جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

تحقیق بر آن است تا با توجه به آیات قرآن و روایات معصومین ( ع ) به بررسی آثار گناه بپردازد . برای رسیدن به هدف نهایی تحقیق (بررسی آثار گناه) اهداف ویژه ای شامل ؛ بررسی معنا و مفهوم گناه ، بررسی زمینه های به وجود آورنده ی گناه ، بررسی کیفیت برزخ و قیامت و بررسی آثار بسیاری از گناهان که در قرآن به آن ها صراحتاً اشاره شده در دنیا و برزخ و آخرت طراحی گردیده است . برای رسیدن به این اهداف سؤالاتی به شکل زیر مطرح شده است : معنا و مفهوم گناه چیست ؟ زمینه های به وجود آورنده ی گناه کدامند ؟ گناهانی که در قرآن به آن ها اشاره شده دارای چه آثاری در دنیا و برزخ و آخرت هستند ؟ با توجه به ماهیت ، اهداف و امکانات موجود روش تحقیق توصیفی _ تحلیلی برای انجام پروژه انتخاب شده است . پس از گردآوری اطلاعات و تجزیه و تحلیل آن ها نتایج ذیل بدست آمده است : گناه همان نافرمانی و انجام عملی بر خلاف قانون و یا سرپیچی از قانون است و بنا بر نظر عدّه ای گناه هر کاری را شامل می شود که انجام آن ناروا باشد و در پیش اهل شرع نیز عبارت است از اینکه مکلّف امری نامشروع مرتکب گردد . گناهان دارای زمینه های در وجود انسان یا خارج از آن هستند و هر کدام دارای آثاری هستند که در زندگی دنیوی و برزخی و در حیات اخروی انسان تأثیر زیادی دارند ، که در یک دسته بندی آثار هر گناه به آثار دنیوی ، برزخی و اخروی تقسیم می شود و این آثار شامل آثار مادی و آثار معنوی می شوند و با اعمال انسان دارای رابطه ی قوی هستند ، به گونه ای که کیفر هر گناه خود آن گناه است که به این شکل تجسم یافته است و نهایتاً با توجه به اینکه هر عملی عکس العملی دارد هر گناهی هم دارای اثری متناسب با آن گناه است . محقق در انجام این پروژه با محدودیت هایی چون : تکراری بودن مطالب مطرح شده در این باره در کتب مختلف و نداشتن زمان کافی برای بررسی بیشتر مطالب و عدم وجود کتبی که به بحث و بررسی عمیق در مورد آثار گناهان در برزخ پرداخته باشند روبرو بوده است . و پیشنهاد می گردد در این زمینه تحقیقاتی چون : بررسی بیشتر در مورد کیفیت برزخ و عذاب های برزخی و همچنین تحقیقات دقیق تر و جزئی تر در مورد هر کدام از گناهان به صورت جداگانه صورت گیرد ..

مباحث اصلی این پایان نامه در پنج گفتار تدوین شده اند. در گفتار اول تعریف صدق و صادق و انواع صدق از دیدگاه قرآن و حدیث و مفسران و متکلمان بررسی شده است. در گفتار دوم صدق به عنوان یکی ازاوصاف باریتعالی مورد تحقیق قرار گرفته و نظرمتکلمان امامیه، معتزله و اشاعره درباره آن بیان شده است. گفتار سوم به بررسی معجزه به عنوان شاهدصدق مدعای پیامبران اختصاص دارد. گفتار پنجم درباره صداقت به عنوان یکی از فضائل اخلاقی است.

موضوع این پایان نامه بررسی تقوا از دیدگاه قرآن و روایات است. اهدافی که این موضوع دنبال می کند کشف حقیقت تقوا جایگهاه ارزشی آن در رسانیدن انسان به کمال؛ و همچنین آثار پربرکت و نتایجی که با داشتن تقوا نصیب انسان پرهیزگار می شود. دیگر بررسی عوامل و زمینه هایی که مانع دستیابی انسان به تقواست و پیامدهای سویی که در اثر بی تقوایی گریبان گیر فرد و جامعه می شود. این مجموعه شامل چهار بخش است، در نخستین بخش آن به بیان تقوا از نگاه قرآن و بزرگان و حقیقت و اهیمت تقوا پرداخته شده است. بخش دوم درجات تقوا و آثار دنیوی و اخروی آن ارائه شده و بخش سوم در ارتباط با عوامل و موانع تقواست، که در این بخش به راتباط تقوا با مکارم اخلاقی دیگر از قبیل ایمان و ورع و .. اشاره شده و چند مورد از علل ایجاد تقوا از قبیل عبادت، عدالت، و نیز عوامل و آثار بی تقوایی بیان شده است. بخش چهارم به توصیف پرهیزگاران و شرح و توضیح مختصر خطبه ی همام در نهج البلاغه پرداخته ام. در این نوشته که واژگان کلیدی آن ( تقوا، متقین، پارسیان، پارسایی، پرهیزگاری) می باشد سعی شده با عنایت به آیات و روایات از منابعی چون بحارالانوار، اصول کافی، غرر الحکم و ... مباحث فوق بررسی شود.

