جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

هرگونه تأمل و ژرف کاوی و بازپژوهی پیرامون مسأله اسرار آمیز احتضار و مرگ، از ضرورت غیر قابل انکاری برخوردار بوده و خلأ پژوهشی محسوس در این زمینه بر اهمیت پردازش به آن می افزاید. مبانی و چهاچوب های نظری دستگاه تفکر صدرایی از متعالی ترین چشم اندازهایی است که از فراز آن می توان به ابعاد این مسأله نگریست. در دیدگاه ملاصدرا و امام، عالم احتضار، به عنوان عالم ورود به آستانه مرگ و حالات منحصر به فرد و ویژه اش در سیر تکاملی وجودی نفس مورد توجه قرار گرفته و حقیقت مرگ به عنوان معبر انتقال از نشئه ملکیه ظاهریه به نشئه ملکوتیه باطنیه، مورد بررسی واقع گردیده است. در این پایان نامه، با روش توصیفی-تحلیلی، نخست به تبیین حقیقت احتضار و ویژگی ها و برخی مقارنات و ملازمات آن از دیدگاه ملاصدرا و امام پرداخته شده و آن گاه سیمای حقیقت مرگ، شاخصه ها، انواع و علل آن از دیدگاه این دو اندیشمند مورد بررسی قرار گرفته است. در این پایان نامه بیان مناسبات مباحث، از اهداف و سویه های اصلی محتواست. مبانی ای نظیر تعدد و تمایز عوالم هستی و نشئات نفس و نحوه سیر تکاملی موجودات در عوالم هستی، از طریق حرکت جوهری و همچنین نحوه ارتباط نفس و بدن از مهمترین مبانی است که در ارتباط با موضوع، مورد تأمل قرار گرفته است.

جایگاه رفیع و شخصیت والاى امام(علیه السلام) در فرهنگ شیعه و نیاز همیشگى جامعه مسلمین، به خصوص جامعه ما در عصر حاضر، به الگوگیرى از روش هاى سیاست گذارى و حکومت دارى امام على(علیه السلام) ما را بر آن داشت که به بررسى و تبیین، یکى از جنبه هاى زندگى اجتماعى و سیاسى ایشان بپردازیم.امام على(علیه السلام) در دوران حیات رسول اکرم(صلى الله علیه وآله) لیاقت و شایستگى خود را براى رهبرى پس از ایشان، نشان داد و بارها پیامبر(صلى الله علیه وآله) این مطلب را به مسلمانان یادآورى کرد. ولى پس از رحلت پیامبر(صلى الله علیه وآله) عده اى به مخالفت با امام على(علیه السلام) برخاسته و جایگاهى را که برازنده او بود، تصرف کردند. پس از گذشت سال ها، هنگامى که جامعه مسلمین از الگوى جامعى که پیامبر(صلى الله علیه وآله)براى آن بنا نهاده بود، فاصله گرفته بود، مردم به امام روى آوردند و براى سپردن رهبرى، به ایشان پایفشارى کردند اما این برهه از زمان پایان مخالفت ها با امام نبود، بلکه مخالفت ها با او ابعاد گسترده تر و شدت بیشترى یافت فزون خواهان و قدرت طلبانى که تاب تحمل عدل علوى را نداشتند و کوردلانى که درک و پیروى از سیاست هاى حکیمانه امام بر ایشان دشوار بود، به مخالفت با امام برخاستند و مشکلات و موانع فراوانى در برابر او به وجود آوردند.تبیین چگونگى رویارویى امام با این مخالفان از اهداف ما در این پژوهش است.لذا در بخش اول رساله ابتدا واژه مخالف و معاند و برخورد را تفسیر کرده و نیز اقسام مخالف را بیان کرده ایم. و در بخش پایانى گونه هاى برخورد امام(علیه السلام) با مخالفان به تناسب نوع مخالفت و انگیزه و آنان از میان تاریخى عصر امام على(علیه السلام) بیرون کشیده شد و تحت عناوین مخالفان فکرى و اعتقادى - مخالفان نظامى و مخالفان سیاسى مدارا - سکوت نصیحت گفتگو دسته بندى شده است.برخورد امام با مخالفان واکنش طبیعى در برابر رفتار نامناسب آنان نبود بلکه عملکرد امام در برابر مخالفان همیشه تابع مصالح اسلام و حفظ اصول آن بود و همواره مصالح شخصى خود را فداى مصالح اسلام مى کرد.امام در برابر اجحاف، اهانت و رفتارهاى آنان تا آن جا که اصول اسلام مورد تهدید قرار نمى گرفت شکیبایى مىورزید و با آنان رفتارى مسالمت آمیز داشت سخنان آنان را مى شنید و با آنان به گفتگو مى نشست و با مخالفان جز به هنگام رویارویى بر اندازه، برخورد جدى نمى کرد که آن هم پس از توجیه کامل و احتجاج وافى بوده است.اصل در سیاست علوى در قبال مخالفین، مدارا و پرهیز از خشونت و پرداختن به حل منطقى اختلافات بوده است و نبرد آخرین راهى بود که به ناچار براى خارج کردن عضو بیمار درمان ناپذیرى که سایر اعضاى جامعه را نیز در معرض بیمارى و نابودى قرار داده بود، به کار گرفته مى شد.این تحقیق مى تواند به تبین هر یک از مبانى نظرى و روش هاى اصولى امام و هر یک از گونه هاى برخورد امام با مخالفان و تحلیل و تطبیق آن با شرایط کنونى و به کارگیرى در سیاست گزارى هاى کلان باشد

مباحث مربوط به بهشت وجهنم از اصلی ترین مباحث حوزه معادشناسی است که در این تحقیق بر اساس نظریات حضرت امام و ملاصدرا و مناسبات این آراء با آیات و روایات مورد تأمل و بررسی قرار گرفته است. نخست پس از تشریح و تبیین معنایلغوی واصطلاحی بهشت و جهنم به بیان ماهیت وحقیقت بهشت وجهنم پرداخته شده وضمن بیان رابطه ی آن ها با تجلیات اسماء وصفات الهی ، واکاوی رابطه ی درجات بهشت و درکات جهنم با اعمال وملکات وجودی انسان مورد توجه قرار گرفته است .بررسی پنج حس ظاهری و "وهم" و"خیال" به عنوان هفت بابجهنم وهمین ادراکات هفتگانه به اضافه ی "باب قلب" به عنوان هشت باببهشت از جمله مباحثی است که در این تحقیق به آن پرداخته شده است.اثبات حقیقت مکان وزمان به عنوان بعدی از ابعاد ماده وعاری بودن نشئه ی آخرت از این دو ویژگی ماده و اثبات وجود کنونی بهشت وجهنم از دیگر مطالب مدون شده در این پژوهش می باشد. ارائه تصویری از جلوه ها ی پاداش های بهشتی و عذاب های جهنمی در قرآن وتفسیر های مبتنی بر مبانی فلسفی عرفانی امام خمینی وملاصدرااز دیگر مباحثی است که به آن مبادرت ورزیده شده است.دسته بندی وارائه نظام مند و روش مند آراء و نظریات امام خمینی وملا صدرا و بررسی تطبیقی آراء آن ها در تمام فصول این پژوهش مورد توجه قرار گرفته است.

آنچه این نگاشته در پی آن است، ‌اثبات یک نظام اخلاقی مستنبط از آیات و روایات است که البته مورد تأیید عقل سلیم و فطرت پاک نیز باشد. به نظر می‌رسد آنچه به عنوان نظام اخلاقی اسلام در آثار عمده اخلاقی ارائه شده است، در حقیقت نظام اخلاقی مسلمین بوده و نه نظام اخلاقی اسلام و بر این اساس شاید بتوان این نظام‌ها را‌ نظام‌های اخلاقی غیر اسلامی به شمار آورد.فیلسوفان و اندیشمندان مسلمان در عرصه اخلاق، بر اساس رویکردهای مختلف فلسفی، عرفانی و تلفیقی، نظریات و معیارهای متفاوتی را در باب فعل اخلاقی و ارزش اخلاقی ارائه داده‌اند. هر یک از این مکاتب اخلاقی، هر چند از نظر روش استناد و ارائه آموزه‌های اخلاقی کاملاً با یکدیگر اختلاف دارند اما در یک نقطه مشترک هستند و آن بهره‌گیری از مبانی غیر دینی در نظام‌سازی اخلاقی است که البته این به معنای غیردینی بودن شاکله و کلیّت این نظام ها نیست، بلکه حاکی از استنتاج مبانی آنها از منابع غیر دینی است.با بررسی آثار اخلاقی حکیمان و اندیشمندان اسلامی از زمان فارابی تا کنون، درمی‌یابیم که در بیشتر آنها آنچه به عنوان اخلاق اسلامی مطرح بوده، بهره‌گیری آنان از مبانی اخلاق یونانی، عرفانی و یا تلفیقی از آن دو است، به عنوان نمونه‌ای گسترده از نظام‌سای غیر دینی، باید به این سیر تاریخی در اخلاق مسلمین اشاره نمود که پس از ترجمه کتاب «اخلاق نیکوماخوس» ارسطو به زبان عربی، اکثر اندیشمندان اسلامی آن را سرمشق خود قرار دادند و به تألیف اثر در آن سبک و سیاق پرداختند و در آن آثار، ملاک‌های ارسطو در باب «فضیلت» و در نهایت «کمال انسان» را به عینه اخذ نموده، رنگ و لعاب دینی به آن دادند، در حالی که اخلاق اسلامی و مبانی آن، با مبانی اخلاق یونانی و عرفانی تفاوت‌های آشکاری دارد.در نظریه اخلاقی اسلام، ملاک فضیلت و برتری فعل اخلاقی «قرب الهی» است و قرب الی الله نهایت درجه تکاملی انسان است که به وسیله نوع ارتباط معرفتی و درک عمیق رابطه وجودی با خداوند حاصل می‌شود،‌ بنابراین فضیلت و رذیلت نیز در نظام اخلاق اسلامی،‌ نزدیک شدن و دوری از «قرب» خداوند است،‌ نه عدم رعایت حدّ اعتدال و افتادن در دو طرف افراط و تفریط،‌ چنان که صاحبان کتب اخلاقی مهمی چون «معراج‌السعاده» ‌این مبنا را در معرفی فضیلت و رذیلت اخلاقی ارائه داده‌اند. از این رو، با هر رویکردی در اخلاق اسلامی، وصول به قرب الی الله و نزدیکی به کمال مطلق غایت حرکت انسان و مصداق سعادت است. سعادتمندترین انسان از دیدگاه عقل و نقل و شهود کسی است که بیشترین درجه از قرب الی الله را به دست آورد و بدبخت‌ترین انسان کسی است که بیشترین دوری را از این مقام دارد. اما نقطه اختلاف نظام‌های اخلاق مسلمین، در راه‌های وصول به این سعادت است.

