مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

صحیفه سجادیه، مجموعه‌ ای از 75 دعا و نیایش است كه امام زين العابدين عليه السلام انشا فرموده‏ اند و فرزند بزرگوارشان امام محمد باقر عليه السلام و نیز برادرش زید بن علی آن‏ها را نوشته‏ اند و امام جعفر صادق عليه السلام نيز در مجلس حاضر بوده و آنها را مى‏ شنيده است. از صحیفه سجادیه که سند آن به امام سجاد علیه السلام منتهی می شود، به «اخت القرآن» و «انجیل اهل البیت علیهم السلام» و «زبور آل محمد صلی الله علیه و آله» و «صحیفه کامله» تعبیر شده است. دعاهاي صحيفه علاوه ‌بر‌ حسن بلاغت ‌و‌ كمال فصاحت ‌از‌ علوم الهي ‌و‌ معارف يقيني برخوردار است ‌كه‌ عقل ها ‌در‌ مقابل ‌آن‌ رام است ‌و‌ فحول علما ‌در‌ مقابل ‌آن‌ ‌سر‌ تسليم ‌و‌ خضوع فرود آورده اند. اين حقيقت براي صاحبدلان حقيقت بين با نگاهي ‌به‌ صحيفه آشكار مي گردد؛ زيرا عبارات صحيفه خود بيانگر ‌آن‌ است ‌كه‌ فوق كلام مخلوق ‌و‌ پايين‌ تر‌ ‌از‌ كلام خالق است؛ لذا ‌هم‌ ‌از‌ دسترس اوهام جاعلان برتر ‌و‌ بالاتر است ‌و‌ ‌هم‌ علما ‌و‌ بزرگان سخت بدان توجه ‌و‌ ‌از‌ ‌آن‌ ستايش كرده اند.

کتاب «شرح خطبه توحیدیه» تالیف محمدباقر بن محمدتقی مجلسی است. کتاب حاضر، خطبه توحیدیه علی بن موسی الرضا (ع) است، که به زبان فارسی، به طور اختصار نوشته شده است. اهمیت و ارزش خطبه از جنبه های مختلف، بالاتر از آن است که بتوان توصیف کرد. چه آنکه در موضوع توحید و معرفت حضرت باری تعالی (جلت عظمته) بوده، و از زبان حجت الله الکبری بیان گردیده، و توسط علمای گران قدری چون شیخ صدوق، شیخ مفید، شیخ طوسی، و شیخ طبرسی -رضوان الله علیهم- روایت شده است و پس از آن بزرگواران، علامه مجلسی به توضیح و تفسیر فقرات آن به زبان فارسی پرداخته است.

کتاب «درس هایی از مکتب امام صادق (ع)» تالیف سید محمدتقی حکیم، به بررسی گوشه ای از درس های زندگانی امام ششم شیعیان - امام جعفر صادق (ع) اختصاص دارد. مؤلف در ابتدای کتاب با معرفی اجمالی از شخصیت امام جعفر صادق (ع) مسائل گوناگون اخلاقی، معرفتی و اعتقادی را با توجه به بیانات آن امام مطرح می سازد. وی مسائلی اخلاقی مانند: اثر مادی گناه، زکات علم، بدزبانی، تربیت دینی فرزندان، فطرت انسانی، پارسایی، محبت دنیا، دعا، رزق، ازدواج، شکر نعمت، شفاعت، ملاقات مریض و... دیگر مفاهیم مهم اخلاقی را از منظر امام صادق (ع) در کتاب خویش بررسی کرده است.

«الإختصاص»، مجموعه‌ ای متنوع از احاديث معصومان (ع) در حوزه عقايد، سيره و تاريخ، حكمت و اندرز، اخلاق و آداب، فضایل اهل بیت و نقایص مخالفان آنان، معجزات و كرامات می باشد. درباره نویسنده کتاب، اختلاف نظر هست و شیخ مفید، جعفر بن حسين المؤمن و أبو علی أحمد بن الحسين بن أحمد بن عمران، در منابع مختلف نویسنده آن شناخته شده‌ اند. برخی، این کتاب را به نویسنده‌ ای ناشناخته منتسب کرده اند. در این میان شهرت انتساب «الإختصاص» به شیخ مفید از دیگران بیشتر است. كتاب «الإختصاص» موضوع واحدی ندارد و مؤلف در مقدمه کتاب به این نکته اشاره کرده است. وی می‌ گوید: «این کتاب را تألیف و تصنیف کرده، در گردآوری‌ اش زحمت بسیار کشیدم و در آن گونه‌ های مختلف احادیث و روایات برجسته و آثار نیکو و حکایات در موضوعات بسیار در مدح افراد و فضیلت آنان و مراتب علما و درجات و فهم آنها وارد کردم.»

