مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

در فلسفه‌ی نیچه عناصر متعددی می‌توان یافت که کمک شایانی به نسبیت‌انگاری قرن بیستم رسانده‌اند. این رساله کوشیده است که این عناصر را تا حدی طرح کند و به بررسی آنها بپردازد. در این رساله فرض اصلی که بر مبنای آن، عناصر نسبیت‌انگارنه‌ی فلسفه‌ی نیچه مورد بررسی قرار گرفته‌اند، این است کهنیچه نه نسبیت‌انگار و نه مطلق‌انگاربلکه متفکری‌ «دیگر» می‌باشد. فصل یک این پایان‌نامه از دو جهت اهمیت دارد، یکی اینکه تا حدی کلیات مورد نیاز برای بحث را مطرح کرده است و از سوی دیگر شیوه و سبکی که این رساله بر مبنای آن نگاشته شده است را به نمایش می‌گذارد. فصل دو این پایان‌نامه در سه بخش طرح شده است. در بخش اول به « استعاره» پرداخته شده است. در این پرداختن از یک سوبه واسط? معکوس کردن رابطه‌ی «مفهوم» و «استعاره»نشان داده شده است کهچگونه تمایز میان مطلق و نسبی برداشته می‌شود و از سوی دیگر سعی شده است کارکرد استراتژیک «استعاره» در متن نیچه نشان داده شود. در بخش بعدی سعی شده است که نظری? پرسپکتیو نیچه در قیاس با نظریه‌ی معرفت کانت طرح شود. سپس تلاش کرده‌ایم که نشان دهیم پرسپکتیو نظریه‌ای معرفتی نیست، بلکه بیشتر به مثابه یک ابزار، امکان گذر از نوعی حالت وجودی به حالتی «دیگر» را ممکن می‌کند. در بخش سوم این فصل، به اخلاق نیچه‌ای پرداخته شده است و کوشیده شدهتا نشان داده شود که نیچه به طور مطلق و از اساس اخلاق را نقد و نفی می‌کند، نه این که با نوعی مواجهه‌ی اخلاقی موافق و با نوعی مواجهه‌ی اخلاقی مخالف باشد. در این بخش نتیجه گرفته شده است که نیچهبیشتر یک اخلاق ناباور است تا یک طرفدار نسبیت‌انگاری در اخلاق. در فصل سوم کوشیده‌ایم که پروژه‌ی اصلی فلسفه‌ی نیچه- یعنی ممکن کردن تفکر«دیگر»- را مورد بررسی قرار دهیم تا از این رهگذر تمام عناصر موسوم به عناصر نسبیت‌انگارانه درجایگاه و کارکرد اصلی‌شان قرار بگیرند. در فصل آخر ما کوشیده‌ایم تا از یک سو به جمع بندیفصول پیشین بپردازیم و از سوی دیگر پاسخ‌های مشابه به پاسخ این پایان‌نامه در رابطه با نسبیت با مطلق‌انگار بودن تفکر نیچه – از جمله پاسخ ریچارد رورتی- طرح و با پاسخ این رساله مقایسه شود.

