جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

فلسفه پزشکی با این پرسش اساسی شروع شده است که چه نسبتی میان فلسفه علم و فلسفه پزشکی برقرار است. اگر در این ربط و نسبت مداقه کنیم در اصل، پرسش از چیستی پزشکی است. به بیان دیگر پرسش این است که آیا پزشکی علم است یا نه؟ در پاسخ به این پرسش فیلسوفان پزشکی به دو گروه تقسیم شدند. دسته اول را گروه علم‌گرا می‌نامیم که قائل به این بودند که پزشکی علم است. این گروه تلاش کردند با بهره گرفتن از دستاوردهای فیلسوفان علم به تاملات فلسفی در حوزه طب دست بزنند. گروه دوم از منتقدان قرائت علم‌گرا در طب بودند و بر جنبه انسانی طب تاکید داشتند. به بیان دیگر آنها تلاش می‌کردند تا با برجسته کردن جنبه‌های انسانی طب در فلسفه پزشکی، بنیانی فلسفی برای اخلاق پزشکی دست و پا کنند. در ابتدا با نگاهی تاریخی سیر تطور فلسفه پزشکی مورد مداقه قرار خواهد گرفت و پس از آن به معرفی و تبیین دو رویکرد اصلی علم‌گرا و انسان‌گرا خواهیم پرداخت. پس از آن با نقد هر دو رویکرد و نشان دادن نابسندگی آنها در تبیین طب در فصل سوم به ارائه مدلی خواهیم پرداخت که تبیین جامعی از طب ارائه کند. در فصل چهارم رویکرد مختار این طرح کاویده خواهد شد و نشان داده می‌شود که هرمنوتیک فلسفی گادامر چارچوب فلسفی مناسبی برای این الگوی جامع فراهم می‌کند. در فصل پایانی ضمن جمع‌بندی رویکرد مختار این رساله در تبیین چند مشکل عمده کشور در حوزه سلامت به کار گرفته خواهد شد

The current Cyber-ethics in Western societies (and its followers in other societies) have been compiled based on secularist presupposition. This presupposition has different principles in comparison with the Islamic attitude which can lead one to take a different approach toward ethical problems. This paper is an attempt to propose principles of Islamic cyber-ethics upon which we can prepare answers for the problems of cyber-ethics, having evident characteristics of an Islamic approach that are distinguished from secularist answers. After a prefatory study on the background of the Islamic attitude to ethics, these characteristics will be propounded under four categories: fundamental and content components, spiritual components, legal components, and penal components. Under these categories, themes such as giving importance to agent goodness, the basic difference in one’s goal of living an ethical life, the relation of reason and revelation, and the basis for the legitimacy of the penal justice system will be discussed. Needless to say, this paper does not seek to prepare arguments for this model, and such arguments can be discussed in other philosophical investigations.

از نظر ملاصدرا حرکت جوهری نفس انسان با حدوث جسمانی در بدن، آغاز می‌شود و قوایش در این حرکت به فعلیت می‌رسد. ازجمله این قوا، قوه عقل است که ذومراتب است. حرکت نفس از مرحله عقل هیولانی آغاز و تا مرحله عقل فعال ادامه می‌‌یابد. در طی این مراحل دارای انواع ادراکات است. ازجمله این ادراکات، می‌توان ادراکات حسی، خیالی و عقلانی را نام برد. در عقل هیولانی تا عقل بالملکه دارای ادراکات حسی و خیالی است و در عقل بالفعل و عقل فعال ادراکات عقلانی دارد. بسته به نوع ادراکاتش و اینکه در چه مرحله‌ای از عقلانیت قرار دارد، انواع فاعلیت در افعالش تبیین می‌شود. امام خمینی از شارحان حکمت متعالیه نیز در این مسئله صاحب‌نظر است. مقایسه دو نظریه و کشف نقاط اشتراک و افتراق آن‌ها، از اهداف این نوشتار است. ضرورت طی مراحل و تعداد آن‌ها و ملکه شدن صور عقلانی برای نفس در اثر تکرار از نقاط مشترک، دو نظریه و طرح مسئله ایمان قبل از ورود نفس به عقل نظری و عملی و ارجاع مراتب عقل نظری و عملی به یکدیگر و منتهی شدن مراحل هردو عقل به عقل مستفاد، نظریه مختص به امام خمینی است.

