جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

«الغدیر فی الکتاب و السنة و الادب» معروف به الغدیر کتابی به زبان عربی با موضوع اثبات امامت و خلافت بلافصل امام علی (ع) در واقعه غدیر نوشته عبدالحسین امینی. کتاب در ۱۱ جلد تنظیم شده است و جلد نخست آن به بررسی سند حدیث غدیر اختصاص دارد. امینی حدیث غدیر را یقین‌ آورترین و متواترترین حدیث منقول از پیامبر (ص) می‌ داند. وی بدین منظور سند حدیث را از صحابه و تابعان تا علمای قرن ۱۴ با تکیه بر منابع اهل سنت ذکر می‌ کند. او در جلد اول نام ۱۱۰ صحابی و ۸۴ تابعی از راويان واقعه غدیر را گردآورده است. امینی در ۶ جلد بعدی شاعران غدیر را معرفی و اشعار ایشان را نقل کرده است. او در جلدهای پایانی ضمن ادامه معرفی شاعران غدیر به برخی از اختلافات شیعه و اهل سنت مثل جایگاه خلفای سه‌ گانه و نقدهای شیعیان بر آنها، فدک، ایمان ابوطالب، تحلیل رفتارهای معاویه بن ابوسفیان و... می‌ پردازد. امینی برای نوشتن این کتاب به کتابخانه‌ های کشورهای مختلف از جمله هند و مصر و سوریه سفر کرد. نویسنده الغدیر گوید من به بیش از صدهزار کتاب مراجعه کردم و بیش از ده هزار کتاب را کامل مطالعه کردم. نوشتن الغدیر بیش از ۴۰ سال طول کشیده است. درباره الغدیر کتاب‌ ها و پایان‌ نامه‌ های متعددی نوشته شده است.

در مقاله حاضر پدیده شب در اندیشه مولوی، مبتنی بر غزلیات شمس و مثنوی معنوی، در چهار بحث کلی بررسی و تحلیل شده است. در قسمت اول با عنوان «شب و متعلقات آن» با طرح مشخصه هایی همچون «نسبت شب به روز»، «سحرگاه»، «خواب»، «نگرانی از طارق اللیل» و «دعوت به شب زنده داری» گفته ایم که مولانا از تجلی معشوق ازلی در شب و سحرگاه، شاد و از طارق اللیل که از دیدن آن تجلی فرد را محروم می کند، نگران است و به خواب اصحاب کهفی معتقد است. در بخش دوم با عنوان «ویژگی های شب» و با ذکر مولفه هایی چون «برتری شب بر روز»، «خلوص شب»، «شب، خلوت توحید»، «شب، تجلی گاه حق» و ... بیان کرده ایم که شب به دور از شائبه ریا و با تامل دادن در نقص بشری، مولوی را به توحید راستین می رساند. در بخش سوم با مشخصه «معانی شب» به ذکر معانی عرفانی و تاویلی مولوی از شب پرداخته ایم؛ مانند استغراق روحانی، برقع غیبی، ستاری مرد کامل. در قسمت آخر نیز شب های قدر و معراج را با عنوان «شب های خاص» که در آن روح عارف راستین به وصال حقیقی معشوق می رسد، یاد کرده ایم.

کتاب «الجمل و النصرة لسید العترة فی حرب البصرة» تألیف عالم برجسته شیعه محمد بن محمد نعمان عکبری بغدادی معروف به شیخ مفید (متوفای ۴۱۳ ق) است. این کتاب یکی از متون کهن کلامی - تاریخی شیعه است که مؤلف در آن به واقعه جنگ جمل، فتنه‌ها، ابهامات و آراء و عقاید مسلمانان نسبت به آن پرداخته است. این کتاب به زبان‌ های فرانسوی و فارسی ترجمه شده است. شیخ مفید این کتاب را به درخواست فردی نگاشته که از او خواسته کتابی درباره جنگ جمل و آراء و عقاید مسلمانان درباره آن واقعه بنویسد. شیخ مفید اعتقاد داشت کتاب‌ هایی که پیش تر درباره جنگ جمل نوشته شده بودند آشفته و پر از اشتباهات فراوان اند و حقیقت در آن‌ ها گم شده است. او این کتاب را در دو بخش تنظیم کرده است. در بخش اول، این واقعه از جنبه کلامی بررسی شده است و در بخش دوم، به تاریخ آن و گزارش این واقعه پرداخته است.