«معاد شناسی»، یکی از آثار ارزشمند علامه طهرانی بشمار می‌ رود. دوره کتاب های «معاد شناسی» نگارش سخنرانی های مجالسی است که توسط علامه طهرانی با عنوان معاد برگزار می شده است. معاد یکی از اصول عقاید پنج گانه شیعه است و در این زمینه سخنان زیادی گفته شده و کتب فراوانی نگارش یافته است. ایشان با استفاده از آیات قرآنی و اخبار معصومین علیه‌ السّلام و ادله عقلی و مطالب ذوقی کیفیت سیر و حرکت انسان در دنیا و نحوه تبدل و نشأت غرور به عالم حقائق و ارتحال او به سوی خدا را به نحو وافی وافر مطرح کرده‌ اند. مولف همچنین درباره عالم برزخ، نحوه خلقت فرشتگان، نفخ صور، حشر و نشر مردم در صحرای قیامت، حساب و کتاب، میزان، صراط، شفاعت، بهشت و دوزخ بحث مستوفایی به عمل و در خلال مباحث به داستان‌ های جذاب و شیرینی اشاره می‌ کند. این مباحث در حدود ده مجلد خواهد شد که قسمت معاد شناسی از دوره علوم و معارف اسلام را تشکیل می دهد. اهم عناوین و مباحث جلد اول عبارتند از: رستگاری در ایمان به خداست اختیارا و پیروی از احکام دین تعبدا، اولیاء خداترس و اندوه و سکرات مرگ را ندارند، الحاق‌ مؤمنان‌ به‌ اولیای‌ خدا و منکران‌ به‌ اولیای‌ شیطان، تمایزات‌ عالم‌ طبع‌ و برزخ‌ و قیامت، در برزخ‌، دوراهی‌ سعادت‌ و شقاوت‌ دنیا یکسره‌ میگردد، جلوۀ‌ انسان‌ در برزخ‌، با صورت‌ ملکوتی‌ اوست.

«رسالة الحقوق» از آثار جاودان، ماندگار، پر ارج و گران‌ مایه ای است که از سید الساجدین امام زین العابدین علی بن الحسین بن علی بن ابی‌ طالب علیهم‌ السلام برای شیعیان به یادگار مانده است و همواره مورد توجه بوده و هست. «رسالة الحقوق» عنوان حدیثی طولانی از امام است كه حاوی بیش از ۵۰ تکلیف و وظیفه مؤمن نسبت به ديگران است. «رسالة الحقوق» همچون درسنامه اخلاقی مؤمن در حوزه روابط فردی و اجتماعی است. وظایف فرزند در برابر پدر، مادر، وظایف همسران نسبت به یکدیگر و فرزندان و نیز وظیفه همسایه، استاد، شاگرد، امام جماعت، حكومت از جمله موضوعات این رساله است. به دلیل جایگاه خاص و محتوای جامع «رسالة الحقوق»، ترجمه ها و شرح‌ های متعددی بر آن نوشته و منتشر شده است.

کتاب «نهج البلاغه از دیدگاه مقام معظم رهبری» تالیف آیت الله سید علی خامنه ای می باشد که توسط محمدمهدی علیقلی گردآوری شده است. این کتاب از 14 فصل تشکیل شده است که آشنایی با نهج البلاغه، تاریخچه نهج البلاغه، نقش نهج البلاغه در جامعه اسلامی، جهان اسلام و نهج البلاغه، نقش وزارت آموزش و پرورش در احیای نهج البلاغه و... موضوعاتی هستند که در این مجموعه آورده شده اند.

