جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب تاریخ قرآن تألیف آیت الله محمد هادی معرفت دامت برکاته یکی از کتاب های ارزشمند درباره علوم قرآن است. این کتاب طی شش فصل، مسائل ضروری در شناخت قرآن را مطرح کرده است: فصل اول پدیده وحی را که پایه شناخت کلام خدا به شمار می رود، بررسی کرده است. در فصل دوم به مسائلی همچون: مدت نزول قرآن، نزول دفعی و تدریجی آن و آرای بزرگان در زمینه نزول دفعی قرآن پرداخته شده است. همچنین ترتیب نزول سوره ها، مکی و مدنی بودن آن ها، معیار تشخیص سوره های مکی از مدنی و این که آیا استثنایی در آیات هر سوره وجود دارد یا نه، بحث شده است. در فصل سوم از نظم و تألیف قرآن، نظم آیه ها در هر سوره و توقیفی بودن نظم آیات سخن گفته شده است. در فصل چهارم، قاریان قرآن، قرائت های هفتگانه، عوامل اختلاف در قرائت ها و راه تشخیص قرائت صحیح مورد بررسی قرار گرفته است. فصل پنجم به مسئله تحریف اختصاص یافته است. در فصل ششم، اسلوب ترجمه، فتوای فقها و دانشمندان شیعی و سنی، سابقه ترجمه در اسلام و نمونه هایی از ترجمه های قرآنی مورد بررسی قرار گرفته است.

موضوع تحقیق: "قساوت قلب از دیدگاه قرآن و سنت (ماهیت، عوامل و آثار)" می باشد. اهدافی که در این تحقیق دنبال شد عبارتند از: آگاهی و شناخت نسبت به موجبات قساوت قلب در انسان و نیز یافتن راههای مناسب جهت درمان این رذیله اخلاقی و اصلاح و تغییر درست رفتار مبتنی بر اصلاح و تغییر حالات قلبی. با توجه به موضوع تحقیق و اهداف آن، بحث و بررسی پیرامون موضوع با "مفهوم شناسی" قلب در لغت و قرآن و چیستی آن در قرآن و طریق شناخت حقیقت آن و سپس ماهیت، مراتب، موجبات و راههای درمان قساوت قلب از دیدگاه قرآن و روایات پرداخته شد. در این راستا به بهره برداری از کتب و متون و اطلاعات ثبت شده به روش کتابخانه ای پرداخته شد و در کنار آن از مشاوره و پرسش و پاسخ با اساتید مربوطه استفاده گردید. پس از بررسی آیات و روایات مرتبط با موضوع این نتایج بدست آمده است: "قلب" بعنوان حقیقت انسان که درک کننده، دانا و آگاه است فرمانده وجودی و کنترل کننده اعضاء و جوارح و بالطبع اعمال و رفتار آدمی و مرکز هدایت و رشد و کمال و سلم و سلامت اوست. لذا با حفظ شئون فطری و ذاتی و صحت بینشها و گرایشها زمینه برای نفوذ و بروز رذایل اخلاقی از جمله قساوت قلب مسدود و در صورت بروز هرگونه آفت در قلب، با آگاهی و شناخت و اتخاذ راه درست، درمان خواهد شد. همچنین قساوت قلب در آخر زمان بدلیل فاصله زمانی میان مردم و امام عصر(عج) یکی از مسائل مهمی است که جهت ظهور و رویت امام عصر(عج) حتما مورد شناخت و معالجه قرار گیرد. پیشنهاداتی که می توان در این راستا ارائه داد عبارتند از: ‎۱- جلوگیری از زمینه سازی و رشد رذیله قساوت قلب در سطح جامعه توسط نهادها و سازمان های فرهنگی و مرتبط با موضوع به انحاء مختلف. ‎۲- کاربردی نمودن کارهای تحقیقاتی و پژوهشی در زمینه قساوت قلب در قالب پروژه ها و طرح هایی قابل اجرا و ارائه آن به مراکز علمی علی الخصوص دانشگاهها و مدارس و...

