جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫پژوهش حاضر در پاسخ به مسأله عدالت تمام صحابه پيامبر اسلام(، با روش توصيفي ـ تحليلي، اوصاف و ويژگي‌هاي مذکور درباره صحابه را بررسي کرده، و اين فرضيه را پي‌گيري مي‌کند که بر اساس ديدگاه قرآن، صحابه همگي عادل نيستند. اهل سنت با معيارهاي متفاوت، تعاريف گوناگوني را از صحابه ارائه داده‌اند. برخي از اين علما ملازمت کوتاه‌مدت با پيامبر، و حتي يک ساعت را در صدق معناي صحابي کافي دانسته‌اند؛ اما از نظر شيعه، صحابي به کساني اطلاق مي‌شود که پيامبر اسلام( را ملاقات نموده، به او ايمان آورده و با ايمان از دنيا رفته باشند. ماده "صحب" 107 مرتبه در قرآن به‌کار رفته است، که 78 مرتبه آن به‌صورت اصحاب‌النار، اصحاب‌الجنه و امثال آن است. قرآن در بيانات خود به طبقات مختلفي از اصحاب مانند پيشگامان نخستين، بيعت‌کنندگان زير درخت، تنگ‌دستان مهاجر، اصحاب فتح، منافقان شناخته‌شده، منافقان پنهان، جاسوسان دشمن، فاسقان، افراد سست‌ايمان، تسليم‌شوندگان غيرمؤمن و مؤلفه القلوب، اشاره کرده است. علماي اهل سنت نيز طبقه‌بندي‌هاي مختلفي را از اصحاب ارائه کرده‌اند، که همين مسأله نشان‌دهنده اعتراف ضمني آنان بر وجود تفاوت و اختلاف درجات ميان صحابه است، که ادعاي آنان مبني بر عدالت تمام صحابه را زير سؤال مي‌برد. اما از نظر شيعه، صحابي بودن و درک محضر پيامبر، به‌تنهايي براي کسي مصونيت نمي‌آورد؛ بلکه درجات آنان بر حسب اعمالشان متفاوت است. بنابر اين، صحابه شامل دو گروه برجستگان و ساير صحابه مي‌شود، که گروه دوم منافقان و طعن‌زنندگان را در بر مي‌گيرد. صفات مثبت صحابه در قرآن شامل ايمان، بيعت، خلوص، هجرت، اقدامات اجتماعي صحابه همچون انفاق و صفه‌نشيني، ايثار و فداکاري مي‌شود. ارتداد، نفاق، فسق، ماجراي احد و نزول آيه در مذمت برخي صحابه با مصاديق مختلف نيز از صفات منفي برخي صحابه است. در نتيجه، آن‌چه علماي اهل سنت درباره عدالت صحابه گفته‌اند با منطق قرآن و روايات صحيح اسلامي سازگاري ندارد.

---

‫نويسنده در اين تحقيق که به زبان اردوست، در پنج فصل به صورت اجمال، به تجزيه و تحليل مهم‌ترين مسايل مربوط به علوم قرآني و نيز طرح و مصاديق برخي از علوم قرآني مطرح شده در تفسير و علوم قرآني شيعه اماميه، پرداخته است. در فصل اول، به بحث درباره نسخ و احکام ناسخ و منسوخ و نيز به شرايط ناسخ و منسوخ و مصاديقي از آن اختصاص دارد. نويسنده در فصل دوم، ابتدا به بحث در مورد محکم و متشابه پرداخته و سپس احکام مربوط به تفسير و تأويل قرآن، مفهوم آيه هاي محکم و متشابه، تقسيم صفات خداوند به ثبوتيه و سلبيه را پژوهش کرده است. تفسير برخي از اصطلاحات و مفاهيم پيچيده قرآن، مانند تفسير و تأويل عرش، کرسي، استوا، فوقيت خداوند و برخي ازآيه هاي قرآني مربوط به جبر و اختيار و عدل الهي از ديگر مباحث فصل دوم مي باشد. در فصل سوم، بحث مربوط به وجوه و نظائر و احکام آن؛ همچنين ديدگاه‌هاي مفسران شيعه و اهل سنت در اين زمينه منعکس شده است. فصل چهارم، به بررسي اعجاز قرآن و مباني و ابعاد معجزه بودن قرآن کريم از لحاظ فصاحت و بلاغت برجسته آن؛ و نيز به ترسيم اعجاز علمي و تشريعي و اعجاز بياني قرآن کريم پرداخته است. در فصل پنجم، ضمن بررسي مسأله تحريف قرآن، به دلايل عقلي و نقلي عدم تحريف قرآن از منظر علماي شيعه و اهل سنت اشاره شده؛ همچنين برخي از اتهامات وارده به شيعيان در اين زمينه پژوهش گرديده و به اين اتهامات پاسخ داده شده است. نويسنده در ادامه تاريخچه علوم قرآني و تاريخ تدوين آن را ارائه کرده و مباحثي در مورد ماهيت وحي و نزول قرآن، جمع قرآن، قرائات قرآن و حجيت قرائات مطرح نموده است.

‫چکیده الکترونیکی در پیوستها موجود می باشد