مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

اهل حدیث (در برابر اصحاب رأی) فرقه ای از اهل سنت با اندیشه ظاهرگرایی و اکتفا به حدیث در فهم و استنباط شریعت، هستند. ایشان کسانی هستند که در گردآوری حدیث می کوشند و در استنباط احکام از نصوص بیرون نمی شوند و از قیاس می پرهیزند. این تعبیر بر محدثان حجاز، یاران مالک بن انس، یاران شافعی، سفیان ثوری، احمد حنبل و داود اصفهانی اطلاق می گردد. در این مقاله دانشنامه ای به تفصیل راجع به اصحاب حدیث بحث و بررسی صورت می گیرد.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

تشبیه، تفویض و تأویل در مکتب اصحاب حدیث

نویسنده:

هادی حجت

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

شیراز: دانشگاه شیراز,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

تفویض , صفات خبری , 01. خداشناسی (کلام) , اصحاب حدیث (فرق کلامی) , صفات الهی , صفاتیه (مذاهب کلامی) , اصول اهل سنت , صفات خبریه , عقاید اهل سنت , آیات صفات الهی , تشبیه , اصحاب حدیث , صفات خدا , زبان دین (مسائل جدید دین شناسی) , تشبیه در مکتب اصحاب حدیث , تفویض در مکتب اصحاب حدیث , تاویل در مکتب اصحاب حدیث , 8- اهل حدیث (فرق اسلامی) , 3- اهل سنت Sunnism (فرق اسلامی)

کلیدواژه‌های فرعی :

تأویل , معتزله , اشاعره , تشبیه , اختیار انسان , مکتب مشبهه , مفوضه , حنابله , صفات خبری , آیات صفات , راسخان در علم , اختیار انسان , قرآن , ظنی بودن تاویل , ضرورت تأویل , تأویل در قرون اولیه , اختصاص تأویل به خداوند , سیره پیامبر (ص) در تأویل , امامان معصوم علیهم السلام ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ابن بابویه، محمدبن علی: شیخ صدوق , علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی , علامه مجلسی: محمدباقربن محمدتقی مجلسی

شاپا (issn):

2251-6123

چکیده :

آیات صفات بخشی از متشابهات قرآن به شمار می روند. مسلمانان در برابر این آیات دیدگاه های مختلفی دارند، در واقع در این باره سه نظر عمده وجود دارد: تشبیه، تفویض و تأویل. تشبیه همانند ساختن خداوند در ذات یا صفات به مخلوقات و اسناد صفات خلق به خالق است. تفویض آن است که معنای صفات خبریه خداوند متعال برای ما معلوم نیست و لذا مسأله را بایستی به خداوند متعال تفویض و در این باره سکوت کرد. تأویل، تفسیر این آیات مطابق با شأن خداوند باری تعالی است گرچه با ظهور ابتدایی الفاظ مخالف باشد. اهل حدیث به شدت از تأویل این آیات و احادیث مشابه آن اجتناب کرده و به ناچار به تشبیه یا تفویض رو آورده اند. در این مقاله نشان داده ایم تأویل ضرورتی است که نه تنها امامان شیعه که جمعی از صحابه، تابعان و حتی برخی از بزرگان اصحاب حدیث نیز با بهره گیری از آن به تفسیر و تبیین آیات پرداخته اند.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 125 تا 156

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

محمد بن عثمان بن أبي شيبة وکتابه العرش (العرش وما روي فيه لـ محمد بن عثمان بن أبي شيبة)

نویسنده:

محمد بن عثمان بن أبي شيبة؛ دراسة وتحقیق: محمد بن خلیفة التمیمی

نوع منبع :

کتاب , رساله تحصیلی , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

ریاض - عربستان: مکتبة الرشد / شرکة الریاض للنشر والتوزیع,

زبان :

عربی

کلیدواژه‌های اصلی :

اصول اهل سنت , عقاید اهل سنت , استواء الهی (صفات خبریه الهی) , عرش , قدم عرش , آیات عرش و کرسی , آیات صفت استوا , 8- اهل حدیث (فرق اسلامی) , 3- اهل سنت Sunnism (فرق اسلامی) , سلفیه (فرق اسلامی)

