مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
جستجو در برای عبارت
شامل عبارت باشد
شامل عبارت باشد
 
شامل عبارت باشد
شامل عبارت باشد
تنها فراداده‌های دارای منابع دیجیتالی را بازیابی کن
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 453
نقدی بر نظریه حرکت جوهری ملاصدرا و تأثیر آن در فهم او از آیات قرآن
نویسنده:
علی ارشد ریاحی
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
در این مقاله ابتدا مهم‌ترین دلیل‌های اثبات حرکت جوهری مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. دو دلیل از پنج دلیل حرکت جوهری به کمک نقادی برخی از معاصران و سایر دلیل‌ها با استدلال‌هایی جدید و ابتکاری ابطال شده‌اند. سپس تفسیرهایی که صدرا با توجه به نظریه حرکت جوهری ارائه داده است، مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. به این منظور، کلیه آیاتی را که صدرا تحت تأثیر این نظریه، بر خلاف معنای ظاهری تفسیر کرده است، جمع‌آوری شده و با توجه به سایر آیات، روایات، معنای ظاهری و متبادر از الفاظ و خصوصیاتی که در فلسفه برای حرکت جوهری بیان شده است، صحت و سقم انطباق آیات با حرکت جوهری معین شده و این نتیجه به دست آمده است که هیچ یک از برداشت‌های صدرا (تحت تأثیر نظریه حرکت جوهری) از آیات قرآن، درست نیست.
صفحات :
از صفحه 13 تا 31
زندگی جاوید در مثنوی های حدیقة الحقیقه و مثنوی معنوی
نویسنده:
عبدالرضا سیف
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
انسان از لحظه شناخت خود و جهان، خواسته بداند از کجا آمده و به کجا می رود. اندیشه گذر از این جهان همچون گردش روز شب و تغییر فصول بر دل و جانش سایه سیاهی افکنده که نه راه قرار در آن را داشته و نه راه فرار از آن را. در نگاه شعرای عارف زندگی جاوید یعنی تحول و تکامل انسان از خاک تا افلاک. به همین خاطر سنایی غزنوی و بعد از او مولوی عاشقانه به توصیف سرای جاوید پرداخته و قیامت را لقاء الهی و بهشت را زمان وصال با یاردانسته اند و دوزخ را لحظه فراق از یار.
صفحات :
از صفحه 183 تا 202
« قرآن و تحول فرهنگی در جزیره العرب در قرن اول هجری‌»
نویسنده:
هاجر عاشوری نالکیاشری
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
قرآن کریم به عنوان یگانه اثر جاودان، در زمانی نازل گشت که جهان بر لبه پرتگاه سقوط و مردم در آتش جهل و خرافات می سوختند. شرک و بت پرستی، انحطاط اخلاقی، بی عدالتی و نابرابری، سایه شوم خود را بر سر گیتی افکنده بود و در جزیره العرب کانون فساد و ظلم و ستم، شرک و خرافات، بیداد می کرد، آتش جنگهای قبیله ای، رشته های امور را از هم گسیخته، نشاط و شادابی در آن محیط تفتیده از روان مردم رخت بر بسته و دلها پر از ترس و روانها پریشان و در انتظار روزنه نجاتی بسر می بردند.ظهور اسلام یکی از گسترده ترین تحولات فرهنگی را در جامعه عصر جاهلی پدید آورد، که تمام حوزه های اندیشه بشری را فرا می گیرد و در قلمرو وسیعی شامل زمینه های اعتقادی، علمی، ادبی، اخلاقی، اجتماعی، سیاسی، و اقتصادی می شود. قرآن کریم برای آفریدن فرهنگی نوین در هر یک از قلمروهای فوق، طرحی نو در افکند و با استفاده از روش های متنوع، مخاطبان؛ حتی با عقائد و افکار مختلف را نیز جذب نمود.هدف این رساله، ترسیم فرهنگ جاهلی و تبیین ویژگی های فرهنگی عصر نزول و اثبات نقش اثرگذار قرآن کریم در تحول فرهنگی عصر نزول قرآن کریم و بیان شیوه های تحول آفرینی قرآن کریم است.فن تحقیق در این پژوهش کتابخانه ای، با روش بررسی متون درون دینی و برون دینی است.ماحصل پژوهش حاضر این است که ظهور اسلام، یکی از عمیقترین تحولات فرهنگی و اجتماعی را در جامعه جزیره العرب پدید آورد، که مخاطب محوری و تکریم شخصیت انسان، تعهد به اخلاق و ارزش های اسلامی، توجه به حکمت و واقع نمایی، همه جانبه نگری و سنجش همه جوانب، آسان گیری و مهمتر از همه، مبتنی بودن تمام این شیوه ها بر فطرت انسانی، از جمله اصولی است که در شیوه تحول آفرینی قرآن کریم دخیل بوده اند.
