مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
زهد اخص زهد امیدواران زهد خاص زهد خائفان زهد در زهد زهد سلامت زهد عارفان زهد عام زهد مستحب زهد معرفت زهد واجب
جستجو در برای عبارت
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 178
تحلیل و معناشناسی تزکیه و تهذیب در آیات قرآن با تاکید بر تفسیر المیزان
نویسنده:
مریم قهرمانیان، علی حسینی زاده
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
واژه تزکیه با مشتقات آن 25 بار در قرآن باز آمده است. تزکیه و تهذیب نفس به جهت نقش اساسی آن در رستگاری انسان، از نظر قرآن دارای ارزش و اهمیت ویژه ای است؛ زیرا بدون تزکیه و پالایش نفس از انحرافات: اعتقادی، اخلاقی و رفتاری، دستیابی به سعادت ناممکن است. این مقاله به بررسی اهداف و مقاصد سه مسلک اخلاقی: فلاسفه، انبیا و اخلاق توحیدی قرآن می پردازد. علامه طباطبایی با ارائه دلایل قرآنی معتقد به مسلک سوم و هم معنایی تزکیه نفس و اخلاق قرآنی است. هدف از ترک رذایل و کسب فضایل اخلاقی، در مسلک فلاسفه «اغراض و مقاصد دنیوی» و در مسلک انبیا «دستیابی به ثواب اخروی» است اما در مسلک اخلاق قرآنی «قرب و رسیدن به وجه الله» است.
صفحات :
از صفحه 9 تا 24
مفهوم زهد در اندیشه امیر المومنین علیه السلام و مقایسه آن با دیدگاه امام محمد غزالی
نویسنده:
نرگس اکبری کلهری
نوع منبع :
رساله تحصیلی , کتابخانه عمومی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
چکیدهزهد در فرهنگ اسلامی از جمله مفاهیم مهم و تأثیرگذار است. ائمه معصومین (ع) به عنوان اسوه عملی زهد بسیار به این مسئله پرداخته‌اند. عارفان و سالکان مسلمان نیز، زهد را در تبیین و تشریح معارف و حقایق قرآن و سنّت پیامبر (ص)، از مهم‌ّترین ارکان عرفان معرّفی کرده و شرط اساسی زندگی عارفانه را زاهدانه زیستن می‌دانند.حضرت علی علیه السلام به عنوان اسوه زاهدان راستین و حقیقی معرّفی شده است. در میان عارفان نیز غزالی، به عنوان قطب و اندیشمند عرفان و اخلاق اسلامی به مفهوم زهد توجّه زیادی داشته و عارف را کسی می‌داند که زندگی زاهدانه و به دور از مردم داشته باشد.زهد به معنای ترک شیء و اعراض و بی‌میلی به آن است و در بیان عارفان و سالکان یکی از مقامات معرّفی می‌شود که انسان در آن نسبت به دنیا و آن‌چه مربوط به آن می‌شود بی‌میل و بی‌رغبت می‌گردد.حضرت علی علیه السلام زهد را دو کلمه خلاصه کرده است و آن را این گونه معرفی می‌کند: به آن‌چه که به دست می‌آورید خوشحال نشده و از آن‌چه از دست می‌دهید ناراحت نگردید. ایشان زهد را صرفاً مترادف با بی‌میلی و بی‌رغبتی به دنیا نمی‌دانند بلکه دل نبستن به دنیا و ظواهر آن را شرط اساسی تحقّق حقیقت زهد بیان کرده‌اند.امّا غزالی زهد را مقامی شریف از مقامات سالکان می‌داند که از علم و حال و عمل به دست می‌آید و از دیدگاه وی زاهد کسی است که دنیا را ترک کرده و آن را کنار می‌گذارد.این تحقیق با بررسی نظر حضرت علی علیه السلام و غزالی به بررسی دیدگاه آنان درباره مفهوم زهد پرداخته است. و به این نتیجه رسید، که زهد از منظر غزالی به معنای بی‌میلی و ترک دنیا و ظواهر آن است و زاهد کسی است که هر چه مربوط به دنیاست را تا حدّ امکان ترک کند؛ که این نظریّه با کلام خداوند در قرآن مجید و کلام ائمه معصوم تناقض دارد. امّا از منظر حضرت علی علیه السلام زهد به معنای بی‌رغبتی به دنیا و ظواهر آن است و زاهد در عین این‌که از دنیا استفاده می‌کند به آن دل نمی‌بندد.گردآوری اطلاعات این تحقیق به روش کتابخانه‌ای و با استفاده از منابع و کتب معتبر به شیوه تحلیلی می‌باشد و در چهار فصل تنظیم شده است. واژگان کلیدی: زهد، زاهد، دنیا، حضرت علی علیه السلام، غزالی.
