جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
جستجو در برای عبارت
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 81
مسألة اخرى فی النص على علی علیه السلام
نویسنده:
محمّد بن محمّد بن النعمان
نوع منبع :
کتاب , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: المؤتمر العالمي لألفية الشيخ المفيد,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
مسألة اخری في النص علی علي علیه‌السلام نوشته شيخ مفيد، محمد بن محمد بن نعمان (336 - 413 هجرى) در اثبات امامت حضرت علی‌ عليه‌السلام. اين كتاب، مناظره‌اى است ميان شيخ مفيد و ابوبكر باقلاّٰنى، رئيس اشاعره دربارۀ اميرمؤمنان حضرت علی‌ عليه‌السلام.
الإمام أبو بكر الباقلاني وآراؤه الاعتقادية في ضوء عقيدة السلف
نویسنده:
جودي صلاح الدين النتشة؛ اشراف: فاروق احمد الدسوقی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
کارکرد عقل در حوزه دين از منظر قاضی عبدالجبار معتزلی و ابوبکر باقلانی
نویسنده:
حسین هوشنگی، عباس ذهبی، فرزانه مصطفی پور
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
چکیده :
مقاله پيش‌رو، با استفاده از روش توصيفي تحليلي به بررسي کارکرد عقل در حوزه دين در انديشه کلامي قاضي عبدالجبار معتزلي و قاضي ابوبکر باقلاني پرداخته است. در همين راستا، رويکرد عقلاني هر دو، در تفسير قرآن و کارکرد عقل در حصول احکام شرعي دين، مورد مقايسه و بررسي قرار گرفته است. حاصل اين بررسي نشان ميدهد آنچه اين دو را از هم متمايز ميکند بيش از هرچيز، رويکرد آنها در مواجهه باعقل و چند و چون نسبت آن با وحي است. بنابر اين تحقيق، قاضي عبدالجبار به عقل و استدلالهاي عقلي اصالت داده، همواره در فهم کلامي خود از دين، عقل را بعنوان ابزار شناخت بکار گرفته و حتي گاه در موارد تعارض حکم عقل با ظاهر آيات و روايات بي محابا، اولويت نخست را به عقل داده و براحتي به تأويل يا نفي اعتبار گزارههاي مخالف عقل پرداخته است. ترجيح نقل بر عقل و اولويت نص نازل شده اعم از قرآن، سنت و عمل صحابه، مهمترين اصل معرفت‌شناختي باقلاني است. با اين حال نظام فکري باقلاني، در واقع آغاز ورود کلام اشاعره به مقدمات عقلي بود که قواعد عقلي را تابع عقايد ميدانست و معتقد بود که ايمان به مفاد و مضمون آنها واجب است. زيرا اين ادله، متوقف بر عقايد مزبور است.
صفحات :
از صفحه 163 تا 190
نفی کلام در اندیشه ی غزالی
نویسنده:
کیوان بلندهمتان
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
چکیده :
علم کلام درصدد ارائه‌ی تبیینی معقول از دین و دفاع خردمندانه از آن است. این علم در دوران مختلف،به گونه‌های مختلف مورد نقد قرار گرفته است،هم از جانب مخالفان دین و هم از جانب موافقان دین.در جهان اسلام،غزالی هم به‌ رشد آن دانش کمک بسیار کرده است و هم در نقد آن کوتاهی نکرده است.در دیدگاه وی،منزلت علم کلام در کلیت یک دین،درمان و نگه‌بانی عقاید عامه‌ی‌ مردم است گرچه دانستن آن بدعت،خطرناک یا دست‌کم،بیهوده است.هدف از این نوشتار،بررسی این دوگانگی است که به باور برخی برخاسته از تحول روحی‌ اوست.اما این نوشتار بر آن است که بررسی متقاطع و هم‌زمان آثار او در این باره، نشان می‌دهد که تحول خاصی در اندیشه‌ی غزالی رخ نداده است.افزون بر این، صدور حکم تحلیلی-تفکیکی از جانب غزالی به نسبت مخاطب و متکلم علم‌ کلام،هم‌راه با دیدگاه او درباره‌ی مدارج حقیقت،دلیل خوبی بررد روایتی است‌ که آثار غزالی را متناقض می‌داند.به هر روی،دیدگاه کلی او درباره‌ی کلام دلالتی‌ مستقیم برتربیت دینی دارد.در نگاه غزالی،نباید در تربیت دینی از کلام‌ استفاده کرد مگر به ضرورت بدیل روی کرد کلامی برای عامه‌ی مردم،نخست‌ اسلام‌شناسی درون دینی است.دوم،توجه به احساسات دینی فرد،که با توجه به‌ پیشینه‌ی تربیت عرفانی در فرهنگ ایرانی-اسلامی مطلوب می‌نماید.و در نهایت،بدیل سوم،آموزش انفرادی علم کلام است که غزالی با شرایط خاصی و در صورت ضرورت،تجویز می‌کند.