صحبت از جانشينى پيامبر اسلام و لزوم تعيين جانشين از سوى ايشان و اينكه ايشان چه كسى را تعيين فرموده و ديگر مطالبى كه تحت عنوان امامت مطرح مى شود، همواره ذهن دانشمندان اسلامى و اسلام شناس را به خود مشغول كرده كه حاصل آن، تأليفات بى شمار اين پژوهش گران است. روش كار در بيان مباحث امامت متفاوت بوده است. گاهى مباحث كلامى و عقلى مطرح مى شود و گاهى با استناد به آيات و احاديث، جانشينى بلافصل اميرالمؤمنين على عليه السلام ثابت شده است. در كتاب حاضر، روش جديد و بديعى مورد استفاده قرار گرفته است. همان طور که مؤلف متذکر شده است، تمامی احادیثی که در ذکر فضائل امام علی (ع) موجود است، در حد تواتر و شهرت است; ولی در استدلال به خلافت بلافصل ایشان، فقط از تعدادی از آنها استفاده می شود که در واقع، احادیث مشهور در استفاده بحث امامت است; همانند احادیث غدیر و منزلت. مؤلف در رساله حاضر، از احادیثی استفاده کرده که خود، احادیث مشهوری هستند; ولی استفاده آنها در استدلال بر امامت امام علی (ع) مشهور نیست. کتاب در اکثر جاها دارای نثری مسجع و شیواست. مؤلف، علاوه بر امامت مطالب دیگری همانند شفاعت و چگونگی آن را در مکان مناسب و لازم مطرح کرده است.

کتاب «راه مقابله با مشکلات جوانی از دیدگاه نهج البلاغه» نوشته محمد دشتی، مشتمل بر برخی فضایل، مناقب و معجزات حضرت علی (ع) است كه به ترتیب زمان وقوع آن نگاشته شده است. نگارنده در ابتدای كتاب به اختصار زندگی، تولد، سیره عملی، اخلاق و زهد علی (ع) را بازگو می‌ كند و سپس به موضوعاتی مانند راه و رسم زندگی، جوانان و جنبه های اخلاقی، جوانان و اسلام می پردازد.

کتاب «قانون اساسى حکومت امام على علیه السلام» نوشته على انصاریان، شامل ترجمه و تبويب «فصل بندى» موضوعات عهدنامه حضرت امير (ع) است، به ضميمه تحقيقاتى پيرامون عهدنامه. اين تحقيقات عبارتند از: 1- بررسى اجمالى شخصيت و شرح حال مالك اشتر. 2- تحقيق در مدارك عهدنامه. در اين بخش، كتب روايى و تاريخى معتبر، كه عهدنامه امام (ع) را نقل كرده اند، گزارش شده است، چه كتب قبل از تاليف نهج البلاغه و چه كتب بعد از تاليف آن. البته در اين بخش اخير، به مداركى استناد شده است كه عهدنامه را از نهج البلاغه نقل نكرده اند. 3- تحقيق در اسناد و رجال عهدنامه. در اين بخش، سه سند معتبر عهدنامه مورد مطالعه قرار گرفته است و رجال آنها يكايك بررسى شده اند.