زهد و بازتاب آن در آثار حکیم سنایی غزنوی
نویسنده:
علی‌اکبر کیوانفر
نوع منبع :
رساله تحصیلی , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
زهد، مفهومی است که توانسته در حوزه‌ها و شرایط فرهنگی و اجتماعی مختلف، با پدید آوردن رویکردهای گوناگون، بخش ویژه‌ای از اندیشه بشر را به نمایش بگذارد. بررسی بسیاری از ادیان و مکاتب نشان می‌دهد که شناخت دنیا و آسیب‌های دنیاگرایی و تبیین ضرورت پرهیز از آن از کهن‌ترین روزگاران، از نیازهای عصری انسان بوده است. اسلام، در ادام? گرایشهای ادیان ابراهیمی، توانسته است منظومه‌ای درخشان از دنیاگریزی حقیقی را در پیش روی جامعه انسانی قرار دهد. سیر تاریخی حیات اجتماعی دوره اسلامی نیز نشان می‌دهد که از آغازین گامهای شکل‌گیری جامعه اسلامی، جلوه‌هایی از زهد در میان گروهی از مسلمانان نمایان شد و بعدها به صورت یک جریان اجتماعی و مکتب فکری هویت یافت. این جریان تلاش کرد با یافتن کارکردهای متنوع، پاسخهای مناسبی به نیازهای عصری روزگار خود بدهد. تلاش برای ترویج ساده‌زیستی در روزگاری که دنیاطلبی بنی‌امیه در حال محو ارزشهای متعالی اسلام بوده، اعتراض به انحراف از مبانی اسلام در اداره جامعه، تقویت رویکرد پیرایش اهل حدیث از دنیاگرایان و مبارزه منفی همراه با تقیّه جلوه‌هایی از کارکردهای عصری جنبش زهّاد بوده است. تصوّف اسلامی که بالندگی اولیه خود را وامدار پیوستگی به جنبش زهدی است، توانسته نگرشهای ساده دنیاگریزی نخستین را در چارچوب گرایشهای نظری و عملی و دستگاهی نسبتاً کامل برای بهره‌گیری در نظام اجتماعی و هدایت معنوی بشر پدید آورد. گریز از مال دنیا و ثروت، رهایی از جاه‌طلبی، پذیرفتن ناگزیری مرگ، تلاش برای ضعیف کردن نیروهایی که ثمره سستی آنها فربهیِ جان و روان آدمی خواهد بود، شناخت فریبکاری نفس پلید، جامعه‌گریزی پویا و دوری از امیدهای واهی و آرزوهای موهوم از جمله نشانه‌های برجسته زهد است که توانسته در آثار این طایفه فرصت تبیین یابد. نگرش زهدی، در آسیب‌شناسی جامعه اسلامی نیز دارای ابتکار عمل بوده و جنبش‌های اجتماعی بزرگی را سامان داده است. مکتب‌های فتوت و ملامتیه نمایندگان رویکردهای ایجابی و سلبی نگرش زهدی‌اند. آنجا که زهد دچار آسیبِ استحاله شد، این توفیق را داشت که با تقویت نگرش اعتراضی ملامتیان به پیرایش خود دست بزند. ریا ستیزی اهل ملامت و کوشش آنان برای گسترش مفهوم «اخلاص»، به حقیقت، نماینده درون‌زایی جریان زهد راستین است.روی دیگر آرای انتقادی صاحبنظران عرفان و تصوف به زهد و تلاش آنان برای زدودن غبار آسیب‌هایی مانند «ریاکاری»، «عُجب»، «طمعکاری» و «جاه‌طلبی و نفس‌پرستی»، کوششی است برای درخشش گوهر «زهد حقیقی». آنچه در سروده‌های عرفایی همچون عطار، مولانا و سعدی در نقد زهد ریایی و زاهدان کاسبکار و جاه‌طلب آمده است، به راستی گامی برای نشان دادن قابلیت‌ها و ظرفیت‌های زهد حقیقی برای بهبود شرایط فرهنگی و اجتماعی جامعه است. آرای حکیم سنایی غزنوی که آثار او دایره المعارفی برای شناخت زهد است در پذیرش این دیدگاه، تأثیر ویژه‌ای دارد. سنایی از یک سو با به کارگیری گسترده نشانه‌های برجسته زهد برای تبیین دیدگاه خود بر اصالت «زهد» به عنوان مفهومی کارساز و اثربخش در جامعه تأکید ورزید و از دیگر سو، مانند دیگر صاحبنظران نامی و متفکران برجسته، با پرداختن به آسیب‌هایی مانند ریاکاری، برای تناوری درخت ریشه‌دار «زهد حقیقی» گام زد. آنچه که در آثار حکیم سنایی در خور توجه ویژه است نگاه پویا و جامع او به «زهد حقیقی» است. او فرا شدن از زهد متداول، گذشتن رندانه از دنیا و دین و کفر و ایمان، و سرمستی از شراب بی‌خودی را رمز رسیدن به حقیقت می‌داند. در باور حکیم غزنه، «عشق» حلقه وصل سالک به «زهد حقیقی» است.