صفحات :
از صفحه 85 تا 100
باورهای کلامی قاضی ابوبکر باقلانی
نویسنده:
گذشته ناصر
نوع منبع :
مقاله , مدخل اعلام(دانشنامه اعلام)
منابع دیجیتالی :
صفحات :
از صفحه 211 تا 219
مبانی تفسیر قرآن بر اساس ترتیب نزول
نویسنده:
حسین هاشمی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
خراسان رضوی: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم شعبه خراسان رضوی مرکز پژوهشهای علوم اسلامی و انسانی,
چکیده :
این نوشتار مبانی شیوه تفسیر بر اساس ترتیب نزول را به کاوش نوشته است. اشاره گذرا به شیوه های تفسیر نویسی و پیشینه تفسیر بر اساس ترتیب نزول درآمد بحث را سامان داده است. برشماری رویکردهای تفسیری بر اساس ترتیب نزول و نیز تبیین ادله اجتهادی بودن ترتیب مصحف کنونی و همچنین یادکرد مستندات و شواهد ناروا و خلاف رضایت خدا و سول بودن ترتیب فعلی به عنوان مبانی رویکرد نخست، و نیز تبیین برآیندهای مثبت تفسیر مطابق هندسه زمانی نزول، از جمله نقش مهم و غیرقابل اغماض توجه به اسباب و شرایط زمانی و مکانی نزول آیات و سوره های قرآن که در جایگاه مبانی دیدگاه دوم این شیوه تفسیری قرار دارد، بدنه و پیکره اصلی موضوع را سامان بخشیده است. نقدواره هایی بر این مبانی نیز در لا به لای بحث اشاره شده است.
صفحات :
از صفحه 72 تا 89
زبان دین از دیدگاه ملاصدرا و قاضی سعید قمی
نویسنده:
سیده معصومه حسنی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
چکیده :
زبان شناسی دینی خواستار کشف رازهای زبان الاهی است که در قالب زبان بشری بیان شده است تا از این طریق، هم بتواند به سؤالات زیادی در مورد نحوه ی نزول کلمات الاهی، چگونگی حفظ معانی کلمات در عالم علوی و عالم سفلی و ... پاسخ دهد و هم در مورد راه یابی به فحوای اصلی متون الاهی که همان نظر شارع مقدس است، به حقایقی دست یابد. در راستای فهم «زبان قرآن کریم»، شناخت نظریات ملاصدرا و قاضی سعید قمی از اهمیت به سزایی برخوردار است؛ زیرا با تقابل این دو دیدگاه، گستره ی این مسایل نزد متفکران اسلامی، به خوبی آشکار می شود. مهم ترین موضوع مورد بحث آن ها، مساله ی «معناشناسی صفات الاهی» است. ملاصدرا با اختیار کردن زبان رمزی و حقیقی و رد هر گونه استعاره به تفسیر کلمات واجب الوجود پرداخت؛ در مقابل، قاضی سعید به زبان سلبی روی آورد. این نوشتار در صدد کشف علت اختلاف این دو متفکر در گزینش نوع زبان دینی است که دامنه ی آن در «رابطه ی لفظ و معنا» و «نحوه ی دلالت اسم بر مسما» نیز کشیده شده است و پس از بیان دیدگاه های دو طرف در اثبات سخن خویش و رد نظر متقابل، به این مطلب دست می یابد که این اختلاف ریشه در مبانی انسان شناختی و جهان شناختی دارد و سرانجام در این نوشتار، دیدگاه قاضی سعید مورد نقد قرار می گیرد که از جمله پای بند نبودن قاضی سعید بر اصول مورد پذیرش خویش است.