«معانى الاخبار شیخ صدوق»، که ترجمه آن توسط آقاى شیخ عبدالعلى محمدى شاهرودى به انجام رسیده است، کتابى است در بیان احادیث غریب و اخبار مشکل که از ائمه (ع) وارد شده است و به تعبیر استاد عالى قدر على‏ اکبر غفارى (ره) این کتاب به منزله قاموس و فرهنگى است. در فهم کلمات ائمه (ع) و معانى واژگان حدیثى نیز اثرى خوب، داراى انسجام و فوائد بسیارى است. در اغلب ترجمه‏ هایى که از متون ارائه مى ‏گردد، مترجم سعى مى کند که مقصود و مرام صاحب اثر را به زبان دیگر و در قالب دیگر به مخاطب انتقال دهد. براى رسیدن به این هدف مترجمان شیوه ‏هاى گوناگونى را به کار مى ‏گیرند. یکى از شیوه‏ ها آن است که مترجم بدون توجه به نظم و سیاق کلام هماهنگ با قواعد دستورى و ساختار جمله زبان مقصد، معنا و مراد را در قالب زبان مقصد بیان دارد. در این شیوه مترجم سعى بر آن دارد که بدون اطاله مطالب و بى‏ کم و کاست معناى عبارت اصلى را با توجه به مسائل مختلف فرهنگى، به عبارات منظم و مطابق با قواعد دستورى زبان مقصد بیان دارد. این شیوه که در میان اهل فن به ترجمه آزاد (و به تعبیر برخى ترجمه محتوایى) معروف است، مورد اعتماد بوده و به تناسب قدرت و مهارت مترجم و آشنایى ‏اش با ظرائف و دقائق هر دو زبان متفاوت مى ‏باشد. به نظر مى‏ رسد که ترجمه حاضر توانسته است، بخش قابل توجه کاستى موجود در ترجمه ‏هاى دیگر را جبران کند و زمینه ‏اى فراهم آورد که خوانندگان و دوست داران روایات اهل بیت (ع) به راحتى بتوانند از فرمایشات آن بزرگواران به زبان فارسى روان بهره برند و واقعیت آن است، همان طور که مترجم محترم در مقدمه کتاب دلیلى که براى ضرورت ترجمه ذکر کرده تا حد امکان پاى ‏بند بوده است و سعى کرده براى عمل به آن تمام تلاش خویش را به کار بندد. ترجمه عبارت‏ ها به صورت روان و همه فهم است و کم‏تر موردى مى‏ توان یافت که از این قاعده بیرون بوده باشد. لذا مترجم اگر توضیحى در فهم روایت لازم دیده است، مطالب خود را بین کروشه ([]) قرار داده است. یکى دیگر از مزایاى این ترجمه، استفاده مترجم از نسخه طبع مکتبة الصدوق تصحیح دانشمند و فاضل استاد على ‏اکبر غفارى است. ایشان با ذکر اختلاف عبارات در نسخه‏ ها، شرح کلمات دشوار و غریب حدیثى و ذکر استنادهاى بیشتر براى احادیث کمک شایان توجهى به بهره‏ گیرى از این اثر نموده است. این ترجمه مانند غالب ترجمه‏ هاى دیگر داراى مقدمه ‏اى 18 صفحه مى‏ باشد که مترجم در آن ارائه نگرشى به تاریخ منع کتابت حدیث و توطئه‏ هایى که در این زمینه صورت گرفت؛ ولى علی رغم همه آن مشکلات شیعیان به حفظ و نگهدارى کتب و بدست آوردن حدیث و تدوین آنها تلاش بى ‏وقفه و پی‏گیرى مبذول داشته و مجموعه هاى ارزنده ‏اى در دسترس جامعه اسلامى گذارده ‏اند و در ادامه مقدمه نیز زندگى ‏نامه و مقام علمى شیخ صدوق (ره) در میان علماى اسلام مطالب سودمندى بیان شده است.

کتاب «التوحید عند مذهب اهل بیت (ع)» توسط علاء حسون به رشته تحریر در آمده است. مسئله توحید هر چند از مبانی اصلی دین مبین اسلام می باشد لکن با این حال این مسئله گویی به یکی از نقاط اختلاف بر انگیز و دستاویزی برای دشمنان جهت ایجاد شبهه و اختلاف بین مسلمانان شده است. نویسنده در این کتاب درصدد آن است تا با بیان مسئله توحید و آنچه مربوط به این مهم می شود را در مذهب اهل بیت (ع) بررسی نماید. این کتاب شامل شانزده فصل می باشد که برخی عبارتند از: وجود خداوند، وجوب معرفت پروردگار، صفات او، بحث رویت رب، احدیت و واحدیت ذات، علم خدا، ادراک خداوند، قدرت و مشیت الهی، کلام الهی. نویسنده در این شانزده فصل عمده مسائل مربوط به توحید را بیان و با تحقیقات کامل خود جای هیچ گونه القای شبهه ای را در این موضوع قرار نداده است.