جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

چالش‌های معرفت‌شناسانۀ بسیاری حول توجیه باور به خداوند در سه قرن گذشته وجود داشته است، به گونه‌ای که برخی همچون پلنتینگا صرف تضمین را به جای توجیهِ استدلالی در این زمینه مطرح کردند و باور به وجود خداوند را باوری پایه نشان دادند. اما میلیون‌ها انسان، بدون توجه به این چالش‌ها، باور به وجود خداوند را بدون آن که ایمان‌گرا باشند برای خودشان موجه می‌دانند. این توجیه از کجا ناشی می‌شود؟ آیا توجیه آنها از لحاظ معرفت‌شناختی قابل تبیین است؟ در این مقاله در نظر است ضمن تبیین جریان‌های جدید معرفت‌شناسی اجتماعی و «گواهی»، اهمیت معرفت‌شناسی مبتنی بر شنیده‌های اطمینان یافته نشان داده شود، سپس استدلال گردد که شنیده‌های اطمینان یافتۀ ما درباره وجود خداوند و صفات او، که به پیامبران منتهی می‌شود و آن نیز به اقرار خداوند و تبیین او از خودش مبتنی است، می‌تواند بهترین توجیه برای باورهای ما باشد. در نهایت به این سؤال پاسخ داده شود که چگونه گواهی خداوند بر وجود و صفاتش که از طریق پیامبران به ما رسیده است می‌تواند یکی از بهترین توجیه‌های معرفتی برای باور به وجود و صفات خداوند باشد؟ و این نوع معرفت‌شناسی دینی چه مزایایی نسبت به قرینه‌گرایی یا صورت‌های گوناگون برهان‌آوری بر وجود خداوند و صفات او می‌تواند داشته باشد؟

ترجمه ماشینی: هدف این نوشتار تبیین اجمالی برهان صدیقین ملاصدرا (برهان صدیقین) و بررسی دیدگاه‌های انتقادی کانت و هیوم در مورد استدلال‌های نظری در اثبات وجود خداوند است. نگارنده در این پژوهش تلاش می‌کند نشان دهد که نمی‌توان از نقدهای سیستمی این فیلسوفان علیه برهان صدیقین استفاده کرد، زیرا این استدلال از این نقدها مصون است. ابتدا لازم است شرح مختصری از این استدلال ارائه شود.

در باره نظریه علم دینی نظریات متعددی ارائه شده است که هر یک سعی کرده اند نقشه راهی برای آن ارائه دهند. اما آیا این نظریه ها موفق بوده اند؟ آیا توانسته اند تاثیرگذاری اجتماعی در میان فرهیختگان و دانشجویان داشته باشند؟ در این مقاله در نظر است با بررسی عوامل عدم توفیق بسیاری از آنها، الزامات یک نظریه علم دینی موثر و موفق را مطرح کنیم. این الزامات در این عناوین یازده گانه تحلیل می شود: ارائه نمونه های محقَّق از یک نظریه علم دینی، ارائه راهکار عملیاتی برای محقق شدن آن، فراهم آوردن مقبولیت لازم، داشتن پاسخ مناسب برای تعارض های مفروض بین علم و دین در آن علم، معین ساختن سطح دینی آن علم دینی، تمایز یافتن علم دینی در ادیان و مذاهب مختلف، داشتن انسجام درونی و کفایت تجربی، عدم ابطال یک علم دینی با نسخ برخی مطالب علمی، همخوانی با مجموعه باورهای منسجم دین، مزیت یافتن علم با دینی بودن، تحول پذیر بودن. با توجه به الزامات فوق نظریه مختار نویسنده درباره علم دینی که بتواند موفق و موثر باشد ارائه خواهد شد و ارزیابی خواهد شد که چگونه الزامات مذکور در آن لحاظ شده است.

