آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

عنوان :

علامه طباطبایی و اصول هستی‌شناختی برگرفته از لفظ «حق» در قرآن کریم

نویسنده:

علی اصغر خندان، مهدی قضاوی‌زاده

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF چکیده

کلیدواژه‌های اصلی :

اصطلاحنامه علوم قرآنی , درباره علامه طباطبایی

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی

چکیده :

موضوعات مرتبط با حق و کاربردهای این لفظ در قرآن کریم از چنان گستره و ظرفیتی برخوردار است که می‌تواند مبانی و چهارچوب یک نظام فلسفی را پایه‌ریزی کند. در این راستا و با این جهت‌گیری، پس از اشاره به معنای لغوی «حق» و مؤلفه‌های آن (ثبوت، وجوب، و بقا) و همچنین معانی اصطلاحی «حق» در قرآن (حق تکوینی، به‌معنای حقیقت عینی و واقعیت خارجی؛ حق معرفتی، به‌معنای شناخت و یا سخنِ حقیقی، صادق و مطابق با واقع؛ حق ارزشی: به‌معنای عمل شایسته و نیکو)، در این مقاله با مرور کاربردهای لفظ حق، هفت اصل از اصول هستی‌شناختی در قرآن کریم را براساس آراء علامة طباطبایی در تفسیر المیزان تقریر کرده‌ایم، اصولی مانند اینکه خداوند، مصداق اتم حقّ است؛ ماسوا و دیگر حقایق، همه از حقّ تعالی و تحت تدبیر اوست؛ و حقّ تعالی، ماسوا و دیگر حقایق را بحق آفریده است. در خلال این مباحث همچنین به این اشکال مقدر پاسخ داده شده است که آیا می‌توان یک واقعیت زبان‌شناختی مربوط به یک زبان را مبنایی برای استنتاج واقعیت‌های هستی‌شناختی قرار داد؟

صفحات :

از صفحه 105 تا 124

مشخصات اثر

عنوان :

علیت

نویسنده:

ریچارد تیلور

نوع منبع :

مقاله , ترجمه اثر

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: دانشگاه امام صادق (ع),

کلیدواژه‌های اصلی :

قوانین طبیعت , علت , معلول (درمقابل علت) , علل چهارگانه ارسطو , علیت , استقرا , علت , ضرورت

کلیدواژه‌های فرعی :

علت فاعلی , تقدم علت بر معلول , توالی زمانی , شمول , مشابهت , الهیات مسیحی , نظریه همسانی , علیت و تغییر , تصور نیرو , تصور اتصال ضروری , علل به منزله شرط لازم , علل به منزله شرط کافی , تعدد علل , تمایز علت و معلول , علل به منزله اهرم , علیت و زمان , علت و معلول همزمان ,

چکیده :

این مقاله ترجمه مدخل علیت از دائره المعارف پل ادواردز است که در آن ابتدا به تعریف علیت و تفاوت تولید با حرکت کیفی از نظر ارسطو اشاره می شود و سپس علل چهارگانه ارسطو یعنی علل فاعلی، غایی، صوری و مادی بررسی می شود و تصریح می گردد که امروزه در علوم مختلف و حتی انسانی، فقط از علل فاعلی صحبتی به میان می آید.در ادامه، مقاله به دو بخش اصلی تقسیم می شود: مسایل قدیمی و مسایل جدید مربوط به علیت فاعلی.موضوعات مطرح شده به عنوان مسایل قدیمی مربوط به علیت فاعلی عبارت اند از: سودمندی مفهوم علت، علیت و تغییر، شمول، همسانی، تصور نیرو، تصور اتصال ضروری، تقدم علل بر معلول های خود، جهت و سمت ضرورت. موضوعات مطرح شده در مقاله به عنوان مسایل اصلی مربوط به علیت در دوران معاصر عبارت اند از: ضرورت در مقابل توالی تغییرناپذیر، مساله مشابهت، مشابهت های مربوط، قوانین طبیعت و مفهوم علیت، قوانین به منزله ضرورت ها، قوانین به منزله همسانی ها، بازنگری اتصال ضروری، علل به منزله شرایط لازم، علل به منزله شرایط کافی، تعدد علل، علیت و استقرا، تمایز میان علت و معلول، علل به منزله «اهرم ها»، علیت و زمان، علت ها و معلول های همزمان.نکته مهم در مقاله، روح تجربه گرایانه و پوزیتیویستی حاکم بر مباحث است که از جمله مصادیق آن اشاره و پرداخت تفصیلی به آرا و اندیشه های فیلسوفان تجربه گراست. تلاش این فیلسوفان انکار ابعاد متافیزیکی بحث علیت، مانند ضرورت و وجوب صدور معلول از علت است. مقاله علی رغم گزارش نظریات این فیلسوفان، و علی رغم اشاره به ناتوانی این نظریات در تحلیل پدیده علیت، از نقد صریح تجربه گرایی امتناع می ورزد. آخرین جمله مقاله این است: «در اینجا (بحث علیت) مانند بیشتر موضوعات فلسفه، پیشرفت ما نسبت به گذشتگانمان غیر واقعی تر از آنچه در واقعیت هست، به نظر می‎رسد».