در این درس-گفتگو چه می‌گذرد؟ در اين دوره كه به لحاظ در قبال هم قرار گفتن دو انديشه معتقد به علم دينی از اهميت خاصی برخوردار است، ابتدا دكتر ايت‌اللهي نظر خود را از تعارض علم و دين در سطح جامعه شناختی ترسيم كرده و با توجه به آن به بيان حدود نظريه علم دينی می‌پردازند. در مقابل حجت‌الاسلام بستان نيز نظر خود را در خصوص تلقی های حداقلی و حداكثری از علم دينی تبيين كرده و به نحوه جمع شدن ديدگاه حداقلی و حداكثري مي‌پردازند. پس از هر جلسه ارائه اساتيد محترم نقد خود را در خصوص استاد ارائه دهنده عرضه داشته و در نهايت دو جلسه را به صورت مناظره بر مبنای مقالات "جامعه شناسی اسلامی" دكتر بستان و "رويكردی اسلامی به علوم انسانی" دكتر آيت‌اللهی و نظريه اخلاق فضای مجازی دكتر آيت اللهی كه موردی از علم ديني در نظر ايشان است، سامان می‌دهند اين موضوعات كه تقريبا از دهه هفتاد در ايران مطرح شد مدت طولاني اي در صدر بحث‌ها و مناظرات فكری جامعه قرار داشت. اين انديشه‌ها با تلقي‌اي كه از جايگاه علم و دين دارند جهان هايي با وزن‌هاي مختلف از اين دو امر براي ما ترسيم مي‌كنند و اين دو موضوع كه حقيقتا از موضوعات مهم زندگی انسان هستند را در جايگاه مورد نظر خود قرار داده و جريان يافتن هر كدام از اين نگاه‌ها در زندگي و جامعه ما قطعا تاثيرات مهمی خواهند داشت. از تاثيرات مهم اجتماعی اين نگاه‌ها می‌توان به سياست گذاری‌های آموزشی و فرهنگی آن‌ها، تاثيرات آنها در برنامه‌ريزی آموزش عالی و ... اشاره كرد كه توضيح عمق اين تاثيرات مجالی مفصل می‌طلبد.

مسائل علّیت طبیعی، به‌ویژه مسئلۀ تمایز روابط علّی از غیرعلّی، یکی از پرمناقشه‌ترین مسائل فلسفی در میان فیزیکدانان و فیلسوفان سدۀ اخیر می‌باشد. لوئیس، در پاسخ به این مسئلۀ بنیادی، از دو رویکرد مختلف هستی‌شناختی و معرفت‌شناختی بهره ‌می­گیرد. او ابتدا با یک رویکرد هستی‌شناسانه شاخصۀ وابستگی علّی را به‌عنوان فصل ممیز روابط علّی از غیرعلّی مطرح می‌کند و سپس با یک رویکرد معرفت‌شناسانه، قالب شرطی‌های خلاف واقع را برای آزمودن این معیار به‌کار می‌گیرد. اما بررسی رویکرد هستی‌شناسی او نشان می‌دهد که شاخصۀ مزبور، شرط ممانعت از غیر را ندارد و وابستگی‌هایی مانند وابستگی عرض به موضوع و غیره را نیز شامل می‌شود. در مقابل، نظام هستی‌شناسی صدرایی، با ارائۀ فصل ممیزی خاص‌تر موسوم به «وابستگی ذاتی»، گسترۀ روابط علّی را از سایر وابستگی‌های وجودی که در پیدایش مقارن یکدیگرند، جدا می‌سازد. نظریۀ معرفت‌شناسی او نیز ضمن مواجه با نقدهایی مانند عدم تفکیک علت اصلی از شرایط پیش‌زمینه، دربرگرفتن گسترۀ محدودی از علت‌ها و ...، کارایی لازم را نیز در فرایند علت‌یابی و کشف روابط علّی، در اختیار اهل علم قرار نمی‌دهد؛ در حالی‌که، نظام معرفتی صدرایی، با مبنا قرار دادن علم حضوری به عنوان علم حقیقی انسان، در مقام کشف روابط علّی معیار بهتری را ارائه می‌دهد که برغم اشکالاتی که بر آن وارد شده است، به نظر نویسنده می‌تواند نتیجه‌های عملی خوبی به ارمغان آورد.