«الإمامة و أهل البيت النظرية و الإستدلال» اثر محمد بیومی مهران، در موضوع امامت به زبان عربی مى‌ باشد. مؤلف، كتاب را با مقدمه‌ ای آغاز نموده و در آن توضيحاتی عمومی پيرامون نقش امامت و كيفيت شكل گيری و استمرار آن تا زمان غيبت امام زمان (عج) بيان داشته و آنگاه اين سؤال را مطرح نموده است كه آيا اين معنا فقط در تصدی ظاهری و تسلط بر اركان ظاهری جامعه منحصر می گردد يا از معنايی وسيع‌ و عميق‌ تری برخوردار است كه تصدی بر اركان اجرايی جامعه اسلامی يكي از آنهاست؟ در ادامه به اصل كتاب پرداخته و مطالب آن را به دو بخش تقسيم نموده است: 1- جايگاه امامت از ديدگاه اهل بيت عليهم السّلام در اين بخش به طرح سه سوال و جواب از آن پرداخته است: الف- ضرورت وجود امامت در رسالت خاتم چيست؟ ب- چرا استمرار امامت در رسالت فقط بايد از مجرای اهل بيت عليهم السّلام محقق گردد؟ ت- چرا اين استمرار بايد از طريق دوازده نفر خاص از آنان تحقق گيرد؟ 2- تشخيص اهداف عمومی اهل بيت عليهم السّلام برای تصدی اين جايگاه از ديدگاه آيات و روايات و احاديث. اين بخش را به هفت قسمت ارائه كرده است: الف- حفظ زندگی اجتماعی به علت موجب امنيت تمامی اهالی زمين بودن (امان اهل الارض) و به هم پيچيده شدن و پايان بخشيده شدن حيات انسان ها در صورت نبودن امام بر روی زمين. ب- رهبری عملی حكومت و تصدی ولايت امر در جامعه اسلامی. ت- مرجعيت و محوريت دينی و فكری جامعه اسلامی. ث- پاسداری شريعت اسلام از هرگونه تحريف و تزوير. ج- محافظت از امت اسلامی و ايجاد وحدت و اتحاد آنان. ح- تشكيل گروهی شايسته برای ايفای نقش مناسب و بی نظير در غياب اهل بيت عليهم السّلام خصوصاً در زمان غيبت كبری. خ- ارائه الگو و اسوه‌ ای مناسب در پيشرفت مترقی جامعه اسلامی و تحقق يك نمونه كامل آن در عالم خارج در جهت تكامل انسان‌ ها. همچنين در كنار اين دو موضوع اساسی بحث سوّمی را نيز لازم به طرح می داند و آن نقشی است كه هر يك از اهل بيت عليهم السّلام به تنهايی در زمان خويش ايفا نموده است. تمام تقسيم بندی فوق از سوی نويسنده در مقدمه كتاب بيان گشته و سعی اساسی مؤلف نيز بر اين بوده است كه كتاب خويش را طبق همين دسته بندی ارائه كند.

«الاربعون حديثا» اثر شيخ منتجب الدين على بن عبيدالله بن بابويه رازى، از علماى قرن ششم است كه چهل حديث در فضيلت اميرالمومنين و 14 داستان در فضيلت ايشان نقل كرده است. مولف گرانقدر در اين كتاب چهل حديث را از چهل نفر از صحابه رسول خدا گرد آورده است كه همگى درباره فضايل اميرالمومنين است. اولين حديث اين مجموعه از ابوبكر، دومين از عمر، سومين از عثمان، چهارمين از اميرالمومنين، پنجمين از سعد وقاص و ام‌ السلمه و پس از آن از عبدالرحمن بن عوف، عبدالله بن سعد، ابن عباس، امام حسن و امام حسين، فاطمه زهرا، سلمان فارسى و ساير صحابه نقل كرده است. وى پس از پايان چهل حديث، چهارده حكايت تاريخى در فضيلت اميرالمومنين را نيز ذكر كرده است.

کتاب «خدا و جهان و انسان از دیدگاه علی بن ابی طالب (ع) و نهج البلاغه» است. در مقدمه کتاب آمده است: کتاب نهج البلاغه که محتوی سخنان امیر المومنین (ع) و نامه ها و کلمات قصار آن بزرگوار است، بوسیله سید شریف رضی جمع آوری شده است. واقعیات و حقایق بسیار با اهمیتی را درباره سه موضوع (خدا و جهان و انسان) مطرح کرده است. توصیف و استدلال هائی که درباره سه موضوع مزبور در نهج البلاغه صورت گرفته است، عقل سلیم و وجدان و فطرت پاک، مجموعا دست بکار شده، مطالعه و بررسی کننده را با طرقی بالاتر و محکم تر از راه های منطقی معمولی با حقایق و واقعیات مربوط به سه موضوع مزبور در تماس می گذارد. در کتاب حاضر به مباحث: سخنان نهج البلاغه درباره خدا، رابطه علی (ع) با جهان هستی، رابطه امیرالمؤمنین با انسان ها پرداخته شده است.