آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

تكملة شوارق الالهام، كتابى است به زبان عربى در الهيات بالمعنى الاخص نوشته آیت‌الله محمد محمدى گيلانى. مؤلف، اين كتاب را با هدف تكميل شرح حكيم ملا عبدالرزاق لاهيجى، مؤلف شوارق الإلهام في شرح تجريد الكلام، به نگارش درآورده است. شرح لاهيجى تا اين بخش از كلام خواجه طوسى در فصل دوم از مقصد سوم از كتاب تجريد كه مى‌گويد: «و النفسانى غير معقول»، ادامه يافته و پس از آن، اجل فرصت به پايان رساندن آن را به وى نداده، لذا آقاى محمدى گيلانى به اتمام آن پرداخته است.

از مؤلف آثار و رسائلى کلامى و فلسفى به جاى مانده که مهم ترین رسائل فارسى وى در این مجموعه است. آئینه حکمت، اصول دین، تزکیه ­الصحبه، دُرّ مکنون، سرّ مجنون و هدیه المسافر از جمله رسائل فارسى اوست. نثر فارسى متوسط و شیواى او، به دور از تکلّف و مُغلق نویسى است.

عارف حکیم، آیت الله العظمی محمد علی شاه آبادی (قدس سره) به اذعان دیگر علما و عرفای معاصر از کمل عرفای قرن حاضر است و تا جایی که می دانیم، ایشان را موثرترین فرد در شکل دهی افکار حضرت امام خمینی(ره) دانسته اند که اگر همین یک سخن را بپذیریم، کفایت است از آنکه برای شناخت ایشان و افکارشان تلاش نمائیم هر چند تنها دو کتاب و سه رساله مکتوب از معظم له در دست باشد. ایشان نظریات خود را حول محور فطرت الهی انسان سامان داده اند تا جایی که به "فیلسوف فطرت" ملقب شده اند که در جای خود محل تامل و تأنی است. معروف است که حضرت امام(ره) درباره ایشان فرمودند: « من در عمر خود، روحی لطیف تر از روح مرحوم شاه آبادی ندیدم.» امام(ره) هفت سالی که مرحوم شاه آبادی در قم حضور داشتند در درس ایشان شرکت کردند و تاکید داشتند که « اگر آیت الله شاه آبادی هفتاد سال تدریس می کرد، من در محضرش حاضر می شدم، چون هر روز حرف تازه ای داشت.» عارف کامل آیت الله شاه آبادی از مبارزان دوران رضاخانی به حساب می آید، تحصن یازده ماهه معظم له در حرم حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) در اعتراض به جنایات رضاخان معروف است. در همان دوران و در ایام محرم، ایشان یک دهه منبر می روند و سخنی را سه بار، اول، وسط و انتهای منبر هر شب تکرار می کنند:« خدایا! تو شاهد و گواه باش که این مرتبه که این جمله را بگویم، در این ده شب سی مرتبه تکرار کرده ام و اتمام حجت نموده ام و برای علمای نجف، علمای قم، اصفهان و مشهد تمام نقاطی که می دانستم و توانستم هم نامه نوشته ام، و امشب هم برای آخرین مرتبه در این مجلس می گویم و آن این است که رضا خان، دست نشانده ی انگلیس است و هدفش، اعدام قرآن و اسلام است و اگر با من روحانی مبارزه می کند، نه به خاطر خود من است، بلکه به این دلیل است که من مبلغ قرآنم، به دنیا اعلام می کنم که اگر حرکت نکنید، این خبیث اسلام را از بین می برد.» اندر احوالات ایشان و درباره شخصیت جامع و کامل معظم له سخن بسیار است و مجال اندک! شذرات المعارف که گزیده های ناب اندیشه های ایشان است، به گفته شارح این کتاب یعنی فرزند ایشان، آیت الله نورالله شاه آبادی، خلاصه ای از اندیشه معظم له نیز به حساب می آید لذاست که مطالعه آن مفید فایده فراوان خواهد بود. این کتاب کوچک، که در حدود سالهای حکومت رضاخان نوشته شده است، دارای نثری مخلوط از فارسی آمیخته به عربی رایج در مجامع علمی حوزوی آن دوران است که مشابه آن را در متونی چون "اربعین حدیث" امام یا "تنبیه الامة و تنزیه الملة" مرحوم نائینی و کتب بسیار دیگر دیده ایم. بخش اول کتاب که عنوان "الشذره الأولی: توضیح مرام الإسلام فی شفاء صدور الأنام" را بر خود دارد، با طرح مساله ضعف و ذلت مسلمانان در شرایط کنونی آغاز می گردد :"مدتی است مملکت اسلام به انتشار عقاید باطله و اخلاق رذیله و افعال قبیحه مبتلاست..." و سپس اظهار تعجب می نماید که در همین حال می بینیم بسیاری از مسلمانان به طور مداوم از این وضعیت فقط اظهار تاسف می کنند، "غافل از آنکه درد را باید معالجه نمود و مذاکره مرض و تعدد آن، راه علاج نیست!" پس باید برای علاج مرض ها ابتدا آنها را شناخت. از همین رو موضوع کتاب را می توان "آسیب شناسی جامعه اسلامی و ارائه راهکارهای اصلاحی درباره آن" دانست که بخش اول یعنی آسیب شناسی به طور خلاصه بیان شده است اما در باب راهکار پیشنهادی توضیح بیشتری آمده است. بخش دوم کتاب با عنوان "الشذرة الثانیة" شامل 23 معرفت است که با توضیح ابعاد سیاسی دین آغاز می گردد و با شرح و بسط مفهوم اخوت اسلامی و ارکان و ابعاد آن ادامه می یابد.

