جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب «الگوی شادی از نگاه قرآن و حدیث» نوشته حجت الاسلام و المسلمین محمدمحمدی ری شهری به دو زبان عربی و فارسی از سوی سازمان چاپ و نشر دارالحدیث منتشر شد. این کتاب حاوی 9 فصل است که عبارتند از: فصل یکم با عنوان درآمدی بر «الگوی شادی در اسلام». در این فصل این عناوین آمده است: مبارزه با آفت‏های شادی؛ درمان بیماری نگرانی‏های ناروا؛ به کار بستن عوامل شادی‏آفرین؛ تلاش برای شادکامی دیگران؛ رعایت آداب شادی. عنوان فصل دوم: نگاهی عمومی به شادمانی و اندوه؛ فصل سوم: موانع شادمانی؛ فصل چهارم: درمان اندوه؛ فصل پنجم: عوامل شادمانی؛ فصل ششم: شاد کردن و غمگین ساختن؛ فصل هفتم: آداب شادمانی؛ فصل هشتم: غصّه‏هایی که شادی به دنبال می‏آورند؛ فصل نهم: شادی‏هایی که اندوه در پی می‏آورند. در پیش‏گفتار کتاب آمده است: «اضطراب و نگرانی، مهم‏ترین مشکل انسان عصر حاضر است و به همین خاطر، از دوران کنونی، به «عصر اضطراب» یاد می‏شود. فرد مضطرب، با «احساس رنج‏آوری» دست و پنجه نرم می‏کند که به یک موقعیت ضربه‏آمیز کنونی یا به انتظار خطری از ناحیه چیزی نامعیّن، وابسته است. در چنین وضعیتی، فرد مضطرب، احساس ناایمنی یا تهدید می‏کند که منبع آن به روشنی قابل درک نیست. اضطراب، شامل احساس عدم اطمینان، درماندگی و برانگیختگی فیزیولوژیک می‏گردد. شخصی که مضطرب است، از عصبی بودن و تنش و بی‏قراری و تحریک‏پذیری شکایت می‏کند و اغلب در به خواب رفتن، مشکل دارد. شخص مضطرب ، به آسانی خسته می‏شود، و حالاتی چون: دل‏آشوبی، سردرد، تنش عضلانی و اشکال در تمرکز فکر دارد». در بخش دیگری از کتاب آمده است: شادی، بهترین و گواراترین بخش از زندگی توأم با موفقیت و خوش‏بختی است؛ زندگی‏ای که در قرآن، از آن، با عنوانِ «حیاتِ طیّبه» یاد شده است. بر این اساس، شاد زیستن، یکی از بزرگ‏ترین دستاوردهایِ اجرای رهنمودهای این کتاب آسمانی در زندگی است. به سخنِ دیگر، اسلام، برای زندگی انسان، از نظر اعتقادی، اخلاقی و عملی اصول و برنامه‏هایی را ارائه کرده که اگر به طور دقیق اجرا شوند، حیات طیّبه و بهترین زندگی‏ها را که همراه با آرامش، رضایت و سرور و شادی اند، برای انسان به ارمغان می‏آورند و چنین شخصی، مخاطب این سخن خداوند منّان قرار می‏گیرد که: «یَا أَیَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ * ارْجِعِی إِلَی رَبِّکِ رَاضِیَةً مَّرْضِیَّةً. ای روح آرامش یافته! خشنود و پسندیده به سوی پروردگارت باز گرد». بررسی دقیق آموزه‏های اسلامی در باره شادی، نشان می‏دهد که این آیین، بهترین الگوی شادکامی را تقدیم جامعه بشر نموده است. در این نوشتار، با بهره‏گیری از متن ره‏نمودهای قرآن و احادیث اسلامی، اصول و مبانی الگوی شادی در اسلام ارائه می‏شوند؛ امّا پیش از آن، لازم است که مباحثی چون: تعریف شادی، شادی از نگاه علم روان‏شناسی، و شادی از منظر اسلام، مورد بررسی قرار گیرند.