کتاب «فلسفه و بحران کرونا»، حاصل گردآوری و با مقدمه تفصیلی حمیدرضا آیت اللهی با همکاری «انتشارات پژوهشگاه فضای مجازی» و «انتشارات دانشگاه امام صادق (ع)» در ۲۱۷ صفحه به چاپ رسید. «ظهور ویروس کوئید ۱۹ و سرعت و وحشت همه گیری آن بشر را با یک تکان شدید و سردرگمیِ فزاینده ای مواجه ساخت. ده‌ها سال است که بشر با چنین مساله جهانی مواجه نشده است و به یکباره در بهت شرایط جدیدِ به وجود آمده، ناگزیر شده است یک بسیج همگانی و تلاش جهانی را برای مواجهه با این پدیده تدارک بیند. بحرانِ عالم‌گیری که صرفاً مربوط به بخشی و یا جنبه‌ای از حیات آدمی نیست و در نتیجه عواقب بحران کرونا او را به تلاش برای بررسی آن از تمامی ابعاد علوم و معارف بشری نموده است. به نظر می‌رسد در شرایط بحرانی باید صرفاً تلاش نمود تا با علوم پیشتاز این بحران را فرونشاند. اما از آنجا که برای فرونشاندن بحران صرفاً برخی شاخه‌های علمی باید در خط مقدم مبارزه با آن باشند، سایر متفکران که نمی‌توانند در خط مقدم حضور پیدا کنند باید بیکار ننشسته و سایر ابعاد بحران را متناسب با شاخه‌های علمی خودشان بررسی کنند و خلاقیت نظریه پردازی را به منصه ظهور بگذارند. اما، چون بحران کرونا چالشی عجیب در نگاه بنیادین بشر بوجود آورده و می‌آورد، لذا ضرورت دارد فرهیختگانی که می‌توانند به تجزیه و تحلیل این نگاه بنیادین بپردازند پا پیش گذاشته و این پدیده عجیب را از منظر فلسفی بررسی کنند. در این کتاب مجموعه‌ای از فلسفه‌ورزی برخی اندیشمندان درباره بحران کرونا و مقدمه تفصیلی آمده است.» علاوه بر همکاری گروه مطالعات بنیادین پژوهشگاه فضای مجازی در فرآیند مربوط به چاپ اثر یاد شده، فصل سوم کتاب با عنوان «چالش کرونا و برجسته‌سازی پرسش‌های عمیق فلسفی» نیز به قلم دو تن از همکاران پژوهشی این گروه، سیدجمال قریشی و حسین مطلبی کربکندی نگاشته شده است.

این کتاب عرضه همه‌جانبه‌ای از براهین اثبات وجود خدا است که توسط فلاسفه و متکلمان مختلف در گذشته و حال مطرح شده است. مولف با دقت اندیشه‌های کسانی را که مشارکت‌هایی در براهين تاریخی داشته‌اند، تجزیه و تحلیل می‌کند و این تحلیل یا با بررسی و بیان مجدد آن‌ها و یا با طرح ردیه‌هایی بر آن‌ها همراه است. این کتاب شامل چهار بخش و هفده فصل می‌باشد. در بخش اوّل با عنوان «خدا و تجربه» به موضوع تجربه دینی پرداخته شده و در چهار فصل ماهیت تجربهِ دینی، ویژگیها و وجوه آن و مسألهِ چگونگی آزمون واقعیت یا عدم واقعیت آن مورد بحث قرار گرفته است. نویسنده در بخش دوّم، «خدا و عقل» در پنج فصل ادلهِ فلسفی له وجود خدا را بررسی کرده است. بخش سوّم، «خدا و زبان» به موضوع «توصیف زبانی امر الوهی» اختصاص دارد و در چهار فصل مسایل متعددی نظیر حدود و امکانات زبان در توصیف خداوند، تنزیه و تشبیه و مشکلات ناشی از فلسفه های زبانی جدید طرح شده است. بخش چهارم و پایانی کتاب با عنوان «خدا و شر» به تحلیل مسالهِ شر، تقریرهای مختلف و پاسخ های گوناگون آن می پردازد. این کتاب از دیدگاه مثبت انجیلی نوشته شده است. دکتر گیسلر رئیس دپارتمان فلسفه دین در مدرسه دینی انجیلی در دیرفیلد ایلی نویز است و قبل از آن رئیس دپارتمان فلسفه در ترینیتی کالج و استادیار آن بوده است.

"دیوید ری گریفین "در این کتاب می‌کوشد تا الهیات را برای دو گروه معرفی کند، گروه برتافته از مدرنیسم که به شدت به مسائل دینی و معنوی توجه یافته‌اند و در عین حال الهیات سنتی را نامعتبر و الهیات مدرن را نامتناسب می‌دانند و نیز گروهی که کاملا وابسته به مدرنیسم هستند و از این رو معنویت دینی خود را از کف داده‌اند . کتاب در هشت فصل تدوین شده است که عبارت‌اند از" :بینش پسامدرن"، "خلاقیت و دین پسامدرن"، "خدا در جهان پسامدرن"، "تکامل و خداباوری پسامدرن"، "زنده انگاری پسامدرن و حیات پس از مرگ، "نظام‌های معنوی در جهان قرون وسطا، مدرن و پسامدرن "و "جهان خوارگی"، سلاح هسته‌ای و خدا باوری پسامدرن ."وجه غالب دیدگاه "گریفین "در کتاب این است که الهیات مسیحی را با بودیسم پیوند زند .

هدف و کار ما در این رساله بازسازی هستی‌شناسی و روش‌شناسی نظریه کنشگرشبکه، اطلاق آن در علم و فناوری توسط کسانی چون لاتور، و پاسخ به مهم‌ترین مسئله‌ها و نقدهاست. در کنار این بازسازی ما علاقه‌مند بوده‌ایم که ببینیم اگر با این هستی‌شناسی سراغ حوزه دیگری غیر از علم و فناوری، برویم با چه تغییرات و مسائلی مواجه خواهیم شد. ما در پایان رساله با نظریه کنشگرشبکه نگاهی به برخی وجوه و دعاوی منطق قیاسی انداخته‌ایم.