جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
...جستجوی هوشمند
مرور > مرور کلید واژه ها
>
4. اصطلاحنامه سایر موضوعات
>
اصطلاحنامه علوم قرآنی
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • 1151
  • تعداد رکورد ها : 18137
بررسی عوامل پیدایش فهم‌های متعدد از متن قرآن کریم در بستر تاریخی
نویسنده:
سعیده کریمی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
در مود فهم قرآن، نظرات متعددی ارائه شده است. عده ای را عقیده بر آن است که قرآن، کتابی نامفهوم است. گروهی در صدد بیان معانی باطنی قرآن کریم برآمده و دست به تأویلات مخرب و لجام گسیخته زده اند. هدف در این نوشتار شناخت عوامل و زمینه های پیدایش فهم های متعدد در طول تاریخ و یافتن نقاط ضعف و انحرافی از یک سو و بهره گیری از شیوه های معتبر در دانش فهم قرآن است؛ تا از این طریق به رأی معتدل و میانه ای در زمینه ی فهم قرآن دست یافت.اختلاف در فهم قرآن که پس از رحلت پیامبر(ص) آغاز شد، در عصر تابعان رشد و گسترش بیشتری یافت. بحث های کلامی به علت فتح کشورهای جدید و برخورد مسلمانان با فرقه های مختلف اوج گرفت و در زمان خلفا، فلسفه ی یونانی به عربی منتقل شد. از این جهت در عهد عباسیان بحث های عقلی و فلسفی رشد کرد و در همین زمان هم تصوف، ظاهر شد و بعضی از مردم به ریاضت و مجاهدت با نفس روی آوردند. در این میان، گروه سومی از مردم به حدیث روی آوردند و فهم قرآن را منحصر در معصوم(ع) دانستند. این در حالی است که در عصر ما بر اثر توسعه ی علوم و دانش های تجربی، و برخورد با فرهنگ غرب به تفسیر علمی و هرمنوتیکی روی آوردند.در پی این تغییر و تحولات، هر گروهی با گرایش فکری خاص خود به تفسیر قرآن روی آوردند؛ گروهی با روایات، عده ای با مباحث کلامی، برخی با مباحث عقلی و فلسفی و عده ای دیگر با صوفی گری به تفسیر قرآن پرداختند. از این رو عوامل داخلی و خارجی متعددی دست به دست هم دادند و اختلاف در فهم قرآن پدید آمد.بررسی شیوه های گوناگون، در فهم قرآن نشان می‌دهد که بسیاری از مطالب آنان خالی از انحرافات و خطاهای فکری نیست، زیرا در میان آنها تحمیل آرا و افکار، یا تفسیر به رأی نیز به چشم می‌خورد و این خود خطری بزرگ برای دین اسلام و معارف حقیقی قرآن محسوب می‌گردد. اگر چه پیشرفت و گسترش مباحث علمی و دینی را نمی‌توان نادیده گرفت. اگر عوامل اختلاف در فهم قرآن به صورت منسجم جمع بندی شود و از زوایای مختلف و بدون یک جانبه نگری، از سر تعمّق به مسائل، نظری افکنده شود، می‌توان به شیوه ی صحیح فهم قرآن دست یافت. توجه به مباحثی از قبیل تفسیر به رأی، تأویل، معرفت ظاهری، معرفت درونی، باطن و هرمنوتیک نشان می‌دهد که شیوه ی صحیح در فهم قرآن در گرو خود داری از تحمیل پیش فرض ها و آراء در فهم قرآن، جاری نمودن قرآن در همه ی زمان ها و مکان ها و توجه به شأن و منزلت والای اهل بیت پیامبر(ص) می‌باشد.
