جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

برای اثبات اصالت یک فرهنگ و تمدن ضرورتی ندارد که آن فرهنگ از فرهنگها و تمدنهای دیگر بهره نگرفته باشد، زیرا چنین چیزی اصولا ممکن نیست.هیچ فرهنگی در جهان وجود ندارد که از فرهنگها وتمدنهای دیگر بهره نگرفته باشد ولی سخن در کیفیت بهره گیری و استفاده است . یک نوع بهره گیری آن است که فرهنگی، فرهنگ دیگر را بدون هیچ تصرفی درقلمرو خویش قرار دهد. البته چنین استفاده ای ازفرهنگهای دیگری چیزی جز التقاط فرهنگی ووابستگی فرهنگی به بیگانه نیست. اما نوع دیگر این است که یک فرهنگ مانند یک موجود زنده عناصرفرهنگهای دیگر را در خود جذب و هضم کند وارزشهای خود را بر آنها نیز حاکم سازد. در این تحقیق این نتیجه به دست آمد که فرهنگ اسلامی رابطه اش بادیگر فرهنگها از نوع دوم است. این نوع رابطه همان چیزی است که در آیات و روایات اسلامی بدان توصیه شده است. مضمون روایت اطلبوالعلم ولو بالصین نفس ارتباط و استفاده از دستاوردهای دیگران و مضمون آیه فبشر عبادالذین یستمعون القول فیتبعون احسنه برقراری ارتباط با دیگران با گزینش قول احسن ومقایسه و داوری نمودن در اندیشه های دیگران در حین این ارتباط را توصیح می کند.

بخشی از این کتاب که در این پایان نامه ترجمه و تحقیق شده، شامل دیدگاه های غزالی و قاضی و عیاض و زمخشری، ابن عطیه، طبرسی، ابن رشد، فخر رازی، سکاکس، ابن عربی، آمدی، طوسی، حازم قرطاجنی، بیضاوی، زملکانی، ابن تیمیه، خطیب قزوینی، ابن جزی کلبی، یحیی بن حمزه علوی، اصفهانی، ابن قیم جوزیه، ابن کثیر، شاطبی و زرکشی در زمینه ی اعجاز قرآن کریم است.

رسول خدا با استناد به آیه دوم سوره جمعه، سه امر مهم را به عهده داشتند: 1. گرفتن آیات از سوی پروردگار و آشنا کردن گوش ها و افکار با این آیات، 2. آموزش حقایق قرآن و جهانی کردن آن، 3. تزکیه نفوس و تربیت ملکات اخلاقی و انسانی مردم که مهم ترین وظیفه پیامبر| به شمار می رود. تزکیه نفس در هر عصری مورد توجه انبیا و اولیای الهی بوده و قرآن نیز مباحث اخلاقی فراوانی را در این باره مطرح کرده است. شایسته یادآوری است که انسان ها در عصر حاضر بیش از هر زمانی به اخلاق، عرفان و معنویت نیازمندند. با مطالعه این بحث و با نگاه عمیق، درمی یابید که سر رشته تمام فضائل اخلاقی از توحید نشأت گرفته است. بنابراین هرچقدر ایمان انسان قوی باشد، فضایل اخلاقی او نیز به همان اندازه ظهور خواهد کرد؛ زیرا این اخلاق است که شرک خفی و پوشیده را آشکار کرده، سالک را از ضعف خویش آگاه می سازد. امام جعفر صادق(علیه السلام) می فرماید: زهد، ده درجه دارد. برترین درجه زهد، پایین ترین درجه ورع، برترین درجه ورع، پایین ترین درجه یقین و برترین درجه یقین، پایین ترین درجة رضا است.

این پایان نامه در واقع ترجمه مبحث اعجازقرآن کتاب البرهان فی علوم قرآن اثر بدرالدین محمد زرکشی است. عمده مطالب این مبحث در خصوص وجوه اعجازقرآن است. زرکشی شمار آنها را به دوازده وجه رسانده است؛ بدین قرار: صرفه، تألیف خاص، اخبار از آینده،اخبار از قصص پیشینیان، اخبار از اسرار دلها، نظم وصحت معانی و توالی فصاحت، فصاحت و غرابت اسلوب وسلامت ازهمه عیوب، نظم خاص، وجه اعجازقرآن قابل درک است؛ ولی قابل وصف نیست، استمرار فصاحت وبلاغت در سراسر قرآن، بلاغت، جمیع اقوال پیشین.

