مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

دریدا در «اسطوره‌شناسی سفید» به نقش استعاره در متون فلسفی و اینکه فلسفه چطور به استعاره پرداخته توجه کرده است. از نظر وی وقتی فیلسوفان استعاره را تعریف می‌کنند، آن را به استعارۀ اسمی فرومی‌کاهند، و این نشان می‌دهد که آنها تلاش کرده‌اند تا استعاره را تابع مفهوم سازند؛ اما دریدا تقابل مفهوم به عنوان عنصر فلسفه و استعاره به عنوان عنصر ادبیات را نمی پذیرد، و نشان می دهد که مفهوم و تمام مفاهیم فلسفی خود استعاره هستند و حرکت استعاره حرکت مولد مفاهیم فلسفی است. در واقع، از نظر دریدا قیاس شعری حرکت مولد قیاس منطقی است. ریکور در «استعاره و گفتمان فلسفی» به تندی به نظر دریدا در «اسطوره شناسی سفید» حمله میکند. از نظر ریکور تمایز میان گفتمانها مهمترین دستاورد سنت برای ما است و دریدا در اثر خود تمایز مهم میان گفتمان فلسفی و گفتمان شعری را نادیده گرفته است. دستاورد تاریخ برای ما تمایزاتی گفتمانی است که خود ایجاد کرده است و واسازی تقابل‌ها در دریدا به قیمت در هم ریختن گفتمان‌‌های متمایز تمام می‌شود. ریکور به ویژه به تمایز میان قیاس شعری و قیاس منطقی توجه می‌کند و سعی دارد که نشان دهد در آثار ارسطو تمایزی نظام‌مند میان این دو ایجاد شده است و سپس مسائل مطرح در مورد این تمایز را در فلسفۀ مدرسی پی می‌گیرد. ریکور در نهایت به این نتیجه می‌رسد که تمایزی ظریف در نقطه‌ای که این دو گفتمان بیشترین نزدیکی را با هم دارند، وجود دارد.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 7 تا 22

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

بررسی تطبیقی مبانی تفسیری علامه طباطبایی و هرمنوتیک پل ریکور

نویسنده:

مالک محمدزاده

نوع منبع :

رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی

وضعیت نشر :

ایرانداک,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

تفسیر قرآن به قرآن , تفسیر , تفسیر قرآن , معارف اسلامی , ریکور , هستی‌شناسی , هرمنوتیک ریکور , علم تأویل , متن محوری , روش‌شناسی(فلسفی) , ساختار‌باوری , طباطبائی، سیدمحمدحسین‌ , هنر و علوم انسانی , روان‌کاوی , اختلاف تفاسیر , هرمنوتیک (فلسفه) , درباره علامه طباطبایی

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی

چکیده :

روش تفسیری علامه طباطبایی در حوزه دانش تفسیر اسلامی و نظریه تفسیری ریکور در حوزه هرمنوتیک معاصر، دو اندیشه خاص در مشرق و مغرب زمین است. از آنجا که رویکرد تفسیری علامه نسبت به متن قرآن در میان مفسران، رویکردی خاص است و از سوی دیگر، رویکرد ریکور به متن در میان هرمنوت ها رویکردی ویژه می باشد؛ لذا تطبیق این دو دیدگاه که هر کدام به نوعی در حوزه خود ویژه اند، شایسته است. بنابراین هدف پژوهش حاضر این است که پس از بررسی و تبیین مبانی علامه طباطبایی و ریکور در تفسیر متن، به سنجش و تطبیق دیدگاه آن دو در این زمینه بپردازد.در این پژوهش، به تبیین روش تفسیری علامه طباطبایی که معروف به تفسیر قرآن به قرآن است پرداخته ایم. و سپس نظریه تفسیری ریکور را که متن محوری و امکان برآمدن تفاسیر نامحدود معتبر از متن است، با توجه به سه حوزه هستی شناسی، روانکاوی و ساختارگرایی موضوع پژوهش قرار داده و سرانجام با توجه به باور علامه طباطبایی و ریکور به گونه ای از استقلال متن، وجوه اشتراک و افتراق نظریه تفسیری آن دو را واکاوی نموده ایم.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

هرمنوتیک فلسفی پل ریکور و نسبت آن با نظریات ادبی معاصر

نویسنده:

میثم دادخواه

نوع منبع :

رساله تحصیلی

وضعیت نشر :

ایرانداک,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

علوم انسانی , پدیدارشناسی , ریکور , هرمنوتیک , هرمنوتیک ریکور , نظریات ادبی , هرمنوتیک (فلسفه)

چکیده :