صفحات :
از صفحه 23 تا 48
افضلیت امام از دیدگاه فرق کلامی
نویسنده:
علیرضا نجف زاده
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد,
چکیده :
یکی از ویژگی های امام که مورد اختلاف متکلمان مسلمان واقع گردیده، افضلیت او از سایر افراد امت است. افضلیت در نظر ایشان از دو حیث مطرح است: نخست افضلیت به معنای فزون تر بودن کرامت و ثواب او نزد خداوند و دومی افضلیت در صفاتی که شرط امامت ظاهری است. متکلمان امامیه به اتفاق، افضلیت از هر دو حیث را از شرایط ضروری امامت می دانند. این مسأله برای اولین بار از طرف شیعیان مطرح گردید تا با تکیه بر افضلیت امامان خود، احق بودن ایشان برای امامت را اثبات کنند. در افرادی که از طرف امام به حکومت نصب می شوند مثل والیان، امیران و قضات، اگرچه افضلیت مطلق شرط نیست، ولی ایشان نیز باید در آنچه بر آن ولایت می یابند، از رعایای خود افضل باشند و در هیچ حال تقدم مفضول بر فاضل جایز نیست. اما متکلمان اهل سنت در این مسأله دیدگاه واحد و ثابتی نداشته اند. گروهی در مقام نظر از وجوب امامت افضل جانبداری کرده و در واقعیت تاریخی، ترتیب خلفا را به ترتیب افضلیت آن ها دانسته اند. اما اکثر معتزله و اشاعره امامت افضل را ضرورتاً به مصلحت ندانسته و به عذر حفظ مصالح امت، به جواز امامت مفضول با وجود افضل رأی داده اند. هر گروه در اثبات مدعای خود به دلایلی از کتاب، سنت، اجماع، و عقل تمسک کرده اند. با عنایت به این که پذیرش هر یک از این دو مبنا تاثیر عمیقی در ترسیم ساختار نظام سیاسی – حکومتی اسلام دارد، این مقاله در پی آن است که به تبیین و نقد دیدگاه ایشان در این خصوص بپردازد.
صفحات :
از صفحه 173 تا 207
ترجمه و نقد مدخل «سجع» از دائره المعارف قرآن لیدن نگارش دوین جی استوارت
نویسنده:
دوین جی استوارت؛ مترجمان و ناقدان: فتحیه فتاحی زاده، حسین افسردیر، راضیه بن زاده
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات) , ترجمه اثر , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
مشهد: دانشگاه علوم اسلامی رضوی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
مدخل سجع نوشته یکی از مستشرقان به نام دوین جی استوارت بوده که در دائره المعارف قرآن لیدن به چاپ رسیده است. این نوشتار به نقد و ارزیابی مدخل یاد شده پرداخته است با این هدف که بررسی آثار مستشرقان در خصوص آموزه های دینی به ویژه مباحث قرآنی، فضای فکری اندیشمندان غیر مسلمان را تا حدودی پیش دید مسلمانان قرار دهد. نقد و ارزیابی آثار یاد شده نیز زمینه آشنایی افکار عمومی با اسلام ناب را فراهم می کند. در تحلیل و ارزیابی مدخل سجع، بخشی از ایرادها به مبنای فکری نویسنده مرتبط می شود که همسان پنداری سجع قرآنی با سجع کاهنان و همسان انگاری قرآن با شعر از جمله آن است. بخش دیگر آن، ارائه مصادیقی از آیات قرآن کریم است که بنا به ادعای نویسنده به خاطر رعایت سجع، از سبک ادبی متداول در آن آیات، عدول شده است. ضمن نقد و ارزیابی مباحث یادشده، نااستواری مبنای فکری نویسنده اثبات گردیده؛ نادرستی نمونه های ارائه شده به عنوان مصادیق عدول از سبک ادبی نیز در قالب پاسخ نقضی و حلی آشکار شده است.