هدف پژوهش : روشن کردن مبانی روابط خانواده از دیدگاه قرآن و کوشش درجهت دستیابی به الگوهای موثر و مستند به سیره پیشوایان دین در راستای تعلیم و ترویج مفاهیم قرآنی است روش پژوهش : مطالعات کتابخانه ای - فیش برداری - تحلیل و مستندسازی اطلاعات است ابزار اندازه گیری : منابع معتبر تفسیری و حدیثی و سیره معصومین (ع ) و نظرات دانشمندان بزرگ اسلامی است طرح پژوهش : ابتدا سعی شده که شناختی مناسب از خانواده ارائه شود و سپس مبانی روابط خانواده و حقوق خانواده در قرآن و حدیث مورد بررسی قرار گیرد. و درنهایت مبانی تحکیم روابط خانواده بررسی شود نتیجه کلی : آنچه از این پژوهش حاصل می شود این است که از دیدگاه قرآن و روایات اسلامی ، نظام خانواده از اهمیت والایی برخوردار است و به همین جهت آیات و روایات اسلامی به تمام جنبه های خانواده به ویژه روابط خانواده توجه و تاکید بیشتری دارند و مبانی روابط خانواده جز در پناه وفاق و همدلی اعضای خانواده استوار و پایدار نمی ماند

در این پژوهش بخشی از کتاب بحارالانوار ترجمه و احادیث آن از نظر سند و متن نقد شده است. در این بخش این مباحث آمده است: اشتمال قرآن بر ظاهر و باطن و محکم و متشابه، اختصاص فهم کامل قرآن به ائمه معصومین(ع)، متخذ بودن سخنان ائمه از قرآن، احتوای قرآن بر تمام نیازمندیهای بشر، جریان داشتن و جاودانگی قرآن، منع تفسیر به رأی، بخشهای قرآن، جدایی ناپذیری قرآن و ائمه از یکدیگر، فضیلت تدبر در قرآن، توسل به قرآن، ناسخ و منسوخ، آیات تأویل شده به ائمه، آیات نکوهنده یهود، مخلوقیت قرآن. در این پایان نامه سه موضوع تأویل قرآن، تفسیر به رأی، و محکم و متشابه به تفصیل بررسی شده است.

هدف از این تحقیق محبت میان انسان و خدا در قرآن کریم است براساس سوالهای تحقیق جایگا محبت میان انسان و خدا در قرآن چیست ؟ راههای تقویت محبت میان انسان و خدا در قرآ چیست ؟ و آثار محبت میان انسان و خدا در قرآن چیست که براین اساس فرضیه های زیر مطرح کردید که محبت خدا اساس دین اسلام است ، محبت مبداء و مقصود دین است ، محبت به خدا سرآغاز گام نهادن در مسیر عبودیت حق تعالی است و تنها از چنین عبودیت عاشقانه ای که عبادت احرار ( آزادگان ) نامیده شده محسوب نزد خدا که عالی ترین هدف انسان است ، حاصل می گردد ، افزایش معرفت به خدا افزایش محبت اهل بیت ، بعضی دنیا و اهل معاصی ، ذکر نعمتهای الهی ، نگهبانی دل ، از جمعه راههای افزایش و تقویت محبت به خدا و احسان به خلق ، حب و بغض فی الله ، انجام فرائض و نوافل از جمله راههای جلب محبت خداست ، ذکر دائمی ، حب اهل بیت ، حب به مخلوقات الهی و رضا از جمله آثار محبت میان انسان و خداست . این تحقیق به روش قرآن به قرآن علامه طباطبائی است . براساس یافته های تحقیق حاضر مفهوم محبت میان انسان و خدا در قرآن ، همان مفهوم رایج و مسلم در میان مردم از زمان عرب جاعلی تا کنون یعنی " میل و گرایش شدید " بوده و از توجیهات متکلمین و تنبیات فلاسفه و تاویلات عرفا به دور است ، دین برای ایجاد رابطه بین انسان و خدا آمده است و این ارتباط تحت تاثیر دو عامل شکل می گیرد یکی معرفت و شناخت خدا و دیگری ایمان و گرایش به سمت خدا ، ریشه و هدف نهایی دین ، ایمان بخداست که البته به دلیل تشکیکی بودنش در درجات پایین آن با شرک قابل جمع است . اهل بیت عصمت و طهارت نقش تعیین کننده ای در رابطه میان معرفت به خدا ، ایمان ، عبودیت و محبت به خدا دارند ، تنها از طریق اهل بیت و محبت به ایاشن است که می توان به معرفت و محبت خدا دست یافت ایشان همان وسایل الی الله هستند که در قرآن بدان اشاره شده است . از آثار محبت میان انسان و خدا می توان به یقین ، اخلاص ، رضا، ذکر دائمی ، محبت اولیاء خدا و محبت به مخلوقات خدا را نام برد.