ُل ریکور یکی از چالش بر‌انگیزترین و پرکارترین متفکران قرن بیستم است. او بیش از سی اثر عمده در زمینه‌هایی متفاوت اعم از اگزیستانسیالیسم، پدیدارشناسی، روانکاوی، سیاست، دین و نظریه زبانی منتشر کرده است. ازطرفی وی به شکل قابل توجهی خوانش مخصوص به خودش از هرمنوتیک فلسفی را توسعه بخشید و از این جهت او را بیشتر بعنوان فیلسوفی در حوزه هرمنوتیک می‌شناسند.در این رساله مروری بر ویژگی‌های چشمگیر خط سیر فلسفی ریکور ارائه می‌شود، مسیری که او با گرفتن سرنخ از متفکران هرمنوتیک آلمان از جمله دیلتای، هایدگر و گادامر سعی درتلفیقی منطقی از دو شقّ عمده‌ی هرمنوتیک یعنی هرمنوتیک رمانتیک و هرمنوتیک پدیدارشناسانه دارد، تلفیقی که حق هر دو شکل عمده نگاه هرمنوتیکی را ادا نموده و در عین حال ضعف‌های آنان را نیز پوشش دهد. ریکور در روند فلسفی خویش، به جای اینکه مانند هایدگر مستقیماً به مسأله هستی‌شناسی بپردازد، با گذار از سطح معناشناسی و تلفیق آن با فلسفه‌ی تأملی در نهایت هستی‌شناسی را نیز مورد توجه خویش قرارمی‌دهد. در حقیقت برای ریکور نیز هستی‌شناسی مسأله بنیادین بود، اما او مسیری طولانی‌تر را برای رسیدن به این هدف برگزید. ریکور در سطح معناشناسانه خود را با کثرتی از تأویل‌های رقیب و غالباً متعارض روبرو ساخت و به هرکدام از آنها به شکل یک امکان در رسیدن به معنا نگریست. این امر باعث ورود او به دیالوگی با علوم مختلف از جمله علوم انسانی و به شکل خاص ادبیات گردید. از طرفی یکی از محورهای همیشگی هرمنوتیک در اشکال مختلف تاریخی‌اش «متن» و«زبان» بوده است، محوری که می‌تواند پیوند هرچه عمیق‌تر هرمنوتیک و نظریات ادبی را توجیه کند. بخش انتهایی این رساله به بررسی مساعدت‌های هرمنوتیک ریکور در حوزه نظریه ادبی پرداخته و برخورد دو سویه‌ی او با ساختارگرایان و قرابت او با نظریات مکتب کنستانس را تبیین می‌نماید. همچنین آراء او در خصوص برخی مفاهیم ادبی از جمله استعاره، روایت، اسطوره و نماد و نسبت این مفاهیم با نگاه خاص ریکور به مسأله هرمنوتیک مورد بررسی قرار می ‌گیرد.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

ریکور و هرمنیوتیک

نویسنده:

محمدسعید حنایی کاشانی

نوع منبع :

مقاله , ترجمه اثر

منابع دیجیتالی :

متن

وضعیت نشر :

باشگاه اندیشه,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

هرمنوتیک ریکور

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

وجوه هرمنوتیکی رمز در فلسفه اسلامی

نویسنده:

مهدی امامی جمعه

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

قم : دانشگاه قم ,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

راز , هرمنوتیک , مقام سرّ , رمزشناسی انتولوژیک , هرمنوتیک (فلسفه)

کلیدواژه‌های فرعی :

تفاوت تفاضلی انسان , سمبل (نماد) , هرمنوتیک اسلامی , هرمنوتیک دینی , هرمنوتیک ریکور , وحدت تشکیکی وجود , الفاظ , فلسفه زبان , دوگانه عبارت و اشارت , خصلت نمادین زبان , حکمت رمزی , خصلت پارادوکسیکال رمز , زبان رمزی انبیاء , انتولوژی حقیقت , تشکیک در فهم متون حکمت , عقلانیت رمز , وجوه تأویلی رمز , بهره مندی عامه از حقیقت , مشابهت و مباینت هرمنوتیکی ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , خواجه نصیرالدین طوسی , ابن سینا: ابوعلی سینا

چکیده :

شاید چنین به نظر رسد که در عالم اسلام و فرهنگ و اندیشه دینی، «رمز» به عنوان یک اصطلاح، اختصاصا مربوط به قلمرو عرفان و تصوف و صرفا دارای جنبه‌های دینی و عرفانی است. اما در همان مراحل اولیه شکل‌گیری فلسفه در جهان اسلام، فلاسفه اسلامی به «رمز»توجه کردند و در سیر تکاملی خود، بنیادهای فلسفی خاصی پیدا کرد. اگر به این مبانی و بنیادها، به طور مستقل و منسجم پرداخته شود، می‌توان به یک رمزشناسی انتولوژیک با وجوه خاص هرمنوتیکی در فلسفه اسلامی دست یافت، زیرا دیدگاه‌های متفکران بزرگی چون ابن‌سینا، سهروردی، شهرزوری، خواجه نصیرالدین طوسی، میرداماد و ملاصدرا، در مجموع، تصویر جامعی از وجودشناسی و هرمنوتیک‌شناسی «رمز» به دست می‌دهد و آن را کاملا از«رمزشناسی» در هرمنوتیک مدرن، متمایز می‌کند. ما در این مقاله، تا حد امکان، در صدد تبیین مبانی فلسفی و هرمنوتیکی «رمز» در فلسفه اسلامی هستیم.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 2 تا 13