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

آراء و اندیشه های کلامی فضل بن شاذان

نویسنده:

محمد سودی

نوع منبع :

رساله تحصیلی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

ایرانداک,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

علوم انسانی , محدثان , متکلمان , 8- اهل حدیث (فرق اسلامی) , اندیشه های کلامی , اندیشه های کلامی , اندیشه های کلامی

چکیده :

بررسی اندیشه‌های متکلّمان بزرگ جهان تشیع، از جهات مختلفی حایز اهمیّت می باشد؛ چراکه این بررسی‌ها در وهل? نخست، راه پیموده شده توسط بزرگان را به دیگران می نمایاند و از دیگرسو، مسیر باقی مانده نیز روشن می شود. در مرحل? بعد، این بررسی‌ها به ما این امکان را می دهد که آگاهی از میزان پیشرفت علم کلام در زمان‌های مختلف و شیوه‌های متفاوت ارائه شده در هر زمان را به دست آوریم. در میان متکلمان بزرگ، اندیشمندان دور? حضور، به دلیل هم‌عصریشان با اهل بیت رسول خدا(ص) و عرض? دیدگاه‌های خود و دیگران به محضر حضرات معصومین(ع) و هم چنین به دلیل این که بسیاری از مسایل اولیّ? کلامی توسط آنها مطرح شده و یا مورد نقد و بررسی قرار گرفته است، در مقایسه با سایر اندیشمندان و متفکران حوز? علم کلام، از جایگاه ویژه ای برخوردارند. از این رو ما نیز درصدد برآمدیم تا با بررسی دیدگاه‌ها و اندیشه‌های کلامی یکی از این بزرگواران؛ یعنی جناب فضل بن شاذان(ره)گامی در این مسیر برداریم. بررسی اندیشه‌های کلامی جناب فضل بن شاذان (سوای موارد یاد شده) از جهت دیگری نیز دارای اهمیّت می باشد. او به گفت? خود، پرورش یافت? مکتب دو گروه از بزرگان اصحاب ائمه(ع) می باشد. گروه نخست متکلّمان زبردست و حاذقی چون هشام بن حکم و یونس بن عبدالرحمن است و گروه دوّم، محدّثان ارجمندی چونان أبن أبی‌عمیر، صفوان بن یحیی و ابن فضال می باشد. آشنایی با این بزرگواران و شاگردی در محضر و مکتب ایشان، از فضل متکلّمی ساخت که تمامی افکار و اعتقاداتش مطابق با اندیشه‌های امامان بزرگوار(ع)است. در نوشتار حاضر ضمن آشنایی اجمالی با زندگانی و شخصیّت علمی جناب فضل (ره)، با بررسی روایاتی که فضل به عنوان راوی در سند آن روایات قرار دارد، و همچنین با بررسی آثار کلامی منسوب به ایشان، با آراء و اندیشه‌های کلامی وی در مورد توحید، نبوت، امامت و فلسف? احکام آشنا خواهیم شد.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

حسن و قبح عقلی از دیدگاه اصولیون شیعه و پیامدهای حقوق بشری آن

نویسنده:

احمد تقی‌زاده

نوع منبع :

رساله تحصیلی

وضعیت نشر :

ایرانداک,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

کلام امامیه , 09. قواعد کلامی Basic Principles of Kalam , اشاعره (اهل سنت) , حسن و قبح , قاعده حسن و قبح عقلی , معتزله (اهل سنت) , حسن و قبح عقلی , حقوق زنان , نگرش دینی , حقوق بشر (مسائل جدید کلامی) , حسن و قبح عقلی , حقوق , حقوق , 8- اهل حدیث (فرق اسلامی) , حقوق , اخباری (فقه) , اخباری (فقه)

چکیده :