معناشناسی واژه «انسان» در قرآن کریم
نویسنده:
زهرا علیمرادی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
معناشناسی بر اساس نسبتهای بینامتنی، واژگان مرتبط را تحلیل میکند. یکی از واژگان بسیار مهم از منظر قرآن کریم واژه انسان است، لذا در این نوشتار «معناشناسی هم‌زمانی واژه انسان در قرآن کریم بر اساس نسبت‌های هم‌نشینی» منعکس شده است؛ تا از این رهگذر ابعاد مختلف ارتباط بین خداوند و انسان شناخته ‌شود. کل آیاتی که در آن واژه «انسان» استعمال شده است، در دو بخش قابل تقسیم است: دسته‌ای از آیات شریفه اشاره به رفتار خداوند متعال نسبت به انسان، از جمله خلقت، نعمت و تعلیم است. دسته‌ی دیگر آیات، شامل رفتار‌های صدوری از انسان است. این گروه اخیر -اعمالِ انسان نسبت به خدا- در سه حیطه‌ی: افعال مُقَرِّب به خدا، افعال مُبَعِّد از خدا و افعال خنثی قابل تنظیم است. بر همین اساس، تحلیل هم‌نشینی «افعال انسان نسبت به خدا» بیشتر در قالب بعد تربیتی است و بیان نقاط ضعف انسان در تعلیم جهت رشد انسان و گوشزد نمودن خطرات احتمالی پیش روی اوست. به عنوان نتیجه، می‌توان گفت که معنای نسبی واژه «انسان» در قرآن کریم، نسبت به معنای پایه که صرفا موجودی با تکیه بر حواس مادی است، «گسترش معنایی» داشته است. که در یک «تعامل رفتاری انسان با خداوند» با تأکید بر جنبه‌ی «ربوبیت الهی» جهت داده شده است که با حفظ معنای پایه، سعی در بیان ویژگی‌های انسان، نیز تربیت و اصلاح رفتار وی دارد. از این رو، قرآن کریم، خطرات احتمالی پیش روی انسان را بیان، ویژگی‌های خطرساز را تذکر، و با شیوه‌ی معلمانه و مربیانه روش تصحیح آن‌ها را به انسان آموزش می‌دهد. در یک نگاه، می‌توان گفت نظام فکری قرآن کریم نسبت به واژه انسان، یک رویکرد تعاملی است به شکلی که انسان به عنوان یک موجود ذو ابعاد در این تعامل رشد و تکامل یافته و نسبت به مسیرهای خطرناک پیش روی خود از این طریق آشنا می‌شود.
استدلال های قرآن بر توحید افعالی
نویسنده:
میرباقر سیدزاده کلوانق
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
توحید افعالی یعنی اینکه همهکارهایمان را از سوی خدا بدانیم و این مغایرت با اراده ندارد . در بحث توحید افعالی بحث علیت و اراده انسان مطرح است که آیات نشان میدهد اراده انسان در طول اراده خداست و نظام علیت مستقل از مشیت خدا نیست.
