جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

چکیده ماشینی: این مطالعه به تحلیل تفسیرهای چهار روشنفکر مسلمان می پردازد که به کتاب مقدس به عنوان متنی رهایی بخش برای رویارویی با مجموعه ای از مشکلات، از پدرسالاری، نژادپرستی، و امپراتوری گرفته تا فقر و خشونت جمعی بین مذهبی روی آورده اند. شاداب رحمت الله تفاسیر فرید اساق (متولد 1956) آفریقای جنوبی، مهندس اصغرعلی هندی (1939-2013)، آمینه ودود آمریکایی آفریقایی تبار (متولد 1952) و اسما بارلاس آمریکایی پاکستانی (متولد 1950) را می داند. . رحمتولا بررسی می‌کند که چگونه این روشنفکران توانسته‌اند این متن عربی قرن هفتمی را به شیوه‌ای رهایی‌بخش اجتماعی، با پرداختن به واقعیت‌های زندگی‌شده خود از ظلم و ستم، و در نتیجه زمینه‌هایی که جهان‌هایی هستند که از دنیای مخاطبان متن حذف شده‌اند، بیان کنند. او از طریق مطالعه دقیق آثار آنها، بر اهمیت محتوای اخلاقی-اجتماعی قرآن و استفاده آنها از شیوه های جدید و بدیع قرائت تأکید می کند. این اثر تحلیلی غنی از شیوه‌های فکری روشنفکران مسلمان خاص ارائه می‌کند و بدین وسیله یک مکتب فکری با چارچوب وسیع را اثبات می‌کند. رحمت‌لا اهمیت خاص و عام آنها را بدون ابراز همدردی غیرانتقادی نشان می‌دهد. او تأثیر تفسیر تفسیری مدرن را که بیشتر خودآگاهانه به بافت تاریخی و واقعیت های کنونی توجه دارد، روشن می کند. بنابراین، این اثر به شیوه ای متقابلاً تقویت کننده، نقش عاملیت و رویکردهای هرمنوتیکی را در اندیشه مدرن اسلامی روشن می کند.

ترجمه ماشینی: قرآن از بدو نزول برای مسلمانان اهمیتی اساسی داشته است. با این حال، احترام به قرآن به طور پیش فرض به معنای به کارگیری بی رویه پیام آن نبود. در مقابل، به همان اندازه که قرآن قدمت دارد، سنت هرمنوتیک به همان اندازه قدیمی نیز وجود دارد که در عملیات و شرایطی که در آن مفاهیم قرآن برای زمینه های مختلف قابل فهم و معنا می شود، می اندیشد. در این پایان نامه، نظریات هرمنوتیکی سه متفکر ترک را با طرح این سوال بررسی کرده ام: وضعیت تفاسیر جدید و متنوع از قرآن در هرمنوتیک قرآن معاصر ترکی چگونه است که نمونه آن آثار کندیوغلو، آلپیاغیل، و اوزتورک؟ بر این اساس، دریافته‌ام که تفاسیر جدید و متفاوت از قرآن تنها در صورتی معنادار و موجه است که الزامات ذهنی و عینی درستی را که مفسر باید به عنوان موضوع بر خود تحمیل کند، برآورده کند. از جنبه عینی، این الزامات شامل پیروی از روش رسمی و درک استفاده تاریخی از زبان عربی است. اما در جنبه ذهنی، الزامات دیگری مانند ایمان، وجدان و خودشناسی مقرر شده است. نویسندگان ترک با ادغام ذهنیت در تفسیر، مسیر نظری سازنده ای را به سوی قرائت های جدیدی از قرآن می گشایند که از بافت نسبی موضوع مطلع می شوند. با این حال، علیرغم رسیدن به آستانه‌های تفسیری جدید، نویسندگان ترک ترجیح داده‌اند که تمام پتانسیل هرمنوتیک خود را به احتیاط مفسران آینده موکول کنند، نه اینکه خودشان توضیح دهند.