قرآن کریم، به مثابه یک متن فاخر، از ساز وکارهای یک متن بهره‌ی فراوان جسته است. یکی از این سازوکارها تصویر پردازی است، که این شیوه بیشتر برای عینی نمودن و ملموس کردن مفاهیم ذهنی و انتزاعی به کار می‌آید. خداوند در قرآن کریم امور دینی و انتزاعی را با قرار دادن آن در بافتی با تصویرهای محسوس به ذهن، نزدیک می‌نماید. بی‌گمان یکی از راه‌های بیان مطالب بویژه در حوزه‌ی معنایی و امور فرامادی بهره‌گیری از عنصر تصویرگری است. تصویرپردازی قرآن هر چند از راه واژگان اتفاق می‌افتد ولی چنان زیبا و روشن در قالب واژگانی، مفاهیم بلند و فرامادی را به تصویر می‌کشد که گویی مخاطب، خود را در آن محیط احساس می‌کند و با چشم آن را می‌بیند.در این میان عالمان بلاغت در تفسیر تصویرهای قرآنی رویکردها و پیشنهادات مختلفی دارند؛ برداشت پیشینیان از تصویر، محدود به گونه‌های بلاغی و در عین حال جزئی بوده است و از بلاغت جمله، به بافت و متن فراتر نرفته است. ولی در بلاغت جدید بیشتر توجه به تصاویر از منظر کلی و با در نظر گرفتن کل جمله و بافت متن می‌باشد.زمخشری در تفسیر ارزشمند «کشاف» که ویژگی ممتاز آن رویکرد زیبایی شناختی به آیات قرآن است، از جمله عالمان قدیم بلاغی است که در عمل، دانش بلاغت را در قلمرو شناخت زیبایی و اعجاز قرآن که هدف اصلی این دانش می‌باشد، به کار گرفته است. او به تصاویر قرآن از منظر علم بیان و شاخه های آن یعنی: تشبیه، مجاز، استعاره و کنایه نگریسته و به شرح تصاویر پرداخته است. در طرف مقابل سید قطب در تفسیر «فی ظلال القرآن»، تنها کسی است که تصویر قرآنی را از جنبه‌ی هنری آن مورد بررسی قرار داده و اصطلاحاتی چون چارچوب و قالب، رنگ و سایه را مطرح کرده و تصاویر قرآن را از منظر کلی و با توجه به بافت متن مورد بررسی قرار داده است. لذا در این پژوهش سعی شده است به روش اسنادی تصاویر هنری قرآن را با توجه به بلاغت سنتی و بلاغت جدید مورد بررسی قرار دهیم تا با شناختی جامع و دقیق از تصاویر زیبای این کتاب آسمانی، زمینه‌ بهره‌گیری و راهنمایی هر چه بیشتر از این منبع الهی فراهم گردد.

در این رساله، به بررسی غدیریهی « ابن حماد عبدی» که شاعر شیعی قرن چهارم هجری است و اشعار بسیاری را در مدح و وصف غدیریه سروده، پرداخته شده است و نگارنده، تنها 120 بیت از غدیریه های این شاعر بزرگ را آورده و به اعراب گذاری و ترجمه و شرح آن ها پرداخته است. نکتهی قابل توجه دربارهی اشعار این شاعر بزرگ این است که هر بیتی اشاره به واقعه ای تاریخی و یا حدیثی منقول حاکی از فضیلت و منقبت و ویژگی‌ایاز ویژگی های مولای متقیان علی بن ابی طالب (ع) دارد. به طور کلی اشعار ابن حماد دارای اسلوبی روان و ساده می باشد و استفاده از برخی صنایع لفظی و معنوی چون؛ استعاره، تشبیه، جناس، عقد و اقتباس، باعث دلنشینی و طراوت این اشعار شده و در شرح ابیات تأکید بر این امر بوده که در حد توان به منابع اهل سنت رجوع شود تا از شائبهی غلو و یا استفاده از منابع صرف شیعی خالی گردد.

استعاره نقش محوری در اندیشه دینی دارد بدین معنا که برای بیان حقایق مجرد از واژه‌های ملموس و مادی بهره می‌گیرد. مهمترین کارکرد شناختی استعاره نیزفراهم ساختن درک یک مفهوم انتزاعی از طریق مفهومی ملموس‌تر است. با این نگاه پایان‌نامه حاضر به بررسی استعاره‌های به‌کار رفته در توصیف «بهشت و جهنم» در قرآن، انجیل و تورات می‌پردازد تا ضمن معرفی این استعاره‌ها، انواع استعاره‌های مفهومی به‌کار رفته در آنها (ساختاری، هستی‌شناختی، جهتی) معین شود و مشخص شود در توصیف هر کدام از بهشت و جهنم چه نوع استعاره‌ای کاربرد بیشتری دارد و نیز بسامد به‌کارگیری این استعاره‌ها در قرآن، انجیل و تورات به چه شکل است. تمام آیاتی که در توصیف بهشت و جهنم ساختار استعاری داشتند به‌عنوان نمونه آماری درنظر گرفته شدند، برخی آیات نماینده چند «نگاشت استعاری» بودند. به این شکل 852 مورد عبارت استعاری از آیات قرآن و 140 مورد عبارت استعاری از آیات انجیل مورد بررسی قرار گرفتند. و در مورد تورات تنها به معرفی استعاره‌ها پرداخته شد. روش تحلیل داده‌ها به صورت توصیفی در قالب شناختی بر اساس رویکرد لیکاف و جانسون (1980) به استعاره و نیز به صورت کمی و در قالب نمودار بوده است. نمودارها برحسب تعداد استعاره‌های ساختاری، هستی‌شناختی و جهتی که در توصیف بهشت و جهنم در قرآن و انجیل به‌کار رفته‌اند، ترسیم شد. بررسی نتایج نشان داد در کاربرد هر سه نوع این استعاره‌ها، قرآن بسامد بالاتری دارد. هم قرآن و هم انجیل در ترسیم فضای بهشت بیشتر از استعاره ساختاری بهره برده‌اند. ولی در استفاده از استعاره هستی‌شناختی و استعاره جهتی شاهد این اتفاق نیستیم. در قرآن استعاره‌های هستی‌شناختی بیشتر در ترسیم فضای دوزخ مورد استفاده قرار گرفته‌اند تا در ترسیم فضای بهشت، در حالی که در انجیل استفاده از استعاره هستی‌شناختی در ترسیم فضای دوزخ ملاحظه نشد. در قرآن استعاره جهتی به طور یکسان هم درمورد بهشت و هم درمورد جهنم به‌کار رفته‌است، در حالی که در انجیل تنها در ترسیم فضای دوزخ، کاربرد این استعاره مشاهده شد. در مورد برخی عبارات استعاری، هم در قرآن و هم در انجیل برای توضیح مطلب از نظریه «آمیختگی مفهومی» بهره برده شده است.