هنجارهای ارتباطات میان فردی مومنان در قرآن کریم
نویسنده:
محمدکاظم طاهری آکردی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
این پژوهش با رویکرد توجه به منابع اسلامی در علم ارتباطات، به بررسی قرآن و استخراج هنجار‌های ارتباطات میان فردی از قرآن می پردازد. قرآن هنجار‌های قابل توجهی در حوزه ارتباطات میان فردی بیان کرده است. به بسیاری از رفتار‌های ارتباطی در قرآن کریم امر شده و از بسیاری رفتار‌ها نهی شده است. به شهادت آیات قرآن، ایمان مفهومی است در مقابل کفر، و مومن در مقابل کافر بوده و ملزوماتی همچون اسلام، تقوا، هدایت و عمل صالح با آن همراه است. البته از مفهوم نفاق و منافق نیز به عنوان مفاهیم مقابل ایمان نباید غافل شد.مسئله این پژوهش این است که ادبیات موجود ارتباطات میان فردی فارغ از دیدگاه‌ها و هنجارهای دینی است و انبوه دستاورد‌های این حوزه نمی تواند در فرهنگ وارتباطات اسلامی- ایرانی راهگشای جامعه و آحاد جامعه اسلامی باشد. حال آنکه میراث عظیم فرهنگ و ارتباطات اسلامی پیش روی ما قرار دارد، ولی برای جامعه ایمانی هنوز هنجار‌های ارتباطی آن به درستی استخراج نشده است. لذا باید دید هنجار‌های ارتباطات میان فردی بین مومنان در قرآن کریم کدامند؟ و آیا می‌توان دسته بندی مناسبی از این هنجار‌ها ارائه داد؟برای پاسخ به این سوال ابتدا نیاز به تعریفی عملیاتی از هنجار‌های ارتباطات میان فردی مومنان احساس می-شود. همچنین روش معنی شناسی ایزوتسو برای فهم معنای ایمان و مومن در قرآن به کار رفته است. پس از ارائه تعریف عملیاتی، استخراج و دسته بندی هنجار‌ها صورت گرفت. آنگاه پس از جمع بندی از فصول، نتیجه‌گیری و تحلیل یافته‌ها، در ضمن ارائه یافته‌ها به سوال پژوهش پاسخ داده شد که چه دسته بندی از هنجار‌های ارتباطات میان فردی مومنان در قرآن می‌توان ارائه داد. در دسته هنجار‌های گفتاری به هنجار‌های خاص ارتباط با رسول خدا و اولیاء الهی و نیز هنجار‌های گفتاری مرتبط با مومنان پرداخته شد. در مورد مومنان نیز دو دسته ی «هنجار‌های سخن نیکو» و «اجتناب از سوء کاربرد زبان» مد نظر قرار گرفت.اما در هنجار‌های رفتاری، پس از برشمردن آداب ارتباط با رسول خدا و اولیاء الهی، در ارتباط با مومنان دو دسته خانواده و جامعه شکل گرفت. در دسته خانواده، به هنجار‌های شکل گیری و انحلال خانواده (ازدواج و طلاق)، روابط با والدین، همسران و فرزندان، و نزدیکان اشاره شد. در دسته جامعه نیز هنجار‌های معاشرت با سایر مومنان، هنجار‌های ناظر به اجتماع و با غایت تعالی اجتماعی، هنجار‌های دوستی، حجاب و عفاف و هنجار‌های میهمان شدن آمد. سپس در انتها پیشنهاد‌هایی برای پژوهش‌های آتی مطرح می‌شود.
معناشناسی« خیر»و« شرّ» از دیدگاه مفسّرین قرآن کریم
نویسنده:
غلامعباس کرمی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
موضوع این پایان نامه در مورد معنا شناسی « خیر » و « شرّ » از دیدگاه مفسرین قرآن کریم می باشد. با توجه به اینکه واژه « خیر » و « شرّ » هر کدام در قرآن بسیار تکرار شده است بنابراین معانی مختلفی از آن متصوٌر است ، « خیر » به معنی خوب ، نیکی ، زیبائی و هر آنچه که از نظر عقل پسندیده به نظر می رسد و « شرّ » به معنی بدی و پستی و هر آنچه که جامع تمام رذایل باشد می گویند مفسّرین قرآن کریم معانی مختلفی همچون : ثروت ، اختیار ، زن ، قرآن ، مصلحت ، اسب ، نیکوکاری ، اسلام ، ایمان ، پذیرش حقّ ، غنیمت ،نیرومندی ، عافیت ، سود و طعام از واژه « خیر » استنباط نموده اند. و همچنین از نظر مفسرین قرآن کریم کلماتی وجود دارد که مترادف با « خیر » و « شرّ » می باشندکلماتی همچون : برکت، برّ ، حسن ،معروف ، جمال ، سلام ، رشد و سعادتمترادف « خیر » می باشد . واژه هایی همچون : سوء ، نحس، ضرر ، فتنه ، مصیبه ،شقاوت ، مترادف با« شرّ » در نظر گرفته شده است.و مفسّرین قرآن کریم بیان داشته اند در راه رسیدن به کمال و سعادت جز شناخت« خیر » و عمل به مصادیق آن و آگاهی از « شرّ » و دوری از مصادیق «شرّ» میسّر نخواهد بود و عدم شناخت از « خیر » و « شرّ » عدول از منزلت انسانیت ،راهی به سوی نکبت و بدبختی چیز دیگری حاصل نخواهد شد.
