مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

ترجمه ماشینی: یک سوال دیرینه در تلاقی علم، فلسفه و الهیات این است که چگونه خداوند در هنگام اداره جهان هستی ممکن است عمل کند یا نه. بسیاری بر این باورند که جبرگرایی خدا را از عمل باز می دارد، زیرا انجام این کار مستلزم نقض قوانین طبیعت است. با این حال، هنگامی که دیدگاهی قوی از این قوانین با نوعی جبرگرایی که اکنون در دینامیک استفاده می شود همراه شود، مدل جدیدی از عمل الهی پدیدار می شود.

ترجمه ماشینی: یکی از موضوعات مهم و بحث برانگیز در گفتگوی معاصر میان دانشمندان و متکلمان مسیحی، موضوع «فعل الهی» در جهان است. این جلد مشارکت‌های دانشمندان برجسته در این موضوع را گرد هم می‌آورد که از پروژه دیدگاه‌های علمی در مورد عمل الهی، که توسط رصدخانه واتیکان و مرکز الهیات و علوم طبیعی حمایت می‌شود، پدیدار شد. این همکاری چند ساله شامل بیش از 50 نویسنده در پنج کنفرانس بین المللی بود. مقالات گردآوری شده در اینجا نقش فراگیر فلسفه را در این گفتگو نشان می دهد.

ترجمه ماشینی: این مجموعه متشکل از پانزده مقاله پژوهشی، پیامدهای آشفتگی و پیچیدگی در سیستم‌های فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی را برای مسائل فلسفی و کلامی در مورد فعل خداوند در جهان بررسی می‌کند. این دومین کنفرانس از پنج کنفرانس بین المللی تحقیقاتی است که توسط رصدخانه واتیکان، رم، و مرکز الهیات و علوم طبیعی، برکلی حمایت می شود. هدف کلی این است که به الهیات سازنده کمک کند زیرا تحقیقات جاری در علوم طبیعی را درگیر می کند و عناصر فلسفی و کلامی را در تحقیقات نظری در حال انجام در علوم طبیعی بررسی می کند.

ترجمه ماشینی: «تحلیل محتوا» - که شکلی از تحلیل متنی به کمک رایانه است - برای بررسی فعالیت الهی در شش متن نبوی استفاده می شود و فعالیت خدا را با فعالیت انسان ها مقایسه می کند. در این مطالعه روش‌شناختی نوآورانه، نویسنده، در پرتو داده‌های کمی، نتیجه می‌گیرد که خداوند در همه متون نسبت به غیر اسرائیلی‌ها نسبت به اسرائیلی‌ها خشن‌تر است، و در جوئیل با اسرائیلی‌ها بسیار مهربان‌تر از پیامبر معمولی است. خدا و انسانها تقریباً در انواع مشابهی از فرآیندهای فیزیکی و ذهنی، اما به درجات متفاوتی درگیر هستند. گریفین قانع کننده استدلال می کند که خدای انبیا «کاملاً دیگر» برخی الهیات نیست، اما اعمال او نیز دقیقاً از الگوی انسانی پیروی نمی کند.

یکی از مسائلی که در کلام و فلسفه مطرح است فاعلیت خداست. مساله رساله حاضر بررسی واسطه یا واسطه های میان ذات و فعل خدا در آیات و احادیث است که با تعبیر مراحل فعل الهی مطرح می شود. آیات و روایات درباره مراحل فعل الهی سه دسته اند.در دسته اول، مشیت یا اراده وگاهی قضاء واسطه فعل و ذات است که به معنای ایجاد و احداث و ابداع میباشد در این دسته اراده و مشیت به جای هم به کار می رود. دسته دوم فعل الهی را دارای هفت مرحله میداند. مشیت اولین مرحله و به معنای خواستن یعنی تعین اجمالی نظام عالم در علم فعلی و یا کتابت در لوح به طور اجمال و انشاء علمی شیء است. دومین مرحله، اراده و به معنای اتمام مشیت است. آنچه مشیت و اراده شده از نظر ویژگی ها و میزان عمر و بقا اندازه گیری میشود که به آن قدر میگویند و حکم به انجام آن را قضاء نامیده اند. رخصت دادن، امر کردن و علم داشتن و رضایت داشتن نسبت به محقق شدن شیء را إذن مینامند و ثبت این شیء با تمام ویژگی های آن و انجام شدن آن را در الواح آسمانی کتاب میگویند و در نهایت آخرین مرحله أجل است که زمان مرگ یا میزان زمان عمر شیء را دقیق مشخص میکند. در تمامی این مراحل احتمال بداء و تغییر تا قبل از تحقق خارجی شیء وجود دارد. این مراحل را علم فعلی خداوند نیز میگویند واین غیر از علم ذاتی ازلی است که تغییر ناپذیر است. دسته سوم فقط از چهار مرحله اول یا به علاوه إمضاء یاد می کند لذا سه مرحله اخیر در چهار مرحله قبل قابل ادغام است و به جهت تاکید در احادیث دیگر به صورت جدا ذکر شده اند. مشیت و اراده و قدر و قضاء در واقع مراحل اذن خدا برای تحقق یک شئ هستند و در لوحی کتابت می شوندو اجل ها نیز بخشی از تقدیرات هستند. امضاء نیز همان تاکید بر قضاء و حتمی شدن قضاست و مرحله مستقلی به نظر نمی رسد. بر این اساس هرگاه خداوند چیزی را ایجاد می کند، ابتدا به فعل توجه می کند و آن را ‌و مشیت می کند و پس از آن مشیت مورد تاکید قرار می گیرد و سپس ویژگی های شئ مشخص می شود و در نهایت، حکم به اجرای فعل طبق تقدیرات می شود.‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌

فعل خداوند متعال از مرحله صدور تا مرحله تحقق دارای مراتبی طولی است، که این مراتب عبارت‌اند از: «مرتبه مشیت»، «مرتبه اراده»، «مرتبه قدر»، «مرتبه قضا» و «مرتبه خلق». در نسبت این مراتب پنج‌گانه با فعل بندگان نظریات مختلف و گاه متناقضی ارائه شده است، برخی بر این باورند که هیچ یک از این مراتب شامل فعل بندگان نمی شود، اینان می‌گویند: آنچه از بنده صادر می‌شود فعل خود او بوده نه فعل خداوند، پس منشأ آن نیز اختیار خود اوست نه مراتب فعل الهی. گروهی دیگر بر این عقیده‌اند که برخی از این مراتب شامل فعل بندگان شده و برخی دیگر شامل فعل بندگان نمی‌شود، مثلاً می‌گویند: مرتبه مشیت شامل فعل بنده می‌گردد، اما مرتبه خلقت شامل فعل او نمی‌گردد، برخی دیگر تمام مراتب فعل الهی را شامل فعل بندگان دانسته و می‌گویند: هر آنچه از بنده صادر می‌شود باید از مجرای تمامی این مراتب گذر کرده باشد و تا مشیت و اراده و قدر و قضا و خلق الهی نباشد فعلی از بنده صادر نمی‌گردد، از آن جهت که فهم حقیقت ارتباطی که میان مراتب فعل الهی و فعل بندگان وجود دارد متضمن معرفت‌های گسترده‌ای از جمله معرفت به حقیقت نظریه «امر بین الامرین» است. در این پایان‌نامه نظرات دو تن از بزرگ ترین شخصیت‌های امامیه یعنی «شیخ صدوق» و «شیخ مفید» در ارتباط با این موضوع مطرح شده و بیان شده است که شیخ مفید قائل به عدم شمول تمامی مراتب فعل الهی نسبت به افعال عباد و شیخ صدوق قائل به عدم شمول برخی از مراتب فعل الهی نسبت به افعال عباد است. سپس نظریات این دو متکلم سترگ بر اساس منابع دین ارزیابی گردیده است و بیان شده است که فعل الهی به تمام مراتبش شامل افعال عباد می‌گردد

مدرسه کلام اصفهان یکی از مهم‌ترین و تأثیرگذارترین مدارس بر جریان علم کلام و مسائل کلامی است که جریان‌های مختلف کلامی از جمله جریان فلسفی کلامی و جریان حدیثی کلامی در آن دیده می‌شود. علامه محمد باقر مجلسی و ملاصدرا دو شخصیت مهم در تاریخ کلام هستند که هر کدام به عنوان نماینده‌ی دو جریان یاد شده‌ی کلامی شناخته می‌شوند که تحقیق در آراء و اندیشه‌های کلامی آنان راه را برای شناخت هرچه بیشتر و دقیق‌تر مدرسه‌ی کلامی اصفهان و جریان‌های فلسفی کلامی و حدیثی کلامی هموارتر و آسان‌تر می‌کند. از آن‌جا که توحید اصل‌الاصول معارف اسلامی و بحث از افعال الهی یکی از راه‌های توصیف و شناخت خداوند است، تحقیق و مطالعه‌ی آراء این دو شخصیت در موضوع افعال الهی اهمیتی ویژه دارد. در این تحقیق با بررسی و مقایسه‌ی آراء علامه و ملاصدرا در این باب نشان خواهیم داد به خلاف ملاصدرا که با تکیه بر مبانی و اصول فلسفی به تبیین آن‌ها می‌پردازد، علامه مجلسی با اصل قرار دادن روایات و تکیه بر عقلانیت غیرفلسفی تفسیری نزدیک‌تر به واقع از آن‌ها ارائه می‌دهد.