مشخصات اثر
ترجه و بررسی سندی و دلالی روایات تفسیری امام صادق(ع) در جزء بیست و چهارم قرآن کریم
نویسنده:
محمدمهدی کارگر برزی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
از آنجا که روایات تفسیری ائمه ی معصومین علیهم السلام یکی از منابع تفسیر و راه های دست یافتن به مقصود کلام خداوند متعال است، باید به آن توجه ویژه داشت؛ بخش اعظم روایات تفسیری که در حال حاضر در اختیار ما می باشد، روایات تفسیری امام صادق(ع) است. البته به خاطر وجود روایات جعلی، ما باید حتما روایات را بررسی سندی و دلالی کنیم. این رساله در راستای این هدف روایات تفسیری امام صادق(ع) را در جزء بیست و چهارم(بخشی ازسوره ی زمر، سوره ی غافر و بخش اعظم سوره ی فصلت) مورد تحقیق و بررسی قرار داده است. این پایان نامه در سه فصل تنظیم شده است. فصل اول و دوم و سوم به ترتیب ترجمه و بررسی سندی و دلالی روایات امام صادق(ع) در سوره های زمر، غافر و فصلت می باشد.از 175 آیه ی موجود در جزء 24، فقط ذیل 65 آیه ی آن از امام صادق(ع) روایت تفسیری نقل شده است. از 137 روایتی که ذیل این آیات وجود دارد، 49 حدیث دارای سند معتبر هستند؛ اما بررسی متن روایات بیانگر این موضوع بود که صرف ضعف سند نمی توان حکم به جعل روایات نمود.
مشخصات اثر
عمر انسان و فزونی و کاستی آن از دیدگاه قرآن و حدیث
نویسنده:
علی‌اکبر حاضری جیقه
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
انسان از ديرباز در جستجوي زندگي بيشتر و بهتر بوده است. امروزه طرفداران طول عمر، بیشتر به تحقيقات دانشمندان رشته‌ی زيست شناسي و ژنتيك چشم دوخته‌اند. از سوي ديگر تحقيقات اين عده، سؤالات گوناگوني را مطرح ساخته است. از جمله اينكه: چه كسي بايد تصميم بگيرد كه انسان چقدر عمر كند؟ آیا زندگی طولانی‌تر لزوما زندگی بهتری است؟ در اين نوشته تلاش بر اين است که عمر انسان از دیدگاه اسلام بررسی شود. آموزه‌های اسلامی با توجهِ ويژه به عمرِ انسان، بر اهميت، ارزش و کیفیت آن تأكيد مي‌كند؛ معیارها و مصادیق تضییع عمر و راهکارهای استفاده‌ی بهینه از آن را معرفی می‌کند؛ همچنین به ادوار عمر انسان و ويژگي‌هاي آن، به صورت فصلی یا وصفی اشاره کرده است تا حقانيت و قدرت خداوند متعال، معاد و زودگذر بودن زندگي دنيا را يادآورى کند. این پژوهش نشان می‌دهد برخلاف نظریه‌ی غیرقطعی برخی از دانشمندان علوم تجربی، عمر انسان در مسیر تاریخ سیری نزولی داشته است. اندازه عمر انسان توسط خداوند متعال تعیین می‌شود و نقش انسان در مقدارِ عمر خویش این است که می‌تواند با اعمالی که انجام می‌دهد تا آن مدتِ مشخص شده (اجل حتمی) زندگی کند یا زودتر (با اجل معلق) از دنیا برود. این پژوهش حدود 50 عامل فزونی و 20 عامل کاستی عمر انسان را از دیدگاه آیات و روایات معرفی می‌کند.
مشخصات اثر
چیستی و نقش روح القدس در آموزه‌های انجیل، قرآن و روایات
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
اگرچه ما انسان‌‌ها در عالم ملک زندگی می‌کنیم و بیشترین مواجهه را با فرشیان داریم، ولی در کنار همین زندگی محسوس دنیوی به موجودات ماوراءالطبیعه نیز معتقدیم. یکی از این موجودات که همه ادیان آسمانی به گونه‌ای بر وجود آن تأکید کرده‌اند، روح‌القدس است. از آنجا که خداوند بعنوان محور مشترک همه ادیان آسمانی در متون مقدس، این حقیقت الهی را به بشر معرفی نموده است، می‌توان گفت که برخلاف اختلافات ظاهری موجود، همه ادیان آسمانی باید از حقیقت واحدی سخن گفته باشند. لذا در این تحقیق سعی شده است با بهره گیری از منابع دینی و با تجزیه و تحلیل داده‌های مطالعاتی، به معرفی روح القدس در دو دین اسلام ومسیحیت پرداخته و کارکردهای آن را با توجه به آیات انجیل، قرآن و روایات اسلامی تبیین شود و سپس اشتراکات و افتراقات موجود در کارکردهای آن را مورد بررسی قرارگیرد. در باور غالب مسیحیان روح القدس در کنار خدا و مسیح مقام خدایی دارد و ضلع سوم از اضلاع تثلیث را تشکیل می‌دهد. این روح نقش مهمی را در برابر عیسی7 ایفا می‌کند و بعد از عروج مسیح نیز رهبری جامعه دینداران را برعهده دارد و برای دارنده خود برکات بسیار دارد. در قرآن کریم نیز در موارد متعددی کلمه «روح» و «روح القدس» بکار برده شده است. هرچند بسیاری از مفسرین بخصوص مفسرین اهل سنت، روح القدس را جبرئیل دانسته‌اند. امّا با نگاهى عمیق‌تر به آنچه در روایات آمده، مى‌توان استنباط کرد که گزارش‌هاى متون دینى، مستلزم تشخّص براى روح القدس نیست؛ بلکه روح القدس، به مثابه یک حقیقت فراگیر و نیرویى قدسى و الهى است که از حضرت حق صادر مى‌شود و در هرکس و هر جایى که خداوند متعال اراده فرماید، قرار مى‌گیرد و جریان مى‌یابد.
