآن به ترتیب عبارت است از: 1- لوح محفوظ 2- کتب آسمانی به ویژه قرآن 3- امامت کلیه ای که فوق نبوت و رسالت است. 4- امامت نبوت و رسالت 5- امامت انسان های پیشتاز در تقوا که البته خود مقوله ای ذومراتب است.
صفحات :
از صفحه 1 تا 19
مشخصات اثر
انسجام مضمونی آیات و سوره های قرآن؛ رهیافتی برای فهم بهتر قرآن
نویسنده:
ایوب اکرمی، محمدجواد اسکندرلو
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها,
چکیده :
از رهیافت های مهم در برخی تفاسیر متقدم و متاخر، انسجام مضمونی قرآن است. این مقاله ضمن معرفی معیارهای انسجام مضمونی، این نکته را بررسی می کند که هریک از آنها تا چه میزان و با چه اسلوبی، پیوستگی محتوایی قرآن را تحلیل می کنند. گرچه برخی نظریه های وحدت مضمونی از نوعی ابهام و ناهماهنگی رنج می برند و دچار پیش داوری و در مظان تفسیر به رای اند؛ اما این رهیافت با دفاع از معناداری ترتیب فعلی قرآن، توقیفی بودن آیات سوره ها، تاکید به روش تفسیر قرآن به قرآن و نیز به کارگیری بجا و باقاعده معیارهای انسجام مضمونی، گویای امکان توسعه و سازگاری درونی معانی قرآن و وحدت مضمونی آن است، از این رو می تواند رهیافتی برای فهم بهتر قرآن و ناظر به غرض تفسیر به کار گرفته شود.
صفحات :
از صفحه 65 تا 93
مشخصات اثر
حیات برزخی از منظر حکمت متعالیه، قرآن و سنت
نویسنده:
علی محمد قاسمی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی,
چکیده :
بدن ابزارى براى نفس مجرّد انسانى است که به وسیله آن مى‌تواند استعدادهاى نهفته خود را متبلور و شکوفا سازد. نفس، پس از قطع علاقه از بدن، در وعائى دیگر به نام عالم «برزخ» یا عالم «مثال»، با تعلق گرفتن به «قالب مثالى» یا «جسم برزخى»، به حیات خود ادامه مى‌دهد؛ حیاتى که همراه لذایذ یا رنج‌هاى ویژه‌اى است که نتیجه افکار، عقاید، اعمال، صفات و ملکات راسخ در نفوس در طول حیات دنیوى خواهد بود. این نوشتار، ابتدا به اثبات برزخ، از منظر حکمت متعالیه، قرآن و سنّت مى‌پردازد، سپس به برخى ویژگى‌هاى برزخ و برزخیان اشاره مى‌کند، و آن‌گاه دیدگاه برخى از فلاسفه را که معتقدند در برزخ، «تکاملى براى افراد وجود ندارد» به نقد کشیده است. نویسنده معتقد است فلسفه، هرگز نمى‌تواند مدعى شود که براى برزخیان ارتقاى درجه و تکامل یا سقوط بیشتر امکان ندارد، به علاوه این دیدگاه نه تنها مخالف بسیارى از روایات وارده در مورد عالم برزخ است، که با ظاهر برخى از آیات شریفه قرآنى نیز سازگارى ندارد.
