آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

. نصيحة الملوک در ميان آثار فارسی امام غزالی، پس از کيميای سعادت، نصيحة الملوک بزرگترين و مهمترين کتاب اوست. نصيحة الملوک کتابيست که به شکل پند و اندرز برای سلاطين، وزرا و امرا نوشته شده است. اين کتاب تا حال دوبار به کوشش و تصحيح مرحوم جلال همايي به نشر رسيده است. بار نخست در سالهای 17-1315 و بار دوم در سال 1351 به چاپ رسيد. متن نصيحة الملوک در حدود 287 صفحه است که از دو بخش تشکيل شده؛ بخش اول آن 79 صفحه بوده که کمتر از يک سوم کل متن است. آقای همايی در مقدمه خود از بخش اول به عنوان مقدمه کتاب ياد کرده است ولی نصرالله پورجوادی در کتاب خود تحت عنوان «دو مجدد» می نويسد (ص 414): «ولی حقيقت اين است که چيزی که بخش اول خوانده شده مقدمه نصيحة الملوک نيست بلکه اصل نصيحة الملوک است، چه آنچه بخش دوم نصيحة الملوک خوانده شده است اثر غزالی نيست، بلکه نوشته شخص ديگری است.» وی می افزايد «در مورد اصالت بخش اول می توان مطمئن بود، در مورد بخش دوم، به عکس، می توان با اطمينان گفت که از غزالی نيست.» از جمله دلايلی که بخش دوم از آنِ غزالی نيست اينست که نويسنده دراين بخش اشعار فارسی فراوانی نقل کرده است در حاليکه غزالی معمولاً در آثار خود اين کار را نمی کند. ذکر مطالب مربوط به پادشاهان قديم ايران زمين مانند گشتاسب و شاپور و اردشير، و ستايش از قوم ايرانی و پادشاهان قديم آريانا با روحيه غزالی به کلی مغايرت دارد. عبدالحسين زرين کوب در کتاب «فرار از مدرسه» به دليل تفاوتی که در سبک و نوع مطالب اين بخش با ساير آثار غزالی ديده ميشود ثابت کرده است که بخش دوم نصيحة الملوک که شامل ابواب هفتگانه است از غزالی نيست. بعضی از محققان غربی نيز چون پاتريشا کرون انتساب بخش دوم اين کتاب را به امام غزالی مردود شمرده اند. پاتريشا کرون در کتاب منتشره سال 1987 خود اين نکته را واضح ميسازد که چندين نسخه خطی عربی، همان گونه که نسخه های قديم متن فارسی فقط بخش اول را دارند، تنها شامل بخش اول هستند. کتاب نصيحة الملوک چندين قرن پيش به زبان عربی تحت عنوان «التبر المسبوک فی نصيحة الملوک» ترجمه شده است. مترجم اين کتاب در هيچ يک از نسخه های خطی نام خود را ذکر نکرده. در مورد اينکه نصيحة الملوک به کدام پادشاه نوشته شده نيز اختلاف نظر است. در ترجمه عربي نصيحة الملوک اين پادشاه سلطان محمد بن ملکشاه معرفی شده ولی در منابع پارسی از جمله فضائل الانام اسم سلطان سنجر بن ملکشاه آمده است. در ديباچهء بعضی از نسخه های خطی نصيحة الملوک آمده است که روزی سلطان سنجر نزد حجة الاسلام رفت و « تا شب در صحبت او بود و وقت را به طاعت و عبادت گذرانيدند. به وقت بازگشتن درخواست که مارا نصيحتی بکن تا برآن رفته آيد. شيخ فرمود که چون رکاب ميمون به سرای رسد در عقب فرستاده خواهد شد. آنگاه اين کتاب را ساخت و فرستاد، و پيوسته اين کتاب را سلطان سنجر ملازم خود کردی و از خود دور نداشتی».

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

محک النظر : سلسلة علم المنطق

نویسنده:

أبو حامد غزالي؛ محقق: رفیق عجم

نوع منبع :

کتاب , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF فهرست معرفی کتاب

وضعیت نشر :

بیروت: دار الفکر اللبناني,

زبان :

عربی

کلیدواژه‌های اصلی :

اصطلاحنامه منطق

کلیدواژه‌های فرعی :

دلالات , ملموسات(منطق) , مشبهات(منطق) , مشهورات (منطق) , مخیلات(منطق) , تمثیل(منطق) , اصطلاحنامه معرفت شناسی(اسلامی) , روش فکری غزالی , تحول ساختاری منطق اسلامی , اندیشه های احمد غزالی ,

کد کنگره:

‏BBR‎‏ ‎‏779‎‏ ‎‏/‎‏م‎‏3‎‏ ‎‏1373

چکیده :