معاد از ارکان ادیان الهی است.دین اسلام که خاتم ادیان است، دقیق ترین تعبیر را از معاد دارد؛ اما قرآن و روایات کتب علمی نیستند که همه جوانب موضوعات را بکاوند و این یکدلیل عمده اختلاف مسلمانان در فهم آموزه های دینی است که موجب پیدایش فرقه های زیادی شده است. موضوع معاد جسمانی از مسائل اختلافی میان مسلمان است. در این تحقیق دیدگاه مکتب تفکیک و مکتب ملاصدرا را با ظاهر قرآن می سنجیم. قرآن و روایات در عین این که در این باره تعابیر دقیقی دارند، اما زبان دین، زبان علم نیست که صریح در این باره سخن گفته باشد؛ پس دیدگاه این دو مکتب را نمی توان به ظاهر قرآن نسبت دارد. یکی از اختلافات مهم مکتب ملاصدرا و مکتب تفکیک بر سر مسئله معاد جسمانی است که حتی می توان پیدایش مکتب تفکیک را واکنشی به معاد جسمانی ملاصدرا تلقی کرد. ملاصدرا با اصول و مقدمات گوناگونی که شمار آنها را در کتب مختلف خود به -صورت مختلف بیان کرده و حتی برخی تا پانزده و بر گمان نگارنده حتی بیش از پانزده است اقدام به اثبات معاد جسمانی خود کرده است که می توان اصول او را به چند دسته -تقسیم کرد: الف اصول انسانشناسی؛ ب اصول دنیا شناسی، ج اصول وجودشناسی عام؛ه - - - -اصول نفس شناسی؛ و اصول اخرت شناسی. - مکتب تفکیک که به گمان ما در واکنش به معاد جسمانی ملاصدرا تحقق پیدا کرده است،مدعی است همین بدن عنصری این جهانی در جهان آخرت برانگیخته می شود. آنان ادعای خود را مستند به ظاهر قرآن می دانند،حال آن که توضیح دادیم که قرآن و روایات به طورصریح به معاد جسمانی نپرداخته است.

پیوست در منابع دیجیتالی

راه رسیدن به سعادت که دغدغه همیشگی انسان است، دینداری و پیروی از تعالیم الهی است. این پژوهش در فصل نخست مفهوم دینداری و نیز قوت و ضعف آنرا را تبیین می کنددر فصل دوم آفات شناخت دین مورد بررسی قرار گرفته است.فصل سوم به بررسی آفات دینداری در مرحله عمل به آن می پردازد. در فصل چهارم آفات دفاع از دین در دو جنبه دفاع عملی و دفاع نظری بررسی شده است.در آخرین فصل نیز به نقش و کارکرد مهمترین عوامل بیرونی از جمله شیطان ، فقر و محرومیت اقتصادی، حاکمان و نهاد قدرت و نیز محیط و دوستان پرداخته شده است.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.