صفحات :
از صفحه 53 تا 85
مشخصات اثر
نقش خواص در سقوط جامعه اسلامی از منظر قرآن و حدیث در سال‌های منتهی به واقعه عاشورا
نویسنده:
یدالله ملکی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF چکیده
وضعیت نشر :
ساوه: دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه,
چکیده :
نخبگان و خواص هر جامعه که در دو جبهه «حق» و «باطل» مبارزه می کنند، نقش بسیار مهی در جهت گیری مردم در رخدادهای گوناگون دارند. آنچنان که اگر خواص اهل حق بتوانند به تکالیف الهی در «هدایت و تربیت» توده ها عمل کنند، سعادت دنیا و آخرت مردم تامین می شود، ولی اگر به دلایل مختلف، از انجام وظایف خود شانه خالی کنند، جبهه باطل به میدان آمده و «سقوط» جامعه را رقم می زند. واقعه عاشورا تنها نیم قرن پس از رحلت رسول خدا (ص) و در حالی رخ داد که شمار زیادی از صحابه پیامبر (ص) - که بیشتر آنان را در زمره خواص می شناسیم - در قید حیات بودند، اما حسین بن علی (ع) در مبارزه با جبهه باطل، تنها ماند و در صحرا ی کربلا همراه نزدیک به یکصد تن از خانواده و یاران وفادارش به شهادت رسید. ما در این نوشتار، بر اساس آیات قرآن، روایات و منابع تاریخی، نقش خواص را در سقوط جامعه اسلامی بررسی می کنیم.
صفحات :
از صفحه 113 تا 140
مشخصات اثر
نقش وراثت در سرنوشت انسان از منظر قرآن و حدیث
نویسنده:
حمیدرضا بصیری، مریم گوهری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه علامه طباطبایی,
چکیده :
یکی از عوامل غیرقابل انکار در سرنوشت انسان، قانون وراثت است. خصوصیّات روحی و اخلاقی همچون ویژگی‌های جسمانی از طریق عوامل وراثتی (ژن‌ها) از والدین به فرزندان منتقل می‌شود. برخی قایل به نقش انحصاری وراثت در تعیین سرنوشت انسانمی‌باشند، ولی از منظر برخی دیگر، قانون وراثت تنها به منزلة یک بستر است و به نحو اقتضا در اعمال فرد اثر دارد نه به نحو علّیّت تامّه. از این رو، تحت تأثیر عوامل محیطی به خصوص شیوه‌های تربیتی قابل تقویت یا تضعیف است، مضاف بر آنکه ارادة انسان نیز تأثیر بسزایی در سعید یا شقی شدن او دارد. در این تحقیق تلاش شده تا جایگاه وراثت در سرنوشت انسان از دیدگاه دانش ژنتیک، قرآن و روایات بررسی شود و این نتیجه حاصل شده که عامل وراثت حاکم بر سرنوشت انسان نیست و نقش انحصاری در تعیین آن ندارد و در نتیجه، افراد با هر نوع وراثتی قابل تربیت و مکلّف است و یکی از اهداف بعثت انبیاء نیز تقویت سرمایه‌های موروثی پسندیده و اصلاح زمینه‌های موروثی ناپسند می‌باشد.
صفحات :
از صفحه 105 تا 128
مشخصات اثر
جایگاه و مدت استقرار جنین در رحم از دیدگاه قرآن، حدیث، و علم جنین شناسی
نویسنده:
شهناز رضوی، محمدهادی امین ناجی، زهره کامکار
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی,
چکیده :
در مقاله حاضر به جایگاه جنین در داخل رحم و نقش آن در رشد و تکامل جنین، اهمیت رشد جنین در ظلمات ثلاث رحم، ضرورت تاریکی و ظلمت در رشد جنین، مراحل تکوینی آن جهت جلوگیری از فساد نطفه و پرورش آن، و همچنین طول مدت بارداری از دیدگاه قرآن، حدیث، و علم جنین شناسی پرداخته شده است. با شناخت ویژگی های مکانی و زمانی لازم جهت رشد و تکامل جنین انسان که جلوه ای از شگفتی های قرآن است ایمان و اعتقاد به صاحب جهان خلقت «خداوند باری تعالی»، پیامبر خاتم و معجزه جاودانه اش قرآن کریم، در جسم و جان خواننده بیش تر خواهد شد.
صفحات :
از صفحه 23 تا 38
مشخصات اثر
  • تعداد رکورد ها : 18137