مشخصات اثر
تفاسیر شیعه و زیبایی شناسی استفهام های قرآنی (جزچهارم،پنجم و ششم)
نویسنده:
حکیمه صادقی نژاد
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده :
یکی از رایج‌ترین شیوه‌های بیان در قرآن کریم، اسلوب استفهام است. این اسلوب در بیان عواطف و حالات درونی انسان و رساندن معنای بسیار با لفظی اندک و دعوت مخاطب به راه صحیح با لطیف‌ترین حالت، از سایر اسالیب انشا قوی‌تر می‌باشد. در سراسر قرآن حدود 1260 مورد استفهام آمده است و در اغلب این موارد استفهام در معنای حقیقی خود به کار رفته است، اما دسته‌ای از این استفهام‌ها در معنای دیگری آورده شده‌اند کهاندیشمندان مسلمان به ویژه مفسران در پی کشف اغراض نهفته در ورای استفهام‌های قرآن بوده‌اند.از این رو این پژوهش سعی دارد استفهامات سه جزء دوم قرآن از دیدگاه مفسران شیعی را مورد بررسی قرار دهد. بدین گونه که در ابتدا به معرفی تفاسیر مهم علمای شیعه و ذکر ویژگی‌های آنها پرداخته و سپس اغراض بلاغی و زیبایی‌های استفهام را در سه جزء دوم قرآن کریم از دیدگاه مفسران شیعه مطرح می‌نماید.نتیجه این که این استفهام ها اغلب در معنای یکسانی نیامده است وبیشتردر معانی انکار،تقریع،توبیخ وتعجب به کار رفته است .همچنین مفسران با هم در برداشت خودازمعانی استفهام اتفاق نظر ندارند و این امر به ذوق ادبی ایشان مربوط است.
مشخصات اثر
استدراک به لکن در قرآن
نویسنده:
عارفه عسکری مسینان
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
یکی از روش‌های هدایتی قرآن، بر طرف کردن توهمات ناشی از جهل انسان‌ها و اصلاح عقاید آنان است. توهماتی که اگر برطرف نشود به سعادت انسان خدشه وارد می‌کند. این اصلاح اشتباه به استدراک مشهوراست. از ادوات آن «لکنّ» و «لکن»است که حدودا 130 بار در آیات قرآن کریم به‌کار رفته است. پژوهش حاضر به بررسی استدراکات و دفع توهماتی پرداخته است که با «لکنّ» صورت گرفته است. آیاتی که بیانگر اعتقادات اشتباه ناشی از توهم است، موضوعات گوناگونی را دربرمی‌گیرد که بیشترین آن مربوط به خداشناسی است. انسان‌شناسی، نبوت، معاد و جهان‌شناسی به ترتیب در مرتبه بعد قرار می‌گیرد. مبحث خداشناسی، اصلاح توهمات پیرامون صفات ثبوتی و سلبی خداوند را در بر‌می‌گیرد. در مبحث انسان‌شناسی انسان‌ها بر اساس عقاید و اعمال به سه گروه مومنان، منافقان وکافران تقسیم شده‌اند، تا با تصحیح نگرش در این زمینه، انسان خود و خدای خود را بهتر بشناسد. دفع توهمات پیرامون امکان و اثبات وقوع معاد و چگونگی حال افراد هنگام برپایی قیامت به منظور افزایش یقین نسبت به معاد و آمادگی برای سعادت واقعی صورت گرفته است. توهمات پیرامون نبوت عامه شامل مباحث عصمت و علم انبیا، اشتراک و تمایز ادیان و رفتار مردم در برابر دعوت انبیا است. نبوت خاصه مشتمل بر دلایل نبوت پیامبر اسلام (ص)، تایید معجزه‌ی پیامبر اسلام (ص)، آداب معاشرت با پیامبر اسلام (ص) است. تصحیح نگرش نسبت به موضوع نبوت سبب می‌شود انسان برای گذر سعادتمندانه از مسیر دنیا تا قیامت رهبران الهی را شناخته و در مسیر هدایت به آنان اقتدا کند.