صفحات :
از صفحه 143 تا 164
نقد و بررسي ديدگاه‌هاي عبدالجبار معتزلي، ابوبکر باقلاني، ابن‌تيميه و محمد بن عبدالوهاب درباره امامت
نویسنده:
جواد وحيدي
نوع منبع :
رساله تحصیلی , کتابخانه عمومی
وضعیت نشر :
‫قم : ‫مرکز اطلاعات و مدارک اسلامي، معاونت پژوهشي، دفتر تبليغات اسلامي,
چکیده :
‫امامت از مسايل مهم علم کلام، و تنها اصل اساسي است که شيعيان را از ديگر مذاهب اسلامي متمايز مي‌کند. پژوهش حاضر ديدگاه مکاتب گوناگون کلامي را درباره امامت مورد بررسي قرار داده و نقاط اختلاف آن‌ها با ديدگاه کلامي اماميه را تبيين نموده است. غير از اماميه، نزد ساير مکاتب کلامي، امامت از جايگاه والايي برخوردار نيست. اهل سنت امامت را به رياست عمومي در امور ديني و دنيايي تعريف کرده‌اند، درحالي‌که به اعتقاد اماميه، اداره شئون دنيوي مردم از پايين‌ترين مقامات امام است، زيرا امام واجد تمام شئون پيامبر‌(، به جز وحي و لوازم آن، مي‌باشد. به‌همين دليل و بر اساس ادله قرآني و روايي، امامت نزد شيعيان از اصول دين محسوب شده، و بر اساس قاعده لطف، ضرورت امامت از مستقلات عقليه به حساب مي‌آيد. اما اهل سنت، امامت را از فروعات فقهي به‌شمار آورده و ضرورت آن را نيز تنها شرعي مي‌دانند. آن‌ها حق نصب امام را از آن مردم مي‌دانند، و براي گزينش امام، انتخاب اهل حل و عقد، يا معرفي امام پيشين را کافي مي‌دانند. مبناي دليل آن‌ها در انتخاب اهل حل و عقد، عدالت صحابه است؛ و دليل صحت مشورت در امر امامت را نيز اقدام عمر در تشکيل شورا مي‌دانند. در مقابل، اماميه تنها طريق گزينش امام را نص صريح پيامبر و يا آن‌چه قائم مقام آن است، مي‌دانند. اماميه با ادله قرآني و تاريخي، نظريه عدالت تمام صحابه را رد نموده، و مشورت در امري را که دستور صريح از جانب خدا دارد صحيح نمي‌دانند. عبدالجبار معتزلي، ابوبکر باقلاني، ابن‌تيميه و محمدبن عبدالوهاب، شرايطي مانند اسلام، حريت، عقل، بلوغ، عدالت ظاهري، قرشي بودن و تدبير در امور را از شرايط امام دانسته‌اند. عبدالجبار افضليت و اعلميت را لازم نمي‌داند؛ اما باقلاني و ابن‌تيميه افضليت را در صورت فقدان مانع، از شرايط امام دانسته‌اند؛ همچنين ابن‌تيميه اعلميت را نيز ضروري مي‌داند. آن‌ها عصمت را نيز شرط امامت نمي‌دانند؛ اما شيعيان، عصمت، افضليت مطلق و اعلميت را از ويژگي‌هاي لازم براي امام دانسته‌اند.
  • تعداد رکورد ها : 81