نفحات الإعجاز في رد الكتاب المسمی حسن الإيجاز تألیف آیت‌الله سيد ابوالقاسم خوئى(ره) می‌باشد. كتاب پيرامون برخى از شبهات در مورد مسالۀ اعجاز قرآن كريم نوشته شده است.مؤلف كه از مراجع بزرگ عالم تشيع و دانشمندان علوم قرآنى محسوب مى‌شود اين كتاب را در پاسخ به يك كتابى به نام «حسن الايجاز» نوشته است و اشكالاتى را كه نویسنده به معجزه بودن قرآن وارد نموده، پاسخ داده است. وى در ابتدا پيرامون معجزه بودن قرآن و تحدى آن سخن گفته، آنگاه برخى از ادعاهاى كتاب «حسن الايجاز» را جواب مى‌دهد.مانند اين ادعاها كه در قرآن نسبت به بيان اخبار گذشته، اشتباهاتى وجود دارد و يا اينكه:اعجاز قرآن منحصر است به اخبار گذشته.و يا اينكه ممكن است بشر بتواند مانند قرآن را بياورد.و يا برخى از آيات كه از آنها تناقض گويى قرآن فهميده مى‌شود. وى با بيان اين موارد به پاسخ گويى آنها بر آمده و توضيح مى‌دهند كه اكثر اشكالات، توهم نویسنده و عدم درك صحيح ايشان از مباحث مربوطه مى‌باشد. لازم به ياد آورى است كه نویسنده كتاب حسن الايجاز شخص مجهول و مشکوک ى با نام مستعار نصيرالدين حسن ظافر مى‌باشد.(طبقات مفسران شيعى، ج 5، ص 210، عقيقى بخشايشى) كتاب داراى يك مقدمه و 8 فصل(امر) مى‌باشد كه فهرست مطالب آن به قرار زير است: فصل اول: رد ادعاى اينكه:بشر عاجز و ناتوان از آوردن مثل قرآن نيست(و مى‌تواند مثل او را بياورد) فصل دوم: دلالت اعجاز بر وحى دلالت عقلى است فصل سوم: ظهور معجزه براى عالم و جاهل فصل چهارم: مطابقت داشتن بلاغت با مقتضاى حال فصل پنجم: ابطال كردن ادله‌اى كه توهم شده دلالت بر عدم بلاغت قرآن مى‌كند فصل ششم: ابطال كردن ادعایى كه مى‌گويد:اعجاز قرآن كريم فقط در مورد اخبار گذشته است. فصل هفتم: ابطال كردن ادعایى كه مى‌گويد در قرآن كريم سخنانى وجود دارد كه از جنّ و انس گرفته شده است. فصل هشتم: در ابطال كردن آنچه كه توهم شده مبنى بر اينكه در اخبار گذشته كه از طرف قرآن نقل شده اشتباهاتى وجود دارد.

التأويل في التفسير بين المعتزلة و السّنة نوشته دكترالسّعيد شنوقة، استاد زبان عربى در دانشگاه الطارف الجزائر، و به زبان عربى است. اين كتاب به بررسی «تأويل» از ديدگاه معتزله، با محوريت تفسير كشاف زمخشرى، و ديدگاه اهل سنّت مى‌پردازد. البته مباحث كتاب منحصر به كتاب كشاف نيست بلكه موضوع از ديدگاه هردو گروه معتزله و اهل سنت مورد بررسى قرار مى‌گيرد و نقد و ردّيه‌هاى اهل سنت بر معتزله مطرح مى‌شود. مراد نویسنده از واژۀ «تأويل» اجتهاد و إعمال رأى در تفسير است. معتزله در مقام تأييد و انتصار اصول خمسه خود؛ یعنى توحيد، عدل، وعد و وعيد، منزلة بين المنزلتين و امر به معروف و نهى از منكر به تأويل آيات قرآن روى آورده‌اند و در اين بين زمخشرى لغت و نحو را در تحكيم و تثبيت تفكر اعتزالى به خدمت گرفته است. زمخشرى در «الكشاف» کوشيده است برخى از مفردات يا عبارات را كه با عقيدۀ او سازگار