صفحات :

از صفحه 165 تا 201

مشخصات اثر

عنوان :

درآمدی بر نظریه تجلیات در جهان بینی عرفانی

نویسنده:

علی اصغر خندان

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

مشخصات اثر

عنوان :

بررسی فطریات درآثار ابن سینا،رنه دکارت، شهیدمطهری و جان لاک

نویسنده:

علی اصغر خندان

نوع منبع :

رساله تحصیلی , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

چکیده

وضعیت نشر :

پایگاه اطلاع رسانی حوزه: ,

کلیدواژه‌های اصلی :

درباره مرتضی مطهری

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

مرتضی مطهری , ابن سینا: ابوعلی سینا , غلامحسین ابراهیمی دینانی

چکیده :

نگارش این پایان نامه تلاشی است برای بازنویسی منطق به نحو کاربردی که پیشتر در زبان فارسی سابقه ندارد. از آنجا که منطق، خطا سنج تفکر دانسته می شود، در فصل اول توضیحاتی درباره منطق و تفکر از جمله پیدایش علم منطق، منطق ارسطو، منطق اسلامی، منطق ریاضی، منطق مادی و البته منطق کاربردی و همچنین تبیین این نکته که در میان انواع تفکر، مراد از تفکر منطقی چیست، ارائه شده است. در فصل دوم پس از تعریف چند اصطلاح به توضیح در باب انواع تفکر در حوزه تصورات پرداخته شده است که عبارتند از: تجرید و تعمیم، ترکیب، تجزیه، مقایسه دو مفهوم کلی، یافتن مثال نقض، طبقه بندی مفاهیم، و از همه مهمتر تقسیم و تعریف. فصل سوم نیز پس از چند تعریف، به توضیح انواع تفکر در حوزه تصدیقات می پردازد، یعنی استدلال مباشر(قلب، عکس مستوی، عکس نقیض، عکس نقیض شرطی و ...) و استدلال غیر مباشر(استدلال قیاسی، استثنایی و اقترانی، استقرار و تمثیل) فصل چهارم در باب مغالطات است که به نحو گسترده بالغ بر ‎100 مغالطه را توضیح می دهد. محورهای اصلی در دسته بندی مغالطات چنین است: تبیین های مغالطی، ادعای بدون استدلال، مغالطات مقام نقد، مغالطات مقام دفاع، مغالطه در استدلال، شامل مغالطات صوری، مغالطات ناشی از پیشفرض نادرست، مغالطات ربطی

مشخصات اثر

عنوان :

معرفت پیشین

نویسنده:

علی اصغر خندان

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: دانشگاه امام صادق (ع),

کلیدواژه‌های اصلی :

معرفت شناسی (مسائل جدید کلامی) , قضایای تحلیلی , قضایای ترکیبی , معرفت پیشین(مقابل معرفت پسین) , معرفت پسین(مقابل معرفت پیشین) , حقایق ضروری((لایب نیتس)، مقابل حقایق امکانی لایب نیتس)

کلیدواژه‌های فرعی :

تجربه گرایی (مسائل جدید کلامی) , نظریه مبناگروی , نظریه سازگاری , حقایق ترکیبی , حقیقت کلی , حقیقت امکانی ,

چکیده :