در این پایان نامه به مسأله فقر و غنا در قرآن وحدیث پرداخته شده و اصول و کلیات روش استنباطپدیده های اجتماعی بویژه فقر و غنا از قرآن و حدیث؛فقر و غنا در آیاتی که لفظ فقر و لفظ غنا در آنها به کاررفته است، فقر و غنا در روایات، و مراد از لفظ فقر و غنادر روایات.

بخشی که در این پایان نامه از کتاب مذکور ترجمه وتحقیق شده، به بررسی نظریات یکی از خاورشناسان به نام تسدال اختصاص دارد؛ مبنی بر اینکه قرآن مجید ازکتب آسمانی پیشین اقتباس شده است. تسدال در این زمینه به مضامینی از قرآن که با کتب زرتشی، هندی ومسیحی مشابهت دارد، استناد جسته است؛ نظیرداستانهای اصحاب کهف، مریم علیها السلام ، عیسی وآدم علیهما السلام.

در پایان نامه حاضر، بخشی از کتاب البرهان فی علوم القرآن زرکشی تحت عنوان «معرفة ناسخه من منسوخه» ترجمه و تحقیق شده است. موضوعات این بخش عبارت است از: مهمترین مؤلفان علم نسخ،اهمیت این علم، تعریف نسخ در لغت و اصطلاح، جوازنسخ، اقسام سوره های قرآن از لحاظ وجود آیات ناسخ یا منسوخ در آنها، انواع نسخ.

مقدمتان فی علوم القرآن در اصل مقدمه دو تفسیر به نامهای المبانی لنظم المعانی و المحرر الوجیز بوده که بااهتمام آرتور جفری در یک مجلد به چاپ رسیده است.بخش اول و دوم این کتاب را به ترتیب آقایان مجیدمعارف و عبدالوهاب شاهرودی ترجمه، نقد و تحقیق کرده اند . بخش اخیر این اثر که شامل فصل نهم و دهم مقدمه المبانی و تمام مقدمه المحرر الوجیز است، در این پایان نامه بررسی شده و اموری که انجام گرفته عبارتنداز: تصحیح اغلاط مطبعی، شرح اعلام، استخراج مآخذروایات و اشعار و استدراک مطالب در منابع دیگر.

در این پایان نامه کتاب الامثال فی القرآن ترجمه وبررسی شده و نتیجه گیری شده است که در علوم قرآنی زبان مثال گویاترین و رساترین عامل جهت ارائه حقایقی از قبیل پند و اندرز و حکمت و جز اینهاست. دراین گردآوری چهره های گوناگونی از قبیل منافقین،تقلیدکنندگان، انفاق کنندگان راستین و ریاکاران، وتکذیب کنندگان آیات الهی بررسی شده است.