مشخصات اثر
بررسی سندی و دلالی و ترجمه روایات تفسیری امام صادق (علیه السلام) در جزء چهارده قرآن کریم
نویسنده:
مریم تیزهوش پناه
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
مشخصات اثر
سلوک پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله در شئون خانوادگی در قرآن و حدیث
نویسنده:
افسانه حسن پور بهبهانی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
این پژوهش در مورد سیره عملی پیامبر صلی‌الله علیه و آله در خانواده است، و به بحث لغوی سنت و سیره می‌پردازد، سپس به موقعیت زن و خانواده در دوران جاهلیت نظر می‌کند که زن در جامعه بصورت کالا مورد معامله قرار می‌گرفت و احترام و ارزشی برایش قائل نبودند تا اینکه با ظهور دین مقدس اسلام زن جایگاه و موقعیت والا و مقدس خود را با تعالیم حیات‌بخش اسلام بازیافت، پس از آن به صورت اجمالی زندگی همسران رسول خدا صلی الله علیه و آله ذکر شده است، و حکمت و عوامل تعدد همسران آورده شده که اغلب این ازدواجها برای جلب حمایت دشمن و جلوگیری از جنگ و خونریزی بیشتر، و پناه دادن یک زن بی‌سرپرست بوده است، و یا به علتهای سیاسی فرهنگی و تشریعی و الگوی عملی بودن برای مردم بوده است، و با توجه به ایم مطلب، روشن است که پیامبر صلی الله علیه و آله مردی زاهد، بدور از تجمل بوده و زنان خود را به زهد و تقوا در زندگی دعوت می‌نموده است و شکی نیست که ازدواجهای ایشان مانند ازدواجهای دیگران برای ارضاء غریزه نبوده بلکه هرکدام علت و حکمت مخصوص به خود را دارا است. و اصولاٌ روش پیامبر صلی الله علیه و آله در برخورد با زنها روی اصل ادب و احترام بوده است. مسأله افک به طور اجمال بررسی شده است که در نزد عامه این حدیث برای عایشه بوده و در نزد امامیه برای یکی دیگر از همسران به نام ماریه قبطیه بوده است و نظر بعضی از مفسرین در این ارتباط بیان شده است. در بخش دیگری رفتار و سیره عملی پیامبر نسبت به همسرانش آورده شده است. وظایف همسران پیامبر صلی الله علیه و آله مثل تقوا، رازداری، تحریم ازدواج و انزواطلبی ذکر شده است و رفتار عملی ایشان در خانه، با زنانش مهربانترین و منصف‌ترین شوهر بود. و با کمال محبت رفتار می‌کرد و در کارهای خانه به آنها کمک می‌کرد. و نمونه و الگوی ساده زیستی برای همسرانش بود و با آنها در کمال عدالت رفتار می‌کرد که حتی در حال بیماری در هنگام رحلت خویش، می‌فرمودند که بستر او را به منزل زنی که نوبتش بود منتقل نمایند، و در برخورد با اشتباهات همسران خود بسیار صبور و آموزنده و آنها را به بهترین راه‌حل راهنمایی می‌کرد، و روایاتی هم ذکر شده است. و در آخرین بحث سیره عملی پیامبر صلی الله علیه و آله در برخورد با فرزندانش آورده شده است و احادیثی در این ارتباط زینت‌بخش این پژوهش شده است.