نهج البلاغه که حاوی برخی خطبه ها، نامه ها و حکمتهای ارزشمند امام علی(ع) است و توسط مؤلف بزرگ سید رضی جمع آوری شده است، از ارزشمندترین و نادرترین کتب در میراث علمی، ادبی مسلمانان و پشتوانه بزرگ امت اسلام در فهم و تبیین قرآن کریم است، کتابی است که در برگیرنده اصول علمی بسیاری در زمینه های مختلف از جمله ادبیات، اقتصاد، فقه، فلسفه، سیاست و... می‌باشد و متضمن بهترین فنون فصاحت و بلاغت است، فصاحت وبلاغتی عمراه با ایجاز که مولود و بازتابی از آیات الهی در قرآن کریم وسخنان رسول اکرم (ص) است. استعاره که از اسالیب قدیمی عرب است، به کار بردن لفظی در غیر از معنای اصلی خود می-باشد و نمونه هایی از آن را در شعر دوره جاهلی، عباسی، دوره های بعد و نیز قرآن و احادیث نبوی شاهد هستیم، از اساسی ترین فنون بیانی تأثیر گذار بر خواننده است و از قدیم مورد توجه بوده است و از آنجا که نهج البلاغه از جهت بلاغی مهجور واقع شده است، پرداختن به این موضوع، ضروری به نظر رسید. در این رساله با استناد به روش تحلیلی- فنی، استعاره و انواع آن را در کلماتقصار موردبررسی قرار داده ایم، تا نحوه به کارگیری و اسلوب استعاره در این حکمتها مشخص گردد و معیاری باشد برای طالبان حقیقت تا بدین وسیله به قطره‌ای از دریای اعجاز این کلمات ارزشمند دست یابند، پس از بررسی حکمتها این نتیجه تقریبی حاصل شد که بیشترین استعاره های به کار رفته خصوصاً در مورد مسائل تاریخی، همانند فرمانروایی خلفا و موضوعات اعتقادی، همانند ذم دنیا، دین اسلام ، جهاد در راه خدا، توجه به مرگ و معاد و...استعاره مکنیه می‌باشد و در موضوعات اخلاقی و اجتماعی همانند: دوستی ودشمنی، عهد و پیمانها، حیاء و آبرو، حسن خلق و...که مورد خطاب عموم مردمهستند، استعاره مصرحه بیشتر به چشم می‌خورد، همچنین تعداد زیاد استعاره های مرشحه در مقایسه با مجرده بر بلاغت این سخنان می-افزاید. پس به طور کلی می‌توان گفت استعاره ها به گونه ای است که متناسب با نوع تفکر و فهم مخاطب، در حکمت‌های ارزشمند امام علی(ع) به شکل بسیار زیبایی جای گرفته اند.

رساله ی حاضر به بررسی نقش استعاره در تفسیر کشاف می پردازد از سه فصل تشکیل شده است که فصل اول به زندگی زمخشری وآثار نویسنده و تاثیرش در پ‍‍‍‍ژوهش های بعدی مورد توجه قرار داده است و در فصل دوم بعد از بررسی تااریخ بلاغت و موضو عهای علم بیان به یررسی استعاره و انواعآن نزد زمخشری اشاره شده است و در فصل سوم بعد از استخراج استعازره های این تفسیر گرانقدر و تقسیم بندی های آن به یررسی تستعار و ایحاء هایی که زمخشری به آن پرداختهاشاره کرده است.