محك النظر، از جمله آثار عربی ابوحامد محمد بن احمد غزالی طوسی معروف به امام محمد غزالی (متوفی 505ق) در موضوع علم منطق است. این کتاب با تحقیق و حواشی رفیق العجم منتشر شده است. ساختار کتاب مشتمل بر یک مقدمه مفصل از محقق، مقدمه مؤلف و متن اثر است که در ضمن فنون، اقسام و فصول ارائه شده است. گزارش محتوا محقق اثر مقدمه‌اش را در پنج عنوان مطرح کرده است. ابتدا محیط فرهنگی و فکری، اجتماعی و اقتصادی و سیاسی را در سه بخش بررسی کرده است. در ادامه، از زندگی نویسنده و شخصیت او سخن گفته و در آخرین بخش از مقدمه، کتاب و موضوعات آن را مورد مداقه قرار داده است وی در مقدمه، ترتیب زمانی آثار غزالی را متذکر شده و جایگاه محك النظر را پس از مقاصد الفلاسفة و معيار العلم، سومین اثر دانسته است لازم به توضیح است که «معيار العـلم» مهم‌ترین و مبسوط‌ترین اثر منطقی‌ غـزّالی‌ است کـه از شـاهکارهای کتب‌ منطقی‌ و کتابی‌ آمـوزشی و جـامع و ساده و روان‌ و پر از ابتکار و نوآوری است. غزّالی در این کتاب سعی داشته است که‌ علاوه‌ بر مثال‌های مـتداول مـنطقی، مسائل‌ فقهی‌ را به‌‌عنوان‌ مـثال‌ شـاهد آورد و ازایـن‌رو‌ کتاب‌ او در بین دیـگر کـتب منطقی امتیازی خاصّ دارد. این کـتاب بـه تصریح غزالی پس از کتاب تهافت و قبل از ميزان العمل تألیف یافته است و به موازات آن «محك النّظر» را مختصرتر‌ در منطق نوشته است. در ميزان العمل مکرر از معيار العلم نام مـی‌برد و در مـحك النّظر که پیش از‌ معيار‌ العلم به پایان رسیده مکرر‌ به‌ معيار العلم که در دست تألیف دارد، اشاره می‌کند و خصوصاً در آخر محك النّظر به خـواننده چـنین خطاب می‌کند: «من تفصیل این مـطالب را‌ در‌ مـعيار العلم آورده‌ام، اما نسخه‌ معيار‌ العلم را هنوز به کسی ننموده‌ام و به دست کسی نداده‌ام؛ زیراکه هنوز احتیاج به اصلاح و تهذیب دارد. برخی مطالب را باید بدان بیفزایم و برخی دیگر را از آن بـپیرایم. اما‌ مـوانع‌ مرا از آن باز داشته اسـت...» در حقیقت غزالی در کتاب معيار العلم، منطق را از مباحث فلسفی جدا و آن را تبدیل به یک علم معیار ممزوج با برخی ویژگی‌‌ها و اصطلاحات فقهی و کلامی نمود. پس از آن کار اختلاط را با کتاب «محك النظر» ادامه داد و به منطق جامه اسلامی کاملی پوشانید؛ به‌گونه‌ای که کار پیوند زدن کامل گردید محقق کتاب، سیر تحول و تغییر اصطلاحات منطقی در سه کتاب مقاصد الفلاسفة، معيار العلم و محك النظر را در ضمن جدولی ارائه کرده است

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

دور الغزالي في ترسيخ الخط النقدي للمشائية في الفكر الإسلامي

نویسنده:

بدران مسعود بن لحسن

نوع منبع :

مقاله , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

زبان :

عربی

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

إقتصاد في الإعتقاد

نویسنده:

ابو حامد الغزالي؛ شرح وتحقیق وتعلیق: إنصاف رمضان

نوع منبع :

کتاب , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

دمشق - سوریه/بیروت - لبنان: دار قتیبة,

زبان :

عربی

کلیدواژه‌های اصلی :

اشاعره (اهل سنت) , اصول اهل سنت , عقاید اشاعره , اصول اشاعره , 13. علم کلام , 3- اهل سنت Sunnism (فرق اسلامی)

کلیدواژه‌های فرعی :

کتب اهل سنت ,

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

بررسی تطبیقی اندیشه سیاسی ابوحامدمحمد غزالی و خواجه نظام الملک طوسی

نویسنده:

علی منصوری، مریم غلامی خسروآبادی

نوع منبع :

مقاله , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

زبان :

فارسی

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

نفس عند الغزالي دراسة و نقد و تحليل

نویسنده:

‫ثامرعبدالمهدي‌حربي التميمي

نوع منبع :

رساله تحصیلی , کتابخانه عمومی

وضعیت نشر :

‫قم : ‫مرکز اطلاعات و مدارک اسلامي، معاونت پژوهشي، دفتر تبليغات اسلامي,

زبان :

فارسی

چکیده :