در این تحقیق با هدف بررسی آیات استشهادی معتزله در زمینه اعتقادات اعتزالی ابتدا به بیان مباحث عامی درباره علم کلام و تاریخچه ظهور معتزله پرداخته شده، سپس آیات مورد استشهاد معتزله ذیل این موضوعات بررسی شده است: توحید، عدل، زندگی اخروی، وظیفه اجتماعی انسان. در پایان جایگاه مباحث قرآنی در اندیشه معتزله بیان گردیده است.

تحقیقی که در مقابل شماست، با عنوان بدعت در قرآن و سنت می باشد که به بررسی مباحثی پیرامون بد عت پرداخته است. در فصل اول به بررسی مفهوم لغوی و اصطلاحی بدعت اقدام شده است و در نهایت، بدعت به معنای داخل نمودن چیزی که در دین نیست، در دین معرفی شده است. در فصل دوم با عنوان مصادیق بدعت، به ذکر مواردی که در کتاب و سنت و کلام علمای دین، به عنوان بدعت معرفی شده است پرداخته شده تا با شناخت برخی از مصادیق بدعت، تعریفی که از بدعت در فصل پیش به دست داده شده، وضوح بیشتری به خود بگیرد. فصل سوم با نام توهمات بدعت، مواردی را یاد آور شده است که به اشتباه نام بدعت بر آنها نهاده شده است. وکوشش شده است تا با ذکر دلیل، این توهمات رفع شود. در فصل چهارم با عنوان تقسیم بندی های بدعت، انواع قسمت بندی هایی که برای بدعت ذکر شده است را مطرح نموده وصحت و سقم آن را مورد بررسی قرار داده ایم. در فصل پنجم به احکام فقهی بدعت و ادله حرمت و مسایل فقهی پیرامون آن، از جمله بر خورد با بدعتگذار و توبه بدعتگذار پرداخته شده است. و بالاخره در فصل ششم با نام علل و انگیزه های بدعتگذاری، به مواردی چند از اهم انگیزه های بدعتگذاری اشاره شده است تا با شناخت آنها، از گرفتار شدن در دام بدعتها بر کنار بمانیم. لازم به تذکر است که این تحقیق به روش کتابخانه ای انجام شده است.