دیدگاه امام رضا (ع) درباره معجزه و شرایط متغیر زمان
نویسنده:
احمد بهشتی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
کلیدواژه‌های اصلی :
چکیده :
ابن سکیت اهوازی از امام رضا(ع) سوالاتی درباره اختلاف ماهوی معجزات انبیاء کرده است. در این نوشتار دیدگاه آن بزرگوار درباره شرایط متغیر زمان و اینکه باید معجزه متناسب با آن شرایط باشد مورد بررسی قرار می گیرد. بر حسب شرایط متغیر زمان معجزه حضرت موسی ابطال سحر ساحران و معجزه عیسی درمان بیماران و زنده کردن مردگان و معجزه پیامبر اسلام(ص) قرآن بود. قرآن معجزه ای است باقی و جاودانی و کلامی است که همواره پاسخگوی عقول پیشرفته و مترقی انسانهاست.
صفحات :
از صفحه 173 تا 186
مفهوم‌‌شناسی «توکل» و نتایج آن از منظر نهج‌البلاغه
نویسنده:
صدرالدین موسوی جشنی، مسعود درودی
نوع منبع :
مقاله , مدخل مفاهیم(دانشنامه مفاهیم)
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی,
کلیدواژه‌های اصلی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
توکل از مفاهیم اخلاقی و عرفانی فرهنگ اسلامی است. علمای اخلاق با تأسی به قرآن، مسلمانان را به تحقق عینی این مفهوم در زندگی فردی و اجتماعی خود توصیه کرده‌اند و عارفان از آن، به‌عنوان یکی از مقامات عرفانی یاد کرده و پشت‌سرگذاشتن آن را برای هر سالکی ضروری دانسته‌اند. منابع اخلاقی و عرفانی ما، مشحون از ضرورت رویکرد به توکل است. توکل در نهج‌البلاغه، هم در معنای اخلاقی و هم در معنای عرفانی به‌کار رفته است. علی (ع) در نهج‌البلاغه، از جهات مختلف بر اهمیت توکل تأکید کرده و آن را پایۀ ایمان، عامل متانت اخلاقی، راهی برای دستیابی به فقر عرفانی و عامل تفکر دانسته‌اند. توکل در این کتاب هرگز جانشین کوشش آدمی معرفی نشده است، بلکه توکل در جایی کاربرد دارد که دست آدمی از اقدام آن کوتاه است. تلاش نگارنده در این مقاله، بررسی مفهوم توکل در اندیشۀ شیعه براساس کتاب مهم نهج‌البلاغه (مهم‌ترین کتاب مذهب شیعه) است.
صفحات :
از صفحه 125 تا 144
آسیب شناسی کاربردهای قرآنی ملاصدرا؛ با محوریّت مبحث نفس کتاب الشواهد الربوبیه
نویسنده:
معصومه رستم خانی، سحر کاوندی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه پیام نور,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
ملاصدرا، در مبحث نفسِ کتاب الشواهد الربوبیة فی المناهج السلوکیّة، مانند بسیاری دیگر از آثار خود، به کرّات از آیات قرآن بهره برده است. در مقاله حاضر، این کاربردها مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. بدین منظور، کاربست آیات در این مبحث، در چهار بخش دسته ­بندی شده و سپس درستی یا نادرستی کاربرد این آیات در آن مواضع، مورد ارزیابی و مداقّه قرار گرفته است. فرضیه بحث، استفاده بجا و صحیح ملاصدرا از این آیات بوده؛ اما نتیجه مداقّه بیشتر آن است که در بسیاری از موارد، آراء و پیش­فرض ­های فلسفی وی سبب شده­اند که فهم او از این آیات و به کارگیری آن­ها در مواضع و موارد خاص، با ظاهر و سیاق آیات مباین و ناسازگار باشد؛ و لذا نوعی تفسیر یا تأویل باطل محسوب می­ شوند. تنها در موارد اندکی، استفاده صدرا از آیات و تفسیر آن­ها، منطبق بر معنای ظاهری و سیاق آیات بوده است، و او در ارائه چنین تفاسیر صحیح و متقنی از مبانی فلسفی و حِکمی خود بهره برده است.
صفحات :
از صفحه 57 تا 70
  • تعداد رکورد ها : 453