مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

عصمت انبیاء یکی از مباحث مهم در طول تاریخ اسلام بوده است و تالیفات زیادی هم در این باره نوشته شده است. شیعه عقیده به عصمت ائمه دارند و اعتقاد دارند ولی و حاکم جامعه باید معصوم از گناه و اشتباه باشد تا بتواند الگوی کاملی برای بقیه باشد. کتاب حاضر در پی بررسی عصمت انبیاء و اثبات آن می باشد. که ابتدا به بررسی واژه عصمت و بعد از آن به بررسی عصمت از طرق ادله عقلی و نقلی می پردازد و در این باره برخی از آیات مهم در این بخش را ذکر می کند و همچنین از روایات معتبر درباره عصمت ائمه اثنی عشر علیهم السلام استفاده می کند.

امام در لغت کسی است که عده ای به او اقتدا کرده و او را پیشوای خود قرار دهند و چون مفهوم مقتدا بودن در معنای امامت منظور شده است؛ پس امامت در صورتی تحقق می یابد که گروهی از فردی فرمان برند و در مقابل او تسلیم باشند. این کتاب به صورت درسی در شانزده درس با توجه به آیات قرآن کریم و روایات اهل بیت علیهم السلام تدوین گردیده است. در هر درس به موضوعات مختلفی پرداخته است. در درس اول و دوم به بحث از معنای امامت و ولایت از نظر لغت و قرآن کریم و روایات اهل بیت علیهم السلام و حقیقت ولایت تکوینی و تشریعی و حدود ولایت تکوینی و تشریعی امام پرداخته شده است. در درس سوم به ضرورت وجود امام و فلسفه ولایت پرداخته شده و درس چهارم به حکمت های نصب امام از سوی خدای تعالی و به تعبیر دیگر جهات نیاز خلق به امام و آثار وجود امام در میان آن ها پرداخته شده است و اثبات گردیده است که با وجود امام دین صیانت میشود و اختلافات اساسی فکری و عقیدتی رفع می گردد و توجه به خدا در میان بندگان پدید می آید و فیض الهی تداوم یافته و لطف خدا شامل حال خلق می شود. در ادامه وظایف مردم در برابر امام شامل معرفت و اعتقاد به امامت امامان و محبت و مودت اهل بیت آمده است. ویژگی های امام در این کتاب به طور مفصل مورد کنکاش قرار گرفته و به هر کدام چون عصمت، علم، و ... به طور جداگانه پرداخته شده است. اما درس سیزدهم راه های تعیین امام را بررسی کرده و از نظر اهل سنت و مکتب اهل بیت بیان کرده. درس چهاردهم نصوص امامت و درس پانزدهم امامت حضرت امام عصر عج است. در درس شانزدهم نیز رجعت و امامت ایشان بررسی شده است.

پیرامون عصمت انبیاء شبهاتی طرح شده است. شبهه اول در ارتباط با عدم وجود امتیاز اختیاری برای انبیا است از آن جهت که آن ها معصوم اند و مصون از گناه. شبهه دوم آن است که ائمه خود را گناهکار میدانستند و استغفار می کردند اما چرا با چنین اعترافاتی می توان آن ها را معصوم دانست؟ و همچنین دیگر شبهات سخن به میان می اورد.

وجوب عصمت انبيا و پاکي آنها از هر گونه آلودگي يکي از مهمترين مسائل علم کلام، و تقريبا مورد اتفاق علماي اسلام است. انبيا که مبلّغ احکام و آورنده شريعت از جانب پروردگارند. در اين نوشتار پاسخ به شبهات قرآني عصمت پرداخته شده است و ابتدا مفهوم و پيشينه و قلمرو عصمت بيان شده است؛ پس از آن، ادلّه اثبات عصمت پيامبران تبيين گرديده، و سپس شبهات کلي آن و همچنين شبهات مربوط به هريک از پيامبران، جداگانه مطرح، بررسي و نقد شده است.

پژوهشی در ابعاد و زوایای مختلف موضوع «عصمت» و ضرورتها و آثار آن است. این اثر از یک سو به عصمت، اثبات امکان و ضرورت آن از دیدگاه عقل و نقل پرداخته و از سویی دیگر آثار عصمت را بررسی کرده است. همچنین شبهاتی که از دیرباز درباره عصمت مطرح میشده، مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. نوشتار پیشرو از سه بخش تشکیل شده است. بخش اول به کلیات مباحث مانند: واژهشناسی عصمت، امکانپذیری، پیشینه تاریخی، علل پیدایش و گستره عصمت اشاره دارد. بخش دوم به بیان جامع دلایل عقلی و نقلی عصمت و دستهبندی آنها اختصاص دارد. در بخش سوم نیز به برخی از شبهات مهم قدیم و جدید مطرح شده در مورد موضوع عصمت پاسخ داده شده است.

بررسی جنبه‌های قرآنی و روایی عصمت اهل‌بیت(ع) و ادله عقلی مبتنی بر آن است. در ابتدای کتاب تعریفی از معنای لغوی و اصطلاحی عصمت ارایه شده و دیدگاه اشاعره، معتزله و امامیه در مورد چیستی آن و اخبار و ادله عقلی اثبات‌کننده آن منعکس شده است. آنگاه از منظری کلامی به بیان مفاهیم بیان‌گر عصمت و ابعاد و مراتب آن پرداخته شده است. در ادامه نویسنده به بیان دیدگاه عقل در اثبات عصمت امامان شیعه پرداخته و دلایل منکران آن را مورد نقد و ارزیابی قرار داده است. بیان رابطه بین عصمت و اختیار، منشء قول به جبر و مفاسد جبرگرایی، اثبات عصمت اهل‌بیت از دیدگاه عقل مستقل و غیرمستقل، اثبات عصمت آنان از منظر وحی (آیات دلالت کننده بر آن) و تحلیلی روایی از آن و همچنین پاسخ شبهاتی عقلی و نقلی در زمینه عصمت امامان از دیگر مباحث مهم مطرح شده در این کتاب است.