مقایسه دیدگاه خواجه عبداللّه انصارى و بندیکت قدیس درباره زهد و ترک گناه
نویسنده:
سید محمدرضا موسوى فراز
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی قدس‌سره,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
در این مقاله، دستورات بندیکت قدیس راهب مسیحى و خواجه عبداللّه انصارى درباره زهد و دورى از دنیا و ترک گناه مقایسه شده است. این تحقیق با روش توصیفى تحلیلى به هدف آشکار کردن شباهت ها و تفاوت هاى دیدگاه هاى دو شخصیت، به منظور افزایش آگاهى از ادیان ابراهیمى انجام شده است. این مقایسه با توجه به کتاب «منازل السائرین» خواجه و کتاب «قواعد» بندیکت انجام شده است. از مجموع مباحث نتیجه مى شود که آراء بندیکت و خواجه در موارد بسیارى یکسان یا شبیه هستند. ریشه مشابهت دستورات سلوکى بندیکت و خواجه این است که خاستگاه معرفتى آن دو، ادیان آسمانى مسیحیت و اسلام است که بر اساس فطرت مشترک انسانى است. بازگشت تفاوت مکتب خواجه و بندیکت به این است که مکتب عرفانى خواجه نسبت به مکتب بندیکت پیشرفته تر است.
صفحات :
از صفحه 93 تا 106
زهد و وارستگى دوستان خدا و بى اعتنایى آنان به دنیا (3)
نویسنده:
محمدتقى مصباح
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی قدس‌سره,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
این مقال، شرحى است بر مناجات زاهدین امام سجاد علیه السلام. ما باید روح توحید در گستره اعمال، رفتار و گفتارمان تجلى یابد و باور کنیم که بدون خواست خداى متعال، کارى صورت نمى گیرد. البته خداى متعال از طریق اسباب و عوامل موجود ما را یارى مى رساند. ما نیز باید به کمک اسباب مادى موجود تلاش کرده، از خداى متعال استعانت بجوییم. باید توجه داشت که انسان با سروکار با اسباب مادى این دنیایى، لذت هایى از آن عایدش مى شود و حکمت وجود این لذت ها، تأمین نیازهاى مادى دنیایى است. با این حال، باید به اندازه نیاز به لذایذ دنیایى اکتفا کرد و دلبسته و فریفته آن نشد. از جمله راه هاى کاستن از دلبستگى دنیایى عبارتند از: توجه به کاستى ها و عیوب دنیا، توجه به اینکه دنیا سرایى سرشار از درد و رنج است، زهد و وابستگى از دنیا زیبنده اولیاى الهى است، ضرورت بهره گیرى از رحمت الهى و درک لذت محبت و انس با خدا.
صفحات :
از صفحه 5 تا 10
زهد و وارستگى دوستان خدا و بى اعتنایى آنان به دنیا (1)
نویسنده:
محمدتقى مصباح
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني قدس‌سره,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
این مقاله به شرح مناجات زاهدان امام سجاد علیه السلام، پیرامون زهد و بى رغبتى به دنیا مى پردازد. در قرآن کریم، پنج ویژگى براى دنیا بیان شده است: لعب و بازى، لهو و سرگرمى، زینت، تفاخر و تکاثر. این ویژگى ها منطبق با سنین کودکى، نوجوانى، جوانى و پیرى و کهنسالى انسان است. دنیا از این جهت که مخلوق خداست، نکوهیده و نازیبا نیست، هرآنچه مخلوق خداست، زیباست. آنچه موجب انحراف ها از سرشت و خطرات خدادادى خود مى شود، جلوه هاى زیباى دنیا، هواى نفس و شیطان است. اگر این سه نبودند، انسان هرگز دچار کژى و انحراف و گناه نمى شد. افزون بر اینکه، محدودیت ها در برخوردارى از مظاهر زندگى عامل دیگر گناه و تزاحم زندگى بشر است. اگر محدودیت ها نبود و همه چیز به وفور در اختیار انسان بود، شاهد سرکشى انسان نبودیم.