چکیده ندارد.

سعدی از معدود شاعرانی است که با اندک بهره‌گیری از عناصر جنبی شعر، بار معنایی را به کلمه می‌دهد وبا بیان معنی رقیق در کلامی متقن عالیترین قدرت القائی را به کلام می‌بخشد. لذا در این رساله پس از آنکه شرحی از زندگی سعدی وتعریفی از غزل وغزلسرایی وسیر تکاملی آن تاعصر وی دنبال نموده‌ایم سعی شده است که چهار رکن اصلی علم بیان یعنی تشبیه، استعاره، مجاز وکنایه را در حدود 700 غزل سعدی به شیوهء ارائه نمونه ومثال مورد تحلیل وبررسی قرارگیرد ابتدا پیش از هر چیز بر اساس نمودار، یکی از مباحث بیانی (تشبیه، استعاره، مجاز، کنایه)وارائه تقسیمات اصلی وفرعی تعریفی جامع از هر کدام از عناوین را با آوردن نظریه‌های مختلف از مولفان آثار علوم بلاغی ارائه شده است آنگاه شواهدی از غزلیات سعدی وتوجیه نکات مورد بحث همراه با تجزیه وتحلیل آنها آورده‌ایم به همین ترتیب باب تشبیه قسمت به قسمت ادامه پیدا می‌کندپس از اتمام این باب ، به ترتیب باب استعاره، مجاز وکنایه به همین شیوه ادامه می‌یابد. همچنین زیورهای لفظی سخن مانند انواع جناس ، مراعات نظیر، تضاد، ترصیح، موازنه و ... که در غزلیات شیخ به نحو مطلوب وزیبا نمود پیدا کرده است مورد توجه ویادآوری قرار گرفته است .