مشخصات اثر
اخلاق مصرف به استناد آیات قرآن کریم و روایات اسلامی
نویسنده:
عدنان آشنا
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
دین اسلام به عنوان کامل‌ترین و جامع‌ترین ادیان، برای تمامی مسائل زندگی آدمی، از جزئی‌ترین تا کلّی‌ترین آنها، راهکارهایی ارائه نموده است و یکی از این راهکارها در زمینه مصرف صحیح است که در آیات و روایات بر آن تأکید فراوانی شده است؛ از این رو، با بهره‌گیری از دستورالعمل‌های اخلاقی که در این زمینه وارد گردیده است، می‌توان حرکتی جهت‌دار به مصرف داده و با جلوگیری از الگوهای ضدارزشی در مصرف همچون «اسراف و تبذیر و اتلاف»، «اقتار و بخل و شحّ»، «حرص و طمع» و... جامعه را از بسیاری از مشکلات اقتصادی، اجتماعی و معنوی حاصل از آنها نجات داده و در عوض با گسترش ارزش‌هایی چون «اعتدال»، «جود و سخاوت»، «انفاق و ایثار»، «قناعت و زهد» و... جامعه را به مرتبه بالایی از شکوفایی اقتصادی و معنوی رسانید. لذا با توجه به همین ارزش‌هاست که «رعایت اعتدال در مصرف»، مهمترین اصل اخلاقی اسلام گردیده است و اعتدال در مصرف به معنای بهره‌گیری از امکانات زندگی است، به گونه‌ای که مستلزم تلف کردن و هدر دادن مال و نیز مازاد بر نیاز نباشد و کمّ و کیف آن، از نگاه عرف، هماهنگ با شرایط زمانی و مکانی و متناسب با شأن و موقعیت مصرف‌کننده باشد. از این روست که در فرمایش‌های پیشوایان دینی، میانه‌روی در هزینه کردن، نصف گذران زندگی به شمار آمده است. همچنین علمای مسلمان با بهره‌گیری از سیره پیامبر(ص) و معصومین(ع)، آدابی را برای مصرف استخراج نموده‌اند و در کتب اخلاقی خویش ذکر کرده‌اند که آداب خوردن (مثل زمان، مکان و حالت خوردنِ غذا) و پوشیدن نمونه‌ای از آنهاست. و نیز مصرف در اسلام تابع اصولی اخلاقی همچون «قناعت و ساده زیستی» و «انفاق مازاد بر درآمد» می‌باشد که با بهره‌گیری از این اصول، جامعه اسلامی راه تعادل و صراط مستقیم را در پیش خواهد گرفت.
مشخصات اثر
آسیب‌شناسی عقائد در قرآن و روایات
نویسنده:
علی‌اکبر قانونی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
موضع انسان در جهان‌بینی و ارزش‌یابی او از عقائد در جهت‌گیری‌های اخلاقی و اجتماعی تأثیر ونقش تعیین کننده‌ای دارد،وگمان نمی‌رودهیچ اندیشه‌ای به اندازه این اندیشه«دغدغه‌آور»باشد. هدف در این پژوهش رسیدن به باورهای حقیقی وبه دور از انحراف بواسطه شناخت آسیب‌های عقائد و تقویت اصول‌عقائد می‌باشد،که در نتیجه آنها کاسته شدن نابسامانی‌های اجتماعی واخلاقی و عملی را به دنبال خواهد داشت.پژوهش حاضر آسیب‌های عقائد از منظر قرآن وروایات را مورد بررسی قرار می‌دهد ،ومشتمل برپنج فصل می باشدکه ازلحاظ محتوایی بدینشرح می باشد.فصل اول دربردارنده کلیات می‌باشد.فصل دوم مراحل شکل‌گیری وراههای حصول عقائدمورد بررسی و تحقیق قرار می‌گیرد.درفصل سوم آسیب‌های اعتقادات ،ودرفصل چهارم عوامل و زمینه‌های به وجودآورنده آسیب‌ها،ودرفصل پایانی راهکارهای پیشگیری ازآسیب ها موردبررسی قرارگرفته است. روشی که دراین تحقیق مورد استفاده قرارگرفته کتابخانه ای می باشد.
مشخصات اثر
  • 1151
  • تعداد رکورد ها : 18137