موضوع حسن و قبح عقلی، از دیرباز، حتی از دوران یونان باستان ذهن بسیاری را به خود مشغول ساخته است. آنچه در پایان‌نامه حاضر مورد بحث و بررسی قرار گرفته، کنکاش موضوع فوق در آثار اصولیان شیعه و تأثیری که در احکام فقهی از خود بر جای می‌گذارد، می‌باشد.سوال اصلی‌ای که در تحقیق پیش رو مطرح شده، آن است که آیا می‌توان از موضوع حسن و قبح عقلی که در آثار اصولیان شیعه مطرح شده، در جهت اثبات گزاره‌های حقوق بشری استفاده نمود؟ به عبارت دیگر، آیا می‌توان از احکام قطعی عقل (که به عنوان سومین یا چهارمین منبع استنباط احکام معرفی شده است)، در فقه استفاده نمود و از این مسیر به احکامی دست یافت که هر چه بیشتر با موازین و اسناد حقوق بشری در تطابق باشند؟به منظور پاسخ به این سوال مهم، پس از طرح بخش اول که به تحلیل مفهومی و تاریخچه حسن و قبح اختصاص یافته، در بخش دوم و در طی سه فصل، سعی شده مباحثی از حقوق زن و حقوق اقلیت‌ها مطرح شده و دیدگاه هر یک از منکرین و قائلین به حسن و قبح عقلی و اسناد و موازین حقوق بشری نسبت به هر یک از این مباحث بیان شود تا از این طریق، نسبت به وجود یا عدم وجود تفاوت میان نتایجی که هر یک از این سه گروه به آنها دست یافته‌اند، پی برده شود.هر چند، بایستی گفت متأسفانه میان دیدگاه هر یک از منکرین و قائلین به حسن و قبح عقلی، در مواجهه با مباحث فوق، تفاوتی اگر وجود داشته، ناچیز می‌باشد و از سوی دیگر، میان دیدگاه این دو گروه یعنی منکرین و قائلین به حسن و قبح عقلی از یک سو و اسناد و موازین حقوق بشری از سوی دیگر، نسبت به هر یک از مباحث فوق، فاصله بسیاری مشاهده می‌گردد که بی‌شک یکی از دلایل آن، عدم اعتنا یا کم‌اعتنایی نسبت به استنباطات قطعیه عقلیه می‌باشد.با این توصیف، روشن می‌شود که هر چند در مرحله تئوری و نظریه‌پردازی، موضوع حسن و قبح عقلی(بنابر آنچه در فصل دوم از بخش اول آمده)، از پتانسیل بالایی برخوردار می‌باشد، اما در عمل و کاربرد، استفاده چندانی از آن صورت نگرفته، بلکه اکثر قریب به اتفاق احکام، از نصوص شرعی استخراج گردیده است.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

إشكاليّة زمن تأليف الأشعري كتابيّ اللمع والإبانة

نویسنده:

إبراهيم برقان

نوع منبع :

مقاله , مدخل آثار(دانشنامه آثار)

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

زبان :

عربی

کلیدواژه‌های اصلی :

اشاعره (اهل سنت) , عقاید اشاعره , عقاید معتزله , معتزله (اهل سنت) , اصول اشاعره , 8- اهل حدیث (فرق اسلامی) , الابانه: ابوالحسن اشعری , اللمع: ابوالحسن اشعری

چکیده :

يهدف هذا البحث إلى دراسة زمن تأليف أشهر كتابين في إطار الدراسات العقدية عند الأشعري وهما كتابا اللمع والإبانة. كما يتناول البحث تعريفاً موجزاً بسيرة الأشعري، إذ يعدّ من أئمّة علم الكلام الذين أسهموا في إنتاج فكر إسلامي دفاعاً عن العقيدة أمام الخصوم. ويبيّن البحث أهمية هذين الكتابين، ومنهج الأشعري فيهما، حيث تضمّنا العديد من القضايا العقدية، وطرق الاستدلال عليها. ويركز البحث على مناقشة الرأيين الواردين في أسبقية تأليف أحد هذين الكتابين على الآخر، لما يتضمنه ذلك من أثر في فكر الأشعري. وتوصل الباحث بعد دراسة الموضوع إلى جملة من النتائج أهمها: أنّ هذين الكتابين ليسا آخر ما ألّف الأشعري من كتب، وأنّه صنّف كتاب الإبانة قبل كتاب اللمع.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر