مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
...جستجوی هوشمند
عقل حاضنه عقل محبو عقل مضمون عنه
جستجو در برای عبارت
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 157
بررسی تطبیقی نسبت عقل و ایمان از دیدگاه ملاصدرا و توماس آکوئیناس
نویسنده:
عادل اسکندری دامنه
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
چکیده :
نسبت عقل و ایمان، یکی از مسائل بسیار مهم و در عین حال پیچیده، در نظر ملاصدرا و آکوئیناس می‌باشد. هر دو متفکر، سعی در هماهنگ ساختن مناسبات ایمان و عقل دارند. آنچه این نوشتار در پی آن است، مقایسه و تطبیق آراء این دو متفکر در این باره می‌باشد. و برای دستیابی به این مهم، ابتدا در دو بخش جداگانه آراء هر دو اندیشمند را بررسی نموده و سپس بخش آخر را به قیاس و تطبیق دیدگاه‌های آنها اختصاص دادیم. در بخش آخر، نظرات آنها در چند محور مورد تطبیق قرار گرفته است و روشن خواهد شد این دو متفکر علی رغم شباهت در قبول اعتبار عقل، تلاش نمودن برای هماهنگ ساختن مناسبات عقل و ایمان، به کارگیری عقل و بهره‌وری از تعقل ، تفاوت‌های انکار ناپذیری نیز دارند. از جمله اینکه این دو، درباره تعریف عقل و ایمان با یکدیگر متفاوتند. عقل از دیدگاه این دو متفکر، به یک معنا نمی‌باشد. ملاصدرا، عقل را به معنای غیر مستقل (عقل دینی) به کار می‌گیرد؛ اما آکوئیناس، عقل ارسطویی را مراد دارد
مشخصات اثر
نسبت عقل و ایمان در آموزه ‏های اسلامی 1
نویسنده:
محمد فنائی اشکوری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه متنی
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , ابن سینا: ابوعلی سینا
چکیده :
«ایمان» عبارت است از: اعتقاد، دل‏سپردگی و تعهد به یک حقیقت قدسی. ایمان به خداوند به عنوان اصل بنیادین در همه ادیان الهی، مستلزم ایمان به عالم غیب، وحی و حیات پس از مرگ است. از دیدگاه متألّهان اسلامی، ایمان مبتنی بر معرفت است و «عقل»، که قوه فهم و تفکر بشری است، راه عادی و عام معرفت است. در این دیدگاه، اصول ایمانی از راه عقل، هم قابل اثباتند و هم قابل تبیین، و در نتیجه، با عقل سازگار و هماهنگند. از این‏رو، فلاسفه و متکلمان اسلامی با اتکا بر توانایی عقل بشری در فهم دین، به تبیین مفاهیم دینی و اثبات باورهای بنیادین دینی پرداخته و نوعی الهیات عقلانی پدید آورده ‏اند. از سوی دیگر، شکی نیست که عقل آدمی مانند وجود او محدود و متناهی است و درک همه وجوه حقایق نامتناهی، فراتر از توان عقلانی بشر است. از این ‏رو، عرفای اسلامی با تأکید بر محدودیت عقل آدمی، بدون اینکه اعتبار و ارزش آن را انکار کنند، راه دل و تجربه باطنی را برای شناخت حقایق قدسی در پیش گرفته اند. در دیدگاه عرفانی نیز هرچند شناخت نامتناهی فراتر از درک عقل است، اما رازی که ناسازگار با عقل و در تعارض با آن باشد، وجود ندارد. بدین‏سان، هم می ‏توان تفاوت دیدگاه اسلامی و مسیحی را دریافت و هم به وجوه تشابه آنها توجه نمود.
مشخصات اثر
عقل و دین در تفسیر المیزان
نویسنده:
ظاهر ابیش اف
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
تلاش و کوشش که در این تحقیق به انجام رسیده، این است که دیدگاه های علآمه طباطبایی (ره) را در باره عقل و دین مورد بررسی و ارزیابی قرار داده شده است. نگارنده کوشیده است که دیدگاه های و نظرات ایشان را از تفسیر المیزان به اندازه توان علمی خود در باره نسبت عقل و دین مورد بحث و بررسی قرار دهد.بررسی رابطه عقل و دین یکی از بحث های دیرینه در میان دین پژوهان بوده است که هر کدام نسبت به سازگاری و ناسازگاری آن پرداخته اند. در این رساله دیدگاه اختصاصی این شخصیت بی نظیر جهان اسلام که نقش مهمی در این میدان دارد مطرح شده است.آنچه مطالب این رساله را در بر خواهد داشت یک مقدمه و سه بخش است در مقدمه طرح تحقیق مطرح شده است. بخش اول به عنوان کلیات مطرح شده است از دو فصل تشکیل شده در فصل اول به زندگی نامه ، اساتید ، آثار وتألیفات ، روش و جایگاه علمی و ویژگیهای فکری علاّمه طباطبایی اشاره و در فصل دوم به معرّفی اجمالی، تاریخ تألیف و ویژگیهای تفسیر المیزان پرداخته شده است.در بخش دوم مفاهیم اساسی مطرح شده است این بخش نیز از سه فصل تشکیل شده است که در فصل اول به معانی لغوی و اصطلاحی عقل از دیدگاه علاّمه، و همچنین به مباحث از قبیلعقل در قرآن و روایات، متعلقات تعقل، شرائط تعقل، پیدایش و سیر علوم عقلیه در میان مسلمین و در فصل دوم به معانی لغوی و اصطلاحی دین ، دیدگاه علامه طباطبایی (ره) در تعریف دین و سایر و در فصل سوم این بخش به انواع نسبت ها بین عقل و دین پرداخته شده است.بخش سوم تحت عنوان چگونگی نسبت عقل و دین در المیزان مطرح شده است و این بخش نیز از چهار فصل تشکیل شده و در فصل اول به مباحث امکان اعتماد بر ادراکات عقلی، اهمیت و منزلت عقل، اعتبار و حجیت عقل، دلائل اعتبار عقل از دیدگاه قرآن، دین و تفکر منطقی و در فصل دوم به بحث چگونگی ارتباط عقل و وحی و درفصل سوم به بحث قلمرو عقل و دین و سر انجام در فصل حهارم به نمونه های از استدلال قرآنی بر اصول اعتقادی پرداخته شده استدر پایان نیز تحت عنوان سخن پایانی به نتایج تحقیق اشاره شده است.
مشخصات اثر
نسبت اراده به عقل در فلسفه ی دکارت
نویسنده:
حسین گلچینی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده :
چکیده نسبت اراده به عقل مبحث فلسفی -کلامیِ پرسابقه و تااندازه ای ناروشن است، به ویژه آنگاه که این نسبت را گونه ای تقدم قلمداد کنیم . تقدم ار اده بر عقل در اندیشه ی دکارت جنبه های پیدا و پنهان دارد . دکارت اراده را به لحاظ صوری عظیم تر از فهم می دانست (برتری وجودی یا گونه ای تقدم هستی شناسانه)، هرچند در شناخت، یعنی داشتن ایده های روشن و متمایز، به تقدم فهم بر اراده حکم م ی داد (تقدم شناخت شناسانه ). او در آغاز تأسیس فلسفه ی جدید به شک کردن حکم کرد و این خود نمودی از اراده کردن است (تقدم روش شناسانه ). پذیرش تقدم اراده بر عقل در پروراندن یک نظام فلسفی و یا بنیان گذاری یک مکتب فکری به نتایج بسیار گسترده ای در نظام های اخلاقی، حقوقی و سیاسی منجر می شود، همان گونه که در واقعیت تاریخی چنین نظام هایی از اندیشه ی دکارت نشأت گرفته اند.
صفحات :
از صفحه 161 تا 180
مشخصات اثر
تفسیر عقلی روشمند قرآن
نویسنده:
محمدعلی رضایی اصفهانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
متن
چکیده :
در این‌ مقال، مطالب‌ زیر مورد بررسی‌ قرار گرفته‌ است‌ و نتایج‌ ذیل‌ به‌ دست‌ آمده‌ است. 1. در مقدمه‌ بیان‌ شده‌ که‌ تفسیر عقلی‌ از جایگاه‌ ویژه‌ای‌ در روش‌های‌ تفسیری‌ بر خوردار است‌ و مورد نقض‌ و ابرام‌ مذاهب‌ (شیعه، معتزله‌ و اشاعره) قرار گرفته‌ است‌ و معانی‌ متفاوتی‌ از آن‌ ارائه‌ شده‌ است. 2. در مبحث‌ واژگان، مقصود از روش‌ تفسیر و عقل‌ روشن‌ می‌شود که‌ در این‌ جا گاهی‌ عقل‌ فطری‌ یا نیروی‌ فکر مراد است‌ و گاهی‌ عقل‌ اکتسابی‌ یا مدرکات‌ و برهان‌ عقلی‌ که‌ هر دو در تفسیر کاربرد دارد. 3. برخی‌ صاحب‌ نظران‌ تاریخچه‌ تفسیر عقلی‌ را از عصر پیامبر(ص) دانسته‌اند؛ ولی‌ ریشه‌های‌ این‌ روش‌ در روایات‌ اهل‌بیت(ع) یافت‌ می‌شود. و در دوره‌ تابعین‌ توجه‌ بیش‌تری‌ به‌ آن‌ شد و در قرون‌ بعدی‌ اوج‌ گرفت. 4. دیدگاه‌ها درباره‌ تفسیر عقلی‌ بیان‌ شده‌ که‌ برخی‌ استفاده‌ ابزاری‌ از برهان‌ و قراین‌ عقلی‌ را تفسیر عقلی‌ دانستند و برخی‌ استفاده‌ از نیروی‌ فکر در جمع‌بندی‌ آیات‌ و احادیث‌ را تفسیر عقلی‌ دانستند و برخی‌ هر دو را مطرح‌ کردند. و ما در پایان‌ به‌ نتیجه‌ رسیدیم‌ که‌ در حقیقت‌ تفسیر عقلی‌ قسم‌ اول‌ است، ولی‌ طبق‌ اصطلاح‌ مشهور - و به‌ طور تسامحی‌ - قسم‌ دوم‌ نیز از تفسیر عقلی‌ به‌شمار می‌آید
مشخصات اثر
نقش عقل در توجیه باورهای دینی از دیدگاه آیت الله جوادی آملی و استاد حکیمی
نویسنده:
سارا جلولی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
عبدالله جوادی آملی
چکیده :
یکی از شاخه‌های دین‌پژوهی، معرفت‌شناسی دین است که در قرن اخیر توجه بسیاری از متکلمان و فیلسوفان دین را به خود معطوف ساخته‌‌ است. هر یک از متفکران دینی بر اساس بینش و گرایش خود مواضع متفاوتی دارند. این نوشتار، بررسی و مقایسه آراء دو متفکر معاصر شیعی (آیت الله جوادی و استاد حکیمی) که هر دو نگاه درون‌ دینی به باورهای دینی دارند را موضوع تحقیق قرار داده است. استاد حکیمی معتقد است که روش قرآن، عرفان و برهان و نتایج حاصل از آنها جدا از هم و متفاوت با یکدیگرند. آیت الله جوادی سه روش قرآن، برهان و عرفان را با یکدیگر هماهنگ می‌داند و دفاع برهانی از باورهای دینی را وظیفه متکلم و متألّه دانسته و ملاک روایی آموزه‌ها و معتقدات اسلامی را موجه بودن آنها به برهان عقلی معرفی می‌کند.هر دو اندیشمند جایگاه و منزلت والایی برای عقل در آموزه‌های وحیانی و باورهای دینی قائل‌اند. با این وجود، بنا بر اعتقاد مذهبی خود، عقل را در عالی‌ترین مرتبه‌اش مختص به معصومین می‌دانند و در این مرتبه است که عقل کاملاً مصون از خطا است. لکن عقل در مراتب پایین‌تر از این مرتبه، هم معصوم و مصون از خطا است و هم خطاپذیر است. عقل در مواردی که مربوط به حوزه‌ی ادراکات بدیهی و مکتسبات یقینی باشد، مصون و معصوم، امّا در غیر این حوزه، خطاپذیر است. زیرا این امکان وجود دارد که عقل در مراتب پایین‌تر، دچار انحاء مغالطه شود اما با این حال، عقل از حیث مصونیت در برخی حوزه‌ها، توان تولید و تبیین و توجیه باورهای دینی را دارد. هر دوی این اندیشمندان، علیرغم اختلاف نظرشان در موضع نقش عقل در توجیه باورهای دینی، عقل بشر را چه مصون از خطا باشد و چه خطاپذیر در نظر گرفته شود، در تولید باور دینی، نیازمند به وحی می‌دانند.آیت الله جوادی و استاد حکیمی دو تفاوت اساسی با یکدیگر دارند؛ یکی اینکه استاد حکیمی بر طبق دیدگاه مکتب تفکیک،سعی دارد که اصطلاحات منطقی و فلسفی را بکار نگیرد اما آیت الله جوادی خود را موظف می‌داند که به دفاع برهانی از باورهای دینی بپردازد. دیگر آنکه، آیت الله جوادی تأویل را برای تمامی آیات قرآن امکان‌پذیر می‌داند ولی استاد حکیمی جواز تأویل را منوط به شرایطی می‌کند که طبق این شرایط آیات بسیار محدودی تأویل (روا) می‌شود.
مشخصات اثر
بررسی مبانی فلسفی تربیتی دیدگاه امام علی ( ع ) با تأکید بر معرفت شناسی و دلالت های تربیتی آن در آموزش از راه دور
نویسنده:
مریم مختاری
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
در این تحقیق به بررسی مبانی فلسفی ـ تربیتی دیدگاه امام علی ( ع ) با تأکید بر معرفت شناسی و دلالتهایتربیتی آن در آموزش از راه دور پرداخته شده است. با توجه به اینکه معرفت شناسی یکی ازمبانی فلسفی تربیت است ومبنای تحقیق ما دیدگاه امام علی( ع ) در ارتباط با معرفت شناسی است از نظر ایشان سرآغاز دین خداشناسی و کمال شناخت خدا باور داشتن اوست ، کمال باور داشتن خدا شهادت به یگانگی خداست و انسان با رسیدن به معرفت خدا به آرامش می رسد. تعریف معرفت از دیدگاه امام علی ( ع ) ومعرفت در نظام آموزش از راه دور ، ابزارهای خاص آن و چگونگی دستیابی به آن است که سوالات نیز طبق اهداف طراحی شده است. در این راستا با مبنا قرار گرفتن معرفت شناسی در نظام آموزش از راه دور ، این نظام به یک نظام ریشه دار و در جهت اهداف کلان و بلندمدت انسانی به جلو خواهد رفت تا آنجا که انسان را به سطوح مختلف معرفت ارتقاء دهد تا به معرفت خود و بالاتر معرفت خدا و عشق به خدا برسد. نباید معرفت مدرن از حقیقت انسان بر پایه نادیده گرفتن مبانی و حقایقی باشد که در نتیجه مبانی انسان را به سرانجام یا گمراهی بکشاند. پس پیشنهاد می شود نظام آموزشی مدرن امروزی بر اساس مبانی دین و اهداف کلان الهی پایه گذاری شود تا ایمان افراد تقویت و به سطوح بالای معرفتی برسد. این تحقیق با رویکرد تحلیل محتوا و مـتن مـورد بررسی قرار گرفته و از کتبی چون نهج البلاغه حضرت علی ( ع ) ، المیزان علامه طباطبایی و فلسفه دین حسین زاده و معرفت شناسی در قرآن آیت الله جوادی آملی و رئالیسم استاد مطهری و ... بهره برداری شده است.
مشخصات اثر
جایگاه عقل و وحی در هندسه معرفت بشری: تحلیل و بررسی دیدگاه آیت الله جوادی آملی در کتاب منزلت عقل در هندسه معرفت دینی
نویسنده:
محمد فنایی اشکوری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
عبدالله جوادی آملی
چکیده :
تاریخ اندیشه بشر گواهی می دهد که پرسش کهن از نسبت عقل و ایمان یا علم و دین، همواره به دنبال پاسخ هایی تازه بوده است. کوشش برای فهم نسبت اینها، به ویژه برای دیندارانی که در عصر شکوفایی علم می زیند و در چنین عصری مدعی ساماندهی زندگی فردی و جمعی انسان با بهره گیری هم زمان از علم و دین اند، ضرورتی اجتناب ناپذیر است. حکیم متاله و مفسر معاصر، آیت اله جوادی آملی، از عالمانی است که با عنایت به این ضرورت، اهتمامی بلیغ به طرح این مساله ورزیده و تاملاتش را در این باب عرضه نموده است. از نگاه این حکیم، عقل جزئی از دین است، نه در مقابل آن. بنابراین، فرض ناسازگاری آنها نامعقول است. آنچه ممکن است در آغاز روی دهد تعارض عقل و نقل است که راه حل های آن از دیرباز در علوم و معارف اسلامی مطرح بوده است. نوشتار حاضر کوششی است برای فهم، تحلیل، و نقد نظریه استاد جوادی آملی در این باره.
مشخصات اثر
ارتباط عقل و دین از منظر شیخ مفید و آیت الله جوادی آملی
نویسنده:
سیده سید موسوی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
شیخ مفید: محمد بن محمد بن نعمان‏ , عبدالله جوادی آملی
چکیده :
در این پژوهش مسائل زیر مورد توجه است: نظر این دو از عقل به عنوان یکی از اصلی‌ترین امکانات شناختی بشر چیست؟ و رویکرد غالبشان از عقل در معرفت دینی چیست؟ در تعارض‌ بین عقل و نقل، چه راه‌حلی را پیشنهاد می‌کنند؟ نتایج اینکه عقل از نظر این دو در کنار نقل مهم‌ترین امکانات معرفت دینی است. اگر چه جوادی‌آملی معنای عامی برای عقل در نظر می‌گیرد. هر دو محدودیت‌هایی برای توانایی‌های عقل در کشف معارف دینی در جزییات قایل‌اند. با توجه به نظر مفید در فقه و اجتهاد، رویکرد غالب وی به عقل رویکرد ابزاری است، اما جوادی‌آملی صریحاً از عقل در کنار نقل به عنوان منبع معرفت دینی یاد می-کند. در بحث تعارض هر دو تعارض را ظاهری، ولی میان عقل و نقل می‌دانند. در رفع تعارض نیز گاه ترجیح را به دلیل عقلی و گاه به نقلی داده؛ بنابراین آن‌ها عقل‌گرا یا نقل‌گرای محض نیستند؛ اگرچه جوادی‌آملی عقل‌گراتر از مفید می‌توان نامید.
مشخصات اثر
رابطه ی عقل و ایمان از دیدگاه توماس آکویناس و آیت الله جوادی آملی
نویسنده:
زهرا هاشمی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
عبدالله جوادی آملی
چکیده :
پژوهش حاضر به منظور ارائه و تطبیق دیدگاه آیت الله جوادی آملی و توماس اکویناس در باب رابطه‌ی عقل و ایمان تدوین یافته است.با توجه به اهمیت مسأله‌ی عقل و ایمان و ارتباط و پیوند این دو، به عنوان ابزاری برای رسیدن به حقیقت و سعادت انسانی از دیدگاه استاد جوادی آملی و اکویناس، این پژوهش در نظر دارد که به ارائه و تطبیقدیدگاه این دو فیلسوف اسلامی و مسیحی در باب رابطه عقل و ایمان بپردازد. برای این منظور بعد از بیان معنی لغوی و اصطلاحی عقل و ایمان و نگاهی به تاریخچه بحث عقل و ایمان در اسلام و مسیحیت، ضمن ارائه‌ی آراء و نظرات جوادی آملی و اکویناس به تطبیق دیدگاه آن دو فیلسوف درباره‌ی ایمان و اقسام آن، متعلّق ایمان، عقل و محدودیت آن و رابطه‌ی عقل و ایمان پرداخته شده است. مباحث مطرح شده در این رساله روشن می‌سازد که از دیدگاه هر دو فیلسوف بین عقل و ایمان سازگاری و هماهنگی وجود دارد. هر دو متفکر ضمن ارزش‌گذاری بر عقل، به محدودیت آن اذعان دارند و معتقدند که عقل انسان بدون یاری و کمک وحی نمی‌تواند انسان را به حقیقت و سعادت نهایی برساند. رابطه‌ی عقل و ایمان در اندیشه اکویناس با تفکیک قلمرو عقل و ایمان از یکدیگر تبیین می‌شود و عقل و ایمان را دو راه مستقل برای درک حقیقت می‌داند؛ اما آیت الله جوادی قائل به رابطه‌ی دو طرفه بین عقل و دین است و معتقد است که عقل در کنار نقل و همتای آن است و می‌تواند از منابع معرفتی و اثباتی دین باشد.
مشخصات اثر
  • تعداد رکورد ها : 157