در دفتر دوم این کتاب بحث حجیت ذاتیه عقل نطرح شده است و ارتباط دین، علم و فکر به صورت جداگانه شرح داده شده است. اولین موضوع حجیت ذاتی عقل است که پایه و اساس حجیت وحی و دین می باشد. بیان رابطۀ عقل و دین و عدم تعارض میان این دو در جلد اول مورد بحث قرار گرفت. بخش دوم این مجلد به دو بحث مهم اختصاص دارد. فصل اول انکه به بحث درباره ارتباط عقل و علم مربوط می شود که در آن لزوم تلازم عقل با علم حقیقی که از ذوات مقدسۀ چهارده معصوم (ع) سرچشمه میگیرد اثبات شده و این حقیقت روشن گشته که عقل از امامت و هدایت علم واقعی یعنی وحی بی نیاز نیست. همچنین معنای صحیح حکمت و پیوستگی آن با عقل در این فصل مطرح شده است. در فصل دوم به بحث درباره ارتباط عقل و فکر پرداخته و روشن می شود که تفکر، به خودی خود دارای هیچگونه ارزشی نیست. نور عقل و نور علم هستند که به تفکرات عاقلانه و عالمانه ارزش می بخشند. سپس نقش تفکرات عالمانه در رفع حجاب از عقل بازنمایی شده است. در این کتاب بیشتر مباحث بر محوریت احادیث کتاب العقل و الجهل اصول کافی مطرح شده است. فهرست مطالب کتاب به این قرار است: بخش اول: شرع درونی و عقل برونی شامل حجیت عقل، عقل و دین، کمال و زوال عقل؛ مرگ و زندگی قلب. بخش دوم: عقل و علم و فکر شامل عقل و علم، عقل و فکر.

جلد چهارم از مجموعه چهار جلدی معارف و عقاید راجع به پیامبران و شناخت آنان و مسائل پیرامون آن می باشد مثل: ضرورت نبوت، فوائد نبوت، عصمت نبی ، علم نبی ، نبوت عامه و خاصه و...