در این مقاله، دو موضع‌گیری تجربه‌گرایان، در برابر چالش مهمّ معرفت پیشین و مستقلّ از تجربه (مانند حقایق ریاضی، منطقی و...)، مورد بررسی قرار گرفته است. موضع و پاسخ اوّل، این است که معرفت پیشین، مربوط به حقایق و گزاره‌های تحلیلی، یعنی گزاره‌هایی که بر حسب معانی الفاظ موجود در آن‌ها، صادق هستند، می‌باشد. مؤلّّف، در مقام نقد، به مثال‌های متعدّدی اشاره می‌کند که حقیقتی، ترکیبی و نه تحلیلی هستند، و معرفت ما به آن‌ها، به نحو پیشین می‌باشد. موضع و پاسخ دیگر، از آن کواین است که اساساً تمایز میان حقایق تجربی و پیشین را نفی می‌کند و تمام حقایق را به درجاتی، تجربی و لذا اصلاح‌پذیر می‌داند. برای بررسی موضع کواین و برای تأمّل بیش‌تر در چیستی معرفت پیشین، ابتدا درباره‌ی این پیش‌فرض‌های کانت، بحث شده که آیا حقایق پیشین، باید کلّی و ضروری باشند. مؤلّف، به ویژه با بهره‌گیری از نظریّات کریپکی، در صدد است نشان دهد که بر خلاف نظر کانت، حقایق جزئی هم می‌توانند به نحو پیشین، دانسته شوند. هم‌چنین نظر کواین درباره‌ی اصلاح‌پذیری برخی حقایق، هم‌چون اصل عدم تناقض، قابل‌دفاع نیست. آن‌چه بیان شد، دو نگاه مبناگرایانه به مسأله‌ی توجیه و از جمله‌ی به مسأله‌ی معرفت پیشین بود. در پایان مقاله، تقریر متفاوت قائلان به نظریّه‌ی سازگاری از معرفت پیشین و حقیقت ضروری، مورد بررسی قرار گرفته است.

صفحات :

از صفحه 187 تا 206

مشخصات اثر

عنوان :

توحید و شرک در معرفت و علوم انسانی با تکیه بر آثار و اندیشه های استاد شهید مرتضی مطهری

نویسنده:

علی اصغر خندان

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

مشخصات اثر

عنوان :

موضوع فلسفه اولی نزد ارسطو و علامه طباطبایی

نویسنده:

علی اصغر خندان

نوع منبع :

مقاله , مطالعه تطبیقی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: دانشگاه امام صادق (ع),

کلیدواژه‌های اصلی :

علامه طباطبایی , موضوع علم , ارسطو , اصطلاحنامه فلسفه , فلسفه الهی , درباره علامه طباطبایی

کلیدواژه‌های فرعی :

حکمت نظری , امور عامه , جواهر اولی , عرض ذاتی(حکمت نظری) , معقولات ثانیه((ما لیس باول)، مقابل معقولات اولی) , مسائل فلسفه , قوانین متافیزیکی , محمولات فلسفه ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی , مرتضی مطهری , عبدالله جوادی آملی , محمدتقی مصباح یزدی , ابن سینا: ابوعلی سینا

چکیده :

در میان موضوعات و رشته های مختلف فلسفه، هستی شناسی وضع خاصی دارد؛ چنان که از یک سو، برخی فیلسوفان وجود چنین موضوعی را انکار می کنند و برخی دیگر آن را اصلی ترین و بلکه تنها مساله فلسفه می دانند.نویسنده در این مقاله پس از اشاره به تاریخچه بحث از وجود در یونان باستان به نظر ارسطو در باب تقسیم بندی علوم و بیان برخی از اشکالات آن می پردازد، از جمله اینکه طبق آن تقسیم بندی باید دو شاخه امور عامه و الهیات، به عنوان علم واحدی در نظر گرفته شوند و این علم واحد موضوع واحد می خواهد. یافتن این موضوع واحد به ویژه با توجه به تشتت سخنان خود ارسطو، منشا اختلاف بسیاری از فیلسوفان شده است که به ویژه باید به پاسخ فلاسفه پیش از ابن سینا و راه حل ابن سینا و فیلسوفان متاثر از او اشاره کرد که معتقد بودند مجموع امور عامه و الهیات به معنای خاص، فلسفه اولی یا الهیات به معنای عام را تشکیل می دهد و بحث از وجود خداوند از مسایل فلسفه اولی است و نه موضوع آن.نویسنده پس از بررسی برخی از اشکالات وارد به نظر ابن سینا، به تقریر تفصیلی آرای علامه طباطبایی در باب موضوع فلسفه اولی و تحلیل ابعاد مختلف آن می پردازد و در پایان و در مقام جمع بندی، به سلسله نکاتی از جمله ضرورت تفکیک اصل متافیزیک از آثار موجود در بحث متافیزیک، ملاحظات ضروری در تعریف متافیزیکی و بیان موضوع و مسایل آن اشاره می کند.

صفحات :

از صفحه 105 تا 144

مشخصات اثر

از :	{0}
پست الکترونیک :	{1}
تلفن :	{2}
دورنگار :	{3}
Aaddress :	{4}
متن :	{5}

آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

ورود

ثبت نام

در تلگرام به ما بپیوندید