«التاویل فی التفسیر بین المعتزلة و السنة» نوشته دکتر السعید شنوقة ، استاد زبان عربی در دانشگاه الطارف الجزائر، و به زبان عربی است. این کتاب به بررسی «تاویل» از دیدگاه معتزله ، با محوریت تفسیر کشاف زمخشری ، و دیدگاه اهل سنت می‌پردازد. البته مباحث کتاب منحصر به کتاب کشاف نیست بلکه موضوع از دیدگاه هردو گروه معتزله و اهل سنت مورد بررسی قرار می‌گیرد و نقد و ردیه‌های اهل سنت بر معتزله مطرح می‌شود. مراد نویسنده از واژه «تاویل» اجتهاد و اعمال رای در تفسیر است. معتزله در مقام تایید و انتصار اصول خمسه خود؛ یعنی توحید ، عدل ، وعد و وعید ، منزلة بین المنزلتین و امر به معروف و نهی از منکر به تاویل آیات قرآن روی آورده‌اند و در این بین زمخشری لغت و نحو را در تحکیم و تثبیت تفکر اعتزالی به خدمت گرفته است. زمخشری در « الکشاف » کوشیده است برخی از مفردات یا عبارات را که با عقیده او سازگار نبوده به نحوی توجیه کند. برخی فرضهای مجازی و دیریاب در این تفسیر یافت می‌شود که مفسر به این وسیله می‌کوشد از اعتقادات اعتزالی خود دفاع کند. اما اهل سنت، علیرغم اعتراف به جایگاه علمی این تفسیر، از آراء اعتزالی آن دل خوشی ندارند. در این کتاب به بحث و بررسی درباره «تاویل» ‌های صورت گرفته در تایید اصول خمسه معتزله پرداخته شده و ردیه‌های اهل سنت بر ایشان بیان شده است. نویسنده در آغاز به مباحثی چون معنای لغوی و اصطلاحی تفسیر، فرق تفسیر با تاویل و معنای لغوی و اصطلاحی تاویل، مراحل اساسی تفسیر یعنی تفسیر در عصر صحابه ، عصر تابعین ، عصر تابعین تابعین و ویژگی‌های تفسیر در هریک این سه مرحله، پیدایش فرق اسلامی، انواع تفسیر ( تفسیر ماثور و تفسیر به رای ) می‌پردازد. پس از آن به عوامل ظهور فرقه معتزله، تبیین اصول خمسه ایشان و نیز بررسی تفسیر از دیدگاه معتزله پرداخته می‌شود. در ادامه به بررسی مذهب اعتزالی با توجه به تفسیر کشاف زمخشری پرداخته و چگونگی استخدام لغت و نحو توسط زمخشری برای تثبیت افکار و عقاید اعتزالی توضیح داده شده است. همچنین کیفیت بهره گیری زمخشری از نص قرآنی و قرائت‌های متناسب با تفکر اعتزالی و نیز کاربرد مجاز و تشبیه در تاویل آیات قرآنی برای تثبیت عقاید اعتزالی و نیز تاویل آیات با دلیل عقلی مورد بحث و بررسی قرار گرفته و ردیه‌های اهل سنت بر این تاویلات نیز بیان شده است.

فرقۀ حروفیّه یکی از فرقه‌های تأویل محور بعد از حمله مغول می‌باشد که شیوۀ تأویل را از اسماعیلیّه آموخته بودند. حروفیان خودشان را اهل تأویل و اهل باطن می‌نامیدند. آنان انسان گرایانی بودند که همه چیز را به نفع انسان تأویل می‎نمودند. اندیشۀ حروفیّه نوعی اندیشۀ عرفانی است با چهارچوب تفکّر مشخّص. این شکل اندیشۀ عرفانی خلق السّاعه نبوده بلکه به عنوان پدیده‎ای تاریخی و اجتماعی از دل اعصار و هزاره‎های باستان پیدا شده و در بین ملل مختلف به شکل‎های گوناگون، در حیات سیاسی، اقتصادی و فرهنگی جامعه نقش‎هایی ایفا کرده است. افکار و اندیشه‌های این فرقه با این‎که بر بخشی از شعر فارسی سایه انداخته است تاکنون مورد تجزیه و تحلیل علمی قرار نگرفته است. عدم شناخت اصطلاحات آنان یکی از مهمترین عوامل پیچیدگی آثار این فرقه می‌باشد. بدان روی در این مقاله به بررسی و شرح مهمترین اصطلاحات عرفانی این فرقه پرداخته شده است.