بحث متشابهات قرآن از جمله مباحثی است که برخی ها را دچار سردرگمی و باعث بروز اختلاف میان برخی شده است . کتاب حاضر به این موضوع مهم پرداخته و سعی می کند بحث متشابهات را از طریق مسائل فنی کلام عرب(قواعد عربی) حل و اثبات نماید.

اخلاق بحرانی یا الطریق الی الله، کتابی است در باب اخلاق و سیر و سلوک که مؤلف سعی داشته است از آیات و روایات در این جهت استفاده نماید. در نوع نگارش بسیار شیوا و روان و عاری از کلمات غامض و پیچیده است. علاوه بر اینکه از نگارشی قوی برخوردار است از جهاتی دیگر هم حائز اهمیت است من جمله: در بیان سیر و سلوک، سلوک اهل بیت -علیهم السلام- را بر اساس آیات و روایات ترسیم و تبلیغ می کند و در این جهت تقریباً از ۴۰ آیه و ۱۲۰ روایت بهره جسته است. مؤلف در عین استفاده از نکات روایی از نکات عرفی غافل نبوده سادگی متن را جهت فهم عامه در نظر گرفته و از بیانات پیچیده و حتی از بیان ظنیات و کشف و شهود، دوری کرده است. محور سخنش کلام الهی و روایات ائمه معصومین -علیهم السلام- است تا سالک به راحتی مسیر را طی و از اخلاق الهی بهره مند شود. این کتاب بین علما با عنوان اخلاق بحرانی یا رساله ای فی السلوک معرفی شده است و آن را بهترین کتاب اخلاقی دانسته اند و مؤلف را از علماء صاحب این فن معرفی کرده اند منابع استنادی این کتاب افزون برآیات و روایات اهل بیت علیهم السلام کتابهای ارزشمندی مانند: مجموعه ورام، مفتاح الفلاح، تفسیر جوامع الجامع، تفسیر علی بن ابراهیم قمی و ... است. کتاب دارای یک مقدمه و ۱۱ باب است: باب اول: نیاز به تهذیب اخلاق باب دوم: رجحان وبرتری علم اخلاق باب سوم: خلقت انسان به جهت سعادت دائمی باب چهارم: دربیان بعضی ازراههای رسیدن به خدا باب پنجم: درتوضیح عجز و ناتوانی انسان باب ششم وهفتم: چگونگی سلوک عبادالله الی الله باب هشتم: اکمال ایمان با وجود سه خصلت درانسان باب نهم: رضایت به قضای الهی باب دهم: در معنای توکل و تفویض و تسلیم باب یازدهم: درجات اهل ایمان

این کتاب، در حقیقت یک دوره حکمت عملی و نظری است دانشنامه گونه ای است که «قطب الدین» آن را برای «دباج بن فیلشاه بن رستم بن دباج»، از پادشاهان مازندران نوشته است.این کتاب ارزشمند یکی از قدیمی ترین دائره المعارف فارسی در ایران بوده و مشتمل بر منطق، فلسفه، ریاضی، حکمت عملی، و … است. مولف نخست در فضیلت دانش و دانش آموزی سخن گفته، سپس دوازده رشته ی علمی را نیز درآن گردآورده است. این اثر در واقع یک دوره حکمت عملی است که اهم علوم آن زمان از قبیل: کلام فقه و سیر و سلوک در آن تشریح شده اند. کتاب مذبور که یکی از مهمترین آثار قطب الدین بوده، مهمترین کتاب جامعی است که در فلسفه تالیف شده وپس از کتاب شفای ابن سینا ، مهمترین کتاب جامعی است که در فلسفه به نگارش درآمده است قطب‌الدین محمود بن مسعود مصلح کازرونی یکی از علمای ایرانی قرن هفتم و اوایل قرن هشتم هجری است که نقش مهمی در گسترش حکمت و فلسفه، علوم طبیعی، پزشکی و هنر خود داشته است.

کتابچه حاضر یک بحث علمی است حول مسئله دوازده امام و جوابه به شبهات کسانی که می گویند ائمه شیعه دوازده نفر نیستند.