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

تخیل در اندیشۀ ریکور و ملاصدرا

نویسنده:

محمدکاظم علمی سولا، سیده اکرم برکاتی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

ذهن و عین , معرفت شناسی ملاصدرا , ریکور , معرفت شناسی (مسائل جدید کلامی) , هرمنوتیک , هرمنوتیک ریکور , حکمت متعالیه , تخیل(راه های معرفت) , متخیله , تخیل و معرفت

کلیدواژه‌های فرعی :

قوس نزول و صعود , اِبداع (آفرینش) , استعاره , علم نفس , شاکله , وجود ذهنی , حس مشترک , وهم(معرفت شناسی) , همگون سازی , فعل بشری , زبان و تخیل , تخیل و استعاره , تخیل زایا , شاکله مندی , محسوس و معنا , وحدت بخشی خیال , فعل و تخیل , عالم خیال منفصل , صور متخیله , اتحاد در ادراکات جاری , منشأ ایجاد شوق , وجود زبانی ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , ابن سینا: ابوعلی سینا

شاپا (issn):

2383-0689

چکیده :

پژوهش حاضر، به بررسی دیدگاه های ریکور و ملاصدرا در مبحث خیال و نقش موثر تخیل به ویژه در حوزه معرفت می پردازد. گرچه مبادی دو فیلسوف در این باره متفاوت است، در حوزه های خاصی شباهت های قابل توجهی در اندیشه های این دو ظاهر می شود. ریکور که یکی از فیلسوفان معاصر حوزه هرمنوتیک است از مباحثی نظیر نشانه شناسی، زبان شناسی، ساختارگرایی، و معرفت شناسی رایج در فلسفه تحلیلی، برای غنی ساختن هرمنوتیک استفاده بسیار کرده است. بدین سبب، مساله زبان در اندیشه وی نقشی محوری دارد. تفاوت مبنایی اندیشه ریکور با ملاصدرا در مبحث تخیل، به این جهت است که در اندیشه ریکور، «زبان»، مبنای تبیین تخیل است. وی نقش تخیل در شناخت را از طریق زبان توضیح می دهد. اما ملاصدرا عمل تخیل در ایجاد معرفت را عمل قوه ای از قوای نفس می داند و مستقیما به زبان نمی پردازد. اما به رغم این تفاوت مبنایی، هر دو فیلسوف تخیل را واسطه ای میان جهان اعیان و دنیای درون ذهن، می دانند و هر دو، این امکان را با مفهوم اجتماع دو امر متباین توضیح می دهند.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 67 تا 94

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

استعاره و پیرنگ در اندیشه پل ریکور

نویسنده:

بابک معین مرتضی

نوع منبع :

کتابخانه عمومی , نمایه مقاله

کلیدواژه‌های اصلی :

استعاره , ریکور , بداعت معنایی , پیرنگ سازی , ترکیب نامتجانس ها , هرمنوتیک ریکور

چکیده :

دو اثر بزرگ ریکور یعنی استعاره زنده و زمان و گزارش را دو اثر دوقلو و همسان به شمار می آورند. این همسانی را باید در کارکرد یکسانی دانست که ریکور برای استعاره و پیرنگ قائل است و می توان این کارکرد مشترک را مبتنی بر ترکیب عناصر نامتجانس دانست. همین ترکیب عناصر نامتجانس است که در استعاره و پیرنگ نوعی بداعت معنایی ایجاد می کند. مقاله حاضر ضمن پرداختن به نگاه ریکور به استعاره و مساله ارجاع استعاری از یک سو و مطرح کردن محاکات سه گانه و مساله پیرنگ سازی از سوی دیگر برآن است تا نشان دهد چگونه ریکور بین استعاره و پیرنگ سازی داستان ارتباط برقرار می کند و برای آنها کارکردی مشابه در نظر می گیرد.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 7 تا 26

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

سيري در احوال و آثار و آراء پل ريکور (پديدارشناسي و هرمنوتيک)

نوع منبع :

مقاله , مدخل اعلام(دانشنامه اعلام) , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه pdf نسخه متنی

وضعیت نشر :