‫پايان نامه حاضر، از منظري فلسفي و کلامي به تشريح ماهيت نفس و ويژگي‌هاي آن مي‌پردازد و ديدگاه غزالي در باره نفس و احکام آن را ارزيابي مي‌کند. نويسنده در پنج فصل به تبيين مسايلي مانند وحدت نفس، خلود، مجرد و روحاني بودن آن و قواي نفس پرداخته و ديدگاه‌هاي غزالي و برخي متکلمان و فلاسفه در مقوله نفس و ماهيت و ويژگي‌هاي آن را فراوي مخاطبان مي‌نهد. وي در فصل اول ابتدا به زوايايي از زندگاني، افکار و آثار غزالي اشاره کرده، سپس به معرفي اوضاع سياسي، اجتماعي و فرهنگي دوران حيات و روش‌هاي علمي وي مي‌پردازد. در فصل دوم ضمن بررسي مفهوم نفس در تفکرات غزالي و معناي لغوي و اصطلاحي نفس، مفهوم فلسفي و کلامي آن را نيز بررسيده و قواي نفس و حقيقت آن را نزد غزالي شرح مي‌دهد. نگارنده در فصل سوم برهان هاي عقلي و نقلي مبني بر وجود نفس و ذي شعور بودن آن را از ديدگاه غزالي باز مي‌گويد. فصل چهارم به وحدت نفس و برهان هاي روحاني و مجّرد بودن آن از ديدگاه غزالي، همراه با آراي فلاسفه ديگر از جمله ابن سينا اختصاص دارد. خلود و جاودانگي نفس به نحو کلي و فردي، تمييز بين جسم و نفس، رابطه بين جسم و جسد از ديدگاه غزالي و ردّ ديدگاه‌هاي ابن سينا در مورد روحانيت نفس توسط غزالي، از ديگر مباحث مهم اين فصل از نوشتار محسوب مي‌شود. در فصل پنجم و پاياني تحقيق خود ضمن بررسي معناي لغوي و اصطلاحي خلود نفس و برهان هاي عقلي و فلسفي در اثبات آن، ديدگاه‌هاي فيلسوفان مسلمان را نيز باز گفته و برهان هاي عقلي و نقلي در اين موضوع را از منظر غزالي بررسي مي‌کند. اثبات معاد جسماني از ديدگاه غزالي، نقد آراي ابن سينا در اثبات حشر جسماني اموات، اشکال هاي جسماني بودن و روحاني بودن معاد از منظر غزالي و پاسخ آن ها، مفهوم سعادت اخروي و لذت‌ها و عذاب‌هاي روحاني و نقد آراي غزالي درباره نفس و معاد، از مباحث پاياني اين نوشتار به شمار مي‌آيد.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

اخلاقیات سلوک عرفان یوگایی

نویسنده:

علی صادقی شهپر

نوع منبع :

مقاله , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

قم: پژوهشگاه علوم وحیانی معارج,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

عرفان هندو , اخلاقیات , اهیمسا (آموزه‌ها‌ی دین جین) , هندوییسم (ادیان شرق) , مکتب یوگا , اخلاق هندوئیسم

کلیدواژه‌های فرعی :

اوپانیشاد , تپس , ایشوره , پرکریتی , پوروشه , یگه (یوگا) , مراحل هشت‌گانۀ سلوک , یمه , نیاما , مهابهارته , کرمه یوگا , یمه ها , یوگاسوتره ها , یوگای پتنجلی , جنانه یوگا , بهکتی یوگا , راجه یوگا , رهایی در هندوئیسم , ویدهه , مستحسنات اخلاقی , آرجونه , استیه , برهمه چاریه , شئوچه , سنتوشه , سوادهیایه ,

شاپا (issn):

2383-3025

چکیده :

عرفان یوگای «پتنجلی» در هند، همچون سایر روش‌های عرفانی، در مرحلۀ مقدماتی سیر و سلوک زاهدانه، از اخلاقیات و شریعت هندی و قوانین اخلاقی «مَنو» بهره گرفته است. در مکتب یوگا، هشت مرحله سلوک عرفانی وجود دارد که دو مرحلۀ اول آن، عمدتاً به سلوک اخلاقی و اعمال و عبادات هندی برای رسیدن به مراقبه و رهایی یوگایی مربوط است. هر یک از این دو مرحله، مشتمل بر پنج مورد و مجموعاً ده قاعدۀ اخلاقی و عبادی است. «اهیمسا» (نیازردن) یکی از اصول مشترک تمام ادیان و مکاتب فلسفی هندی، در سلوک یوگایی، محور تمام اخلاقیات محسوب می‌شود. در واقع، کسی که در اهیمسا کامل شود، در اخلاق به کمال رسیده است و می‌تواند به مراتب بعدی سلوک گام نهد؛ مراتبی که فراتر از اخلاقیات و امور ذهنی است. این مقاله، دربارۀ اخلاق هندی و یوگایی با توجه به دو مرحلۀ نخستین از مراحل هشت‌گانۀ سلوک عرفان یوگایی، به بحث می‌پردازد. اصطلاح یُگه یا یوگا به معنای یوغ زدن و تمرکز بر یک نقطه و مراقبه است و ما به دلیل نبود رسم‌الخط واحد در زبان فارسی، برخی اصطلاحات مثل «یوگا» را به شکل مشهور و رایج آن نوشته‌ایم، در صورتی که «یُگه» صحیح‌تر است. «patanjali» مؤسس مکتب یوگا در قرن دوم میلادی و نویسندۀ متون کلاسیک «یوگاسوتره‌ها» بوده است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 145 تا 173

مشخصات اثر

ثبت نظر