صفحات :
از صفحه 5 تا 12
زهد و سلوك شيعيان واقعى
نویسنده:
محمدتقى مصباح یزدی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی قدس‌سره,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
اين مقال شرحى بر كلام اميرمؤمنان على عليه‏ السلام پيرامون سلوك شيعيان واقعى توسط استاد علامه مصباح است. يكى از ويژگى ‏هاى شيعيان واقعى، غم و شادى است كه بايد در هر دو اعتدال رعايت شود. اندوه، حزن و شادى هر دو مى‏ تواند داراى حكمت و آثار مثبت و يا منفى باشد. هر دو مى‏ تواند براى امور دنيوى و يا اخروى باشد. افراط در شادى و يا حزن براى امور دنيوى و يا اخروى هر دو نكوهيده است. ظلم‏ ستيزى و ظلم‏ پذيرى نيز نتيجه نوع تربيت آدمى است. وجود انسان‏ها و نسل ستم‏ پيشه محصول نظام تربيتى فاسد است. نظام تربيت دينى به اين مهم بسيار تأكيد دارد. همچنين پارسايى، پاك‏دامنى و مسئوليت‏ شناسى، كمك و يارى به اسلام و كوشش همه‏ جانبه براى گسترش آن، از جمله صفات شيعيان واقعى است.
صفحات :
از صفحه 5 تا 14
آثار تربيتى تاريخ از نگاه نهج البلاغه
نویسنده:
مهدى مردانى (گلستانى)، سميه عابدى
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی قدس‌سره,
چکیده :
يكى از حوزه هاى مطالعاتى نهج البلاغه كه به تفكر در آن بسيار تأكيد شده، تاريخ است كه با توجه به شأن هدايتگرى اميرمؤمنان على عليه السلام مى تواند يكى از روش هاى تربيتى ايشان به شمار آيد. از نگاه نهج البلاغه، تاريخ يكى از منابع غنى تربيت در اسلام است كه هدف از مطالعه آن تصديق عملى يعنى تربيت در سايه توجه به حقايق گذشتگان است. اين مقاله با رويكرد اكتشافى ـ تحليلى كوشيده است تا با بررسى سخنان اميرمؤمنان عليه السلام در نهج البلاغه، آثار تربيتى مطالعه تاريخ را كشف نمايد، به علل تأثيرگذارى تاريخ در زندگى و نحوه تأثيرپذيرى صحيح از تاريخ بپردازد و رابطه تاريخ با تربيت را تبيين نمايد. نتيجه اين پژوهش كه با كشف، تحليل و اثبات آثار تربيتى مطالعه تاريخ به دست آمده است، نشان مى دهد كه مطالعه تاريخ آثارى همچون پرورش فكرى و عقلانى، بيدارى از غفلت، مرگ آگاهى، تقوا، اخلاق عملى، حيا، زهد، محاسبه، ارائه الگوهاى نمونه خواهد داشت.
صفحات :
از صفحه 95 تا 108
میان زهد (ساده‌زیستى) و پیشرفت چه ارتباطى است؟
نوع منبع :
پرسش و پاسخ
پاسخ تفصیلی:
یکى از کمالات اخلاقى انسان زهد و ساده‌زیستى است و در متون دینى ما در باب مخالفت با تجمّلات دنیوى و دنیاگرایى تأکیدات فراوانى شده است. در قرآن کریم خداى بزرگ به پیامبر اکرم(ص) می‌فرماید: «به شکوفه‌هایى که در دست دیگران است و ما به آنان داده‌ایم چشم مد بیشتر ...
بازشناسی زهد در قرآن کریم
نویسنده:
علی اقدامی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها : دانشگاه معارف اسلامی,
چکیده :
این مقاله درصدد است تا با ترسیم و تصویر مفهوم زهد (از نظر لغت و اصطلاح) و تبیین حقیقت آن، از منظر آیات قرآنی، نشان دهد که هم بهره مندی مطلق و بی ضابطه از مواهب طبیعی با روح تعالیم دینی سازگاری ندارد و هم رهایی و وانهادن یکسرۀ امکانات و نعمت های دنیوی، امری است مذموم و مغایر با حکمت ها و اهداف آفرینش.زهد در دنیا و اندازه نگهداری در بهره مندی از امور دنیوی و رغبت به نعمت های اخروی و حقایق ابدی، مناسب ترین شیوه ای است که در منابع دینی طراحی شده است. قوام زهد دینی تنها به اعراض قلبی و انصراف نفسانی از پدیده ها و جلوه های دنیوی نیست، بلکه در تحقق آن، نوعی ترک و تقلیل در تمتعات مادی برای رسیدن به مقاصد معنوی و اجتماعی نیز مدخلیت دارد.پیداست که استفادۀ متعارف و منطقی از بهره های مادی و ورود در عرصه های زندگی با مراعات حدود الهی، هیچ گونه منافاتی با حقیقت زهد ندارد.
صفحات :
از صفحه 105 تا 136
  • تعداد رکورد ها : 178