رساله حاضر دربارة مسئله«برده و برده داری» است و طی آن بحث ها و نکاتی مطرح می شود که نگارنده پرداختن به آنها و ارائه نتایجی روشن را ضروری تلقی کرده است. حمله به اسلام به سبب برده داری و شگفت آورتر از آن داعیه«امضا و تثبیت بردگی در اسلام» از ضعف های این دین خاتم شمرده شده است. سعی نگارنده بر این بوده که با ارائه این رساله حجاب از این مسائل برداشته و نظر روشن و واقعی اسلام را در این باره به نمایش بگذارد؛ چرا که غیر از این، می تواند موجبات انحراف از صراط مستقیم را به دنبال داشته باشد. نگاهی گذرا به موارد مطرح در این نوشته می افکنیم و بحث تفصیلی از آن را به متن رساله موکول می نمایم. این رساله در 3 بخش و 9 فصل نگارش یافته است. در بخش اول به این نکته توجه شده که«بردگی» مسئله جدیدی نبوده بلکه از زمان های بسیار قدیم رایج بوده است. سپس به پیدایش بردگی در جهان و منشأ آن پرداخته و برده داری در سایر ملل مورد پژوهش قرار گرفته است و به ارائه نمونه هایی از وضعیت رقت انگیز برده در جهان پرداخته ایم. در بخش دوم، این مسئله مورد تأکید قرار گرفته که نحوه رفتار با اسیر در بینش اسلام، رفتاری تکریمی است. تفکر اسلام با سایر تفکرات دیروز و امروز غرب و شرق جهان متفاوت است. اسلام اصلاح گر ابعاد مختلف«برده داری» بوده و با روشی حکیمانه، گام به گام در زدودن این لکه تاریک اجتماعی تاریخی مساعدت نموده است. « برده داری» در اسلام ناشی از خود خواهی و مصلحت اندیشی زراندوزی نبوده بلکه تنها عامل ایجاد«بردگی» در اسلام جنگ(آن هم با شرایط و قیود خاص) می باشد که برای نشر اخلاق فاضله و دلالت به شاهراه کمال و سعادت مقرر شده است. زاییدة جنگ وجود«اسیران» است که تحت عنوان برده به زندگی ادامه می دهند. احیای روح برده و پیمودن راه کمال و ترقی(که در متن رساله به آن اشاره داریم) از طریق همزیستی مسالمت آمیز با مولا، موهبتی بود که به اسیران جنگ دست می داد. سپس شارع مقدس با نزول آیات متعدد که در قرآن کریم(متقن ترین سند اسلام) موجود می باشد و روایات متذکر(که در کتب اصول حدیثی وجود دارد) رفتار کریمانه و منصفانه نسبت به برده را به مسلمانان آموخت تا از طریق جلوگیری از تحقیر شخصیتی برده، فرصت آزادی خواهی را برای او فراهم کنند. در بخش سوم، این سخن مورد توجه قرار گرفته که الغا نمودن برده و برده داری در جامعه آن روز که گریزی از مسئله«برده داری» نبود، موجب زیان هایی می شد که تنها یک دین الهی و پیامبر خاتم(ص) آن که رحمه للعالمین است و اوصیاء مطهر او، بر این نکته واقف بودند. بنابراین اسلام با طرح برنامه روانشناختی جامعه شناسی شروع به درمان این بیماری مبتلا به جهان آن روز نمود. در خاتمه هم به این نکته پرداخته شده که آیا مدعیان الغای بردگی در کار خود موفق بوده اند؟ و با وجود همت در این راه به نتیجه رسیده اند یا خیر؟ در مجموع این رساله در صدد آن بود که جلوه هایی از اسلام را به نمایش بگذارد و نشان دهد اسلام دینی است که بر طبق فطرت انسان، تشریع شده تا بشریت راه سعادت و کمال را در همین اندک زمان گذار از دنیا به سرای آخرت، بپیماید و خوشبخت باشد.

نگاهی است به اقسام و بدعت های بدعت و سیره تاریخی آن در حوزه های فقهی و کلامی است. در این رساله ابتدا تعریفی از بدعت از منظر شیعه و سنی ارایه شده آنگاه اقسام بدعت از قبیل بدعت عبادی، فقهی، بدعت های واجب، عادی، مستحب، مباح و حرام و... از دیدگاه اهل سنت بیان شده و دیدگاه علماء فریقین درباره معیارها و مصادیق بدعت شرح می گردد. نویسنده معتقد است که از نگاه شیعه همه بدعت ها حرام است و تقسیم بدعت به واجب و مستحب و حرام وجهی ندارد. در ادامه پیامدهای بدعت بیان می گردد و سیر تاریخی از مقوله بدعت در اسلام، یهود و مسیحیت ارایه می شود.

تفسیر روح المعانی تألیف سید محمود شهاب الدین آلوسی کتاب است که در علوم مختلف از جمله: صرف، نحو، بلاغه، فقه، قرائت قرآن و... بحث می کند. نگارنده در این پایان نامه، شواهد صرفی، نحوی و بلاغی سه جزء آخر قرآن کریم [ 30، 29، 28 ] را در تفسیر روح المعانی مورد بررسی قرار داده است. که این کار با مراجعه به کتابهای معتبر صرفی، نحوی، بلاغی و تفسیر صورت گرفته است که مهمترین آن کتابها عبارتند از شرح این عقیل، مبادی العربیه ج 4، شذور الذهب، شرح مختصر المعانی، جواهر البلاغه، بلاغه الواضحه، مجمع البیان، التبیان فی اعراب القرآن، تفسیر کشاف و... شواهدی که در روح المعانی بیان شده با کتابهای فوق الذکر تطبیق و مطالب ریشه یابی شده اند تا مستند باشند. نگارنده در بیشتر جاها در حد توان به توضیح و تفصیل مطالب پرداخته است و مطالب را واضح و گویا بیان کرده تا برای خواننده آسان باشد. همچنین شواهدی که در روح المعانی ذکر نشده اند، با استفاده از کتابهای یاد شده در این پایان نامه بیان شده اند. نگارنده علاوه بر ذکر منابع و مأخذ، توضیحات اضافی و مطالب استنباط شده خود را در داخل [ کروشه ] که با ستاره مشخص شده قرار داده است.

مباحث این پایان نامه عبارتند از: واژه تفسیر وتأویل در لغت و اصطلاح و فرق آندو با یکدیگر، معانی تحریف و انگیزه های تحریف معنوی قرآن، سه دسته ازآیاتی که مورد تفسیر به رأی و تحریف معنوی واقع شده اند؛ یعنی آیات صفات مانند آیات رؤیت، استوا برعرش و وجه الله، و آیات ظاهر در لغزش انبیاء مثل عصی آدم، وهم بها و عبس و تولی، و بالاخره آیات مربوط به اهل بیت علیهم السلام نظیر آیه تطهیر، آیه مودت وآیه تبلیغ.

این پژوهش برآن است تا با مراجعه به آیات قرآن کریم و روایات معصومین (علیهم السلام) به بررسی آثار تعدادی از گناهانی که تأثیر بیشتری در زندگی دنیوی انسان ها دارند، بپردازد. پژوهش حاضر برای رسیدن به هدف کلی خود، اهداف ویژه ای شامل : بررسی معنا و مفهوم گناه و بررسی آثار مادی و معنوی گناه را به عنوان اهداف جزئی طرح و انتخاب نموده است. با توجه به ماهیت، اهداف و امکانات تحقیق، روش تحقیق توصیفی – تحلیلی، برای موضوع انتخاب و پس از تجزیه و تحلیل مطالب در فصل چهارم، نتایج ذیل حاصل شد : گناه یعنی نافرمانی وسرپیچی از قانون، چه قانون طبیعی و اجتماعی باشد و چه قانون الهی و دینی و تخلف از آن موجب عقوبت است. آثار و نتایج حاصل ازگناهان هم در زندگی دنیوی و هم در زندگی اخروی نمود و تجلی پیدا می کند و با توجه به ماهیت متفاوت زندگی دنیوی و اخروی، آثار و نتایج گناه نیز در دنیا و آخرت متفاوت خواهد بود و نوع آثار دنیوی بسیار خفیف تر و سبک تر است. اثر گناه در دنیا به صورت گرفتاری های مادی و معنوی نمایان می شود؛ که اثر مادی آن، گاه به شکل نزول بلا آشکار می شود که این نزول بلا، در پاره ای از مواقع به دنبال سنت های املاء واستدراج ظاهر می شود و گاهی نیزدر سایه ی گناهان جمعی و فردی بروز کرده و جمعیت گناهکار را به مجازات می رساند. کردار ناشایست فرد در زندگی همیشه بر خود او تنهایی مؤثر نیست، بلکه گاهی گریبان دیگران را نیز خواهد گرفت. آثار زیانبار گناه، چشم و گوش و دل و قلب را یکسره از تحرک و نشاط می اندازد و درنتیجه ی آن، قدرت شناخت سلب می شود ؛ دل از حقایق نا توان می گردد ؛ زبان از بیان واقعیت ها باز می ماند ؛ گوش از شنیدن درستی ها عاجز می شود و انسان دچار حالت خطرناکی می گردد و سر انجام با توجه به این که هر عملی عکس العملی دارد ، هر گناهی هم دارای اثری متناسب با آن گناه است. محقق در این پروژه با محدودیت هایی چون، تکراری بودن مطالب مطرح شده در این باره در کتب مختلف و نداشتن زمان کافی برای بررسی بیشتر مطالب و عدم وجود کتاب هایی که به بحث و بررسی عمیق در مورد آثار معنوی گناهان پرداخته باشد ، روبرو بوده است. درانتها پیشنهاد می گردد پژوهشگران، آثار معنوی گناه را به صورت جداگانه و تحلیلی مورد مطالعه قرار دهند.