نبوده به نحوى توجيه كند. برخى فرضهاى مجازى و ديرياب در اين تفسير يافت مى‌شود كه مفسر به اين وسيله مى‌كوشد. از اعتقادات اعتزالى خود دفاع كند. اما اهل سنّت، عليرغم اعتراف به جايگاه علمى اين تفسير، از آراء اعتزالى آن دل‌خوشى ندارند. در اين كتاب به بحث و بررسى دربارۀ «تأويل»هاى صورت گرفته در تأييد اصول خمسه معتزله پرداخته شده و ردّيه‌هاى اهل سنت بر ايشان بيان شده است. نویسنده در آغاز به مباحثى چون معناى لغوى و اصطلاحى تفسير، فرق تفسير با تأويل و معناى لغوى و اصطلاحى تأويل، مراحل اساسى تفسير يعنى تفسير در عصر صحابه، عصر تابعين، عصر تابعين تابعين و ويژگى‌هاى تفسير در هريك اين سه مرحله، پيدايش فرق اسلامى، انواع تفسير (تفسير مأثور و تفسير به رأى) مى‌پردازد. پس از آن به عوامل ظهور فرقه معتزله، تبيين اصول خمسه ايشان و نيز بررسى تفسير از ديدگاه معتزله پرداخته مى‌شود. در ادامه به بررسى مذهب اعتزالى با توجه به تفسير كشاف زمخشرى پرداخته و چگونگى استخدام لغت و نحو توسط زمخشرى برای تثبيت افكار و عقايداعتزالى توضيح داده شده است. همچنين كيفيت بهره‌گيرى زمخشرى از نص قرآنى و قرائت‌هاى متناسب با تفكر اعتزالى و نيز كاربرد مجاز و تشبيه در تأويل آيات قرآنى برای تثبيت عقايد عتزالى و نيز تأويل آيات با دليل عقلى مورد بحث و بررسى قرار گرفته و ردّيه‌هاى اهل سنت بر اين تأويلات نيز بيان شده است. كتاب حاوى مقدمه‌اى از استاد دكتر مختار الاحمدى، مقدمه مؤلف و دو باب ذيل، كه هركدام مشتمل بر فصولى است و نيز يك خاتمه مى‌باشد: الباب الاول: «الفكر الاعتزالى». اين باب داراى سه فصل به شرح ذيل است. الفصل الاول: في التفسير و الفرق الاسلامية، كه عناوينى چون: التفسير و التأويل، الفرق بين التفسير و التأويل، المراحل الاساسية للتفسير و ظهور الفرق الاسلامية را دربردارد. الفصل الثاني: في المعتزلة و اصولهم. داراى عناوين ذيل مى‌باشد: عوامل ظهور المعتزلة، تسمية المعتزلة، الاصول الخمسة، في الأسس العامة لعلم الكلام و الأدلة. الفصل الثالث: التفسير عند المعتزلة، به مباحث ذيل مى‌پردازد: التفسير في إطار الأصول الخمسة و التفسير بالرأى قبل الزمخشري. الباب الثاني: «المذهب الاعتزالي في كشاف الزمخشرى» حاوى سه فصل ذيل مى‌باشد: الفصل الاول شامل دو عنوان: التأويل بالدلالة اللغوية و التأويل بالاعراب(النحو) مى‌باشد. الفصل الثاني: مباحث ذيل را دربردارد:التأويل بالدلالة اللغوية و التأويل بالحمل على المجاز و التشبيه و تأويل التجسّم. الفصل الثالث: التأويل بالاستدلال العقلي. در پایان هم فهرست منابع مورد استفاده مؤلف و فهرست موضوعات كتاب درج شده است. كتاب به قلم دكتر السعيد شنوقة، استاد زبان عربى در دانشگاه الطارف، الجزائر نگاشته شده و در قطع وزيرى با جلد شوميز در 467 صفحه توسط انتشارات «المكتبة الأزهرية للتراث» قاهره منتشر شده است. نوبت چاپ و سال انتشار كتاب نامعلوم است.