این پایان نامه، ترجمه مقدمه و پنج فصل نخست کتاب «مفهوم النص» تألیف نواندیش مصری دکتر نصر حامد ابو زید همراه با ملحقاتی در بررسی آرای قرآنی اوست. صاحب کتاب سعی کرده است، این نکته را روشن کند که قرآن متنی است زبانی و منسوب به فرهنگی خاص. وی با استفاده از آیات قرآن و منابع کهن و جدید، داخلی و خارجی به شناخت نص قرآنی پرداخته است. نویسنده پایان نامه در مقدمه با عنوان گفتمان دینی و روش عملی، موضوع سنت گروی یا نواندیشی و درک علمی از سنت را بررسی کرده و در قسمت تعلیقات به کتاب شناسی و گزارش زندگی ابوزید و آرای او در تحلیل و فهم نص قرآنی پرداخته است. مهم ترین مباحث آن مفهوم وحی، نخستین گیرنده نص قرآنی، مکی و مدنی، اسباب نزول و ناسخ و منسوخ است

مطالعه و بررسی اندیشه و آرای صاحب نظران غیر مسلمان درباره قرآن کریم، از راه ترجمه و نقد آثار آنها برای آگاهی اذهان قرآن پژوهان مسلمان از نوع نگرش مستشرقان به قرآن،امری مفید و با ارزش است. این رساله نیز در همین راستا تدوین شده است و به ترجمه، نقد و برسی مقاله(مدخل) صform and structure of the Quran پرداخته است که توسط پروفسور انگلیکا نیوورث خاورشناس معاصر آلمانی و استاد دانشگاه آزاد برلین، از دایره المعارف قرآن کریم چاپ لیدن به سرپرستی پروفسور جین دمن مک اولیف نوشته شده است. این رساله در سه فصل تنظیم شده که در فصل نخست کلیات و مقدمات تحقیق، ضرورت، اهداف و اصطلاحات مربوط به موضوع و ... توضیح داده شده است. در فصل دوم تلاش بر ارائة ترجمه ای روان و در عین حال دقیق بوده است. در فصل سوم و مواردی که کاستی و انتقادی بر مطالب، آراء و نظریات مشاهده می شد بررسی و به نقد آنها پرداختیم./

در این پایان نامه بخش یاد شده ترجمه و با کمک کتب تفسیر و علوم قرآن شرح شده است. این بخش شامل این موضوعات است: شناخت تفسیر و تأویل و بیان شرافت آن و حاجت به آن، شناخت شروط و آداب مفسر، غرائب تفسیر، و طبقات مفسران.

این رساله مشتمل بر سه فصل است. در فصل اول علاوه بر ترجمه روایات، مطالبی را که در مورد آنها به نظر می رسیده است تحت عنوان"نظر" آورده شده است . فصل دوم به بررسی مباحث مختلف پیرامون معجزه و اعجاز قرآن پرداخته شده است . فصل سوم درباره وجوه اعجاز قرآن است ./

در این پایان نامه باب دوم کتاب دراسات فی القرآن متعلق به سیداحمد خلیل ترجمه و بررسی شده است.عنوان این باب «تفسیر، پیدایش و نحوه تطور آن» وحاوی مباحث ذیل است: تعریف تفسیر و تأویل، نیاز به تفسیر و پیدایش آن، تفسیر اثری، اسرائیلیات، تغییرتدریجی شیوه تفسیر قرآن، روش عقلی در تفسیر،نظریه اهل سنت درباره تفسیر اعتزالی، روش رمزی،تفسیر اشاری، نظر مسلمانان نسبت به تفسیر صوفیانه،روش تمثیلی در قرآن، روشهای تفسیر قرآن در عصرحاضر .

در این پایان نامه فصول سوم و چهارم کتاب «الحوار فی القرآن»،تألیف سیدحسین فضل الله ترجمه و بررسی شده که مشتمل بر این مباحث است: مقدمه: گفتگوهای قرآنی، روش پیامبر(ص) در مقابل این گفتگوها، گفتگوهای قرآن در مورد موضوع قرآن، صفت های شخصی پیامبر(ص) در برابر گفتگوها، گفتگوهای قرآنی با اهل کتاب، عکس العمل یهودیان در این زمینه، گفتگوی قرآن با مسیحیان، روش اسلامی در این خصوص. فصل سوم، سخنی با منکران نبوت، نبوت و برتری مطلق، گفتگو درباره ی موضوع قرآن، صفت های شخصی پیامبر(ص) در برابر گفتگوها، سخنی با اهل کتاب، روش گفتگو، مکتب پیروان را از گوشه نشینی بازمی دارد، نیاز ما به روش گفتگو در مقابله با کفر و انحراف، شروع با مذاکرات، چرا قرآن به موضوع احبار و راهبان تأکید می کند، قرآن برای شروع گفتگو نبوت حضرت محمد(ص) را مطرح می کند، قرآن عرضه کردن تورات و آشکار کردن آن را برای مردم درخواست می کند، نیاز ما به این شیوه برای درگیرهای معاصر، گفتگوی پیامبر با یهودیان درباره ی خواسته های نابه جای آنها، قرآن با استفاده از روش های پندآموز با یهودیان مقابله می کند، قرآن گفتگو را به منظور کشف موقعیت ها پی گیری می کند، این روش عقده ی تاریخی یهودیان را رسوا می کند، ذهنیت سه گانه پرستی (تثلیث)، آیات سه گانه پرستی، برهان و دلیل آوردن برای عمل مباهله، درسی که از این روش می گیریم؛ فصل چهارم، گفتگو در چهارچوب سؤال: الف. پیامبر سئوالات را مطرح می کند، ب. دیگران سؤال می کنند و پیامبر جواب می دهد، مسلمانان در مورد شراب و قمار سئوال می کنند، مسلمانان در مورد جنگ در ماه های حرام سئوال می کنند، ج. پیامبر سئوال می کند و خود نیز جواب می دهد.