فنون بلاغت شامل علوم و فنونی است که دانش بیان یا صور خیال یکی از آن موارد می باشد. تمامی شاعران برای بیان اندیشه و احساس خود و نیز برانگیختن مخاطب ناچار از استفاده از این علم می باشند. زمانی این امر برای شاعر دست یافتنی و محقق می شود که تخیل را وارد دنیای اشعارش سازد. این تخیل به زبان علمی همان صور خیال است که کارآمد ترین ابزار برای خلق و آفرینش و سنجش یک اثر ادبی است و قدرت تأثیر گذاری و تأثیر پذیری را دو چندان می کند. ارزش ادبی آثار هنرمندان با توجه به ابزار استفاده شده مورد سنجش و ارزیابی قرار می گیرد، بنابراین هرچه توانایی و خلاقیت هنرمندی در بهره گیری از این آرایۀ ادبی بیشتر باشد آثار وی از جذابیت و گیرایی و قابلیت هنری بالاتری برخوردار خواهد بود. در این پژوهش سعی شده است ابتدا این ترازوی سنجش یافت شود و آمار استفاده از آن بررسی و با توجه به این یافته ها و آمارها میزان توانایی شاعر سنجیده شود. جامی از جمله شاعرانی است که برای بیان افکار و عقاید خود از صور خیال به نحو مطلوبی بهره برده است. در این روش منظومۀ این شاعر منتخب بررسی شده، و چگونگی سیر عناصر خیال در اشعار وی مورد تحلیل آماری و ارزیابی قرار گرفته شده است. از آنجایی که تشبیه رکن اصلی و اساس خیال و تخیلات ذهنی است، و نیز بر طبق روال سنتی بررسی صورخیال، در ابتدا به مبحث تشبیه و ارائۀ بسامد آن پرداخته شده است. بیشتر تشبیهات شاعر به صورت حسی و ملموس بیان شده است. تشبیه مفرد به مفرد روان ترین و ساده ترین نوع تشبیه است، و لی گاهی به حکم صاحبان این علم از عنصر ابتکار و خلاقیت به حساب می آید. با این حساب فراوانی بالای این نوع تشبیه در اثر شاعر را می توان نشان از ذهن ساده گرا و خلاق این شاعر دانست. بعد از این تشبیه به ترتیب، تشبیهات مقید به مفرد، مفرد به مقید و مقید به مقید دارای بالاترین فراوانی می باشد. برآن اساس که مقید کردن تشبیهات یکی از راههای نوکردن تشبیه و دوری آن از ابتذال است، بسامد بالای این تشبیهات، نشان از نوآوری خیال و اهمیت رکن مشبه در نزد شاعر دارد. قیدهایی که به صورت غیر اضافه به کار برده شده ، یا خود وجه شبه هستند، یا در دریافت وجه شبه و تصویر سازی نقش مؤثری دارند. از میان تشبیهات مرکب شاعر بالاترین تشبیه متعلق به تشبیه مرکب به مرکب است. هرچند این تشبیه به نسبت تشبیه مفرد ومقید از فراوانی کمتری برخوردار است،اما شاعر با استفاده از خلاقیت و توانایی خود در تصویر سازی، نوآوریهای زیبایی از خود نشان داده است. تشبیه مفصل و بلیغ به گونه ای در تضاد با یکدیگر قرار دارند، اما بسامد این دو نوع تشبیه بالاتر از تشبیه مؤکد و مرسل است.فراوانی بالای تشبیه بلیغ نشان از ذهن استعاره گرای شاعر دارد و فراوانی بالای تشبیه مفصل نمایانگر ساده گرایی وی می باشد.تصاویر استعاری این شاعر نسبت به تشبیه کمتر است، اما تصاویر موجود را به شیوه ای حساب شده در جهت بیان افکار و عقایدخود به کار گرفته است. از آنجا که این منظومه داستانی عاشقانه است، تصاویر استعاری پوششی است در جهت حفظ عفت کلام شاعر، برای بیان آنچه نمی تواند بی پرده بیان دارد. جولانگاه واقعی خیال و اندیشۀ شاعر استعارۀ مطلقه است. فراوانی بالای این استعاره باعث تعادل در لفظ و معنی می شود. گاهی شاعر این استعاره را چنان پرداخته و سنجیده بیان می دارد که گویی استعارۀ مرشحه است. به صورتی که هر خواننده ای که ذهنی باز و فعال نداشته باشد قدرت تشخیص استعارات وی را ندارد.حداقل فراوانی در بین صور خیال مربوط به مجاز می باشد. مجاز به علاقۀ جزء حداکثر فراوانی را به خود اختصاص داده است. سپس علاقۀ محلیت، سببیت و جنس دارای بالاترین بسامد هستند. در این مبحث هیچ نوع ابتکار قابل ملاحظه ای به چشم نمی خورد. مجازهای یافت شده به صورتی بسیار سنتی و مبتذل می باشد. در بخش کنایات کنایه از موصوف حداقل بسامد وکنایه از فعل بالاترین فراوانی را دارد. در میان کنایات فعلی گاهی کنایاتی یافت می شود که ذهن برای دریافت آن نیاز به تأمل دارد. اما ویژگی کلی که برای این بخش می توان در نظر گرفت سادگی و همه فهم بودن آن است.

این رساله با عنوان«بررسی انواع تشبیه واستعاره در دیوان عرفی شیرازی» درچهار فصل ویک مقدّمه فراهم شده است . در فصل اوّل به زندگی نامه، آثار، درون مایه های شعری و سبک و قالب های شعری عرفی پرداخته شده ، در فصل دوم درباره ی علم بلاغت و چگونگی تکامل این علوم درنزد مسلمانان و درباره ی علم بیان و صور خیال و تأثیر آن در کلام مطالبی آورده شده است. در فصل سوم، مبحث تشبیه1- برمبنای طرفین تشبیه از نظر(حسی و عقلی بودن)و(مفرد و مقید و مرکب بودن)،2- از نظر ساختار،3- به لحاظ ذکر و حذف ارکان، 4- برمبنای وجه شبه، بررسی شده است . برای هر یک، تقسیم بندی خاص وسپس نمونه ها و شواهدی ازشعر عرفی شیرازی آورده شده و در پایان هر عنوان بعد از آوردن شواهد مثال، یک نتیجه گیری آماری ارائه شده است. در فصل چهارم تعریف و تقسیم بندی های خاص استعاره درچهار بخش: مصرّحه، مکنیّه، تبعیّه و مرکب آمده است وجزئیّات عنوانهای هرمورد ذکر شده. و سپس نمونه هایی ازشعر عرفی آمده است .